Hôm nay,  

Biết Rõ Chữ Nghĩa

18/11/200100:00:00(Xem: 5760)
Hoa Hâm chạy loạn. Cùng đi với một bọn sáu bảy người. Giữa đường gặp một người lại cũng chạy loạn, đến kêu nài, xin nhập bọn. Những người khác thấy ái ngại, thuận cho. Một mình Hoa Hâm nói:
- Không nên. Đang bước nguy hiểm. Sinh, tử, họa, phúc có nhau. Ta đi bấy nhiêu người cũng như một người vậy. Bây giờ, vô cớ nhận một người lạ. Lỡ khi xảy ra việc gì, thì có bỏ được người ta không"
Những người kia thấy lòng bất nhẫn, mới nói với Hoa Hâm rằng:
- Nhất ẩm nhất trác, giai do tiền định. Hà huống gì lúc hoạn nạn mà lại gặp được nhau, thì rõ ra cái Duyên kia đã có từ… ngàn năm trước lận. Lại nữa, người khốn cùng đang sầu lên búi tó. Đang hoảng vía hoảng hồn hổng biết dựa vào đâu, thì sao lại đắn đo không cho người nhập bọn" Đó là chưa nói chữ Nhân kia mà ông đành quên láng, thì hậu vận mai này sáng rực là sáng đặng làm sao" Bởi ông chỉ chăm chăm lo thân mình tốt đẹp, mặc cho chúng sanh sầu đau khôn xiết, thì Cậu Bà nào mà phù hộ cho ông" Mà giúp ông thêm những điều hỉ sự. Nói thiệt với ông chớ giúp người là giúp mình ngay đó chứ, bởi kết quả rạng ngời sẽ để lại đời con, thì chúng sẽ êm ru giữa giông đời thổi bạo.
Chớ ông cứ ngoảnh mặt trước ơn Trời ban xuống - được cơ hội bằng vàng để nâng đỡ người ta - thì xét ra ông chẳng hiểu lẽ tự nhiên gì hết cả. Mà giả như ông có yên hàn ngay thân xác, rồi nhắm mắt nhắm lòng trước nỗi khổ của người ta, thì chẳng mấy chốc ông… đong đầy cái Nghiệp. Chỉ là cảnh khổ của người giúp hồn ông tấn tới. Giúp cơ hội ngon lành để tạo phước tạo phung. Giúp mở rộng đôi tay trước bao cảnh đời đen nghịt, để tính nết ông được thuần ngon hết biết, đặng đợi đến ngày sinh ký tử… về quê. Đợi đến lúc buông xuôi tìm ngay phần cát bụi. Chớ ông cứ làm ngơ như không màng không thấy, thì e rằng hối hận đó à ông!
Hoa Hâm nghe nói, mới giật mình trộm nghĩ:
- Cuộc đời của mỗi người. Chẳng có gì đi qua mà không để lại dấu vết. Để lại những vui, buồn, trong tâm hồn vốn rộng của người ta. Hà huống chi cảnh binh đao xảy tràn ra trước mặt. Đã vậy cái thằng kia bỗng từ đâu phang đến, rồi mở miệng kêu nài xin nọ với van kia, khiến ở đâu đâu bỗng đẩy ta rơi vào vòng khó xử, bởi nhận lấy thì khác nào ép mình trong mai mốt - phải đón thêm người chạy loạn ở đường đi - thì số gạo mang theo làm sao mà đủ đặng" Cầm bằng như ta một lòng nhất quyết. Chỉ có bảy người hoạn nạn sống cùng nhau, thì thế nhân hẳn cho ta là người thiếu… hậu.
Chi bằng đạo trung dung ta cứ lần phang tới tới. Ắt trong cảnh rối mù sẽ kiếm đặng chút niềm vui. Chớ không thể đứng khoanh tay rồi đưa đầu cho số phận. Mà giả như một mẹ bốn năm con chạy ào xin cứu giúp, cõng thêm một mẹ già ngất lịm ở đàng sau, thì lúc ấy chuốc đau thương mới là chết độc. Còn bây chừ chỉ mình ên đơn chiếc. Chạy tới van nài xin cứu giá một phen, thì xét ra vẫn dễ hơn là đông người khó nhận. Chớ đến nước ni mà ta cứ lần khân không quyết, thì… mạng này chẳng giữ được dài lâu!
Nghĩ vậy, Hoa Hâm mới nói rằng:
- Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung. Nay ngươi vì hoàn cảnh đẩy đưa mà tới đây nhập bọn, thì phải biết đất có lề quê có thói. Có luật đàng hoàng chớ hổng phải chuyện chơi. Có nếp có nung chứ hông tự tác tự tung mà coi được. Những điều như rứa ngươi cần lưu tâm ý, kẻo lỡ xảy chuyện gì thì khó lòng tránh khỏi sự buồn đau. Khó thoát ra cảnh… khóc này khóc nọ. Lời tâm huyết ta đã xổ tràn ra hết ráo. Chẳng hay người có ưng chịu hay không"
Người ấy bằng lòng. Rồi một hôm trời mưa to gió lớn, người ấy chẳng may sa chân ngã xuống giếng. Cả bọn muốn bỏ mặc, để đi cho rảnh thân. Một mình Hoa Hâm nói:
- Không nên. Người ta cùng đi với mình, là người bọn mình. Người ta gặp sự chẳng may như vậy, mà mình bỏ người ta, thì còn làm… quân tử thế nào được"
Nói rồi, bảo bấy nhiêu người cùng ở lại vớt người kia lên. Sau cứu mãi không được, Hoa Hâm lại bảo:
- Phải mai táng chu tất rồi mới đi!
Có nguời trong nhóm, thấy việc làm của Hoa Hâm, mới tự nhủ rằng:
- Vô cớ cho một người lạ nhập bọn, nghĩ cũng không nên. Một là e xảy ra sự gì hại đêán thân mình. Hai là sợ không được thủy chung với người ta. Đã nhận người ta đi với mình một bọn. Giữa đường người ta gặp sự chẳng may mà bỏ mặc người ta, nghĩ lại càng không nên lắm. Vì như thế là bạc ác bất nhân. Chỉ biết nhau trong lúc vô sự. Đến khi nguy hiểm rồi lại bỏ nhau. Biết được cái đạo không nên nhận và cái đạo đã nhận như Hoa Hâm, mới thực là người hiểu rõ chữ Nghĩa, tức là hiểu việc nên làm thế nào, mới là phải vậy.
Và cuối buổi chiều ngày hôm ấy, cả nhóm mới tìm được cái miếu bỏ hoang, bèn xúm xít chạy dzô để tá túc cho qua đêm trường hiu quạnh, rồi trong lúc kẻ nấu cơm người dọn dẹp cho nhìn trông tươm tất, thì Hoa Hâm một mình rảo bước ở đàng sau. Chợt trông thấy ngôi mộ hoang quá chời là cỏ dại, liền ngồi ngay xuống bứt bứt vài ba phát, mới động tấm chân tình mà nghĩ ngợi mông lung:

- Ta vẫn nghe người xưa hay nói: Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ, vô duyên đối diện bất tương phùng. Nay ta với… mộ chủ đây trước giờ chưa quen biết. Chưa một lần nhắp vội chén nồng cay. Chưa có khi mô xẻ chia niềm tâm sự, mà bỗng hôm nay gặp nhau trong khung trời thanh vắng. Vắng cả tiếng cười huyên náo của trẻ thơ. Vắng tiếng ấu ơ của ví dầu quen thuộc, thì rõ ra chữ Duyên kia phải mặn mà luôn đó chứ. Chớ không thể sớm chiều mà bộc phát được đâu. Không thể chẳng có chi mà diện kiến kiểu này cho đặng. Thôi thì nhân cái lúc tâm hồn đang bừng lên phơi phới. Giữa giây phút giao hòa của hai cõi sát kề nhau, thì sao lại đắn đo mà không sớt san gì hết cả"
Chi bằng ruột gan… thót mần răng ta cứ tràn tuôn như rứa. Chớ để trong lòng có được cái mụ nội gì đâu, rồi lỡ ra dính nọ dính kia mới là đổ nợ. Chừng lúc ấy mới chằng ăn trăn quấn. Mới nghẹn cả trăm lời mà hổng biết nói làm sao. Mới thấy mẹ thấy cha thấy luôn bà cố nội. Còn giờ đây chỉ có ta với người không thấy bóng, cọng Âm Dương khác giờ khác luật khác tùm lum, thì sao lại nhát gan mà không tỏ này tỏ nọ" Đó là chưa nói chốn tâm can sẽ nhẹ đi vài trăm ký - khi vất bỏ được điều quá nặng ở buồng tim - thì hậu vận mai sau mới ló mòi lên được. Thế mới biết cha ông xưa quả là chí lý, khi nhắc nhở con mình quá cản những điều hay, khiến từ bấy đến nay ta giữ trong lòng trong bụng, là: Điều gì mình không muốn người khác làm cho mình, thì cứ tự nhiên… đẩy cho thằng khác, thành thử mối ưu hoài mới dậy cánh mà bay. Mới vút lên cao mà tiêu tùng cái một. Chớ mãi bo bo giữ trong lòng trong trí, e có ngày phát tác bịnh… ung thư!
Đoạn, Hoa Hâm mới quỳ xuống. Hướng về ngôi mộ. Vái ba vái, rồi mới thì thào mổ xẻ chuyện tâm can:
- Con chim sắp chết cất tiếng bi ai. Con người… biết hối nói lời nói phải. Nay nhân lúc chữ binh đao đã ngoài kia xa tắp, ta mới tuôn tràn nỗi khổ của lòng đây, đặng những mong chữ Duyên kia sẽ gánh đi bao điều khổ lụy. Chẳng là buổi can qua mà có người xin dzô nhóm. Nếu hổng nhận lời thì bá tánh chẳng mừng vui - còn mở rộng nhân tâm, thì rủi may chẳng biết đâu mà lường cho được - rồi lỡ xảy ra cái này thêm cái khác, thì mạng nhỏ nhít này làm sao sống được yên" Khi giấc ngủ đêm hôm khó lòng… ro ro đặng. Cầm bằng như nhận người ta đi cùng chung với nhóm, thì may rủi thế nào ta chẳng biết được đâu, bởi… tri diện tri thân chứ tri tâm thế nào cho đặng, thành thử ngộ biến ta phải tùng quyền cho chắc cú, rồi cứ theo thời mà tiếp bước định liệu sau. Chớ không thể khăng khăng mà lắc này lắc nọ.
Thời may cõi trong xanh vốn thương người yếu đuối, nên xui khiến mưa tràn giông tố dậy động lên - để gặp cái giếng khô ta… xô liền cái rẹt - rồi nhân đó ta mới xổ tung lòng nhân ái, đặng cứu người ngoắc ngoải ở vực sâu. Đặng cứu tha nhân, được Thiên Lôi… xét đơn theo ông bà đoàn tụ. Thế là một cú xô ta dzùa ngay hai cái. Trước bảo vệ thân mình hổng chết để làm ăn. Để tích tiểu kim ngân đến ngày mừng lấy vợ. Sau ở dương gian ta tìm thêm cái tốt. Cái Nghĩa chói ngời cho hậu thế tìm soi. Cái lượng bao dung của con người biết… chọn. Việc đã như thế ta chỉ biết tường biết nói, với vía với hồn nương náu ở miền Âm. Chớ cõi dương gian không thể nào ta hót đặng. Bởi chúng biết làm sao nên cơm cháo" Khi chữ Nghĩa không còn thì ta sống đặng mần răng" Khi chữ Nghĩa mất tăm, thì lộc liếc ra vô làm sao được"
Thôi thì… hùm chết để da. Người ta chết để người khác có cớ… nhậu, nên chuyện xảy ra rồi, ta chỉ muốn mượn rượu tìm quên trong chốc lát. Chớ không thể hổng mừng hổng hoan hỉ cười vui. Hổng chén chú chén anh chén mang niềm hoan lạc. Chỉ tiếc buổi binh đao nên bia bọt không làm chi kiếm thấy, thành thử buổi tương phùng mới lạnh lẽo thiếu nồng cay. Thiếu chén cơm ngon thiếu con gà mái… ngọt. Thiếu khói thiếu hương thiếu giấy vàng bốc cháy, và thiếu giọt ngắn dài thương tiếc một đời… tiêu!
Nói xong, Hoa Hâm đứng lên. Vái thêm một vái, rồi mới nói rằng:
- Ta vẫn nghe người xưa hay nói: Ở hiền thì… chẳng gặp cái gì cả, nên thỉnh thoảng đôi lần, cũng xé rào chụp lấy chữ thời cơ, thành thử dzớt lung tung cũng chẳng có chi là kinh ngạc. Ta lại nhớ ông bà thường hay nhắc tới, đám con lành hiểu biết cái điều hay, là: Những gì có thể nhận hôm nay thì đừng bỏ qua cái gì hết cả, nên ta đã tận dụng cơ Trời từ cao đưa xuống, đặng tô vẽ thân mình cho thêm đẹp thêm thơm. Thêm tiếng khen to thêm ơn Trời cứu độ. Ta lại biết trần sao thì Âm y như rứa, nên lễ có nhiều hồn mới dễ cười reo. Mới dễ ban cho số này số nọ, thành thử ta quyết rềnh rang cho xứng đáng - tấm chân tình của cõi khác dành cho - đặng chữ tương giao sẽ sáng hoài liên tục.
Ngặt một nỗi ở nơi này thân cô thế, thêm binh lửa lan tràn nên lực bất tòng tâm, khiến bụng dạ muốn to cũng khó làm to được. Thôi thì lễ quý đó ngày sau ta chu tất. Còn bây giờ hồn che chở dùm cho, đặng cái… xô kia sẽ tới luôn đi vào quên lãng. Được như thế thì Âm Dương hẳn ngàn năm gắn bó. Hẳn lễ lạc tưng bừng quá xá đã à nghen. Hẳn ấm áp đôi nơi bởi hai bên đều có lợi. Chớ lỡ xảy ra cái điều chi khốn khó - thì dẫu hết mình - cũng chẳng tài nào… cúng quảy được đâu!

Mõ Sàigòn

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Sky River Casino vô cùng vui mừng hào hứng tổ chức chương trình Ăn Tết Nguyên Đán với những giải thưởng thật lớn cho các hội viên Sky River Rewards. Chúng tôi cũng xin kính chúc tất cả Quý Vị được nhiều may mắn và một Năm Giáp Thìn thịnh vượng! Trong dịp đón mừng Năm Mới Âm Lịch năm nay, 'Đội Múa Rồng và Lân Bạch Hạc Leung's White Crane Dragon and Lion Dance Association' đã thực hiện một buổi biểu diễn Múa Lân hào hứng tuyệt vời ở Sky River Casino vào lúc 11:00 AM ngày 11 Tháng Hai. Mọi người tin tưởng rằng những ai tới xem múa lân sẽ được hưởng hạnh vận.
Theo một nghiên cứu mới, có hơn một nửa số hồ lớn trên thế giới đã bị thu hẹp kể từ đầu những năm 1990, chủ yếu là do biến đổi khí hậu, làm gia tăng mối lo ngại về nước cho nông nghiệp, thủy điện và nhu cầu của con người, theo trang Reuters đưa tin vào 8 tháng 5 năm 2023.
(Tin VOA) - Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) vào ngày 13/9 ra thông cáo lên án Việt Nam tiếp tục lạm dụng hệ thống tư pháp để áp đặt những án tù nặng nề với mục tiêu loại trừ mọi tiếng nói chỉ trích của giới ký giả. Trường hợp nhà báo tự do mới nhất bị kết án là ông Lê Anh Hùng với bản án năm năm tù. RSF bày tỏ nỗi kinh sợ về bản án đưa ra trong một phiên tòa thầm lặng xét xử ông Lê Anh Hùng hồi ngày 30 tháng 8 vừa qua. Ông này bị kết án với cáo buộc ‘lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước’ theo Điều 331 Bộ Luật Hình sự Việt Nam
Từ đầu tuần đến nay, cuộc tấn công thần tốc của Ukraine ở phía đông bắc đã khiến quân Nga phải rút lui trong hỗn loạn và mở rộng chiến trường thêm hàng trăm dặm, lấy lại một phần lãnh thổ khu vực đông bắc Kharkiv, quân đội Ukraine giờ đây đã có được vị thế để thực hiện tấn công vào Donbas, lãnh phổ phía đông gồm các vùng công nghiệp mà tổng thống Nga Putin coi là trọng tâm trong cuộc chiến của mình.
Tuần qua, Nước Mỹ chính thức đưa giới tính thứ ba vào thẻ thông hành. Công dân Hoa Kỳ giờ đây có thể chọn đánh dấu giới tính trên sổ thông hành là M (nam), F (nữ) hay X (giới tính khác).
Sau hành động phản đối quả cảm của cô trên truyền hình Nga, nữ phóng viên (nhà báo) Marina Ovsyannikova đã kêu gọi đồng hương của cô hãy đứng lên chống lại cuộc xâm lược Ukraine. Ovsyannikova cho biết trong một cuộc phỏng vấn với "kênh truyền hình Mỹ ABC" hôm Chủ nhật: “Đây là những thời điểm rất đen tối và rất khó khăn và bất kỳ ai có lập trường công dân và muốn lập trường đó được lắng nghe cần phải nói lên tiếng nói của họ”.
Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam cử hành Ngày Quốc tế Nhân Quyền Lần Thứ 73 và Lễ Trao Giải Nhân Quyền Việt Nam lần thứ 20.
Sau hơn 30 năm Liên bang Xô Viết sụp đổ, nhân dân Nga và khối các nước Đông Âu đã được hưởng những chế độ dân chủ, tự do. Ngược lại, bằng chính sách cai trị độc tài và độc đảng, Đảng CSVN đã dùng bạo lực và súng đạn của Quân đội và Công an để bao vây dân chủ và đàn áp tự do ở Việt Nam. Trích dẫn chính những phát biểu của giới lãnh đạo Việt Nam, tác giả Phạm Trần đưa ra những nhận định rất bi quan về tương lai đất nước, mà hiểm họa lớn nhất có lẽ là càng ngày càng nằm gọn trong tay Trung quốc. Việt Báo trân trọng giới thiệu.
Tác giả Bảo Giang ghi nhận: “Giai đoạn trước di cư. Nơi nào có dăm ba cái Cờ Đỏ phất phơ là y như có sự chết rình rập." Tại sao vậy? Để có câu trả lời, mời bạn đọc vào đọc bài viết dưới đây của nhà văn Tưởng Năng Tiến.
Người cộng sản là những “kịch sĩ” rất “tài”, nhưng những “tài năng kịch nghệ” đó lại vô phúc nhận những “vai kịch” vụng về từ những “đạo diễn chính trị” yếu kém. – Nguyễn Ngọc Già (RFA).. Mời bạn đọc vào đọc bài viết dưới đây của phó thường dân/ nhà văn Tưởng Năng Tiến để nhìn thấy thêm chân diện của người cộng sản.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.