Ngân Sách Mới
Vũ Linh
...Dân Chủ là đảng của một Nhà Nước vĩ đại, đánh thuế và tiêu xài...
Tổng Thống Obama vừa công bố dự thảo ngân sách mới cho tài khóa 2011. Nếu có người nào nhìn vào mấy con số bên trong mà không thấy chóng mặt thì đó quả là phép lạ.
Đại cương, trong tài khoá tới, TT Obama đề nghị chi tiêu hơn 3.800 tỷ đô (chính xác là 3.834.000.000.000), trong khi mức dự thu chỉ là một nửa số đó, đưa thâm thủng ngân sách cho năm 2011 lên đến 1.600 tỷ (viết rõ cho dễ đọc là 16 ngàn triệu triệu bạc!) Dân tỵ nạn chúng ta quen xài vài chục đô một ngày là nhiều nên không hiểu rõ mức lớn lao của số tiền trên. Ta thử nhìn lại cho kỹ hơn:
- Lấy ví dụ ta là một người trường sinh bất tử, ngồi trước một núi tiền, toàn là giấy 50 đô, lên cơn điên, quyết định đốt hết số tiền đó, từng tờ một.
- Nếu như ta cần một giây đồng hồ để đốt một tờ giấy 50 đô đó, ta sẽ phải bắt đầu đốt không ngừng nghỉ từ ngày Đức Chúa Jesus giáng sinh cho đến cuối năm 2400 (còn 390 năm nữa) mới đốt được hết số tiền Đấng Tiên Tri Obama dự định chi tiêu trong một năm 2011 (2.400 năm là gần 76 tỷ giây đồng hồ).
Trong 10 năm kế tiếp, đà chi tiêu này vẫn tiếp tục, đưa đến tổng cộng thâm thủng ngân sách là gần 9.000 tỷ cho thập niên tới. Số thâm thủng mỗi năm sẽ suy giảm dần - dựa trên giả thuyết kinh tế sẽ phát triển và mức thu thuế sẽ tăng theo. Đó là cách ước tính mà một số chuyên gia kinh tế cho là ảo tưởng, theo giả thuyết kinh tế phát triển mạnh ngay từ năm nay cho đến 10 năm nữa. Nếu không được như dự đoán, thì thâm thủng sẽ tăng gấp bội. Có người cho rằng thực tế thì mức thâm thủng có thể sẽ lên đến 12.000 tỷ. Điều đáng nói hơn, là số thâm thủng 9.000 tỷ ấy là con số thuần, sau khi đã khấu trừ khoảng 2.000 tỷ tiền thuế mới đủ loại mà TT Obama đề nghị sẽ thu thêm trong 10 năm tới (Xem chi tiết trong Wall Street Journal số ngày 2-2-10).
Vài ngày trước khi công bố ngân sách, TT Obama chuẩn bị rào đón dư luận bằng hai đề nghị: 1/ thành lập một ủy ban lưỡng đảng để kiểm soát thâm thủng ngân sách, và 2/ đóng băng một số chi tiêu trong những năm tới, kể từ năm 2011.
Về cái ủy ban lưỡng đảng, chẳng những chưa ai biết quyền hạn như thế nào, mà quan trọng hơn nữa, trước tình trạng cấu xé giữa Dân Chủ và Cộng Hòa hiện nay, không ai tin một ủy ban lưỡng đảng sẽ làm được bất cứ việc gì. Chỉ là chuyện nói cho có. Nôm na là lập ủy ban hỗn hợp để cho chìm xuồng, một đòn hành chánh cổ lỗ!
Còn việc đóng băng một vài chi tiêu, theo chiết tính của các chuyên gia, sẽ giảm thâm thủng ngân sách được khoảng 300 tỷ trong 10 năm! So với thâm thủng 9.000 tỷ thì bằng 3%. Báo Los Angeles Times gọi đó là tiểu thuật (gimmicks).
Khoan nói tới thâm thủng của 10 năm mà chỉ cần nhìn vào thâm thủng 1.600 tỷ của năm 2011. Con số này tương đương với gần 11% tổng sản lượng của cả nước. Từ sau Đệ Nhị Thế Chiến, thâm thủng ngân sách chưa bao giờ lên đến hơn 3% tổng sản lượng. Bây giờ TT Obama hóa phép lên đến gần 11%, hơn gấp ba mức kỷ lục của nửa thế kỷ qua. Các “ông vua xài tiền” trước đây, như các TT Johnson (với chương trình Đại Xã và chiến tranh Việt Nam), Reagan (với cuộc chạy đua võ trang đưa đến sự sụp đổ của Liên Xô và khối cộng sản), Bush (với cuộc chiến chống khủng bố tại quốc nội và hai cuộc chiến Iraq và Afghanistan), đều thua xa.
Câu hỏi đầu tiên dĩ nhiên là nhiều tiền như thế để làm gì"
Hiển nhiên là không để phục hồi kinh tế, vì không có lý do gì kinh tế phải cần được “phục hồi” trong 10 năm trời, trừ phi chính quyền hoàn toàn bất tài chẳng làm nên trò trống gì nên “phục hồi” năm này qua tháng khác mà vẫn chưa xong. Và cũng hiển nhiên là không giống ngân sách của Bush, TT Obama sẽ xuống thang cuộc chiến trong nước, chấm dứt việc tham chiến tại Iraq năm nay và rút quân khỏi Afghanistan năm 2011.
Phần lớn số tiền đó được dự chi cho các mục an sinh xã hội, trong đó có y tế (medicaid, nghiên cứu y khoa), giáo dục (học bổng, trợ cấp cho các trường), gia cư, phát triển năng lượng mới. Ngân sách này chưa kể cải tổ y tế chưa được quyết định.
Không ai chối cãi được tính tích cực, tốt, của các chương trình này. Nhưng ta cũng phải thấy ngay hai vấn đề căn bản:
- Cá nhân mỗi người chúng ta, ai cũng muốn có đầy đủ tiện nghi vật chất, nhà cao cửa rộng, ăn no mặc sướng, hoặc cứ nằm nhà mà lãnh oe-phe. Nhưng câu hỏi đặt ra là ta làm sao có tiền để được những phương tiện và quyền lợi đó" Nếu ta lãnh lương một tháng 2.000 đô chẳng hạn, có hợp lý không nếu ta muốn mua một căn nhà một triệu đô" Hay không đi làm gì mà ở nhà nuôi cả đàn con không bố (TT Reagan gọi là “welfare queens”) với tiền thuế của người cong lưng đi làm có hợp tình không"
- Không có tiền mà muốn xài thì tất nhiên phải lấy tiền từ đâu đó ra. TT Obama đề nghị lấy tiền bằng cách tăng thuế các đại công ty và nhà giàu (sẽ nói ở phần dưới). Nói cách khác, đây là hiện tượng tái phân phối lợi tức theo quan điểm căn bản của xã hội chủ nghĩa: lấy tiền của “nhà giàu” để cung cấp dịch vụ xã hội cho “người nghèo”. Chẳng những không phù hợp với giá trị văn hoá “tự lập cánh sinh” của nước Mỹ, mà cũng là mô thức đã thất bại khắp thế giới, từ cái chết của các chế độ cộng sản đến khó khăn chồng chất của các chế độ xã hội Âu Châu hiện nay.
Nhìn dưới khía cạnh tái phân phối lợi tức, nhiều người thuộc giới lợi tức thấp, trong đó có dân tỵ nạn chúng ta, sẽ vui mừng cho rằng mình được hưởng thêm quyền lợi vì bọn nhà giàu từ nay phải lo cho mình. Nhưng đó là vui mừng hơi quá sớm, vì chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt mà không nhìn thấy những cái hại “vô hình” và lâu dài.
TT Obama đề nghị sẽ thu 2.000 tỷ tiền thuế mới trong thập niên tới. Hầu hết là tăng thuế các đại công ty và cá nhân có lợi tức trên 200 ngàn một năm (250.000 cho một cặp). Trên cột báo này, chúng ta đã có dịp bàn nhiều lần về vấn đề ấy. Chỉ cần nhắc sơ là nếu có ai nghĩ rằng chuyện tăng thuế chỉ nhằm vào các đại công ty và triệu phú mà chẳng ăn nhằm gì đến chúng ta thì người đó quả là suy nghĩ ngây ngô. Hoặc còn quá trẻ dại, như con cháu của chính chúng ta ở trong nhà mà nhiều người cứ tưởng là hiểu biết vì thông thạo Anh ngữ hơn cha mẹ!
Trong thế giới liên lập hiện nay, chuyện xẩy ra bên Ấn Độ hay Phi Châu cũng có ảnh hưởng đến dân Mỹ, làm sao tăng thuế mấy đại gia Mỹ lại có thể không có ảnh hưởng đến chúng ta" Nếu Wal-Mart hay EXXON phải đóng thuế nhiều hơn cho Nhà Nước Obama thì quý độc giả có nghĩ là họ sẽ tìm cách “thua me gỡ bài cào”, bán cái cho chúng ta bằng cách tăng giá hàng hóa và xăng nhớt hay không" Nếu quý độc giả có con cháu đang làm việc "cho bọn nhà giàu" đó thì sẽ thấy chuyện ấy là tự nhiên, nếu không thì chính con cháu mình có khi mất việc! Hãng sở bị thuế nặng quá nên không tăng giá thì thải nhân viên để giảm bớt gánh nặng. Rồi nếu họ tăng giá thì ai sẽ là người thiệt thòi nhiều hơn: các triệu phú hay dân nghèo" Một món hàng bị tăng giá một đô, thử hỏi một đô đó đối với một gia đình tỵ nạn HO có lớn hơn một đô của một ông triệu phú không"
Đúng là TT Obama đã giữ lời hứa không tăng thuế cho dân trung lưu và nghèo. Nhưng khi bị lạm phát, hàng hoá tăng giá thì có gì khác" Đánh thuế tức là Nhà Nước lấy tiền của chúng ta. Lạm phát là Nhà Nước làm giảm giá trị đồng tiền chúng ta có. Cuối cùng thì chúng ta vẫn có ít cơm hơn trên bàn ăn. Có gì khác"
Mà cho dù các đại gia không muốn tăng giá thì giá vẫn phải tăng.
Khi ngân sách thâm thủng ngàn tỷ, thì thế giới sẽ nghi ngờ khả năng thanh toán của Nhà Nước Mỹ, nghĩa là đặt câu hỏi về giá trị của đồng Mỹ kim. Tức là đô la sẽ mất giá trên thị trường quốc tế và nước Mỹ mà mua hàng ngoại nhập sẽ phải trả giá cao hơn. Giá thành cao hơn thì giá bán lại cho người tiêu thụ chúng ta cũng sẽ phải cao hơn. Từ máy truyền hình Nhật đến nước mắm Phú Quốc. Đó là căn bản của kinh tế thị trường.
Một khía cạnh khác của thâm thủng ngân sách: Nhà Nước Mỹ phải vay mượn thế giới để chi tiêu qua hình thức bán công khố phiếu cho các nước có tiền như Trung Quốc, các nước Ả Rập. Muốn họ mua công khố phiếu thì phải trả lãi suất cao. Lãi suất cao sẽ tác động ngay lên thị trường quốc nội Mỹ: lãi suất thẻ tín dụng, mua xe trả góp, mua nhà trả góp sẽ tăng, và lãi suất các thương gia đi vay ngân hàng sẽ tăng, bắt buộc họ phải tăng giá hàng hoá.
Có thể dân tỵ nạn chúng ta sẽ hưởng thêm vài chục đô tiền medicare mỗi tháng, nhưng có đủ để bù đắp mấy trăm bạc tiền chợ tăng, tiền thẻ tín dụng tăng không"
Đó là chưa nói đến sự lệ thuộc của kinh tế và chính trị Mỹ vào các Chú Ba và Ả Rập. Nếu như Hồ Cẩm Đào đòi hỏi điều gì không được, chỉ cần lên tiếng muốn cứu xét lại việc mua công khố phiếu Mỹ là thị trường tài chánh Nữu Ước bấn loạn tức thì, chỉ số Dow Jones có rớt vài trăm điểm cũng là nhẹ.
***
Từ trước đến nay, đảng Dân Chủ và phe cấp tiến được tiếng là đảng của “đánh thuế và tiêu xài” (the Party of tax and spend), cũng như là đảng của guồng máy vĩ đại của Nhà Nước (the Party of big government). Hình ảnh đó không mấy hấp dẫn, không được dân Mỹ ủng hộ, khiến đảng Dân Chủ thua chín lần trong mười lăm lần tranh cử tổng thống từ sau Thế Chiến II. TT Clinton của Dân Chủ đắc cử vì chủ trương ôn hòa khi ông tuyên bố “thời của Nhà Nước vĩ đại đã cáo chung” (the era of big government is over).
Khi tranh cử, ứng viên Barack Obama cũng tuyên bố không chủ trương một guồng máy Nhà Nước khổng lồ mà chủ trương một Nhà Nước hữu hiệu, cũng như chỉ trích TT Bush đã xài tiền một cách vô trách nhiệm. Ông kêu gọi mọi người đừng coi đồng đô như là tiền monopoly, là tiền giả dùng trong một trò chơi của trẻ con Mỹ. Sau khi đắc cử, TT Obama một năm qua đã chứng minh tất cả chỉ là những lời tuyên bố hão khi tranh cử.
Nhà Nước hữu hiệu không thì chưa ai thấy, nhưng mọi người đều thấy số công chức liên bang tăng vọt hơn hai triệu người, cao nhất trong tất cả các chính quyền Mỹ từ trước đến giờ, đồng thời cũng lãnh lương cao chưa từng thấy. Cứ năm công chức liên bang thì có một người làm lương trên 100.000 (19%). Theo New York Times, dưới thời Bush, trong Bộ Giao Thông chẳng hạn, chỉ có đúng một viên chức - bộ trưởng - lãnh lương 170.000 đô một năm. Ngày nay, cũng trong bộ đó, có 1.690 viên chức lãnh lương cao hơn mức đó. Bà Laura Bush có đúng một bí thư riêng. Bà Hillary Clinton khi còn là Đệ Nhất Phu Nhân có ba bí thư. Bà Michelle Obama có hơn 25 bí thư và phụ tá. Giải quyết thất nghiệp đấy!
TT Bush có vô trách nhiệm hay không vẫn còn là đề tài tranh cãi, chỉ biết cái thâm thủng ngân sách của TT Obama lớn gấp mười lần thâm thủng của Bush.
Một bình luận gia Mỹ nhận định rằng TT Obama đã thành công mỹ mãn trong việc xác nhận lại hình ảnh của đảng Dân Chủ là đảng của một Nhà Nước vĩ đại, đánh thuế và tiêu xài. Nhưng đó vẫn là chuyện nhỏ. Chuyện lớn là mức can thiệp của Nhà Nước cũng như mức tiêu xài của TT Obama đã lên đến những mức kỷ lục chưa từng thấy, đe dọa trực tiếp nền tảng kinh tế và chính trị Mỹ, chẳng những ngày hôm nay, mà còn cho cả thế hệ tới là ít.
Ngân sách này sẽ còn phải được thông qua quốc hội. Ngay sau khi công bố, một số dân biểu và nghị sĩ Dân Chủ, học được bài học Massachusetts vừa qua, đã lên tiếng lo ngại về những con số khủng khiếp của ngân sách mới. Để xem quốc hội sẽ làm gì. (7-2-10).
Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]
Gửi ý kiến của bạn
