Lời nói đầu: Ngày 5 tháng 2 năm 2004, Hội Nạn Nhân Chất Độc Da Cam đã nộp đơn kiện 37 cơ sở sản xuất hóa chất ở Hoa Kỳ tại Tòa Aùn Liên Bang Brooklyn, New York dưới hồ sơ số 03056-JBW-WMA do luật sư Constantine P. Kokkoris đại diện. Hồ sơ kiện các hãng sản xuất hóa chất dưới đạo luật Alien Tort Claims Act (ATCA) về vi phạm luật quốc tế và Tội Aùc Chiến Tranh và một số luật hình sự tố tụng khác. Để cộng đồng hiểu thêm về vấn đề này, tác giả đã thực hiện một cuộc phỏng vấn với hai vị thức giả: -Oâng Mai Thanh Truyết, Tiến Sĩ Hóa Học, hiện là Giám Đốc Nhà Máy Xử Lý Nước Thải BKK, Chủ Tịch Hội Khoa Học và Kỹ Thuật Việt Nam, phụ trách Chương Trình Tạp Chí Khoa Học và Môi Trường của Đài Á Châu Tự Do.
-Oâng Phan văn Song, Tiến Sĩ Chính Trị Học và Công Pháp Quốc Tế, Giáo sư Thỉnh Giảng về Luật Y Khoa tại Poitier, Pháp Quốc.
1-Với Tiến Sĩ Mai thanh Truyết:
-CTT: Thưa anh, vụ kiện chất độc da cam có phải bắt nguồn từ một sự kiện chính trị xẩy ra trong nước hay vì ảnh hưởng một dây chuyền chính trị nào đến từ nước ngoài" Có người nó vụ kiện này xẩy ra vì nhu cầu gây áp lực với Hoa Kỳ trong liên hệ hỗ tương hiện tại và cũng muốn dằn mặt cộng đồng những cựu công chức, quân nhân hải ngoại"
-MTT: Vụ kiện này có thể là một hệ quả của việc thi hành Nghị Định số 212/2003/QĐ ký ngày 21 tháng 10 năm 2003 do Thủ Tướng Việt Nam ký "về danh mục bí mật Nhà nước độ Tối Mật trong lãnh vực tài nguyên và môi trường." Quyết định gồm 4 điều, trong đó có điều quy định những vi phạm về tin, tài liệu về chủ trương của Đảng và Nhà Nước liên quan đến hoạt động khắc phục hậu quả chất độc hóa học sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam không công bố hoặc chưa công bố. Mục đích quyết định này nhằm cản trở mọi nghiên cứu của những người làm khoa học trong nước cũng như nước ngoài, làm chùng bước tiến của những người muốn nghiên cứu về Đất và Nước, nhất là trong lãnh vực môi sinh. Sau khi quyết định trên được thi hành, ngày 10 tháng 1 năm 2004, Hội Nạn Nhân Chất độc Da Cam ra mắt tại Hà nội. Ban chấp hành gồm có:
-Nguyễn thị Bình, nguyên Phó Chủ Tịch Nhà nước làm Chủ Tịch danh dự.
-Thiếu Tướng Đặng Vũ Hiệp, nguyên Phó Chủ Nhiệm Tổng Cục Chính Trị QĐND làm chủ tịch.
-Giáo Sư Bác Sĩ Nguyễn trọng Nhân, nguyên Bộ Trưởng Y Tế, Chủ Tịch Hội Chữ Thập Đỏ làm Phó chủ tịch.
Trong buổi lễ ra mắt, Nguyễn thị Bình đã khẳng định: "Chính phủ Mỹ và các công ty sản xuất chất độc hóa học da cam phải thừa nhận trách nhiệm tinh thần, đạo đức và pháp lý. Những người phục vụ trong chính thể của Việt Nam Cộng Hòa cũ không được đưa vào danh sách trợ cấp." Tiếp theo, Hội đã cử ba người ra đại diện nộp đơn kiện các hãng sản xuất chất hóa học da cam:
-Phan thị Phi Phi, giáo sư Đại Học Hà nội, kiện về 4 lần sẩy thai từ năm 1971-1973.
-Nguyễn văn Quý, cựu chiến binh, ung thư phổi, đứng đơn cùng hai con là Nguyễn quang Trung và Nguyễn thị Thu Nga.
-Bác sĩ Dương quỳnh Hoa, nguyên Bộ trưởng Y Tế chính phủ CMLTMNViệt Nam, ung thư vú, sẩy thai hai lần và một đứa con tên Huỳnh trung Sơn, dưới 1 tuổi, mất trong khu kháng chiến.
-CTT: Hai nhân vật Phi Phi và Nguyễn văn Quý tên tuổi nghe lạ, nhưng còn Bác Sĩ Dương Quỳnh Hoa, đã được nghe thấy nhiều về sự cổ võ cho lý tưởng Đảng Cộng Sản của bà trước 1975 và một thời gian sau 75, nhưng chỉ sau chừng một thập niên, lại phát ra những lời ta thán chế độ, nhất là chê trách hệ thống y tế tồi tệ của chế độ mà bà từng cổ võ. Thực sự, Bà là nhân vật như thế nào, đã kiện những hãng sản xuất chất độc da cam ra sao"
-MTT: Bác sĩ Hoa và một trong những người chồng của bà là Huỳnh văn Nghị là sinh viên du học tại Pháp, đã từng gia nhập đảng Cộng Sản trước khi về nước. Khi về Việt Nam, bà vô bưng ngay sau Tết Mậu Thân. Đứa con của bà sinh ra vào tháng 5/70 và bị chết ở mật khu Tây Ninh. Sau một thời gian chán ngán đảng, bà đã trả lại thẻ đảng và im lặng hơn 10 năm. Còn Giáo sư Nghị, sau 75, được học trường Đảng, và được đề nghị Bộ trưởng Y Tế, nhưng từ chối. Khoảng năm 1976, ông tâm sự với bạn bè rằng: "các toa nếu muốn chạy ra nước ngoài thì cứ đi, nếu để lâu thì sợ không còn kịp nữa!"
Trong đơn kiện, bà Hoa cho biết, khi phân tích tại Đức năm 1999, nồng độ dioxin trong máu của bà là 20 phần ức (ppt), và từ đó, bác sĩ Schecter ước tính (") ngược trở lại là trong năm 1970 là 300 phần ức (ppt).
-CTT: Theo các chuyên gia Khoa Học Kỹ Thuật Việt Nam, thì các yếu tố thưa kiện có chính xác không"
-MTT: Bài nghiên cứu của Bác sĩ Schecter thiếu trung thực và chính xác:
a) Một số mẫu ghi nhận là được lấy từ hồ Biên Hùng (Biên Hòa), nhưng thực tế, không có sự hiện hữu của Hồ nào gọi là Hồ Biên Hùng.
b) Trong 16 mẫu được phân tích, chỉ có 6 mẫu có nồng độ dioxin vài trăm phần ức, trong khi đó, ở tất cả 16 mẫu, những hóa chất độc hại như D DT, PCB, HCH có nồng độ cao gấp ngàn lần dioxin mà không được tác giả nhấn mạnh.
c) Từ những tài liệu đã được giải mã từ Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ về tai nạn thất thoát 7000 gallon chất da cam trong phạm vi phi trường Biên Hòa năm 1970, nồng độ của chất da cam thất thoát là 106 mg/L. Theo báo cáo của Bác sĩ Schecter, nồng độ là 1,6mg/Kg (phân tích năm 2002). Nếu lượng dioxin trong chất da cam là 50 mg/L, thì nồng độ của chất da cam tính theo Bác sĩ Schecter là 32 g/Kg tức là 302 lần lớn hơn kết quả đo năm 1970!
-CTT: Nói chung về chất độc da cam, thưa anh, đã có ảnh hưởng thế nào trên đất nước và con người Việt Nam" Anh có câu hỏi nào đặt ra với vấn đề này không"
-MTT: Nhiều câu hỏi được đặt ra với những người thưa kiện:
a)Chất da cam được phun xịt ở Miền Nam trong chiến dịch Ranch Hand từ năm 1961- 1971 trên một diện tích khoảng 23,000 km. Nồng độ của chất độc dioxin nguyên chất được Hội đồng Y Khoa Hoa Kỳ ước tính là từ 170 đến 180kg trong 72 triệu lít. Thời gian bán hủy của dioxin là 7 1/2 đến 10 năm. Như vậy, câu hỏi đặt ra là dioxin có còn tồn tại trong đất hay trầm tích sau gần 40 năm hay không"
b)Bác sĩ Schecter cho rằng nồng độ dioxin trong máu người dân Biên Hòa cao gấp 203 lần nồng độ trong máu người dân Hà Nội. Tại sao tuyệt đại đa số nạn nhân chất da cam cư trú tại miền Bắc trong lúc đó, cư dân ở miền Nam lại bị nhiễm độc trầm trọng về hóa chất này"
c)Đa số nạn nhân chất độc da cam mà báo chí Việt nam loan tải thuộc thế hệ thứ hai, thứ ba, nghĩa là trên dưới 10 tuổi. Đa số bị khuyết tật, dị dạng, mù mắt. Theo điều tra của Liên Hiệp Quốc, nạn suy dinh dưỡng là một trong những nguyên nhân chính của các bệnh tật trên, do thiếu Vitamin A , B 12, và acid folic. Hơn nữa, con số những nạn nhân của chất da cam, trong năm 2002, nhà cầm quyền thông báo rằng có 2 triệu người, nay, trong đơn kiện, lại nâng lên tới 3 triệu, trong đó có 462, 250 cựu chiến binh!
-CTT: Thưa anh, khi người Cộng Sản đặt vấn đề chất độc da cam đã làm hại người dân Việt, họ có nhớ đến tình trạng môi trường Việt Nam đang bị hủy hoại bởi chính những người cầm quyền, vì thiếu học, vì vô ý thức, vì say mê làm giầu trên xương máu của nhân dân, vì tính cơ hội chủ nghĩa, đã tự tay tàn phá đất nước mình hay không"
-MTT: Điều này rất đúng. Thử nhìn lại từ khi có chính sách Đổi mới năm 1986, Việt Nam đã phát triển nông nghiệp và chăn nuôi ồ ạt để giải quyết nạn gia tăng nhân số một cách đáng sợ và cũng là để tạo phương tiện sống còn trước viễn ảnh một đất nước nghèo nàn, lạc hậu hơn các nước láng giềng cả nửa thế kỷ. Với tất cả những lý do mà anh vừa nêu trên, Việt Nam đã cho xử dụng một cách thiếu khoa học tất cả các loại phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm mốc, diệt cỏ dại.. Do đó, đã làm cho môi trường , đất và nước, không khí bị ô nhiễm trầm trọng. Mỗi năm, có trên 9 triệu tấn hóa chất các loại được chính thức đổ xuống đất và nước, không kể hàng trăm ngàn các loại hóa chất khác nhập lậu qua đường dây tham nhũng của nhà cầm quyền. Rất nhiều các hóa chất không phân định được chủng loại. Theo báo cáo của cơ quan Lương Nông Quốc Tế (FAO), số lượng các thuốc trừ sâu, diệt cỏ cao gấp 3,4 lầm các nước lân cận. So sánh với mức cung và mức cầu, Tiến Sĩ Ngô Kiều Oanh, thuộc Trung Tâm Khoa Học Tự Nhiên đã cho rằng Việt Nam chỉ cần chừng 50 ngàn tấn thuốc là đủ, tuy nhiên thực tế cho thấy, một số lượng 1 triệu tấn rưỡi đã được đổ hay phun xịt trên đất và nước Việt Nam!
-CTT: Như vậy, theo anh, để gỉai quyết vấn nạn này, nhà cầm quyền Cộng Sản, thay vì kiện tụng, nên làm thế nào"
-MTT: Theo thiển ý, thay vì kiện tụng, Việt Nam cần kiểm soát lại chính sách phát triển kinh tế nông nghiệp, chăn nuôi, và công nghiệp. Việc phát triển ồ ạt, thiếu kiểm soát, không kế hoạch, thiếu nghiên cứu tác động môi trường mới chính là nguyên nhân của tình trạng môi trường xuống cấp, tác hại trên sức khỏe của người dân Việt không những hiện tại mà cả các thế hệ sau nữa. Ngoài ra, nên vận dụng sự trợ giúp của Liên Hiệp Quốc để nghiên cứu và truy tìm mức ô nhiễm hóa chất hiện đang sử dụng, trong đó có sự hiện diện của dioxin qua một số công nghệ sản xuất nhất là kỹ nghệ giấy, để có thể kết luận chính xác về mức độ nhiểm độc.
2-Với Tiến Sĩ Phan văn Song:
-CTT: Thưa anh, vụ kiện hóa chất do nhà cầm quyền Việt Nam khởi động đã xẩy ra vào thời điểm chính trị nào"
-PVS: Vụ Bác sĩ Dương quỳnh Hoa kiện các cơ xưởng sản xuất chất độc da cam xẩy ra vào thời điểm mà không khí chống Hoa Kỳ sử dụng bừa bãi các tác nhân hóa học làm ảnh hưởng đến môi sinh và môi trường, nhất là sau vụ Mỹ không chịu ký hiệp định Tokyo về môi trường. Lý do mà Mỹ đưa ra là Mỹ không tạo ra những tác hại về môi sinh nhiều, không thải ra thán khí nhiều như các quốc gia khác. Đồng thời, vụ kiện này cũng nổ ra trong giai đoạn vụ chống toàn cầu hóa đang chống lại việc gieo trồng các hạt nhân đã được lai tạo (modified), sợ gây ảnh hưởng không tốt về môi sinh.
-CTT: Theo ý anh, về phương diện quốc tế công pháp, vụ kiện này liệu có được Mỹ chấp nhận không"
-PVS: Chắc sẽ được nhận chứ và sẽ gây được sự chú ý của dư luận khắp nơi. Dĩ nhiên, về phương diện luật pháp, muốn thưa kiện phải có bằng chứng. Với chất dioxin, phải chứng minh rằng chất đó đã gây tác hại trong một chu kỳ chừng 7, 8 năm. Phải chứng minh rằng người bị ô nhiễm chất dioxin đã bị chất dioxin nhiễm vào "gene", mà điều nầy phải chứng minh bằng y khoa. Bà Dương Quỳnh Hoa phải chứng minh rằng mình bị sẩy thai vào thời gian bị nhiễm dioxin do quân Mỹ xử dụng. Mọi nguyên nhân khiếu kiện phải hợp lý. Tuy nhiên, thực tế có một điều mà tôi muốn nói, đó là ở bên Mỹ này có nhiều chuyện không hợp lý vẫn hay xẩy ra. Như chuyện hút thuốc lá chẳng hạn. Ở Mỹ, người hút thuốc lá đi kiện hãng thuốc lá làm ung thư được bồi thường, trong khi ở Pháp, chuyện đó là vô lý. Anh tự hút thuốc lá, không ai bảo anh cả, anh hút lấy thì phải chịu trách nhiệm lấy, còn ở Mỹ, người ta lại nói vì không thông báo là nếu hút thuốc lá sẽ bị ung thư. Trở lại vụ kiện chất dioxin này, Việt Nam đã dựa vào hệ thống tư pháp dân chủ của Mỹ. Nhưng, cũng có nhiều điều cần phải tìm hiểu thêm. Thí dụ như muốn kiện hãng sản xuất chất hóa học ở Mỹ, mà nếu đó là công ty đa quốc, thì phải tìm ra nguyên ủy chỗ hãng đó ghi danh (register) ở đâu, nước nào, mới thưa kiện mà xin bồi thường thiệt hại được. Đặc biệt là vụ kiện được tung ra trong không khí chống Mỹ hiện nay, sẽ gây bất lợi cho Mỹ nhiều. Hơn nữa, bà Dương Quỳnh Hoa là một nhân vật chính trị, nhà nước Cộng sản đưa bà ra làm đương đơn, nhà nước đã chứng tỏ không có đạo đức chính trị. Theo ý tôi, vụ kiện này cũng kể như mấy người đói đi ăn vạ nhà giầu mà thôi.
-CTT: Từ trước tới nay, đã có vụ kiện nào tương tự như vụ này không"
-PVS: Chưa có vụ nào như vậy, chưa có cá nhân nào đi kiện một cá nhân hay một công ty nước ngoài như thế cả. Việt Nam là nước đầu tiên làm chuyện đó. Người ta không nghĩ đến việc ấy bao giờ, vì nếu xẩy ra, sẽ có người Nhật đi kiện người sản xuất ra bom nguyên tử, sẽ có người Do Thái kiện hãng BRSS làm ra chất Kryton B đã giết chết mấy triệu người Do Thái trong các lò hơi ngạt. Việt Nam, khi đứng ra kiện, đã quên rằng chính Việt Nam đang sử dụng quá nhiều các chất DDT, chất sát trùng, diệt cỏ.. làm ảnh hưởng đến tương lai của thế hệ sau. Tôi nói như vậy không phải bênh Mỹ, chỉ muốn trả Sự Thật cho Sự Thật, của Cesar trả cho Cesar. Con em Việt Nam mình bị bệnh sứt môi nhiều không tả, thiếu nữ Việt đua nhau đi lấy chồng Đài Loan, tình cảnh đói khổ của dân nghèo... đó là trách nhiệm của nhà cầm quyền đất nước mấy chục năm nay.
-CTT: Anh có nghĩ vụ kiện này dựa vào sự mở rộng của Hiệp Thương giữa Hoa Kỳ và Việt Nam không"
-PVS: Vụ này không dính líu đến Hiệp thương. Chỉ áp dụng khi nào món hàng bán qua lại giữa hai bên làm hại đến an toàn sức khỏe của người tiêu dùng, thí dụ như bán những món hàng có chất DDT làm ảnh hưởng đến trẻ em sinh ra, và phải chứng minh được, thì mới kiện được. Thiển ý của tôi, vụ kiện này có thể tạo ra một sức ép nào đó, một cuộc đi đêm nào đó, một lá bài nào đó, để đẩy người Mỹ vào thế phải thương lượng. Và nếu thế thì đúng là một thủ đoạn cò con, mất tư cách của nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam.
Chu Tất Tiến
-Oâng Phan văn Song, Tiến Sĩ Chính Trị Học và Công Pháp Quốc Tế, Giáo sư Thỉnh Giảng về Luật Y Khoa tại Poitier, Pháp Quốc.
1-Với Tiến Sĩ Mai thanh Truyết:
-CTT: Thưa anh, vụ kiện chất độc da cam có phải bắt nguồn từ một sự kiện chính trị xẩy ra trong nước hay vì ảnh hưởng một dây chuyền chính trị nào đến từ nước ngoài" Có người nó vụ kiện này xẩy ra vì nhu cầu gây áp lực với Hoa Kỳ trong liên hệ hỗ tương hiện tại và cũng muốn dằn mặt cộng đồng những cựu công chức, quân nhân hải ngoại"
-MTT: Vụ kiện này có thể là một hệ quả của việc thi hành Nghị Định số 212/2003/QĐ ký ngày 21 tháng 10 năm 2003 do Thủ Tướng Việt Nam ký "về danh mục bí mật Nhà nước độ Tối Mật trong lãnh vực tài nguyên và môi trường." Quyết định gồm 4 điều, trong đó có điều quy định những vi phạm về tin, tài liệu về chủ trương của Đảng và Nhà Nước liên quan đến hoạt động khắc phục hậu quả chất độc hóa học sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam không công bố hoặc chưa công bố. Mục đích quyết định này nhằm cản trở mọi nghiên cứu của những người làm khoa học trong nước cũng như nước ngoài, làm chùng bước tiến của những người muốn nghiên cứu về Đất và Nước, nhất là trong lãnh vực môi sinh. Sau khi quyết định trên được thi hành, ngày 10 tháng 1 năm 2004, Hội Nạn Nhân Chất độc Da Cam ra mắt tại Hà nội. Ban chấp hành gồm có:
-Nguyễn thị Bình, nguyên Phó Chủ Tịch Nhà nước làm Chủ Tịch danh dự.
-Thiếu Tướng Đặng Vũ Hiệp, nguyên Phó Chủ Nhiệm Tổng Cục Chính Trị QĐND làm chủ tịch.
-Giáo Sư Bác Sĩ Nguyễn trọng Nhân, nguyên Bộ Trưởng Y Tế, Chủ Tịch Hội Chữ Thập Đỏ làm Phó chủ tịch.
Trong buổi lễ ra mắt, Nguyễn thị Bình đã khẳng định: "Chính phủ Mỹ và các công ty sản xuất chất độc hóa học da cam phải thừa nhận trách nhiệm tinh thần, đạo đức và pháp lý. Những người phục vụ trong chính thể của Việt Nam Cộng Hòa cũ không được đưa vào danh sách trợ cấp." Tiếp theo, Hội đã cử ba người ra đại diện nộp đơn kiện các hãng sản xuất chất hóa học da cam:
-Phan thị Phi Phi, giáo sư Đại Học Hà nội, kiện về 4 lần sẩy thai từ năm 1971-1973.
-Nguyễn văn Quý, cựu chiến binh, ung thư phổi, đứng đơn cùng hai con là Nguyễn quang Trung và Nguyễn thị Thu Nga.
-Bác sĩ Dương quỳnh Hoa, nguyên Bộ trưởng Y Tế chính phủ CMLTMNViệt Nam, ung thư vú, sẩy thai hai lần và một đứa con tên Huỳnh trung Sơn, dưới 1 tuổi, mất trong khu kháng chiến.
-CTT: Hai nhân vật Phi Phi và Nguyễn văn Quý tên tuổi nghe lạ, nhưng còn Bác Sĩ Dương Quỳnh Hoa, đã được nghe thấy nhiều về sự cổ võ cho lý tưởng Đảng Cộng Sản của bà trước 1975 và một thời gian sau 75, nhưng chỉ sau chừng một thập niên, lại phát ra những lời ta thán chế độ, nhất là chê trách hệ thống y tế tồi tệ của chế độ mà bà từng cổ võ. Thực sự, Bà là nhân vật như thế nào, đã kiện những hãng sản xuất chất độc da cam ra sao"
-MTT: Bác sĩ Hoa và một trong những người chồng của bà là Huỳnh văn Nghị là sinh viên du học tại Pháp, đã từng gia nhập đảng Cộng Sản trước khi về nước. Khi về Việt Nam, bà vô bưng ngay sau Tết Mậu Thân. Đứa con của bà sinh ra vào tháng 5/70 và bị chết ở mật khu Tây Ninh. Sau một thời gian chán ngán đảng, bà đã trả lại thẻ đảng và im lặng hơn 10 năm. Còn Giáo sư Nghị, sau 75, được học trường Đảng, và được đề nghị Bộ trưởng Y Tế, nhưng từ chối. Khoảng năm 1976, ông tâm sự với bạn bè rằng: "các toa nếu muốn chạy ra nước ngoài thì cứ đi, nếu để lâu thì sợ không còn kịp nữa!"
Trong đơn kiện, bà Hoa cho biết, khi phân tích tại Đức năm 1999, nồng độ dioxin trong máu của bà là 20 phần ức (ppt), và từ đó, bác sĩ Schecter ước tính (") ngược trở lại là trong năm 1970 là 300 phần ức (ppt).
-CTT: Theo các chuyên gia Khoa Học Kỹ Thuật Việt Nam, thì các yếu tố thưa kiện có chính xác không"
-MTT: Bài nghiên cứu của Bác sĩ Schecter thiếu trung thực và chính xác:
a) Một số mẫu ghi nhận là được lấy từ hồ Biên Hùng (Biên Hòa), nhưng thực tế, không có sự hiện hữu của Hồ nào gọi là Hồ Biên Hùng.
b) Trong 16 mẫu được phân tích, chỉ có 6 mẫu có nồng độ dioxin vài trăm phần ức, trong khi đó, ở tất cả 16 mẫu, những hóa chất độc hại như D DT, PCB, HCH có nồng độ cao gấp ngàn lần dioxin mà không được tác giả nhấn mạnh.
c) Từ những tài liệu đã được giải mã từ Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ về tai nạn thất thoát 7000 gallon chất da cam trong phạm vi phi trường Biên Hòa năm 1970, nồng độ của chất da cam thất thoát là 106 mg/L. Theo báo cáo của Bác sĩ Schecter, nồng độ là 1,6mg/Kg (phân tích năm 2002). Nếu lượng dioxin trong chất da cam là 50 mg/L, thì nồng độ của chất da cam tính theo Bác sĩ Schecter là 32 g/Kg tức là 302 lần lớn hơn kết quả đo năm 1970!
-CTT: Nói chung về chất độc da cam, thưa anh, đã có ảnh hưởng thế nào trên đất nước và con người Việt Nam" Anh có câu hỏi nào đặt ra với vấn đề này không"
-MTT: Nhiều câu hỏi được đặt ra với những người thưa kiện:
a)Chất da cam được phun xịt ở Miền Nam trong chiến dịch Ranch Hand từ năm 1961- 1971 trên một diện tích khoảng 23,000 km. Nồng độ của chất độc dioxin nguyên chất được Hội đồng Y Khoa Hoa Kỳ ước tính là từ 170 đến 180kg trong 72 triệu lít. Thời gian bán hủy của dioxin là 7 1/2 đến 10 năm. Như vậy, câu hỏi đặt ra là dioxin có còn tồn tại trong đất hay trầm tích sau gần 40 năm hay không"
b)Bác sĩ Schecter cho rằng nồng độ dioxin trong máu người dân Biên Hòa cao gấp 203 lần nồng độ trong máu người dân Hà Nội. Tại sao tuyệt đại đa số nạn nhân chất da cam cư trú tại miền Bắc trong lúc đó, cư dân ở miền Nam lại bị nhiễm độc trầm trọng về hóa chất này"
c)Đa số nạn nhân chất độc da cam mà báo chí Việt nam loan tải thuộc thế hệ thứ hai, thứ ba, nghĩa là trên dưới 10 tuổi. Đa số bị khuyết tật, dị dạng, mù mắt. Theo điều tra của Liên Hiệp Quốc, nạn suy dinh dưỡng là một trong những nguyên nhân chính của các bệnh tật trên, do thiếu Vitamin A , B 12, và acid folic. Hơn nữa, con số những nạn nhân của chất da cam, trong năm 2002, nhà cầm quyền thông báo rằng có 2 triệu người, nay, trong đơn kiện, lại nâng lên tới 3 triệu, trong đó có 462, 250 cựu chiến binh!
-CTT: Thưa anh, khi người Cộng Sản đặt vấn đề chất độc da cam đã làm hại người dân Việt, họ có nhớ đến tình trạng môi trường Việt Nam đang bị hủy hoại bởi chính những người cầm quyền, vì thiếu học, vì vô ý thức, vì say mê làm giầu trên xương máu của nhân dân, vì tính cơ hội chủ nghĩa, đã tự tay tàn phá đất nước mình hay không"
-MTT: Điều này rất đúng. Thử nhìn lại từ khi có chính sách Đổi mới năm 1986, Việt Nam đã phát triển nông nghiệp và chăn nuôi ồ ạt để giải quyết nạn gia tăng nhân số một cách đáng sợ và cũng là để tạo phương tiện sống còn trước viễn ảnh một đất nước nghèo nàn, lạc hậu hơn các nước láng giềng cả nửa thế kỷ. Với tất cả những lý do mà anh vừa nêu trên, Việt Nam đã cho xử dụng một cách thiếu khoa học tất cả các loại phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm mốc, diệt cỏ dại.. Do đó, đã làm cho môi trường , đất và nước, không khí bị ô nhiễm trầm trọng. Mỗi năm, có trên 9 triệu tấn hóa chất các loại được chính thức đổ xuống đất và nước, không kể hàng trăm ngàn các loại hóa chất khác nhập lậu qua đường dây tham nhũng của nhà cầm quyền. Rất nhiều các hóa chất không phân định được chủng loại. Theo báo cáo của cơ quan Lương Nông Quốc Tế (FAO), số lượng các thuốc trừ sâu, diệt cỏ cao gấp 3,4 lầm các nước lân cận. So sánh với mức cung và mức cầu, Tiến Sĩ Ngô Kiều Oanh, thuộc Trung Tâm Khoa Học Tự Nhiên đã cho rằng Việt Nam chỉ cần chừng 50 ngàn tấn thuốc là đủ, tuy nhiên thực tế cho thấy, một số lượng 1 triệu tấn rưỡi đã được đổ hay phun xịt trên đất và nước Việt Nam!
-CTT: Như vậy, theo anh, để gỉai quyết vấn nạn này, nhà cầm quyền Cộng Sản, thay vì kiện tụng, nên làm thế nào"
-MTT: Theo thiển ý, thay vì kiện tụng, Việt Nam cần kiểm soát lại chính sách phát triển kinh tế nông nghiệp, chăn nuôi, và công nghiệp. Việc phát triển ồ ạt, thiếu kiểm soát, không kế hoạch, thiếu nghiên cứu tác động môi trường mới chính là nguyên nhân của tình trạng môi trường xuống cấp, tác hại trên sức khỏe của người dân Việt không những hiện tại mà cả các thế hệ sau nữa. Ngoài ra, nên vận dụng sự trợ giúp của Liên Hiệp Quốc để nghiên cứu và truy tìm mức ô nhiễm hóa chất hiện đang sử dụng, trong đó có sự hiện diện của dioxin qua một số công nghệ sản xuất nhất là kỹ nghệ giấy, để có thể kết luận chính xác về mức độ nhiểm độc.
2-Với Tiến Sĩ Phan văn Song:
-CTT: Thưa anh, vụ kiện hóa chất do nhà cầm quyền Việt Nam khởi động đã xẩy ra vào thời điểm chính trị nào"
-PVS: Vụ Bác sĩ Dương quỳnh Hoa kiện các cơ xưởng sản xuất chất độc da cam xẩy ra vào thời điểm mà không khí chống Hoa Kỳ sử dụng bừa bãi các tác nhân hóa học làm ảnh hưởng đến môi sinh và môi trường, nhất là sau vụ Mỹ không chịu ký hiệp định Tokyo về môi trường. Lý do mà Mỹ đưa ra là Mỹ không tạo ra những tác hại về môi sinh nhiều, không thải ra thán khí nhiều như các quốc gia khác. Đồng thời, vụ kiện này cũng nổ ra trong giai đoạn vụ chống toàn cầu hóa đang chống lại việc gieo trồng các hạt nhân đã được lai tạo (modified), sợ gây ảnh hưởng không tốt về môi sinh.
-CTT: Theo ý anh, về phương diện quốc tế công pháp, vụ kiện này liệu có được Mỹ chấp nhận không"
-PVS: Chắc sẽ được nhận chứ và sẽ gây được sự chú ý của dư luận khắp nơi. Dĩ nhiên, về phương diện luật pháp, muốn thưa kiện phải có bằng chứng. Với chất dioxin, phải chứng minh rằng chất đó đã gây tác hại trong một chu kỳ chừng 7, 8 năm. Phải chứng minh rằng người bị ô nhiễm chất dioxin đã bị chất dioxin nhiễm vào "gene", mà điều nầy phải chứng minh bằng y khoa. Bà Dương Quỳnh Hoa phải chứng minh rằng mình bị sẩy thai vào thời gian bị nhiễm dioxin do quân Mỹ xử dụng. Mọi nguyên nhân khiếu kiện phải hợp lý. Tuy nhiên, thực tế có một điều mà tôi muốn nói, đó là ở bên Mỹ này có nhiều chuyện không hợp lý vẫn hay xẩy ra. Như chuyện hút thuốc lá chẳng hạn. Ở Mỹ, người hút thuốc lá đi kiện hãng thuốc lá làm ung thư được bồi thường, trong khi ở Pháp, chuyện đó là vô lý. Anh tự hút thuốc lá, không ai bảo anh cả, anh hút lấy thì phải chịu trách nhiệm lấy, còn ở Mỹ, người ta lại nói vì không thông báo là nếu hút thuốc lá sẽ bị ung thư. Trở lại vụ kiện chất dioxin này, Việt Nam đã dựa vào hệ thống tư pháp dân chủ của Mỹ. Nhưng, cũng có nhiều điều cần phải tìm hiểu thêm. Thí dụ như muốn kiện hãng sản xuất chất hóa học ở Mỹ, mà nếu đó là công ty đa quốc, thì phải tìm ra nguyên ủy chỗ hãng đó ghi danh (register) ở đâu, nước nào, mới thưa kiện mà xin bồi thường thiệt hại được. Đặc biệt là vụ kiện được tung ra trong không khí chống Mỹ hiện nay, sẽ gây bất lợi cho Mỹ nhiều. Hơn nữa, bà Dương Quỳnh Hoa là một nhân vật chính trị, nhà nước Cộng sản đưa bà ra làm đương đơn, nhà nước đã chứng tỏ không có đạo đức chính trị. Theo ý tôi, vụ kiện này cũng kể như mấy người đói đi ăn vạ nhà giầu mà thôi.
-CTT: Từ trước tới nay, đã có vụ kiện nào tương tự như vụ này không"
-PVS: Chưa có vụ nào như vậy, chưa có cá nhân nào đi kiện một cá nhân hay một công ty nước ngoài như thế cả. Việt Nam là nước đầu tiên làm chuyện đó. Người ta không nghĩ đến việc ấy bao giờ, vì nếu xẩy ra, sẽ có người Nhật đi kiện người sản xuất ra bom nguyên tử, sẽ có người Do Thái kiện hãng BRSS làm ra chất Kryton B đã giết chết mấy triệu người Do Thái trong các lò hơi ngạt. Việt Nam, khi đứng ra kiện, đã quên rằng chính Việt Nam đang sử dụng quá nhiều các chất DDT, chất sát trùng, diệt cỏ.. làm ảnh hưởng đến tương lai của thế hệ sau. Tôi nói như vậy không phải bênh Mỹ, chỉ muốn trả Sự Thật cho Sự Thật, của Cesar trả cho Cesar. Con em Việt Nam mình bị bệnh sứt môi nhiều không tả, thiếu nữ Việt đua nhau đi lấy chồng Đài Loan, tình cảnh đói khổ của dân nghèo... đó là trách nhiệm của nhà cầm quyền đất nước mấy chục năm nay.
-CTT: Anh có nghĩ vụ kiện này dựa vào sự mở rộng của Hiệp Thương giữa Hoa Kỳ và Việt Nam không"
-PVS: Vụ này không dính líu đến Hiệp thương. Chỉ áp dụng khi nào món hàng bán qua lại giữa hai bên làm hại đến an toàn sức khỏe của người tiêu dùng, thí dụ như bán những món hàng có chất DDT làm ảnh hưởng đến trẻ em sinh ra, và phải chứng minh được, thì mới kiện được. Thiển ý của tôi, vụ kiện này có thể tạo ra một sức ép nào đó, một cuộc đi đêm nào đó, một lá bài nào đó, để đẩy người Mỹ vào thế phải thương lượng. Và nếu thế thì đúng là một thủ đoạn cò con, mất tư cách của nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam.
Chu Tất Tiến
Send comment
