Hôm nay,  

Đọc ‘Giọt Nắng Xiên’ Của Lê Anh Dũng Và Diệp Thế Mỹ

7/15/200800:00:00(View: 12180)
Một chiều chủ nhật tháng Bẩy trong thánh đường thành phố Garden Grove. Vị linh mục mở đầu bài giảng bằng tiểu sử nhà thơ Phùng Quán. Sau khi đã nói về cuộc đời nhà thơ, vị linh mục đã đọc nguyên bài thơ "Lời mẹ dặn" của thi sĩ Phùng Quán và trang trọng ngâm ngợi những câu thơ mà ông cho rằng "quá đẹp":

Yêu ai cứ bảo là yêu,

Ghét ai cứ bảo là ghét,

Dù ai ngon ngọt nuông chiều

Cũng không nói yêu thành ghét

Dù ai cầm dao dọa giết

Cũng không nói ghét thành yêu

Tôi muốn làm nhà văn chân thật

Chân thật trọn đời

Đường mật công danh không làm ngọt được lưỡi tôi

Sét nổ trên đầu không xô tôi ngã

Bút giấy tôi, ai cướp giật đi

Tôi sẽ dùng dao viết văn trên đá.

Cũng với tư tưởng những lời thơ "quá đẹp" đó, vị linh mục đã sang sảng ca ngợi tư tưởng của Phùng Quán, sau ba mươi năm bị chà đạp, mất hết nhân tính con người, ông đã tâm sự đôi khi thấy vô cùng tuyệt vọng, "tôi phải vịn câu thơ mà đứng dậy."

"Vịn câu thơ mà đứng dậy", vâng, cũng như Phùng Quán, có những người phải vịn vào văn chương mà đứng dậy. Như Lê Anh Dũng và hiền thê Diệp Thế Mỹ, đồng tác giả của "Giọt Nắng Xiên", hai tâm hồn đã có nhiều lúc phải "vịn" vào tâm hồn văn chương của mình mà đứng dậy. Lê Anh Dũng, một cựu chiến sĩ, một tù cải tạo, đã vịn vào danh dự của một quân nhân, vào những kỷ niệm thời đi lính, vào thuở mà tình yêu chân thành của anh gửi gấm cho người tình cũng mộc mạc như anh, để đứng dậy, mặc dù anh bị chế độ độc tài, dã man đầy đọa anh qua suốt bao nhiêu năm tháng tù ngục. Anh đã đứng dậy, như khi anh tập đạp chiếc xe xích lô lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng, ngã dúi dụi bên lề đường, với những bao đồ nặng chĩu, đầu váng, mắt hoa, tay chân đẫm máu (Con dốc cầu Nhị Thiên Đường, trang 79). Anh đã đứng vững như đã từng đứng hiên ngang bao lần, khi anh còn tham dự những cuộc hành quân ở cao nguyên, Đức Cơ, Pleiku, biên giới Miên Việt (trang 9). Rồi trong trại tù khổ sai "Miền Bắc Xã Hội Chủ Nghĩa", đói, khát, lạnh, rét, cực, cô đơn... Lê Anh Dũng đã kể lại cuộc đời mình qua những đoạn văn ngắn đầy hình ảnh, tuy không rầm rộ, máu lửa, nhưng rất chân thật. Tuy không sống gần gụi, nhưng tác giả đã thể hiện được những giấc mơ của thi sĩ Phùng Quán: "Tôi muốn làm nhà văn chân thật, chân thật trọn đời." Tác phẩm của Lê Anh Dũng hiền hòa, đơn giản, nhưng lại phác họa rõ nét chân dung của những con người chân thật. Những câu văn không- một - chút- làm - dáng của Lê Anh Dũng lại làm cho người đọc tự nhiên muốn trở về bơi lội trong những dòng sông quê hương, muốn hòa tan trong kỷ niệm của tuổi thơ, dù mỗi người có một "dòng sông định mệnh" khác nhau. Lê Anh Dũng, tuy kể về mình, nhưng đồng thời cũng kể thay cho biết bao người, những mẩu chuyện đắng cay, tủi nhục khi ở trong tù, và lúc mừng mừng tủi tửi khi xum họp. "Ba con đó, hôn ba đi!" (trang 180). Chỉ có bấy nhiêu tiếng,  mà người đọc đã có thể tưởng tượng ra được hàng trăm, ngàn mảnh đời như thế, hoàn cảnh cay đắng như thế, sau bao năm xa cách, gặp lại vợ con, cha với con không thể nhận ra nhau được. Lê Anh Dũng, người viết văn chân thật, đã để lại trong lòng độc giả những câu chuyện đơn giản nhưng tình người lại rất mênh mang.


Còn những câu chuyện của Diệp Thế Mỹ, nguời vợ tù cải tạo, lại có rất nhiều đáng nói. Chị đại diện cho cả một thế hệ thiếu nữ từ chỗ tung tăng, hoa gấm, (Tuổi Măng Non, trang 20), trở thành vợ chiến sĩ, không đòi hỏi quà cáp cao sang, chỉ cần một chữ Yêu đơn giản, bình dị. Ngay cả sau hôn lễ, "lấy chồng đời chiến binh", người thiếu nữ chấp nhận tất cả thiếu thốn, mà vẫn vui, vì có lẽ, theo chị, người chiến binh thời đại là những anh hùng, cho nên cần chi bề ngoài, cần chi điệu bộ rườm rà! Rồi, từ đó, theo chiến cuộc, theo chồng, chị đã một ngày biến thành một con người làm được những việc mà trí tưởng tượng thiếu nữ không thể nào hình dung được. Chiến tranh ư" Tuy không phải là chiến sĩ, chị cũng chứng kiến không biết bao nhiêu bom đạn đổ trên quê hương, bao nhiêu kinh hoàng, chết chóc; tuy chị không là quân nhân, nhưng nếu không có những con người dũng cảm như chị, chắc những người chiến sĩ kia, còn phải chịu bao gánh nặng khó kham. Và, không biết từ khi nào, có lẽ bắt đầu giai đoạn tù ngục của anh, chị đã âm thầm, lặng lẽ tiếp sức anh chiến đấu trên phương diện khác, phương diện của một người vợ một kẻ đã bị chế độ loại ra ngoài sinh hoạt xã hội. Những người vợ cải tạo như chị, đã quần quật như nô lệ, trong một đất nước mà người bóc lột người. Điều kinh ngạc ở đây là tất cả mọi tiếng kêu phẫn nộ, chị đã cho trôi ngược vào lòng, chịu đựng chúng, chỉ với một ý định duy nhất: được gặp lại người yêu khỏe mạnh, oai hùng. Đã biết bao lần, như chồng, chị muốn gục ngã, vì cuộc đời đối xử với lớp người như chị quá tệ, nhưng chị đã "vịn văn chương mà đứng dậy." Chị đã vươn lên, như hoa sen trong bùn. Bây giờ, chị đã sống hiền hòa trong dòng văn hóa Việt Nam, dù lời văn của chị nhẹ nhàng, đơn giản, không hào nhoáng kiêu kỳ, nhưng chứa đựng biết bao ý từ nồng hậu.

Đọc "Giọt Nắng Xiên" của Lê Anh Dũng và Diệp Thế Mỹ, mới thấy trong cuộc đời Việt Nam sau 75,  còn quá nhiều tâm hồn cao đẹp để ngưỡng mộ.

Chu Tất Tiến. 

(Nhà văn Lê Anh Dũng và Diệp Thế Mỹ sẽ giới thiệu cuốn Giọt Nắng Xiên, từ 10 giờ 30 sáng đến 2 giờ trưa, ngày thứ Bẩy 19 tháng 7, 2008 tại Regent West, đường First St, Santa Ana.)

Print
Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
First PagePrev Page3456789Next PageLast Page

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...

Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.

Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.

Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.

Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?

Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.

Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.

Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.

Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.

Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.
First PagePrev Page3456789Next PageLast Page
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.