Ba mươi năm sau khi Liên bang Xô Viết tan rã, việc xác định ngày cụ thể của sự sụp đổ vẫn là đề tài tranh luận của các sử gia. Trên mạng xã hội ngày nay, và trong các sách lịch sử từ 30 năm qua, ngày Liên Xô chính thức giải thể vẫn được ghi là 25, hoặc 26 tháng 12 năm 1991...

Thế mà hôm cuối tháng Hai, chiến tranh đã bùng nổ ngay trên đất Âu châu, gây ra đủ loại tội ác ghê tởm. Hơn nữa, nó còn làm cho trật tự thế giới bị thay đổi, vật giá leo thang, nhiều thứ bị khan hiếm, phương hại đến an ninh và thạnh vượng của dân chúng. Qua chiến tranh người ta còn thấy nổi bật sự xung đột gay gắt, một mất một còn, giữa chế độ dân chủ tự do và chế độ độc tài toàn trị...

Một hôm vừa đi học về, cậu bé lớp Ba (CE2), với vẻ bực dọc, kêu mẹ nói « Mẹ ơi, cô giáo hỏi trong lớp: « Trò sẽ làm gì nếu trò đổi giới tính? Người mẹ không kịp trả lời con vì nghĩ phải chăng đó quả thật là vai trò của nhà trường đặt trẻ con vào tình trạng đó?

Omar là con trai thứ tư của Bin Laden, người khủng bố giết người nổi tiếng khắp thế giới mà vụ gây chấn động hơn hết là vụ 9/11 ở NY năm 2001, hiện đang chọn sanh sống ở Normandie, vùng biển cực Bắc nước Pháp, với nghề vẽ tranh. Hôm đầu tháng 6 vừa qua, ông gặp nhà báo Charles Guyard của tuần báo Le Point, trong câu chuyện với nhà báo, ông kể lại tại sao ông chọn nước Pháp để sanh sống và may mắn, được Pháp chập nhận...

Ông Craig Hamilton-Parker, người Anh, dân chúng quen gọi là nhà « Tiên tri số mệnh » vì đã dự đoán đúng vài chuyện lớn như nước Anh rút ra khỏi Âu châu (Brexit), ông Donald Trump đắc cử Tổng thống Huê kỳ, nay ông đưa ra những dự đoán mới về tình hình thế giới gây nhiều chú ý...

Những bậc đại thức giả thế giới như Edgar Morin của Pháp, Jurgen Habermas của Đức, Henry Kissinger của Huê kỳ và Giáo hoàng François của thế giới cùng lần lượt lên tiếng về chiến tranh Ukraine tới hồi gay cấn và riêng về địa vị của Putin...

Chiến tranh do Putin đem tới Ukraine hôm 24/02/22 sẽ khó tránh sẽ làm bùng vỡ cái trật tự của thế giới. Tức một thứ «big-bang địa chánh». Trước giờ Âu châu vẫn nghĩ mình đứng ở vòng ngoài cuộc tranh chấp Nga-Mỹ thì nay lại thấy mình đang ở ngay trung tâm. Và Tàu là nước nhờ tình hình này mà có lợi thế...

Tới nay, quân đội Ukraine đã đẩy lui quân Nga ra khỏi những vùng bị tạm chiếm trong thời gian vừa qua, ra xa tới cả năm mươi kilo-mét. Thành phố bắt đầu hoạt động trở lại, tuy chưa đầy đủ, chỉ mới năm ba mươi phần trăm. Các đô thị và thị trấn đổ nát hãy còn ngổn ngang vì chưa kịp thu dọn. Nhưng đó là dấu hiệu cho thấy Putin đã không chiếm được Ukraine như ông ta ước tính. Có người nói ngay từ buổi đầu Putin đã thua và cái mất lớn nhứt của ông ta là uy tín của một vị lãnh tụ một đại cường nguyên tử. Theo nhà văn Nga Andreï Kourkov thì Putin đã thật sự chết rồi về mặt chánh trị. Nhưng nay thì Putin lại chết một lần nữa về mặt văn hóa. Putin và Nga mất sạch ở Ukraine...

Thử tìm hiểu «chủ nghĩa poutine» hay «poutinisme». Phải chăng đó là một thứ chủ nghĩa độc tài được kín đáo che giấu dưới những dàn dựng dân chủ, như có bầu cử qua phổ thông đầu phiếu, có Quốc hội làm luật, có tòa án, có vài tờ báo tự do buổi đầu, v.v… nhưng tiếp nối dòng lịch sử Nga, hoặc « chủ nghĩa poutine » không gì khác hơn là một hệ thống những nhà tài phiệt và những người thấm nhuần ảnh hưởng của KGB trong cách suy nghĩ và hành động. Chế độ chỉ tồn tại nhờ dựa vào một người mạnh...

Chiến tranh ở Ukraine do Putin chủ tâm gây ra hiện nay không khỏi làm cho nhiều người nhớ lại những cuộc xung đột giữa các cường quốc hồi thế kỷ XIX. Anh và Nga tranh giành nhau những nguồn lợi của Trung Á, trong lúc những nước u châu khác như Pháp, Đức, Bỉ mở rộng Đế quốc của họ qua Phi châu giàu có tài nguyên...