Hôm nay,  

Nhật Ký Tị Nạn

11/12/201200:00:00(Xem: 12762)
Phong Lan
Ngày 19 tháng 11

Tôi đã đến thăm các anh em tị nạn Việt Nam ở Bangkok. Họ là những người đấu tranh dân chủ ở VN, bị đàn áp, hạch sách, chịu không nổi họ đã chạy trốn qua Thái Lan.

Sau đó tôi đã đến thăm một chị viết báo đòi dân chủ trên blog. Chị là người Hà Nội. Chị bị đàn áp nên phải chạy qua Thái Lan. Hiện nay chị đang bị sạn thận rất nặng cần phải mổ nhưng chị chưa có tiền nên cầu cứu mọi người giúp cho chị.

Tôi đã gặp khoảng 20 giáo dân Cồn Dầu còn đang kẹt ở Bangkok chờ đi định cư. Vẫn còn 4 gia đình chưa có quy chế tị nạn, cần phải nhờ luật sư giúp kháng cáo lên Cao Ủy Tị Nạn. Từ đây đến cuối năm 2012, sẽ có khoảng 50 người Cồn Dầu sẽ lên đường định cư ở Mỹ.

Tôi đã để lại nhiều thuốc tây mang từ Mỹ sang. Ai cũng than thở đủ thứ bệnh. Buồn!

Ngày 20 tháng 11

Tôi đã đến thăm khoảng 10 anh chị em tị nạn người Tây Nguyên Lâm Đồng. Họ là những người dân tộc thiểu số nhưng nói tiếng Việt khá rành. Họ đã đãi tôi một bữa ăn thật ngon. Món ăn gồm có canh, cá chiên, thịt nướng, rau, cũng giống như cơm ở nhà tôi mỗi ngày, không có gì khác. Em T.H. sắp sanh nên cầu cứu tôi giúp vì sợ vào nhà thương không có tiền trả cho nhà thương sẽ nguy hiểm cho đứa con. Các anh em Tây Nguyên rất khó khăn khi kiếm việc làm vì không có giấy tờ. Phụ nữ thì ở nhà may vá hay đến chỗ các bà sơ may để kiếm tiền độ nhật qua ngày.
nhat_ky_ti_nan_can
Khu nhà tồi tàn mà người Việt tị nạn đang sinh sống, chen chúc và lẩn lút.
Nhóm Hmong thì có khoảng 24 người vừa người lớn, vừa trẻ em, ở chung trong một căn nhà. Họ rất sợ bị cảnh sát bắt vì đa số họ đã bị Liên Hiệp Quốc từ chối quyền tị nạn dù họ bị đánh đập đàn áp rất nhiều vì theo đạo Tin Lành ở Việt Nam.

Khi tôi đến thăm các anh chị em cựu thuyền nhân -- những người đã bị cưỡng bức hồi hương năm 1996 và nay lại chạy sang Thái Lan vì bị đàn áp ở Việt Nam, tôi đã nghe các chị em than thở về đời sống cơ cực vô vàn ở Thái vì không có việc làm, sợ bị bắt vào tù di trú dù đã được quy chế tị nạn và đang chờ đi định cư vì Thái Lan không công nhận công ước tị nạn. Có chị mua vải về may các túi vải nhỏ xinh xinh, rồi đi bán dạo 30 baht một cái (khoảng 1 USD) ở các khu phố du lịch nhưng cũng sợ cảnh sát di trú bắt nên lúc nào cũng phải nhìn trước nhìn sau.


Anh L. đã dẫn tôi đi xem một căn nhà mà anh xây cho người bạn Thái thật đẹp nhưng với tiền lương thật ít vì họ biết anh là người tị nạn cần việc làm và không có giấy tờ. Anh xin giúp đỡ để có máy móc dụng cụ xây cất để làm thành một đội Việt Nam chuyên xây cất dưới những người thầu xây dựng người Thái và hy vọng có những hợp đồng nhỏ để làm. Các chị em gái thì xin máy may, máy vắt sổ để may vá ở nhà sống qua ngày.

Ngày 28 tháng 11

Tôi gặp 8 anh em người tị nạn ở một quán cà phê gần văn phòng Cao Ủy. Sau khi nói chuyện và cho tiền các anh em, tôi lên taxi đi về nhà. Mười lăm phút sau, tôi nhận được 1 cú phone báo tin cảnh sát di trú đã bắt 4 người trong số họ khi vừa ra khỏi tiệm cà phê. Còn 4 người kia thì 2 người đi về sớm và 2 người còn ở trong tiệm cà phê nên không bị bắt. Trong 4 người bị bắt, 2 người đã có quy chế tị nạn, 2 người chưa có quy chế tị nạn. Tôi bàng hoàng như sét đánh ngang tai. Thân phận người tị nạn trên đất Thái là như vậy đó. Dù đã được Cao Ủy chấp nhận quy chế tị nạn, họ vẫn được coi là người nhập cư bất hợp pháp cho tới khi đi định cư ở một nước thứ ba. Luật Sư của Cao Ủy đã lập tức đến xin bảo lãnh nhưng họ đã được đưa về nhà tù di trú, chờ ngày ra toà.

Cho đến giờ này tôi không biết số phận của họ ra sao. 2 người đã được quy chế tị nạn có tí ti triển vọng được cho ra nếu có sự can thiệp mạnh mẽ từ ngoài và phải đóng tiền thế chân. Còn 2 người chưa có quy chế thì có lẽ phải bị giam giữ vô thời hạn. Tôi cầu nguyện cho họ được thả sớm và những ngày trước mắt sẽ bớt nhọc nhằn cho họ trên đất Thái.

Biết đến bao giờ người dân Việt Nam của tôi mới có được quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do bày tỏ lập trường của mình một cách ôn hòa mà không bị đánh đập, đàn áp để phải lưu vong trên xứ người, chịu biết bao khổ nhọc và tù đày vì sống không hợp pháp nơi đất lạ.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.
Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.
Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.
Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.
Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.
Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.
Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.