Hôm nay,  

Ba Mươi Sáu Kế

19/10/201100:00:00(Xem: 7355)

Ba Mươi Sáu Kế

Trúc Giang

Chúng ta thường nghe nói đến Tam Thập Lục Kế, tức là ba mươi sáu kế, với những kế quen thuộc như mỹ nhân kế, điệu hổ ly sơn, khổ nhục kế, dương đông kích tây và nhất là kế Tẩu vi thượng sách. Chạy là tốt nhất.

Từ ngàn xưa, người Tàu đã từng chia năm xẻ bảy, đánh nhau không ngừng để tranh giành thiên hạ. Trong bối cảnh đó, những mưu sâu kế độc, những sách lược quân sự được thi hành để giành thắng lợi.

Những mưu kế từ Trung Hoa cổ đại đã được đem ra xử dụng nhiều lần cho đến ngày nay mà một số vẫn còn hiệu quả.

Người Tàu thâm hiểm sâu độc thật. Rủi cho dân tộc VN là Hồ Chí Minh đã cỏng rắn về cắn gà nhà, mời cán bộTrung Cộng về chỉ đạo giết hại đồng bào vô tội trong Cải Cách Ruộng Đất. Và hiện nay, Trung Cộng đã xử dụng kế thứ 10 là "Tiếu lý tàng đao" nghĩa là nụ cười dấu đao mà hai câu thơ của Nguyễn Du tả như sau:

Bề ngoài thơn thớt nói cười

Mà trong nham hiểm giết người không đao.

Đó là chủ trương 16 chữ vàng và 4 tốt nói ra từ cửa miệng trong khi đem tàu chiến đến chiếm biển chiếm đảo và bắn giết ngư dân của đồng chí Việt Nam anh em.

Ba mươi sáu kế

1* Man thiên quá hải

Giấu trời qua biển.

Lợi dụng sương mù để lẫn trốn, nói chung là lợi dụng thời tiết hoặc đêm tối để trốn hoặc hành động.

Gia Cát Lượng dùng một biến thể của thế nầy là "Thuyền cỏ mượn tên" để lừa lấy tên của Tào Tháo trong một trận của Xích Bích. Chủ yếu là đặt những hình nộm bằng rơm trên tàu, lợi dụng sương mù khiến cho quân lính Tào Tháo không thấy rõ mà cứ bắn tên vào các hình nộm và như thế là lấy được nhiều tên cần thiết.

2* Vây Ngụy cứu Triệu

Để cứu nước Triệu thì cần phải mang quân qua vây nước Ngụy.

Thời Chiến quốc, Bàng Quyên là tướng của nước Ngụy đem quân tấn công nước Triệu rất gấp. Tôn Tẩn, bạn học cũ của Bàng Quyên, cùng một sư phụ là Quỷ Cốc Tử, đã trở thành đối địch với nhau trên chiến trường. Tôn Tẩn bày kếcho nước Tề đem quân sang vây nước Ngụy, buộc Bàng Quyên phải rút quân về giải vây, do đó nước Triệu được cứu.

3* Tá đao sát nhân.

Mượn đao người khác, mượn tay người khác để giết kẻ thù của mình.

Thời Tam quốc, Tào Tháo rất ghét Nễ Hành, tánh tình ngang bướng, không chịu khuất phục, bèn cử ông ta đến chầu Lưu Biểu. Quả nhiên, Nễ Hành làm Lưu Biểu tức giận rồi bị giết.

Hồ Chí Minh đã dùng kế nầy,đưa tin để mật thám Pháp bắt Phan Bội Châu và những người không theo Cộng sản.

4* Dĩ dật đãi lao

Lấy nhàn để đối phó với mệt mõi.

Đây là một trong những chiến thuật du kích. Đánh địch ngay trong lúc địch còn ở tình trạng mệt mõi.

Trong trận Phì Thuỷ, Phù Kiênđem một triệu quân sang tấn công nhà Tấn. Tạ An và Tạ Quyền biết nắm lấy tinh thần của "Dĩ dật đãi lao" nên dùng quân ít hơn, tinh nhuệ và được nghỉ ngơi, đánh cho Phù Kiên đại bại trong lúc quân mệt mõi.

5* Sấn hỏa đả kiếp

Tranh thủ lúc nhà cháy mà đánh cướp.

Lợi dụng lửa để hành động. Rộng hơn nữa là biết nắm lấy thời cơ.

Lưu Bị chỉ là một lãnh chúa nhỏ, nắm trong tay thành Tương Dương người thưa dân ít. Biết lợi dụng ngay sựthất bại của Tào Tháo ở Trận Xích Bích, Lưu Bị tung quân chiếm Kinh Châu, rồi từ đó, phát triển thế lực ngang bằng với Tào Tháo và Tôn Quyền.

6* Thanh đông kích tây

Giương đông kích tây. Giả vờ đánh một hướng nhưng thực chất là đánh hướng ngược lại.

Sau trận Xích Bích, Gia Cát Lượng dùng phản kế của Giương đông kích tây, bằng cách cho quân đốt lửa ở đường hẻm Hoa Dung, để Tào Tháo nghi ngờ rằng quân Lưu Bị dùng kế Giương đông kích tây thật sự, rồi chọn con đường hẻm Hoa Dung để bị rơi vào bẩy của quân Quan Vũ.

Đầu tháng 2 năm 1971, cuộc hành quân Lam Sơn 719 của QLVNCH mục đích xâm nhập Hạ Lào để tiêu diệt hậu cần và các kho xăng dầu của VC, đồng thời kiểm soát sự xâm nhập của đường mòn HồChí Minh từ Bắc vào Nam.

Bắt đầu bằng kế hoạch GiươngĐông kích tây, đó là Sở chỉ huy của Quân đoàn I được chuyển từ Đà Nẳng lên Đông Hà. QLVNCH thực hiện các hoạt động nghi binh để cho địch thấy là như sắp vượt giới tuyến 17 sang đánh ra miền Bắc.

Cuối cùng, sở Chỉ huy QĐ I chuyển về Khe Sanh sau khi cuộc hành quân sang Hạ Lào bắt đầu.

7* Vô trung sinh hữu

Không có mà làm cho có.

Trong trận Phì Thuỷ, để che dấu sự chênh lệch lớn lao về quân số, Tạ An và Tạ Quyền tung số quân ít ỏi của mình ra tấn công trước để tạo cảm giác rằng quân của mình chẳng kém gì quânđịch. Quân địch vì thế mà hỗn loạn, sợ hãi đến mức độ nghe tiếng chim hạc kêu mà tưởng rằng quân địch la hét. Thấy cỏ cây lay động mà tưởng rằng quân địchđang phục kích. (Phong thanh hạc lệ, thảo mộc giai binh)

8* Ám độ trần Thương

Chọn con đường và cách thức tấn công mà không ai nghĩ tới.

Thời Hán Sở tranh hùng, Lưu Bang bị Hạng Võ ép đóng quân ở vùng Ba Thục, hẻo lánh và khó ra được vào Trung Nguyên. Hàn Tín bày kế là giả vờ sửa đường lớn, nhưng lại bí mật dẫn quân đi qua đường hẻm để đánh úp ải Trần Thương, mở đưởng ra Trung Nguyên cho quân Hán.

9* Cách ngạn quan hỏa

Đứng cách bờ để xem lửa cháy.

Sau trận Quan Độ, Viên Thiệu bị bại trận trước Tào Tháo rồi chẳng bao lâu qua đời. 2 đứa con là Viên Thượng và Viên Hy chạy tới nương nhờ Công Tôn Khang. Có người khuyên Tào Tháo là thừa thắng, tấn công để bắt Viên Thượng và Viên Hy. Tào Tháo cho rằng không cần vội, sớm muộn gì nội bộ cũng có loạn rồi ra lịnh rút quân.Quả nhiên, Công Tôn Khang thấy Tào Tháo rút quân bèn chém Viên Thượng và Viên Hy rồi xin đầu hàng Tào Tháo.

10* Tiếu lý tàng đao

Nụ cười dấu đao.

Bề ngoài thơn thớt nói cười

Mà trong nham hiểm giết người không đao.

Trung Cộng luôn miệng ca ngợi tình đồng chí, anh em XHCN bất diệt, môi hở răng lạnh với CSVN. Nào là 16 chữvàng "Láng giềng hữu nghị - Hợp tác toàn diện - Ổn định lâu dài - Hướng tới tương lai" trong tinh thần 4 tốt "Láng giềng tốt - Bạn bè tốt -Đồng chí tốt - và đối tác tốt.”

Thế mà mang tàu chiến, đánh chiếm vùng biển, vùng đảo và bắn giết ngư dân của người đồng chí anh em VN. Có câu "Khẩu Phật phúc kiếm" Miệng nam mô, bụng bồ dao găm.

11* Lý đại đào cương

Mận chết thay đào.

Đưa người khác ra thế thân, gánh vác tai họa cho mình.

Hồ Chí Minh rước cán bộ Trung Cộng về giết đồng bào VN trong Cải Cách Ruộng Đất. Nhân dân đồ thán, Hồ bèn đưa Trường Chinh ra chịu tội rồi nhỏ vài giọt nước mắt cá sấu xin lỗi đồng bào.

Nước tôi có Đặng Xuân Khu

Đâm chết thằng chú, bỏ tù thằng cha

CCRĐ kéo dài trên 3 năm (53-56), nếu thấy sai thì ngừng ngay lập tức để tránh giết thêm nhiều người vô tội. Nhưng không!

12* Thuận thủ kiên dương

Thuận tay bắt dê.

Phải tranh thủ nắm lấy cơ hội nằm trong tay.

Thời Tam quốc, Lưu Chương là thứ sử Ích Châu, có tính tình nhu nhược. Gia Cát Lượng khuyên Lưu Bị nên tận dụng mối quan hệ bà con xa, làm quen với Lưu Chương, rồi từ đó "thuận tay bắt dê" chiếm lấy Ích Châu làm chỗ dựa.

13* Đả thảo kinh xà

Đánh cỏ động rắn.

Tấn công vào xung quanh kẻ địch, khiến chúng hoảng sợ mà lộ diện.

14* Tá thi hoàn hồn

Mượn xác trả hồn

Mượn thân xác khác để đưa hồn về.

Thời Tam quốc, Tào Ngụy chiếm gần như toàn bộ nước Thục Hán. Đại tướng nhà Thục là Khương Duy bèn giả đầu hàng Tào Ngụy với hy vọng mượn xác quân Tào Ngụy để khôi phục nhà Thục. Tuy nhiên, mưu kế đó không thành, Khương Duy bị giết và nước Thục hoàn toàn về tay Tào Ngụy.

15* Điệu hổ ly sơn

Lừa cho hổ ra khỏi núi.

Làm cho kẻ địch ra khỏi chỗ ẩn nấp để dễ dàng tấn công.

Thời Tam quốc, Trương Phiđược lịnh dẫn quân vào Ích Châu để hỗ trợ cho Lưu Bị. Trên đường tiến quân, gặp Nghiêm Nhan lợi dụng địa thề hiểm yếu cố thủ trong thành. Trương Phi bèn lập kếgiả say rượu, dụ Nghiêm Nhan ra khỏi thành và đánh bại.

16* Dục cầu cố túng

Muốn bắt thì phải thả.

Thời Tam quốc, Mạnh Hoạch làm phản khiến cho Thục Hán bất ổn. Để thu phục Mạnh Hoạch, Gia Cát Lượng đã 7 lần bắt, 7 lần thả (Thất cầm thất túng) khiến Mạnh Hoạch đội ơn mà không dám làm phản nữa.

17* Phao chuyên dẫn ngọc

Ném gạch đi đưa ngọc đến.

Đưa miếng nhỏ ra để dụ địch nhằm đạt cái lớn hơn.

Những kẻ lường gạt tiền thường dùng cái kế nầy.

18* Cầm tặc cầm vương

Bắt giặc bắt vua.

19* Phù để trừu tâm

Rút cũi đáy nồi.

Đánh tiêu hao hậu cần để làm cho quân địch yếu dần, phải thua.

20* Hỗn thủy mạc ngư

Đục nước bắt cá.

Lợi dụng tình thế hỗn loạn ra tay để đạt mục đích. Cũng có thể gọi là đục nước béo cò.

21* Kim thiền thoát xác

Ve sầu lột xác.

Xử dụng bộ dạng mới làm cho quân địch bất ngờ, trở tay không kịp.

22* Quan môn tróc tặc

Đóng cửa bắt giặc.

Dồn giặc vào thế bí, không thể chạy thoát.

Thời Chiến quốc, Tôn Tẩn và Bàng Quyên là học trò cùng thầy là Quỷ Cốc tử nhưng sau là thù địch trên chiến trường. Tôn Tẩn sai quân Tề dùng kế "rút bếp" để lừa Bàng Quyên tiến sâu vào hẻm Mã Lăng. Bàng Quyên trúng bẩy phục kích, bị chận hai đầu và bị bắn tên. Quân Ngụy đại bại, và Bàng Quyên cũng bị loạn tiển mà chết.

* Rút bếp là giảm dần số bếp nấu ăn, chứng tỏ quân số bị giảm sút nhiều.

23* Viễn giao cận công

Ở xa thì dùng giao thiệp, ở gần thì dùng võ lực tấn công.

Thời Chiến quốc, tể tướng nước Tần là Phạm Thư đề ra kế "viễn giao cận công". Đối với nước ởgần thì Tần dùng vũ lực uy hiếp, chiếm thành, chiếm đất. Các nước ở xa vì khôngđem quân đi được, cho nên dùng ngoại giao dụ dỗ làm đồng minh. Cứ như thế, Tần làm bá chủ 6 nước, tạo cho Tần Thuỷ Hoàng thống nhất Trung Hoa sau đó.

24* Giả đạo phạt Quắc

Mượn đường diệt Quắc.

Lợi dụng hòa hoãn địch, đểrồi quay lại tấn công bằng lợi thế mà chính địch tạo ra cho mình.

Tấn Hiến Công mang vàng ngọc hối lộ vua nước Ngu với lý do xin mượn đường sang đánh nước Quắc. Sau khi thu phục được Quắc, Tấn Hiến Công quay về diệt nốt nước Ngu.

25* Thâu lương hoán trụ

Trộm rường thay cột.

Phá huỷ cơ sở của địch.

26* Chỉ tang mạ hoè

Chỉ cây dâu để mắng cây hoè.

Chỉ chó mắng mèo.Tấn công gián tiếp kẻ địch thông qua một trung gian khác.

Thời Tam quốc, Tào Tháo đem quân đi đánh Viên Thuật thì lương thảo cạn kiệt, thiếu thốn, binh lính kêu than. Để trấn áp binh lính, Tào Tháo lập kế đổ tội cho viên quan coi lương là Vương Hậu, là lừa dối trong việc cấp phát lương rồi đem ra chém. Quân lính từ đó không dám kêu ca nữa.

27* Giả si bất điên

Giả ngu chớ không điên.

Vào thời Lý Thái Tông ở VN,đồng thời là nhà Tống bên Trung Hoa, thì Nùng Trí Cao (còn gọi là Nông Trí Cao), người Cao Bằng, nổi dậy xưng vương ở giữa biên giới hai nước. Trí Cao đánh chiếm 8 châu của Quảng Đông và Quảng Tây, vua Tống nhiều lần sai quân sang dẹp mà không xong.

Tướng nhà Tống là Địch Thanh dùng kế giả đò sợ hãi, bằng cách đem một tướng bại trận ra chém rồi cho quân nghỉ ngơi 10 ngày. Biết vậy, Trí Cao lơ là phòng thủ, tức thì Địch Thanh tấn công đánh tan quân nổi dậy và Trí Cao chạy thoát. Sau đó, Lý Thánh Tông bắt chém đầu Trí Cao và mang thủ cấp dâng lên cho vua Tống.

28* Thượng ốc trừu thê

Lên nhà rút thang. Qua cầu rút ván.

29* Thụ thương khai hoa

Trên cây hoa nở.

30* Phản khách vi chủ

Từ chỗ là khách, biến thành vai chủ.

Lấn dần dần đất của địch, đến chỗ địch không còn chỗ đứng.

31* Mỹ nhân kế

Dùng gái đẹp làm rối loạn quânđịch, khống chế địch.

Câu Tiễn, vua nước Việt (Không phải nước Việt Nam, mà là vùng Thượng Hải ở Trung Quốc ngày nay) bị Phù Sai bắt về nước Ngô. Phạm Lãi và Văn Chủng bèn hiến mỹ nhân kế, đem người đẹp nổi tiếng nước Việt là Tây Thi sang dâng cho vua Phù Sai. Vua đam mê tửu sắc, bỏ bê việc triều chính lại bị trúng kế ly gián tạo cơ hội cho Câu Tiển trả thù.

Lịch sử Trung Hoa có 4 đại mỹ nhân là Tây Thi, Vương Chiêu Quân, Điêu Thuyền, và Dương Quý Phi.

32* Không thành kế

Bỏ trống thành.

Khổng Minh Gia Cát Lượng đang giữ thành không có quân phòng thủ thì Tư Mã Ý bất chợt kéo quân đến. Đánh vào tâm lý đa nghi của Tư Mã Ý, Khổng Minh sai mở toang cửa thành, cho người quét dọn trước cổng, xem như không có sự đe doạ nào xảy ra, Khổng Minh ngồi thư thả đánh đàn. Tư Mã Ý nghi ngờ có mưu kế nên rút quân, bỏ lở cơ hội ngàn năm có một để bắt sống địch trên chiến trường.

33* Phản gián kế

Lợi dụng kế của địch biến thành kế của mình.

David Trương Đình Hùng là con của LS Trương Đình Dzu bị Quan sát viên LHQ VC là Đinh Bá Thi móc nối đánh cắp tài liệu, Hoa Kỳ biết được bèn cung cấp những tài liệu đã bị sửa đổi nội dung. Người phụ trách công tác là nữ điệp viên gốc Việt là bà Đăng Mỹ Dung (Dung Krall, tác giả quyển Ngàn Giọt Lệ Rơi - A Ten Thousand Tears Falling) đã đưa ông Trương Đình Hùng ra tòa và HK trục xuất Đinh Bá Thi về VN. Đinh Bá Thi bịVC dàn cảnh giềt chết bằng một tai nạn xe hơi trên đường từ Sàigon ra Hà Nội.

34* Khổ nhục kế

Tự làm mình khổ nhục để đánh lừa quân địch.

Việt vương Câu Tiễn tận tụy phục vụ Phù Sai như một người hầu, thậm chí còn nếm cả phân của Phù Sai để giúp thầy thuốc tìm ra bịnh. Mục đích là che dấu sự chuẩn bị trả thù của nước Việt.

35* Liên hoàn kế

Xử dụng nhiều kế liên tiếp.

Móc nối nhiều kế lại với nhau để đánh thắng.

Trong chuyện Tam quốc diễn nghĩa, Vương Doãn dùng mỹ nhân kế đưa Điêu Thuyền vào gây chia rẻ 2 bố con Đổng Trác Lữ Bố, rồi sau đó dùng kế "Đục nước bắt cá" khơi gợi sự thù địch của Lữ Bố với cha nuôi là Đổng Trác, cuối cùng, Lữ Bố giết chết Đổng Trác.

36* Tẩu vi thượng sách

Gặp kẻ địch mạnh thì kế chuồn là hay nhất trong 36 kế.

Phụ chú

* Thời Chiến Quốc

Kéo dài từ thế kỷ thứ 5 TCN (Trước Công Nguyên) tới khi nhà Tần thống nhất Trung Quốc năm 221 TCN. Thời Chiến Quốc có 7 nước lớn là Tề, Sở, Yên, Hàn, Triệu, Nguỵ và Tần.

* Thời Tam Quốc

Bắt đầu từ năm 220 kết thúc năm 228. Ba nước là Nguỵ, Thục và Ngô. Để tránh trùng tên với các nước khác trước đó, người ta gọi Ngụy là Tào Ngụy, Thục là Thục Hán, Ngô là Đông Ngô. Tam Quốc là thời kỳ đẩm máu nhất của lịch sử Trung Quốc.

Mỹ nhân kế là kế được xử dụng từ xưa mà đến nay vẫn còn hiệu quả. Anh hùng khó lọt qua tay mỹ nhân. Ngoài tứ đại giai nhân ra, còn có những người đẹp làm nghiêng thành đổ nước như Đắt Kỷ, Bao Tự, Võ Tắc Thiên, Ngu Cơ, Trần Viên Viên, Hồng Phất Nữ...

Không biết mỹ nhân hiện đại của Tàu phù đẹp đến mức độ nào mà khiến cho cụ Tổng Bí Thư đảng CSVN phải bị sập bẩy kế mỹ nhân của Trung Cộng, làm cho giang sơn gấm vóc của dân tộc Việt bị lọt vào tay đồng chí vĩ đại, trong những Hiệp ước bán nước. Hiệp ước mà Văn phòng Quốc Hội phải bí mật phê chuẩn chớ không không phải công khai của toàn thể đại biểu QH.

Trúc Giang

Ngày 13-10-2011

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.
Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.
Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?
Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).
Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.
Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.
Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.
Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.
Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.