Hôm nay,  

Hai Thứ Tự Do

28/08/201000:00:00(Xem: 6135)

Hai Thứ Tự Do

Nguyên tác: Ajahn Brahm;
Chuyển ngữ: HT.Thích Trí Chơn 
Trích từ cuốn sách: “Who Ordered This Truckload of Dung"”
(Giới thiệu tác giả: Ajahn Brahm sinh năm 1951 tại Luân Đôn (London). Năm 16 tuổi, lúc còn là học sinh, ông đã tự nhận mình là Phật tử, sau khi đọc vài cuốn sách Phật. Ông bắt đầu nghiên cứu Phật giáo và thiền định trong thời gian theo học môn Vật Lý (Physics) tại đại học Cambridge (Anh quốc). Sau khi hoàn tất học vấn năm 23 tuổi, ông qua Bangkok, thọ giới xuất gia với vị Sư trụ trì chùa (Wat) Saket. Sau đó, ông vào rừng Thái Lan tu thiền 9 năm dưới sự hướng dẫn của Thiền Sư nổi tiếng thế giới Ajahn Chah. Năm 1983 ông được mời sang thành lập Thiền Viện trong rừng gần Perth, miền Tây Úc đại lợi. Hiện nay Ajahn Brahm làm trụ trì Tu Viện Bodhinyana và Giám Đốc Tinh Thần Hội Phật Giáo Tây Úc (Spiritual Director of The Buddhist Society of Western Australia)-  Ghi chú của người dịch.)
Hiện nay nhân loại trên thế giới công nhận có hai thứ tự do. Một là tự do thỏa mãn dục vọng và hai là tự do thoát khỏi dục lạc. Các nước Âu Mỹ hiện đại đề cao loại tự do đầu tiên, chủ trương con người sống càng hưởng thụ được nhiều thú vui dục lạc càng tốt. Có thể nói rằng đa số các nước dân chủ Tây Phương đều cố gắng bảo vệ quyền tự do thỏa mãn các dục vọng của con người. Tuy nhiên, điều đáng ghi nhận là trong các quốc gia đó, thực ra người ta cảm thấy chẳng có tự do gì hết.
Thứ hai là loại tự do thoát khỏi các dục vọng, mà những tổ chức và đoàn thể tôn giáo thường đề cao. Tại đó người ta tán dương cuộc sống bình an không tranh chấp hơn thua và hoàn toàn giải thoát. Điều đáng chú ý là những nơi an bần lạc đạo như ở tu viện của chúng tôi, người ta lại cảm thấy tự do.
Bạn Mong Ước Thứ Tự Do Nào"
Ngày nọ có hai vị Sư Thái Lan được mời đến thọ trai ở nhà một đạo hữu. Trong phòng khách nơi họ ngồi chờ thấy có một bể nuôi đủ loại cá. Vị Sư ít tuổi hơn tỏ ý không bằng lòng vì làm vậy là không phù hợp với giáo lý từ bi của Phật giáo bởi lẽ chúng có tội tình gì mà bị giam trong nhà tù bằng kính như thế" Chúng cần được tự do bơi lội trong sông hay ao hồ tùy thích. Nhưng vị Sư thứ hai phản bác lại ý kiến đó và giải thích rằng hẵn nhiên là những con cá ấy không được tự do theo đuổi sở thích riêng của chúng, nhưng sống trong bể thì chúng thoát khỏi nhiều mối nguy hiểm. Rồi vị đó liệt kê ra các loại tự do ấy như sau:


1. Có khi nào quý vị thấy người đi câu buông câu trong một bể cá trong nhà" Chưa! Vậy thì tự do trước tiên mà những con cá kia có được là không bị người đi câu đe dọa. Còn hoàn cảnh của cá trong tự nhiên khi chúng nhìn thấy một con sâu béo mập hay một con ruồi hấp dẫn, chúng không bao giờ có thể biết chắc là đớp mồi vào có an toàn hay không. Chắc chắn là chúng đã từng nhìn thấy nhiều bà con và bạn bè nuốt một con sâu hết sức ngon lành rồi sau đó bất thình lình biến mất vĩnh viễn khỏi cuộc đời của chúng. Rõ ràng là việc ăn của một con cá trong tự nhiên có thể gặp nhiều nguy hiểm và thường kết thúc cuộc sống một cách bi thảm. Đúng là bữa ăn mang đến tai họa.
2. Cá trong tự nhiên thường lo sợ bị cá lớn nuốt. Thời buổi này ở nhiều sông lội ngược dòng vào ban đêm ắt hẵn không còn được an toàn như trước! Nhưng không có người nuôi nào lại thả những con cá lớn vào để ăn những con cá nhỏ mình nuôi. Vậy thì những con cá trong bể thoát khỏi mối hiểm nguy sẽ bị cá lớn ăn thịt.
 3. Trong tự nhiên, đôi lúc cá có thể không kiếm được thức ăn. Còn cá trong bể thì giống như sống bên cạnh một nhà hàng vậy. Mỗi ngày hai lần bữa ăn đầy đủ chất bổ dưỡng được mang đến tận nơi tiện lợi còn hơn là đặt mua bánh pizza giao tại nhà vậy và cũng không phải trả tiền. Cho nên những con cá trong bể không bị cái đói đe dọa.
4. Thời tiết bốn mùa luôn thay đổi, sông và hồ phải chịu các nhiệt độ khắc nghiệt. Vào mùa đông thì lạnh buốt và có thể bị tuyết che phủ. Mùa hè khí hậu lại rất nóng, đôi lúc bị khô cạn đối với cá. Nhưng cá trong bể thì như ở trong phòng có máy điều hòa không khí, nhiệt độ nước trong bể luôn được giữ không thay đổi và dễ chịu cả ngày, quanh năm suốt tháng. Như thế con cá trong bể có được tự do thoát khỏi thời tiết nóng lạnh bất thường.
5. Trong tự nhiên, khi cá bị bệnh, chẳng có ai chăm sóc và chữa trị. Còn cá trong bể thì có bảo hiểm y tế. Khi đau ốm, chủ nhà liền mời bác sĩ đến khám bịnh và chúng cũng chẳng cần phải đi bịnh viện nữa. Như thế con cá trong bể được tự do thoát khỏi mối nguy cơ mắc bệnh tật và không có bảo hiểm sức khỏe.
Vị Sư lớn thứ hai tóm tắt ý tưởng lập luận của mình: Làm thân cá trong bể được hưởng nhiều thuận lợi. Mặc dù chúng không được tự do bơi lội đi đây đi đó theo đuổi các sở thích của mình, nhưng chúng được tự do thoát khỏi nhiều mối hiểm nguy và nỗi khó khăn trong cuộc sống.
Vị Sư lớn tiếp tục giải thích rằng những người sống cuộc đời tu hành cũng thế. Đúng là họ không được tự do theo đuổi các dục vọng và thỏa mãn mọi ham muốn, nhưng họ tự do thoát khỏi những khổ đau phiền lụy của cuộc đời. Nói tóm, tự do là bằng lòng với nơi chốn mình đang sống. Nhà tù là nơi bạn không muốn ở. Thế giới tự do là thế giới mà người ta ham thích sinh sống. Tự do thực sự là giải thoát khỏi ái dục chứ không bao giờ là tự do thỏa mãn ái dục. Vậy thì bạn muốn thứ tự do nào"

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước45678910Trang sauTrang cuối

Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.

Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.

Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...

Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.

Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.

Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.

Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?

Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.

Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Trang đầuTrang trước45678910Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.