Có một điều không thể chối cãi đuợc. VN sau 30 năm "hoà bình lập lại", CS Hà nội gồm thâu cả nước, khoa trương "tiến mạnh, tiến vững chắc lên xã hội chủ nghĩa" rồi chuyển sang kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Thế mà người dân vẫn tìm mọi đi ra khỏi nước tìm một cuộc sống tự do và tốt đẹp hơn. Cách "bạo" nhứt là mua vợ, mua chồng. Con cháu cán bộ đi ngoại quốc du hí dưới dạng du học Mỹ thì mua vợ, mua chồng ở Mỹ để được ở lại luôn. Người mới giàu trong nước nhờ "ăn theo" cán bộ đảng viên thời kinh tế thị trường thì mua vợ, mua chồng bằng cách làm đám cưới giả, hôn thú giả với người Mỹ gốc Việt đã vào quốc tịch Mỹ để được nhập cư vào Mỹ theo diện vợ chồng hay hôn thê. Hành động phạm pháp này đã biến thành tội phạm có tổ chức, số tiền lên hàng triệu Đô la, liên quan đến hàng trăm người, tại những nơi người Việt quần cư đông ở Mỹ. Nhưng theo dõi và phân tích sát, không thấy một vụ nào qua mắt được chánh quyền Mỹ. Sớm muộn gì cũng bị bắt, bị phạt tù và phạt tiền rất nặng. Bên cạnh hậu quả trực tiếp cá nhân phạm tội phải chịu, cộng đồng người Việt ở Mỹ cũng bị mang tiếng, và những người ngay tình về cưới vợ, lấy chồng ở VN thực găp thêm khó khăn hơn.
Thực vậy, minh họa là một phóng sự dài trên đài Quốc tế Pháp liên quan đến vấn đề, với sự phân tích của Ô. Anh Hà ngọc Cư chuyên gia về luật di trú mà cũng là biên tập viên của hệ thống báo Ngày Nay ở Hoston Texas. Ngày 8 tháng 8, năm 2006, 21 người Việt tại Utah đã bị bắt, bị Văn phòng Biện lý tiểu bang cáo buộc tội tổ chức làm đám cưới giả để đưa người từ VN sang Hoa kỳ. FBI đã theo dõi nội vụ 18 tháng. Ba người đang tại đào. Đa số ở Thành phố Salt Lake City. Đường dây này do một nhóm người Việt chủ mưu. Cuộc điều tra còn tiến hành. Có thể còn dính líu đến một số người khác có thẻ xanh do đường dây này tổ chức gian lận đã đưa qua Mỹ. Theo Ô. Hà ngọc Cư, cho biết vụ bắt giữ ở Utah vừa qua chỉ là là vụ thứ ba trong thời gian gần đây. Theo người dẫn chương trình của RFA, vụ án dùng hôn thú giả để đưa người từ VN qua Mỹ đã làm xôn xao dư luận Mỹ và đồng thời ảnh hưởng rất nặng nề cho những người về VN cưới vợ, lấy chồng thực..
Đầu năm năm 2005, ở Seattle, một tổ chức do 2 người Việt khác tên Nguyễn Lộc và Nguyễn Phước đã đem vào Mỹ gần 100 người từ VN vào Mỹ cũng theo kiểu hôn nhân giả.
Cuối năm 2005, một tổ chức gồm 44 người ở Cali cũng bị bắt vì tội đưa người vào Mỹ bằng đường lối hôn nhơn giả. Tổ chức này ở Cali chuyên vào những sòng bài gạ gẩm, móc nối những người đánh tham gia tội phạm này. Trung bình tổ chức thu một người ở VN muốn đi Mỹ bằng hôn thú giả từ 30 đến 40.000 Đô. Tổ chức lo mọi việc để đưa người ở Mỹ về VN, làm đám cưới, quay video, chụp hình, viết thư giả, và có khi làm tờ khai thuế giả vì người chơi bài bạc đâu có việc làm và lợi tức để khai thuế. Tổ chức ở Cali liên quan đến khoảng 75 người hoạt động.
Nhưng cả ba tổ chức qui mô và tinh vi đó không lọt được lưới pháp luật Mỹ. Liên quan đến việc chống tội phạm này, luật lệ Mỹ rất chặt chẽ. Một, chánh quyền Mỹ có ba cơ quan chống tội phạm loại này. Một cơ quan trực thuộc Bộ ngoại Giao, một cơ quan thuộc FBI, và một cơ quan thuộc Sở Di Trú. Riêng Toà Đại sứ Mỹ ở VN vì có nhiều vụ gian lận loại này nên lập ra một đơn vị đặc nhiệm (anti fraud unit). Đội có thể đích thân điều tra mà đương sự không biết. Hai, luật pháp Mỹ qui định tội này rất nặng, vừa phạt tù vừa phạt tiền. Người tổ chức làm hôn nhơn giả bị phạt tù từ 10 đên 15 năm và phạt tiền có thể lên đến 500.000 Đô. Còn người đứng hôn thú giả tức hai vợ chồng giả có thể bị phạt đến 5 năm tù và tiền 250.000 Đô. Hoăc là cả hai thứ tức vừa ở tù vừa phải đóng trả tiền phạt. Ba, tổ chức thường bị người trong cuộc to và dễ bể..Vì tổ chức lấy của người chồng hay vợ giả cả ba bốn chục ngàn nhưng giao cho người kia rất ít một hay năm ngàn thôi. Tổ chức phải có người ở Mỹ và ở VN để móc nối, tổ chức đám cưới, làm giấy tờ giả. Tổ chức càng rộng càng dễ bể. Bốn, không thể viện lý không rành pháp luật. Khi ký mẩu I để bảo lãnh người phối ngẫu hay mẩu I 129 bảo lãnh hôn thê hay hôn phu. Trong hai mẩu đó có ghi bất cứ ai dùng hôn nhơn giả để đưa người vào sẽ phại chịu hình phạt nạng nói trên. Năm, hình phạt có tính hồi tố, tức là bất cứ lúc nào chánh quyền phát giác ra sự giả mạo, thì có quyền phát động công tố quyền và người dù có thẻ xanh hay vào quốc tịch rồi cũng bị lấy lại, thọ hình, và trục xuất về nguyên quốc. Xin nhấn mạnh dù có quốc tịch cũng bị tước lấy lại, coi như chưa hề có.
Dù mía sâu có đốt, nhà dột có nơi. Nhưng việc làm hôn thú giả đưa người Việt vào Mỹ có dáng dấp của tội phạm có tổ chức, nhiều người làm, làm nhiều nơi, làm nhiều lần, có tổ chức qui mô và tinh vi, trong hàng ngũ người Việt. Do đó đã tạo một ấn tượng xấu cho tập thể người Mỹ gốc Việt dưới cái nhìn của cơ quan di trú Mỹ. Hậu quả tai hại trước nhứt cho những người gốc ngay tình về lấy vợ lấy chồng ở VN hay sang Mỹ du học. Người xin phải thoả mãn nhiều điều kiện hơn, phải chờ đợi lâu hơn. Viên chức xét khó phân biệt vàng thau. Thói thường kẻ gian thường ngoan, lập hồ sơ đầy đủ, hồ sơ giả bằng cớ nhưng giả nên viên chức không thể tin mà phải điều tra nguồn gốc và đòi hỏi nhân chứng và phỏng vấn đương đơn khó hơn. Chánh quyền do vậy cũng mất thì giờ và công sức nhiều hơn cho việc này, và tự nhiên người dân phải đóng thuế nhiều hơn để đài thọ.
Một năm rưỡi mà băt ba vụ lớn và giống nhau, từ đông, qua trung, và sang tây, từ bắc xuống nam nước Mỹ. Tính ra mấy trăm người chánh phạm đều lọt lưới, tại đào sớm muộn cũng sộ khám. Điều đó có thể giúp kết luận một cách vững chắc, tổ chức đưa người qua Mỹ bằng hôn thú giả, những vợ chồng giả dù ăn ở thiệt hay giả, sớm muộn gì cũng lọt lưới luật pháp Mỹ. Số phận đen tối chờ những người này là trại giam và trục xuất về VN. Với thế lực ngoại giao và giao thương của Mỹ đối với Hà nội như bây giờ, việc trục xuất tội nhân gốc Việt về VN không khó. Lúc đó những người tham gia tội phạm đưa người sang Mỹ bằng hôn thú sẽ hối hận và tiếc uổng những chuyến vượt biên thừa chết thiếu sống, những ngày tù đày để được đi HO, thời gian lê thê chờ được đi ODP bán quá rẻ - cao lắm là vài chục ngàn - cho tổ chức tội phạm có tổ chức.



