TỈNH BẮC KẠN
Tỉnh Bắc Kạn có khi viết là Bắc Cạn, tuy nhiên tên “Bắc Kạn” là chính thức. Bắc Kạn có diện tích: 4.857 km vuông. Dân số năm 2011 là 309.000 người. Mật độ 61 người/km vuông. Sắc dân: Tày, Dao, Kinh, H Mông... Gồm có: Thị xã Bắc Kạn và 7 huyện: Ba bể, Ngân Sơn, Chợ Đồn, Ba Rì, Chợ Mới, Bạch Thông, Pác Mặn. Tỉnh lỵ ở thị xã Bắc Kạn. Bắc Kạn ở miền Trung du Bắc Việt. Phía Bắc giáp Cao Bằng, tây giáp Tuyên Quang, đông nam giáp Lạng Sơn, nam giáp Thái Nguyên. Nhiệt độ trung bình 24 độ C. Tỉnh Bắc Kạn sông suối dày đặc, những thung lũng là nơi trồng trọt các loại cây nông nghiệp tươi tốt. Bắc Kạn có 42 mỏ chì kẽm (cả nước có 71 mỏ chì kẽm).
Lịch sử tỉnh Bắc Kạn: Vào thời vua Hùng, vùng đất này thuộc bộ Vũ Định (xem thêm tỉnh Thái Nguyên). Năm 1890, chính quyền Pháp, chia tỉnh Thái Nguyên thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn. Ngày 21-4-1965, chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà đã sáp nhập hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn thành tỉnh Bắc Thái. Ngày 6-11-1996, tỉnh Bắc Thái, lại được tách ra thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn như ngày nay.
Bắc Kạn giao thông chỉ có đường bộ, quốc lộ số 3, từ Hà Nội đến Thái Nguyên, qua Bắc Cạn rồi tới Cao Bằng. Bắc Kạn lâm sản dồi dào có nhiều gỗ quí. Tỉnh Bắc Kạn nuôi nấng gia súc phát đạt, tuy nhiên về việc xây cất nhà cửa, phố xá, chợ búa, giao thông chưa khang trang. Tỉnh Bắc Kạn có chùa Thạch Long ở huyện Chợ Mới là lớn hơn cả, chùa ở bên trong một hang đá vôi, có hai tầng thông với nhau được gọi là tầng thiên và tầng âm, trông rất kỳ bí.
Vườn quốc gia Ba Bể: Đây là một di sản thiên nhiên rộng rãi, tươi tốt, diện tích 7.610 ha. Xung quanh hồ là rừng còn nguyên sinh, cây cối rậm rạp. Vườn quốc gia Ba Bể có trên 400 loài thực vật, có 11 loài chim, 400 loài bướm và có khoảng 300 loài động vật, trong số ấy có những loại động vật quí hiếm như: Gà lôi, phượng hoàng đất, voọc đen má trắng...
Bắc Kạn có hồ Ba Bể là hồ tự nhiên lớn nhất ở miền Bắc, hồ do sự xoi mòn của đá vôi lâu ngày, bị sụt đổ mà thành. Hồ Ba Bể có độ cao 145m so với mặt nước biển, dài 8 km, rộng 3 km, sâu trung bình 25m. Diện tích mặt hồ khoảng 500 ha. Hồ được bao bọc bởi những núi đá vôi, có những suối ngầm, như ẩn như hiện, với nhiều hang động thạch nhũ lung linh, trông thơ mộng.
Hồ Ba Bể có 3 hồ ăn thông với nhau, người Tày gọi 3 hồ ấy là: Pé Lầm, Pé Lù, Pé Lèn (tiếng Tày gọi Pé là hồ). Ở giữa hồ Pé Lù có hòn An Mã đứng chơi vơi, như con ngựa đang tung vó trên mặt nước. Vào ban đêm những thuyền chài lố nhố, lắc lư trên mặt hồ, ánh đèn lung linh trên mặt nước rộng thênh thang, giống như trăm ngàn vì sao đẹp lấp lánh, phong cảnh đầy thơ mộng.
Lễ hội xuân Ba Bể: Lễ hội được tổ chức gần hồ Ba Bể, ở xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể vào ngày 10 tháng giêng âm lịch hàng năm. Ngày lễ hội được trình diễn những bản sắc độc đáo của đồng bào sinh sống nơi đây, với nhiều lễ nghi và các trò chơi truyền thống như: Đua thuyền độc mộc, ném còn, chọi bò, đấu võ...
Thác Đầu Đẳng: Thác cách hồ Ba Bể 3 km. Con sông Năng, chảy đến địa phận tỉnh Tuyên Quang, thì nơi giữa hai dãy núi đá vôi đồ sộ, trên chiều dài 2 km, tạo nên thác nước chảy ì ầm quanh năm. Xung quanh thác là rừng còn nguyên sinh cây cỏ tốt tươi. Đặc biệt nơi đây có loại cá Chiên (có con nặng đến 10kg) là loại cá quí hiếm, loại cá này ăn rất bổ dưỡng cho sức khỏe.
Thác Roọm thuộc huyện Bạch Thông, khu thác Roọm cấu tạo bởi núi sông mỹ miều, với quần thể bãi đá lô nhô chạy dài cả cây số, nên toàn bộ phong cảnh nơi đây trông thích thú, nên thơ.
Động Puông cách huyện lỵ Ba Bể 5 km, động tạo thành bởi con sông Năng, chảy xuyên qua một dãy núi đá vôi, động có chiều dài khoảng 200m, chiều cao khoảng 25m đến 30m, trong động có nhiều nhũ đá tạo nhiều hình lạ lẫm, trông đẹp mắt và có hàng chục ngàn con dơi đang trú ngụ trong động.
Ao Tiên là một hồ nước, có diện tích 3 ha, nước luôn trong trẻo, ao ở trên đỉnh núi đá vôi. Xung quanh ao là cây cối hoa lá sum sê, quanh quẩn đó đây là những gành đá trông ly kỳ, nơi đây không khí luôn mát mẻ. Tương truyền ngày xa xưa, các tiên nữ, thường xuống chốn này tắm mát và chơi cờ.
Bắc Kạn có hồ Ba Bể là hồ thiên nhiên rộng lớn, nên thơ.
Hồ Ba Bể cảnh đẹp xinh
Đất đai Bắc Kạn, hữu tình nước non
Cảm tác: Non nước Bắc Kạn
Bắc Kạn đất đai lắm núi đồi
Cao Bằng phía bắc chẳng xa xôi
Con khe khúc khuỷu, êm đềm chảy
Dòng suối ngoằn ngoèo, rí rách trôi
Hoa màu nông nghiệp khá dồi dào
Khoáng sản kẽm chì có biết bao
Rừng núi chập chùng, nhiều lũng thấp
Đường đi khúc khuỷu, lắm đồi cao
Bò trâu nuôi nấng để cày bừa
Mong mỏi đất trời thuận gió mưa
Công nghiệp giao thông, còn kém cỏi
Cửa nhà chợ búa, vẫn lưa thưa
Hồ Ba Bể, mặt nước long lanh
Sụt đổ đá vôi, đã tạo thành
An Mã chơi vơi trên nước biếc
Thuyền chài bì bõm giữa dòng xanh
Vườn Ba Bể, bát ngát mênh mông
Mơn mởn cỏ cây, rực rỡ bông
Dược thảo thơm tho, tươi tốt thấy
Thú rừng dạn dĩ, dễ dàng trông
Ao Tiên trong trẻo, nước không vơi
Lạ lẫm, ao trên đỉnh đá vôi
Bắc Kạn tốt tươi, lưu luyến mãi
Đồng bào mộc mạc, nhớ nhung hoài.
Nguyễn Lộc Yên
Tỉnh Bắc Kạn có khi viết là Bắc Cạn, tuy nhiên tên “Bắc Kạn” là chính thức. Bắc Kạn có diện tích: 4.857 km vuông. Dân số năm 2011 là 309.000 người. Mật độ 61 người/km vuông. Sắc dân: Tày, Dao, Kinh, H Mông... Gồm có: Thị xã Bắc Kạn và 7 huyện: Ba bể, Ngân Sơn, Chợ Đồn, Ba Rì, Chợ Mới, Bạch Thông, Pác Mặn. Tỉnh lỵ ở thị xã Bắc Kạn. Bắc Kạn ở miền Trung du Bắc Việt. Phía Bắc giáp Cao Bằng, tây giáp Tuyên Quang, đông nam giáp Lạng Sơn, nam giáp Thái Nguyên. Nhiệt độ trung bình 24 độ C. Tỉnh Bắc Kạn sông suối dày đặc, những thung lũng là nơi trồng trọt các loại cây nông nghiệp tươi tốt. Bắc Kạn có 42 mỏ chì kẽm (cả nước có 71 mỏ chì kẽm).
Lịch sử tỉnh Bắc Kạn: Vào thời vua Hùng, vùng đất này thuộc bộ Vũ Định (xem thêm tỉnh Thái Nguyên). Năm 1890, chính quyền Pháp, chia tỉnh Thái Nguyên thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn. Ngày 21-4-1965, chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng Hoà đã sáp nhập hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn thành tỉnh Bắc Thái. Ngày 6-11-1996, tỉnh Bắc Thái, lại được tách ra thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn như ngày nay.
Bắc Kạn giao thông chỉ có đường bộ, quốc lộ số 3, từ Hà Nội đến Thái Nguyên, qua Bắc Cạn rồi tới Cao Bằng. Bắc Kạn lâm sản dồi dào có nhiều gỗ quí. Tỉnh Bắc Kạn nuôi nấng gia súc phát đạt, tuy nhiên về việc xây cất nhà cửa, phố xá, chợ búa, giao thông chưa khang trang. Tỉnh Bắc Kạn có chùa Thạch Long ở huyện Chợ Mới là lớn hơn cả, chùa ở bên trong một hang đá vôi, có hai tầng thông với nhau được gọi là tầng thiên và tầng âm, trông rất kỳ bí.
Vườn quốc gia Ba Bể: Đây là một di sản thiên nhiên rộng rãi, tươi tốt, diện tích 7.610 ha. Xung quanh hồ là rừng còn nguyên sinh, cây cối rậm rạp. Vườn quốc gia Ba Bể có trên 400 loài thực vật, có 11 loài chim, 400 loài bướm và có khoảng 300 loài động vật, trong số ấy có những loại động vật quí hiếm như: Gà lôi, phượng hoàng đất, voọc đen má trắng...
Bắc Kạn có hồ Ba Bể là hồ tự nhiên lớn nhất ở miền Bắc, hồ do sự xoi mòn của đá vôi lâu ngày, bị sụt đổ mà thành. Hồ Ba Bể có độ cao 145m so với mặt nước biển, dài 8 km, rộng 3 km, sâu trung bình 25m. Diện tích mặt hồ khoảng 500 ha. Hồ được bao bọc bởi những núi đá vôi, có những suối ngầm, như ẩn như hiện, với nhiều hang động thạch nhũ lung linh, trông thơ mộng.
Hồ Ba Bể có 3 hồ ăn thông với nhau, người Tày gọi 3 hồ ấy là: Pé Lầm, Pé Lù, Pé Lèn (tiếng Tày gọi Pé là hồ). Ở giữa hồ Pé Lù có hòn An Mã đứng chơi vơi, như con ngựa đang tung vó trên mặt nước. Vào ban đêm những thuyền chài lố nhố, lắc lư trên mặt hồ, ánh đèn lung linh trên mặt nước rộng thênh thang, giống như trăm ngàn vì sao đẹp lấp lánh, phong cảnh đầy thơ mộng.
Lễ hội xuân Ba Bể: Lễ hội được tổ chức gần hồ Ba Bể, ở xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể vào ngày 10 tháng giêng âm lịch hàng năm. Ngày lễ hội được trình diễn những bản sắc độc đáo của đồng bào sinh sống nơi đây, với nhiều lễ nghi và các trò chơi truyền thống như: Đua thuyền độc mộc, ném còn, chọi bò, đấu võ...
Thác Đầu Đẳng: Thác cách hồ Ba Bể 3 km. Con sông Năng, chảy đến địa phận tỉnh Tuyên Quang, thì nơi giữa hai dãy núi đá vôi đồ sộ, trên chiều dài 2 km, tạo nên thác nước chảy ì ầm quanh năm. Xung quanh thác là rừng còn nguyên sinh cây cỏ tốt tươi. Đặc biệt nơi đây có loại cá Chiên (có con nặng đến 10kg) là loại cá quí hiếm, loại cá này ăn rất bổ dưỡng cho sức khỏe.
Thác Roọm thuộc huyện Bạch Thông, khu thác Roọm cấu tạo bởi núi sông mỹ miều, với quần thể bãi đá lô nhô chạy dài cả cây số, nên toàn bộ phong cảnh nơi đây trông thích thú, nên thơ.
Động Puông cách huyện lỵ Ba Bể 5 km, động tạo thành bởi con sông Năng, chảy xuyên qua một dãy núi đá vôi, động có chiều dài khoảng 200m, chiều cao khoảng 25m đến 30m, trong động có nhiều nhũ đá tạo nhiều hình lạ lẫm, trông đẹp mắt và có hàng chục ngàn con dơi đang trú ngụ trong động.
Ao Tiên là một hồ nước, có diện tích 3 ha, nước luôn trong trẻo, ao ở trên đỉnh núi đá vôi. Xung quanh ao là cây cối hoa lá sum sê, quanh quẩn đó đây là những gành đá trông ly kỳ, nơi đây không khí luôn mát mẻ. Tương truyền ngày xa xưa, các tiên nữ, thường xuống chốn này tắm mát và chơi cờ.
Bắc Kạn có hồ Ba Bể là hồ thiên nhiên rộng lớn, nên thơ.
Hồ Ba Bể cảnh đẹp xinh
Đất đai Bắc Kạn, hữu tình nước non
Cảm tác: Non nước Bắc Kạn
Bắc Kạn đất đai lắm núi đồi
Cao Bằng phía bắc chẳng xa xôi
Con khe khúc khuỷu, êm đềm chảy
Dòng suối ngoằn ngoèo, rí rách trôi
Hoa màu nông nghiệp khá dồi dào
Khoáng sản kẽm chì có biết bao
Rừng núi chập chùng, nhiều lũng thấp
Đường đi khúc khuỷu, lắm đồi cao
Bò trâu nuôi nấng để cày bừa
Mong mỏi đất trời thuận gió mưa
Công nghiệp giao thông, còn kém cỏi
Cửa nhà chợ búa, vẫn lưa thưa
Hồ Ba Bể, mặt nước long lanh
Sụt đổ đá vôi, đã tạo thành
An Mã chơi vơi trên nước biếc
Thuyền chài bì bõm giữa dòng xanh
Vườn Ba Bể, bát ngát mênh mông
Mơn mởn cỏ cây, rực rỡ bông
Dược thảo thơm tho, tươi tốt thấy
Thú rừng dạn dĩ, dễ dàng trông
Ao Tiên trong trẻo, nước không vơi
Lạ lẫm, ao trên đỉnh đá vôi
Bắc Kạn tốt tươi, lưu luyến mãi
Đồng bào mộc mạc, nhớ nhung hoài.
Nguyễn Lộc Yên
Send comment
