Hôm nay,  

Cõi Đó

25/08/200800:00:00(Xem: 9306)
Cách đây mấy năm, tôi có dịp tham dự và góp phần trong khóa học về đề tài "Sự Chết và Đời Sống Vĩnh Cửu" do Viện Triết Thần tổ chức tại California. Đang lúc ai cũng ham sống, tìm cách sống lâu thêm cho được hưởng đời mà Viện Triết Thần lại đi bàn chuyện chết, liệu có gì hấp dẫn"! Vậy mà khóa đã thật sống động, nhiều điều mới lạ và thích thú được mở ra. Cái chết là đề tài cũ rích đáng sợ nhất không ngờ lại là điều luôn hiện đại. Có người bảo chỉ khi nào biết chết thì mới bắt đầu biết sống.

Thì mỗi ngày đều đầy những tin tức chết chóc trên báo hay Tivi đó. Kìa vụ động đất vừa xảy ra bên Thổ Nhĩ  Kỳ chết bộn người, nhà cửa đổ nát, máu me và nước mắt tràn ngập. Kìa trên Chicago trời nóng quá, nhiều nhà nghèo không có máy lạnh nên đã biếu tử thần mấy trăm mạng rồi... 

Xem ra tôi vẫn đọc tin như vậy một cách bình thản, dù đôi khi cũng vương một chút thương tâm, nhưng thực sự tất cả vẫn ở ngoài tôi, vẫn ở xa tôi, chẳng liên hệ gì cả. Lý do dễ hiểu là vì ai chết ấy chứ có phải tôi đâu, hay ít ra cũng có phải những người thân yêu của tôi đâu! Mình hơi buồn vì họ chết mà trong bụng thì mừng vì thấy được mình vẫn còn sống!

 THỜI ĐIỂM TẬP CHẾT TRONG KHÓA TRIẾT THẦN 

Thú thực, trong suốt khóa học, tôi được nghe nhiều tư tưởng hấp dẫn, nhiều khám phá mới mẻ của nhiều nhà thông thái lỗi lạc, nhưng tôi lại bị, hay được một đoạn thật ngắn gây xúc động bất ngờ. Hình ảnh cứ lảng vảng bên trong suốt mấy ngày. Đó là khi giáo sư Nguyễn Thái Hợp nhắc tới câu chuyện nhà thơ Du Tử Lê ngồi đối diện với quan tài của người mẹ thân yêu đã suốt đời khổ nhục mà nay sắp tan vào bụi đất. Ông đã trăn trở với vấn nạn thẳm sâu nhất của một đời người:

 Chưa bao giờ tôi thấy,

tại sao kiếp người lại có thể vô nghĩa đến thế.

thầy M.G. nói, chết là về nhà

ông quên chỉ, ngôi nhà nào đây"

trên mặt đất hay sâu lòng địa ngục"

Tôi hình dung ra cảnh chính mình một ngày nào đó cũng đóng vai trò Du Tử Lê phải từ biệt người mẹ thân yêu nhất đời, vĩnh viễn hay có ngày gặp lại" Đúng vậy, chỉ khi nào đụng chạm tới những gì thân thiết nhất, mình mới nhận ra rằng những điều suy nghĩ trước đây dù sao vẫn chỉ là những cái ở ngoài, còn bây giờ "cái đó" đã trở thành "cái này" rồi. Hơn nữa, cứ tưởng tượng mà coi, chiếc quan tài kia lại đang chứa thi hài của chính mình, nằm bất động giữa bao nghi lễ và thủ tục đang diễn ra... rồi cũng được di chuyển tới nghĩa trang. Cõi đó, riêng tôi. Một mình...

Vũ Khắc Khoan trong "Đọc Kinh" đã khắc khoải nói lên: "Cái đó, cái mà cho đến hôm nay, chưa một vị thiện-trí-thức, chưa một vị bồ tát nào mô tả được hình tượng, xác định được thể chất, cái đó có thể giản dị như mưa và nắng, hiện hữu rất tự nhiên  -mặt trời lại mọc lúc đêm tàn- nhưng cũng lại có thể vô cùng phức tạp, ẩn hiện vô lường, vô lượng danh hiệu... Những nửa khuya tỉnh giấc, cái đó - chính nó- đôi khi vẫn thấp thoáng trong tôi, hóa trang thành những lời tra vấn trớ trêu, những tại sao ray rứt, lãng đãng quanh tôi, tưởng như dễ dàng nắm bắt, bỗng lại xa vời, nhòa dần, biến hẳn tuyệt mù."

Và Vũ Khắc Khoan đã khơi dậy câu hỏi ngàn đời nay trở thành câu hỏi chính mình: "Cõi đó, lạ lạ quen quen. Cõi đó hằng đêm. Cõi đó, riêng tôi. Một mình." (Đọc Kinh, An Tiêm xuất bản, trang 40)

 ĐI VÀO CÕI LỚN 

Muốn lý luận gì thì lý luận, nhưng đứng trước quan tài của một người thương yêu, mình mới thấy thấm thía. Thân xác đẹp đẽ có quấn quít mấy rồi cũng thối rữa. Cái gì còn lại" Câu nói từ thực chứng não nề của Du Tử Lê có uy lực lay động con tim, thay đổi nhãn quan cua cả một đời người: "Chưa bao giờ tôi thấy, tại sao kiếp người lại có thể vô nghĩa đến thế." Vợ chồng dù có trở thành một xương một thịt, rồi cũng đến một lúc thấy chẳng phải vậy khi một trong hai phải bước đi lên xe hoa là chiếc quan tài mà bay vào cõi đó. Một mình.

Anh dẫn Em vươn tới miền an tĩnh

Cho bớt mông mênh cõi sinh mệnh buồn

Ở nhịp trần gian, quay cuồng...

Anh đã nghe vang tiếng gọi càn khôn

Nhưng nếu Em yêu muốn vào cõi lớn...

Anh dắt tay Em đi vào Ngàn Mai

Anh khoác vai Em bước về Ngàn Xưa.

(Phạm Duy, Rong Khúc Hát Cho Năm 2000)

Ai mà chả có một lần ra đi. Sinh ký tử qui: sống gửi thác về. Nhưng về đâu, quê nào, nhà nào, thì vẫn là một câu hỏi khúc mắc nhất. Cõi lớn nào, Ngàn Mai nào, Ngàn Xưa nào" Đó là một niềm tin hay một ảo tưởng" Có lần tôi đã tâm sự với nhạc sĩ Phạm Duy như vậy trong Đêm Hàn Mặc Tử ở New Orleans, khi thấy Hàn Mặc Tử đã cảm nghiệm được cõi đó là cõi sáng của tình yêu rung động lớp hào quang: 

Sáng vô cùng, sáng láng cả mọi miền

Không u ám như cõi lòng ma quỉ

Vì có Đấng Hằng Sống hằng ngự trị

Nhạc thiêng liêng dồn trổi khắp hư linh. 

Đúng là đứng trước cái chết, con người mới thấy niềm tin quan trọng tới cỡ nào. Niềm tin sống gửi thác về gắn liền với sinh mệnh người mình. Vì thế mà nhiều người lớn tuổi thản nhiên mua trước cỗ quan tài để sẵn trong nhà, như sắm sẵn một chiếc xe để đi về quê mẹ sau những chiều chiều ra đứng ngõ sau vọng nhìn canh cánh ruột đau chín chiều.

 TIN VUI NẮM BẮT ĐƯỢC CHÌA KHÓA

Khóa Triết Thần này cũng nhằm trả lời cho câu hỏi ngàn đời trên. Giáo sư Như Hạnh Nguyễn Tự Cường, nhà Phật học có thế giá vào bậc nhất hiện nay, cũng góp phần diễn tả niềm tin vào Cuộc Sống Vĩnh Cửu là cõi Tịnh Độ, cõi Niết Bàn, theo quan niệm Phật giáo. Thần học gia Phan Đình Cho thì thao thao về một Đức Kitô là thân mình vũ trụ (Cosmic Christ) theo hướng "Bài Ca Vũ Trụ" (Hymn of the Universe) của Teihard de Chardin. Cái nhìn rất hiện đại này đã được thi sĩ William Blake hé mở từ lâu:

Thấy được cả đất trời trong một hạt cát nhỏ

Và thấy cả thiên đàng trong một bông hoa dại.

Hãy chứa đựng cõi vô biên trong lòng bàn tay

Và nắm bắt được vĩnh cửu trong một tiếng đồng hồ.

Như vậy, Quê Mẹ, Cõi Lớn, Ngàn Xưa, Ngàn Mai... đã bắt đầu từ giây phút hiện tại trong cuộc sống đời thường; đồng thời cũng vượt qua không gian và thời gian mà đi vào vĩnh cửu. Bởi vì chính Chúa Trời là cõi đó, là ngôi nhà hằng thể, là bến đậu vĩnh hằng, là nguyên thủy và là cùng đích, là Alpha và là Omega: Chúa là gia nghiệp đời con, như thánh vịnh từng diễn lên.

Chân lý của Chúa thì trường tồn, nhưng cần được diễn đạt cho hợp với văn hóa mỗi dân tộc cũng như cảm quan thời đại; vì thế mà cần đến suy tư thần học. Mỗi khía cạnh về Đức Kitô cũng được nhấn mạnh theo cảm quan đó. Tuy nhiên tất cả cũng chỉ là những suy tư để mở rộng nhãn giới, để hội nhập môi trường. Điều quan trọng vẫn là có gặp gỡ được chính Chúa trong tương giao thân tình hay không. Vì thế mà trong Tin Vui tuần này, Chúa Giêsu đã hỏi cho rõ: "Người ta bảo Con Người là ai"" Nước Trời tức Cõi Đó đang hiển hiện nơi đây là nơi Chúa đang hiện diện. 

Người thì bảo là Gioan Tẩy giả, là Êlia, là Giêrêmia hay một vị ngôn sứ nào đó. Người thì bảo là Đấng Giải Phóng mang công bằng xã hội, là Thân Mình trời đất v.v. Nhưng Chúa muốn biết liên hệ tình nghĩa của từng người. Chúa muốn mỗi người nhận ra Chúa không do một mớ lý thuyết hay ý niệm nào cả, mà như một người thân thương có con tim biết rung động: "Còn anh em, anh em bảo Thầy là ai"" (Mt 16:15). Đây là lúc người tin Đạo nhìn sâu vào con mắt rưng rưng cảm động của Chúa mà trả lời như thánh Phêrô, và đó cũng là nắm bắt được then chốt của triết thần. Nhìn được như vậy là được trao chìa khóa Nước Trời (Mt 16:19) mà mở cửa bước vào quê nhà ấm êm gặp gỡ chính Chúa vẫn luôn sống động hiện hữu đây: "Thầy là Đấng Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống." (Mt 16:16).

 PHÚT CHỜ BÃO EL NINO

 Nhà thơ Du Tử Lê sau nhiều trăn trở đã bước tới cảm nghiệm thật lạ trong thi tập Hoa Nào Tin Quả Đắng Đến Không Ngờ. Trong lúc chờ cơn bão El Nino chụp xuống, mọi vật mọi loài đều biết tìm cách trú núp, phương chi là con người.

thì ra, không chỉ em và, tôi

ngay thời gian / chim muông / mây, gió / ... /

cũng cần một nơi

để treo / móc /

những đồ lỉnh kỉnh

cuối đời chúng.

Mong ước của cả một đời người là tìm được "một chỗ cất dấu rất an toàn" nơi tình yêu, nơi mái tóc, nơi trái tim, nơi nụ cười. Đúng vậy, tình yêu tinh ròng thì đi vào vĩnh cửu, vì Thượng Đế chính là tình yêu, như Thánh Kinh đã tỏ lộ. Bến đậu vĩnh hằng nơi quê trời đây không còn như một khối lực vô vị tẻ lạnh đến rợn người như kiểu tượng muối hòa tan trong biển cả mênh mông, mà là một Thượng Đế Tình Yêu trong tương giao ấm áp cõi lòng với rung động con tim như Du Tử Lê cảm nghiệm:

 tất cả những nơi cất dấu nọ

(ngay linh hồn tôi)

lại được cất dấu an toàn:

- trong bàn tay Thượng Đế.

 Lm. Trần Cao Tường

Mời vào Mạng Lưới Dũng Lạc www.dunglac.org.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước100101102103104105106Trang sauTrang cuối

Sau hơn một năm vất vả phòng chống Covid và kể từ khi có thuốc tiêm ngừa, nước Mỹ đang trở lại bình thường trong những điều kiện mới. Việc đeo khẩu trang và giãn cách xã hội sẽ trở thành những nét sinh hoạt trong đời sống. Bắt buộc cũng có mà tự nguyện cũng có. Từ mùa xuân năm nay nhiều tiểu bang đã bỏ những giới hạn sinh hoạt vì Covid. Riêng California, nơi có nhiều hạn chế gắt gao nhất trong công tác phòng chống, giới hạn được bỏ từ ngày 15/6 vừa qua.

Dan Rather là nhà bình luận kỳ cựu trên hệ thống CBS và là một ký giả tên tuổi của làng truyền thông Hoa Kỳ trong nhiều thập niên. Cùng với Peter Jennings của ABC và Tom Brokaw của NBC, ông thuộc về nhóm "Big Three" đầy ảnh hưởng này của nước Mỹ. Ở tuổi 89 hiện nay, ông vẫn tiếp tục dự phần vào các hoạt động truyền thông một cách thông tuệ, luôn gởi ra những thông điệp đáng suy nghĩ và lan truyền cảm hứng đến hàng triệu khán-thính-độc giả đang luôn theo dõi các bài viết, những cuộc nói chuyện cùng các cuộc phỏng vấn, trò chuyện của ông với một vài nhân vật nổi tiếng.

Trong chiến lược “Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở” của Hoa Kỳ, Việt Nam là môt cưc tuy nhỏ nhưng quan trong trọng cô gắng tạo thế đa phương quyền lực (multipolarity) để phá thế đơn cưc (unipolarity) mà Trung Quốc muốn thực hiện đặt khu vực này dưới “luật chơi của Trung Quốc.” Cả đại sứ chỉ định của Hoa Kỳ Marc Evans Knapper, Bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd J. Austin, và có lẽ Phó Tổng Thống Kamala Harris, cũng đề cập đến triển vọng nâng tầm quan hệ Việt-Mỹ từ mức “đối tác toàn diện” lên mức “đối tác chiến lược.”

Đặc biệt, Singapore và Việt Nam có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế Hoa Kỳ. Singapore là một trung tâm tài chính khu vực, nơi đặt trụ sở châu Á của các doanh nghiệp của Hoa Kỳ bao gồm Microsoft và Google. Việt Nam đang trở nên chủ yếu hơn đối với chuỗi cung ứng toàn cầu, bao gồm cả chuỗi cung ứng chất bán dẫn, khi ngày càng có nhiều doanh nghiệp chuyển cơ sở sản xuất ra khỏi Trung Quốc.

Xem lại “nguyên tắc thứ ba” của chúng ta, thấy ngay một cái định nghĩa bảnh hơn nhiều: “Di động là liên tục tiến về vùng chân không hoặc có áp lực thấp hơn áp lực hiện tại đang bao quanh mình”. Rõ ràng, đầy đủ, hàm chứa tất cả những yếu tố vật lý gây ra chuyển động. Vậy thì, khỏi cần trông cậy vào ai. Trong vườn chiều nay, ta vừa nhâm nhi cà phê vừa làm một vài thí nghiệm giản dị, dễ như trò chơi con trẻ, để khám phá thêm một huyền bí của đất trời.

Lực lượng Hồi giáo Taliban lên nắm quyền tại Afghanistan không chỉ làm thay đổi triệt để hệ thống chính trị quốc nội mà còn tình hình an ninh khu vực và quốc tế.

Một gian thương trộn 10% đồng vào vàng rồi rao bán vàng nguyên chất sẽ bị bỏ tù về tội lừa đảo. Nhà nước in tờ giấy bạc 100 đồng nhưng giá trị chỉ còn lại 90 đồng nhưng lại gọi là 10% lạm phát (inflation, tức là tiền mất giá.) Nếu bạn đọc thay vì mua tivi 32 inch năm nay chờ thêm 2 năm mua tivi 50 inch lớn hơn, đẹp hơn mà giá lại rẻ hơn thì gọi là giảm phát (deflation, tức là hàng hóa mất giá.)

Cơn mưa phùn đêm qua còn đọng nước trên đường. Gió thu đã về. Lá vàng theo gió lác đác vài chiếc cuốn vào tận thềm hiên. Cây phong đầu ngõ lại chuẩn bị trổ sắc đỏ ối như mọi năm. Người đi xa từ những mùa thu trước, sẽ không trở về. Những người bạn lâu không gặp, thư gửi đi bị trả lại, nhắn tin điện thoại không thấy trả lời. Có lẽ cũng đã ra đi, không lời từ biệt. Đã có những cuộc ra đi rất lặng lẽ từ gần hai năm qua, không chỉ ở nơi đây, mà ở khắp toàn cầu. Ra đi bất ngờ, ra đi nhanh chóng. Không hoa tang. Không lễ nghi tôn giáo. Không lời ai điếu. Những túi bọc thi thể chất vội vào những thùng xe đông lạnh. Những thi hài quấn vải hoặc cuộn trong manh chiếu được chất trên những giàn củi, hỏa thiêu. Những chiếc quan tài được chôn lấp vội vàng trên đất công, với bia mộ đơn giản, không hình ảnh, ghi tên tuổi của một người già bệnh hay một người trẻ cường tráng, một người quyền quý hay một người bần cùng vô danh… Tất cả những người ra đi ấy, từ những nơi chốn khác nhau, thành thị hay

Hoá ra không phải chùm khế nào cũng ngọt. Quê hương, đôi khi, cũng thế. Cũng chua chát và đắng nghét đối với rất nhiều người mà tôi (chả may) là một. Cùng cả triệu dân Việt khác, tôi cũng đã có lúc hốt hoảng đâm sầm ra biển (dù không biết bơi) khi tóc hãy còn xanh. May mắn, tôi thoát chết. Lên lại được bờ, tôi đi lang thang tứ xứ cho mãi đến khi tóc đã đổi mầu nhưng vẫn chưa bao giờ trở về cố lý. Có kẻ tưởng là tôi chảnh, có mới nới cũ, có trăng quên đèn, quên cả cố hương. Không dám chảnh đâu. Tôi bị chúng “cấm cửa” mà!

Dù vậy, tôi vẫn cũng còn có đôi chút suy nghĩ lăn tăn. Hay nói theo ngôn ngữ của thi ca là vẫn (nghe) “sao có tiếng sóng ở trong lòng.” Chúng ta có nhất thiết phải đốt cả dẫy Trường Sơn, phải hy sinh đến cái lai quần, và hàng chục triệu mạng người – thuộc mấy thế hệ kế tiếp nhau – chỉ để tạo nên một đống bùn bẩn thỉu nhầy nhụa như hiện tại không?
Trang đầuTrang trước100101102103104105106Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.