Bản Tin Cà-phê Sáng Thứ Bảy ngày 13 tháng 9

- Tòa Kháng Án Cho Phép Chính Quyền Trump Bắt Đầu Trục Xuất 500,000 Di Dân.
- Chính Quyền Trump Cắt Tài Trợ Cho Các Đại Học Phục Vụ Thiểu Số.
- Nhiều Người Bị Mất Việc Vì Bày Tỏ Ý Kiến Sau Vụ Charlie Kirk Bị Bắn Chết.
- California: Dự Án Tàu Cao Tốc Được Bảo Đảm 1 Tỷ Đô La Hằng Năm Đến 2045.
- Chicago: Nhân Viên ICE Bắn Chết Người Mexico Ở Ngoại Ô.
- Louisiana: Bạch Ốc Dự Tính Điều 1.000 Vệ Binh Làm Nhiệm Vụ Trị An.
- Cộng Hòa Missouri Thông Qua Bản Đồ Bầu Cử Xóa Ghế Dân Chủ Giữ Suốt 76 Năm.
- Quốc Hội Đề Nghị Luật Ngăn Cắt Giảm Medicare Cho Chăm Sóc Tại Nhà.
- U.C. Berkeley Giao Danh Sách Sinh Viên Và Giáo Sư Cho Chính Quyền Trong Cuộc Điều Tra Chống Bài Do Thái.
- Trump Kêu Gọi NATO Ngưng Mua Dầu Nga, Đòi Đánh Thuế Trung Quốc Tới 100%..
- Trung Quốc Đẩy Mạnh Bỏ Đô-La, Đưa Nhân Dân Tệ Ra Toàn Cầu.
- Ngoại Trưởng Rubio Thăm Israel Giữa Lúc Hy Vọng Ngừng Bắn Gaza Suy Tàn.
- Nato Tăng Cường Phòng Thủ Phía Đông Sau Khi Ba Lan Tố Nga Xâm Nhập Drone.
- Nepal Có Nữ Thủ Tướng Đầu Tiên Sau Biến Động Đẫm Máu.
- Tập Thể Dục Có Thể Trì Hoãn Tế Bào Ung Thư.



Tòa Kháng Án Cho Phép Chính Quyền Trump Bắt Đầu Trục Xuất 500,000 Di Dân

Một tòa kháng án liên bang tại Boston hôm thứ Sáu đã đảo ngược phán quyết của tòa cấp dưới, cho phép chính quyền Trump bắt đầu trục xuất khoảng 500,000 người đến từ Cuba, Haiti, Nicaragua và Venezuela. Đây là lần đầu tiên chương trình “ân xá nhân đạo” bị hủy bỏ trên diện rộng, theo bản tin của AP.

Bộ Nội An (DHS) đã gửi thông báo chấm dứt cho nửa triệu người từng được cấp quyền tạm trú dưới chương trình khởi sự từ thời Tổng thống Joe Biden, buộc họ phải “tự ý rời Hoa Kỳ.” Ai không ra đi có thể đối diện với biện pháp cưỡng chế, kể cả giam giữ và trục xuất ngay, không được sắp xếp chuyện cá nhân trước khi về nước.

Hồi tháng Năm, Tối Cao Pháp Viện từng tạm ngưng lệnh chặn của một thẩm phán, cho phép chính quyền tiếp tục tiến trình trục xuất trong lúc vụ kiện chờ tòa kháng án xem xét. Hai thẩm phán Dân Chủ, Sonia Sotomayor và Ketanji Brown Jackson, đã phản đối quyết định này.

Theo quyết định này, những người từng được hưởng “ân xá nhân đạo” sẽ lập tức mất giấy phép làm việc và đứng trước nguy cơ bị trục xuất ngay. Luật sư đại diện cho nguyên đơn vẫn khẳng định tòa cấp dưới đã “áp dụng luật đúng đắn và không vượt quá thẩm quyền.”

 

Chính quyền Trump hôm thứ Tư loan báo chấm dứt nhiều chương trình tài trợ dành riêng cho các đại học có đông sinh viên gốc thiểu số, nói rằng việc gắn ngân khoản liên bang với tỷ lệ sắc tộc là phân biệt đối xử và trái Hiến pháp. Bộ Giáo Dục cho biết sẽ giữ lại 350 triệu Mỹ kim dự trù trong năm nay, trong đó hơn 250 triệu vốn dành cho chương trình hỗ trợ các đại học có ít nhất 25% sinh viên gốc Latino. Ngoài ra, 22 triệu cho các trường có 40% sinh viên gốc Phi và một số chương trình dành cho trường có đông sinh viên gốc Á, gốc Thái Bình Dương hay người bản địa cũng bị cắt bỏ.

Bộ trưởng Giáo Dục Linda McMahon nói: “Đa dạng không chỉ là màu da. Rập khuôn con người theo những đặc điểm không thay đổi được sẽ làm mờ đi toàn cảnh đời sống và giá trị của họ, gồm cả nghị lực và tài năng.” Bà nói muốn cùng Quốc hội “tái định hướng” ngân khoản để giúp các trường có nhiều sinh viên kém chuẩn bị hoặc thiếu nguồn lực, thay vì dựa vào chỉ tiêu sắc tộc. Tuy nhiên, chưa có kế hoạch cụ thể cho số tiền bị cắt.

Các chương trình này lâu nay được lưỡng đảng ủng hộ, ra đời để khắc phục chênh lệch giáo dục giữa các sắc tộc. Hiện có hơn 500 đại học được công nhận là “Hispanic-Serving Institutions”, từ những trường lớn như Đại học Texas tại Austin và Đại học Arizona đến nhiều community college. Tuy nhiên, bang Tennessee cùng nhóm Students for Fair Admissions đã kiện liên bang, cho rằng ngưỡng 25% sinh viên gốc Latino là “tùy tiện” và vi phạm Hiến pháp. Bộ Tư Pháp trong tháng Bảy đã từ chối biện hộ cho các chương trình này.

Phía Dân Chủ tại Quốc hội phản đối quyết định này. Thượng nghị sĩ Patty Murray (D-Wash.) chỉ trích Trump “đặt chính trị lên trên sinh viên chỉ muốn tiến thân.” Bà nhắc lại dự luật ngân sách đang chờ được thông qua có thể hạn chế quyền tùy ý phân bổ tiền liên bang của chính quyền.

Bộ Giáo Dục nói vẫn sẽ giải ngân khoảng 132 triệu Mỹ kim cho một số chương trình được luật bắt buộc, song cho hay vẫn “cân nhắc vấn đề pháp lý căn bản” của các khoản tài trợ này. Trước đó, chính quyền Biden từng gia tăng ngân sách và lập hội đồng cố vấn mới cho các đại học Latino, nhưng sắc lệnh này đã bị Trump hủy bỏ ngay ngày đầu ông trở lại Bạch Ốc.

Dự án đường sắt cao tốc California sẽ nhận 1 tỷ Mỹ kim mỗi năm từ quỹ cap-and-trade của tiểu bang cho đến năm 2045, theo thỏa thuận đang chờ Quốc hội tiểu bang phê chuẩn. Khoản tài trợ này nhằm bảo đảm phần vốn còn thiếu cho đoạn 171 dặm Merced–Bakersfield, dự trù hoàn tất năm 2033, và mở đường cho sự tham gia của tư nhân. Giám đốc điều hành dự án, Ian Choudri, nói đây là “bước then chốt” để nối dài giao thông giữa các trung tâm dân cư lớn.

Dự án khởi sự từ hơn một thập niên trước, ban đầu dự trù hoàn tất năm 2020 với chi phí 33 tỷ Mỹ kim, nhưng đến nay chưa có đoạn nào đưa vào sử dụng và ngân sách đã đội lên hơn 100 tỷ. Chính quyền Trump vừa rút lại 4 tỷ Mỹ kim liên bang dành cho Central Valley, khiến tiểu bang phải kiện. Tuy vậy, giới ủng hộ kế hoạch gọi đây là hạ tầng cần thiết cho kinh tế và giao thông tương lai. Cựu Bộ trưởng Giao Thông Ray LaHood ca ngợi đây là “bước tiến quan trọng nhất” từ trước tới nay.

Các dân biểu vùng Los Angeles, trong khi chấp nhận ưu tiên tàu cao tốc, đã yêu cầu thêm 3,3 tỷ Mỹ kim mỗi năm cho xe buýt và hệ thống vận tải khu vực, viện dẫn nhu cầu cấp bách về công bằng, sức khỏe và môi trường. L.A. hiện chiếm 82% lượng khách xe buýt toàn Nam California, nhưng dịch vụ chưa theo kịp nhu cầu, trong khi kẹt xe đã gần phục hồi mức trước đại dịch.

Tính đến nay, khoảng 14 tỷ Mỹ kim đã được chi cho dự án, tạo 15.000 việc làm tại Central Valley. Nhiều giới chức và tổ chức vận tải cho rằng dù tàu cao tốc mất nhiều thập niên mới nối đến Los Angeles hay San Francisco, các đầu tư hiện nay sẽ giúp mở rộng hệ thống vận tải công cộng vùng L.A. và cải thiện kết nối cho cư dân các quận lân cận.

 

Các nhân viên di trú liên bang bắn chết một người đàn ông sáng thứ Sáu ở vùng ngoại ô phía Tây Bắc sau khi ông này bị cáo buộc tìm cách bỏ trốn trong lúc chặn xe và đã đụng trúng một viên chức bằng chiếc xe của mình, theo giới chức cho hay.

Vụ nổ súng diễn ra chỉ vài ngày sau khi chiến dịch bố ráp di trú mà Tổng thống Donald Trump hứa hẹn từ lâu được khởi động tại khu vực Chicago, gây lo sợ rộng rãi trong cộng đồng di dân ở thành phố và vùng ngoại ô.

Một người hàng xóm quen biết nạn nhân mô tả ông là người sống vì gia đình và nghĩ rằng ông đã hoảng sợ khi bị các viên chức đối diện — một phần vì ông không thông thạo tiếng Anh.

Nhân viên Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) đang tiến hành “hoạt động cưỡng chế có mục tiêu” tại Franklin Park khi họ chặn chiếc xe, theo bản thông cáo từ cơ quan này.

Trong lúc chặn, một người đàn ông bị cáo buộc đã chống lệnh bắt giữ và tìm cách lái xe lao vào nhân viên, kéo lê một viên chức, ICE cho hay.

Viên chức đã nổ súng và bắn trúng người đàn ông này, theo ICE. Ông được đưa tới một bệnh viện trong vùng, nơi ông được tuyên bố đã qua đời.

Các đoạn video trên mạng xã hội và nhân chứng chỉ xác nhận hậu quả của sự việc. Tờ Chicago Sun-Times và WBEZ chưa thể tự xác minh lời tường thuật của ICE về việc chặn xe.

Một đoạn video của người đi đường đăng trên Facebook cho thấy các viên chức đập vỡ cửa kính bên tài xế của chiếc xe màu bạc trước khi kéo người đàn ông ra và lôi ông ra xa khỏi xe. Ông có vẻ như đã bị bắn vào lúc đó.

Bộ Nội An Hoa Kỳ và Lãnh sự quán Mexico tại Chicago đã xác nhận người đàn ông là công dân Mexico, Silverio Villegas González, 38 tuổi. Văn phòng Giám định Y khoa Quận Cook cho biết vẫn chưa xác nhận danh tính chính thức.

Tài liệu kế hoạch cho thấy chính quyền Donald Trump soạn đề án huy động 1.000 quân Vệ binh Quốc gia Louisiana đến các “trọng điểm đô thị” như New Orleans và Baton Rouge, nếu Thống đốc Jeff Landry chính thức yêu cầu. Bản dự thảo của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth gởi Bộ Tư pháp và Bộ Nội an nói quân đội có thể bổ sung lực lượng cảnh sát địa phương, chống ma túy và yểm trợ hậu cần.

Trump gợi ý về kế hoạch này khi xuất hiện trên Fox News, đồng thời nêu ý định điều động Vệ binh đến Memphis, cũng là thành phố do thị trưởng Dân Chủ lãnh đạo. Kế hoạch Louisiana dự tính kéo dài đến tháng 9 năm 2026.

Bạch Ốc xác nhận tài liệu là thật nhưng nhấn mạnh “không nên xem tài liệu rò rỉ như chính sách.” Các chuyên gia gọi đây là việc “chưa từng có,” vì truyền thống là thống đốc xin trợ giúp sau thiên tai, chứ không phải Bộ Quốc phòng tự đề nghị.

Nhiều nhân vật Cộng hòa Louisiana, kể cả Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, ủng hộ triển khai. Trong khi đó, Thống đốc California Gavin Newsom chỉ trích chính quyền Trump đang “tạo ra tình trạng khẩn cấp giả” để đưa quân vào các thành phố do Dân Chủ kiểm soát.

Theo cảnh sát, tội phạm tại New Orleans đã giảm mạnh so với năm trước, trong khi Baton Rouge có kết quả lẫn lộn: giết người giảm, nhưng cướp bóc và hành hung lại tăng. Nếu kế hoạch thành hiện thực, sẽ lấy đi khoảng 11% quân số Vệ binh Louisiana đang cần cho mùa bão lụt.

 

Thượng viện Missouri do Cộng Hòa kiểm soát đã thông qua bản đồ bầu cử mới với tỷ số 21–11, nhắm vào địa hạt số 5 ở Kansas City do dân biểu Dân Chủ Emanuel Cleaver giữ hai thập niên qua. Ghế này vốn thuộc Dân Chủ liên tục từ năm 1949. Thống đốc Mike Kehoe cho biết sẽ ký ban hành sớm.

Tổng thống Donald Trump hoan nghênh trên Truth Social, ca ngợi Missouri đã góp thêm một ghế cho Cộng Hòa. Hiện đảng này nắm 6/8 ghế Hạ viện Missouri, trong khi thế đa số toàn quốc chỉ là 219–213.

Cleaver lên án: “Bất chấp hàng chục ngàn cử tri phản đối, nghị viện Missouri vẫn làm theo lệnh từ Washington, tái phân chia giữa kỳ mà không dựa trên dữ liệu dân số mới.” Ông hứa tiếp tục đấu tranh tại tòa và trên đường phố.

Bản đồ mới sẽ chia nhỏ địa hạt số 5, làm suy yếu lá phiếu Dân Chủ. Đối thủ của kế hoạch đã khởi động trưng cầu dân ý, trong khi Campaign Legal Center tuyên bố kiện để chặn luật.

Phe Dân Chủ Missouri chỉ trích bản đồ “làm loãng lá phiếu và bóp nghẹt tiếng nói cử tri,” trong khi lãnh đạo Cộng Hòa tiểu bang công khai ủng hộ Trump.

Một dự luật lưỡng đảng mang tên ‘Home Health Stabilization Act of 2025’ vừa được đưa ra nhằm ngăn khoản cắt giảm Medicare cho dịch vụ chăm sóc tại nhà, dự kiến có hiệu lực từ năm 2026–2027. Kế hoạch cắt giảm này sẽ hạ chi trả khoảng 1,135 tỉ đô-la, tương đương 6,4%.

Hiện có gần 70 triệu người Mỹ tham gia Medicare. Giới chuyên môn cảnh báo việc giảm chi sẽ khiến các cơ sở hạn chế dịch vụ, buộc nhiều người già phải vào bệnh viện hoặc viện dưỡng lão tốn kém hơn. Từ năm 2020, đã có hơn 1.000 cơ sở chăm sóc tại nhà đóng cửa.

Dân biểu Kevin Hern (Cộng Hòa, Oklahoma) và Terri Sewell (Dân Chủ, Alabama) cùng đề nghị dự luật. Hern nói: “Cắt giảm chi trả chăm sóc tại nhà vừa làm giảm khả năng tiếp cận, vừa khiến chi phí Medicare tổng thể tăng vì bệnh nhân phải chuyển sang hình thức tốn kém hơn.”

Các chuyên gia đồng ý dự luật chỉ là giải pháp tạm thời, “như băng cầm máu chứ chưa phải ca phẫu thuật,” nhưng cần thiết để tránh khủng hoảng trước mắt. Tuy nhiên, vẫn có lo ngại Cộng Hòa sẽ chặn vì dự luật làm tăng chi Medicare và nới thêm thâm hụt.

 

Đại học California tại Berkeley hôm thứ Sáu cho hay đã chuyển cho Bộ Giáo Dục Hoa Kỳ danh sách khoảng 160 sinh viên, giáo sư và nhân viên có liên quan đến các khiếu nại về bài Do Thái, theo yêu cầu của chính quyền Trump. Trường cho biết đã thông báo đến những người này từ ngày 4 tháng 9, sau khi Văn phòng Cố vấn Pháp lý của hệ thống Đại học California chỉ thị phải tuân thủ yêu cầu cung cấp tài liệu cho Văn phòng Quyền Dân sự.

Danh sách bao gồm cả người bị cáo buộc lẫn người nộp đơn khiếu nại. Cuộc điều tra liên bang khởi sự từ tháng Hai nhắm vào cách Berkeley và một số đại học khác xử lý các cáo buộc bài Do Thái. Trong tháng Bảy, Viện trưởng Berkeley, Rich Lyons, cùng lãnh đạo hai đại học khác đã bị các dân biểu Cộng hòa chất vấn về việc không đủ mạnh tay đối phó các sự kiện bài Do Thái trong khuôn viên. Lyons nói trường có “nghĩa vụ bảo vệ cộng đồng khỏi kỳ thị và sách nhiễu, đồng thời duy trì quyền tự do ngôn luận.”

Chính quyền Trump năm nay tăng sức ép mạnh lên các đại học Mỹ, đe dọa cắt viện trợ liên bang và hạn chế nhận sinh viên ngoại quốc. Hàng tỷ Mỹ kim tài trợ nghiên cứu đã bị đóng băng, ảnh hưởng nặng đến các trường tại California, nơi nghiên cứu khoa học giữ vai trò trụ cột kinh tế. U.C. Berkeley nằm trong 10 trường bị tổ công tác của chính quyền Trump nêu tên để giám sát đặc biệt.

Một số cựu sinh viên phản đối việc tiết lộ thông tin. Steve Wasserman, giám đốc nhà xuất bản Heyday Books, nhắc lại truyền thống Berkeley từng là cái nôi của phong trào tự do ngôn luận thập niên 1960, và chỉ trích việc công khai danh sách này là “phản bội tinh thần ấy.” Tuy nhiên, giới chức đại học nói họ bị ràng buộc bởi luật pháp và khẳng định vẫn “cam kết bảo vệ quyền riêng tư của sinh viên, giảng viên và nhân viên ở mức tối đa có thể, trong khi phải chu toàn nghĩa vụ pháp lý.”

Tổng thống Donald Trump hôm thứ Bảy cho rằng chiến tranh Nga–Ukraine có thể chấm dứt nếu NATO ngưng mua dầu của Nga và áp thuế 50–100% với Trung Quốc vì tiếp tục nhập dầu từ Moscow, theo AP. Ông chỉ trích một số nước trong khối, như Hungary và Slovakia, vẫn duy trì mua dầu, coi đó là “làm suy yếu thế thương thuyết trước Nga.” Thổ Nhĩ Kỳ hiện cũng là khách hàng lớn thứ ba của Nga, sau Trung Quốc và Ấn Độ.

Thông điệp của Trump được đưa ra ngay sau khi Ba Lan bắn hạ nhiều drone Nga xâm nhập không phận NATO. Ông giảm nhẹ sự kiện này, nói có thể “là một sai lầm,” song nhấn mạnh thuế quan sẽ “bẻ gãy ảnh hưởng của Trung Quốc lên Nga” và chỉ rút lại khi Moscow chấm dứt xâm lăng Ukraine.

Mỹ hiện đã áp 50% thuế lên Ấn Độ vì mua năng lượng Nga. Với Trung Quốc, các vòng áp thuế và trả đũa đầu năm nay từng khiến thương mại gần như tê liệt trước khi đôi bên hạ mức xuống. Trong thông điệp, Trump quy trách nhiệm chiến tranh cho Joe Biden và Volodymyr Zelenskyy, không nhắc đến Putin, người khởi sự cuộc xâm lăng năm 2022.

Đô-la Mỹ đang suy yếu vì thâm hụt ngân sách, chính sách thương mại bất ổn và lo ngại về Quỹ Dự Trữ Liên Bang. Lợi dụng thời cơ, Trung Quốc thúc đẩy nhân dân tệ trở thành đồng tiền quốc tế. Từ đầu năm đến nay, đô-la giảm 7%, còn nhân dân tệ lên mức cao nhất kể từ khi Donald Trump tái đắc cử.

Hiện nhân dân tệ chiếm 4% giao dịch quốc tế và 2% dự trữ ngoại tệ toàn cầu, thấp hơn nhiều so với đô-la. Tuy vậy, con số này đã tăng gấp đôi từ năm 2022, với hơn 30% thương mại của Trung Quốc nay được thanh toán bằng đồng nội tệ.

Bắc Kinh mở rộng hệ thống thanh toán CIPS, kết nối hơn 1.700 ngân hàng trên thế giới, đồng thời lập đường hoán đổi tiền tệ với 32 ngân hàng trung ương, trị giá 630 tỉ đô-la. Nga, Hungary, Brazil và Kenya đã bắt đầu phát hành trái phiếu nhân dân tệ.

Dù còn nhiều rào cản vì kiểm soát vốn, Trung Quốc tin rằng nhân dân tệ đang tiến gần hơn tới vị trí một đồng tiền toàn cầu, đủ sức cạnh tranh với đô-la.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio sẽ tới Israel trong bối cảnh triển vọng ngừng bắn Gaza ngày càng xa vời sau vụ Israel không kích Doha khiến khu vực phẫn nộ. Tổng thống Donald Trump chỉ trích đây là hành động “đơn phương” không phục vụ lợi ích Mỹ hay Israel.

Bộ Ngoại giao cho biết Rubio sẽ tái khẳng định cam kết an ninh với Israel, nhấn mạnh mục tiêu “không để Hamas cai trị Gaza và đưa con tin trở về.” Ông dự kiến gặp gia đình các con tin.

Vụ tấn công Doha giết năm thành viên Hamas và một sĩ quan an ninh Qatar, nhưng không tiêu diệt được lãnh tụ Hamas. Thủ tướng Qatar nói vụ này “đã giết chết mọi hy vọng” cứu con tin.

Dù bất mãn, chính quyền Trump vẫn kiên định hậu thuẫn Israel, đồng thời áp đặt trừng phạt và hủy visa nhắm vào lãnh đạo Palestine và các cơ quan quốc tế như ICC.

Sau chuyến thăm Israel, Rubio sẽ sang Anh gặp Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Anh Yvette Cooper để bàn về Ukraine, Iran, Gaza và cạnh tranh với Trung Quốc.

 

 

Nato quyết định đưa thêm quân và máy bay chiến đấu đến sườn phía đông sau khi Ba Lan cho biết 19 máy bay không người lái của Nga đã bay vào không phận hôm thứ Tư. Một số bị bắn hạ, số khác rơi xuống ruộng và trúng một căn nhà ở miền đông Ba Lan. Warsaw khẳng định đây là hành động có chủ ý, không phải nhầm lẫn.

Đan Mạch gửi hai chiến đấu cơ F-16 và một chiến hạm; Pháp đưa ba máy bay Rafale; Đức đưa bốn Eurofighter và tăng cường giám sát trên không. Anh cũng tuyên bố tham gia sứ mệnh Eastern Sentry.

Tại phiên họp khẩn của Hội đồng Bảo an ở New York, Mỹ và các nước châu Âu đồng loạt đứng về phía Ba Lan. Quyền đại sứ Mỹ Dorothy Shea khẳng định: “Chúng tôi sẽ bảo vệ từng tấc đất của Nato.”

Trong cuộc họp, Ba Lan trưng ra ảnh drone bị bắn hạ và nhà dân bị hư hại. Các nước Hà Lan, Czech và Lithuania cũng hứa gửi thêm lực lượng. Đức cho biết sẽ mở rộng tuần tra không phận và hiện diện quân sự dọc biên giới phía đông.

 

Cựu Chánh án Tối cao Pháp viện Nepal Sushila Karki, 73 tuổi, đã tuyên thệ nhậm chức thủ tướng lâm thời sau khi làn sóng biểu tình chống tham nhũng buộc chính phủ phải từ chức. Bà trở thành nữ lãnh đạo đầu tiên trong lịch sử quốc gia Himalaya nghèo khó này.

Hơn 50 người thiệt mạng trong các cuộc đụng độ giữa người biểu tình và cảnh sát dã chiến. Lệnh cấm 26 nền tảng mạng xã hội, vốn châm ngòi cho phong trào, được dỡ bỏ hôm thứ Hai nhưng không ngăn nổi đám đông phẫn nộ đốt phá tòa quốc hội và các trụ sở chính phủ tại Kathmandu hôm thứ Ba, buộc Thủ tướng KP Sharma Oli phải từ chức.

Tổng thống Ram Chandra Poudel đạt thỏa thuận với lãnh đạo biểu tình, có sự tham gia của giới luật gia và trung gian từ quân đội. Quốc hội bị giải tán, tổng tuyển cử được ấn định vào ngày 5/3 năm tới.

Karki, được coi là người có hình ảnh trong sạch, được phong trào “Gen Z” hậu thuẫn. Bà dự kiến lập nội các trong vài ngày tới, với nhiệm vụ khôi phục trật tự, tái thiết cơ sở quốc hội, trấn an dân chúng và đưa thủ phạm bạo lực ra trước công lý.

Bà từng là luật sư, sau đó giữ chức chánh án năm 2016, dù thời gian tại nhiệm ngắn ngủi từng vướng vụ luận tội gây tranh cãi. Quân đội hiện vẫn tuần tra thủ đô khi Nepal đối mặt cuộc khủng hoảng chính trị lớn nhất trong nhiều thập niên.

 

Một nghiên cứu mới cho thấy ngay cả một buổi tập thể dục thôi cũng có thể trì hoãn sự phát triển của tế bào ung thư vú. Công trình do Viện Nghiên Cứu Y Khoa Vận Động thuộc Đại học Edith Cowan, Úc, thực hiện trên 32 phụ nữ đã điều trị ung thư vú. Sau khi các tình nguyện viên thực hiện một buổi tập ngắt quãng cường độ cao hoặc nâng tạ trong 45 phút, máu họ tiết ra nhiều chất sinh học hơn, đặc biệt là myokines như IL-6, có khả năng kìm hãm hoặc tiêu diệt tế bào ung thư trong ống nghiệm.

Giáo sư Robert Newton, tác giả chính, nói: “Vận động không chỉ nâng cao thể lực mà còn trực tiếp phát đi tín hiệu chống ung thư.” Kết quả này bổ sung bằng chứng từ các khảo sát quy mô lớn cho thấy người từng bị ung thư nhưng duy trì tập luyện có tỷ lệ tái phát thấp và sống lâu hơn. Một nghiên cứu khác trên bệnh nhân ung thư ruột kết đăng ở tạp chí New England Journal of Medicine hồi tháng 6 cho thấy người tham gia chương trình đi bộ nhanh và tập nặng thường xuyên giảm được 37% nguy cơ tái phát sau ba năm.

Theo các chuyên gia, cường độ vận động đóng vai trò quyết định: tập ngắt quãng ở mức “gắng sức 7–8 trên thang 10” tạo ra nồng độ myokines cao hơn hẳn. Dù nâng tạ cũng có lợi, nhưng hiệu quả chống tế bào ung thư không mạnh bằng tập ngắt quãng. Tuy nhiên, tăng khối cơ nhờ rèn sức mạnh vẫn giúp cơ thể sản sinh nhiều myokines hơn.

Nhiều bác sĩ tin rằng chương trình tập luyện thiết kế riêng cho người sống sót sau ung thư, kể cả tập cường độ cao, vẫn an toàn và khả thi. Lời khuyên là bệnh nhân nên bàn với bác sĩ điều trị trước khi bắt đầu, và tìm đến các chương trình phục hồi thể chất tại bệnh viện hay trung tâm cộng đồng.