Hôm nay,  

Phạm Duy Ngàn Lời Ca

2/5/201300:00:00(View: 10758)
01-30-13_pham_duy
Nhạc sĩ Phạm Duy Sinh ngày 5 tháng Mười 1921, mất ngày 27 tháng Một 2013.
Họp mặt tại Việt Báo Gallery Chiều 30 tháng Một 2013. Nhiều nghệ sĩ và thân hữu quây quần cùng nhau hát Phạm Duy như lời tiễn biệt....

“Tôi yêu tiếng nước tôi Từ khi mới ra đời...”
(Tình Ca)

“Việt Nam, hai tiếng nói sau cùng khi lìa đời”
(Mẹ Việt Nam)
con_duong_cai_quan
Mở đầu với trường ca Con Đường Cái Quan, từ Ải Nam Quan đến Cửu Long Giang...
ngan_khoi_me_trung_duong
Và cuối cùng là bài Mẹ Trùng Dương trong trường ca Mẹ Việt Nam do tốp ca Ngàn Khơi trình bày.
doan_hung-phuong_ha
Doãn Hương, Phương Hà.
le_uyen-tuan_cuong
Tuấn Cường - Lê Uyên.
dsc_0132
Mộng Thuỷ
le_hong_quang
Lê Hồng Quang
tu_ca_ngan_khoi
Tứ ca Ngàn Khơi
ba_thanh_-_doan_hung
Bá Thành và Doãn Hưng
pham_dang_khoa-doan_hung
Phạm Đăng Khoa và Doãn Hưng
pham_ha
Phạm Hà
bichvan_huynh_c_luan
Bích Vân hát với dưong cầm và vỹ cầm Huỳnh Công Luận
quynh_giao
Quỳnh Giao hát “Kỷ Niệm”
bich_lien
Bích Liên hát “Tình Ca”.
dsc_7268
Y Sa -Đinh Quang Anh Thái
trandatu
Trần Dạ Từ
Mùa Thu 1987, khi xuất bản một tuyển tập hơn 300 ca khúc do chính ông viết lời, Phạm Duy liên tưởng tới cuốn tiểu thuyết Ngàn Cánh Hạc của nhà văn Nhật Bản Ysunari Kawabata mà đặt tên cuốn sách mấy trăm trang là Ngàn Lời Ca.

Cánh hạc đã bay mất rồi, nhưng ngàn lời ca vẫn đọng trên môi những người còn lại....

Một ngày sau khi được tin ông mất, một số người thuộc thế hệ con cháu đã gọi nhau, text nhau trên máy: "sao không cùng hát với nhau cho nhau những ca khúc Phạm Duy?" Có cái gì đó thôi thúc mọi người cùng bắt tay vào việc. Kết quả là một buổi họp mặt nghệ sĩ và thân hữu với tiếng ca hát chen tiếng cười mà chan hòa nước mắt.

Tối Thứ Tư 30 Tháng Giêng, Việt Báo Gallery hoàn toàn đổi dạng. Không có sân khấu, chỉ một dương cầm đặt giữa nhiều hàng ghế quây tròn. Trên tường, một bích chương đơn giản với hai tấm hình và chữ in PHẠM DUY NGÀN LỜI CA và ánh nến lung linh.

Đúng bảy giờ, giữa các thân hữu và nghệ sĩ, Trần Dạ Từ phát biểu về Phạm Duy. Ngày nào nơi nào mà lời ca Phạm Duy còn ở trên môi chúng ta thì ông vẫn sống.... Như Phạm Duy đã nói trong tiếng cười năm xưa. Và tối hôm nay ông sống với mọi người.

Con gái nhà báo Lê Đình Điểu là Ysa của VAALA, con gái nhà thơ Trần Dạ Từ là Hoà Bình của Việt Báo, con trai nhà văn Doãn Quốc Sĩ là Doãn Hưng, cùng Bích Liên và Quỳnh Giao đã hợp sức cho buổi gặp gỡ. Dương cầm thì có Diễm Uyên, Quốc Vũ, Hoàng Công Luận, guitar là Doãn Hưng, vĩ cầm là Hoàng Công Luận. Góp tiếng giới thiệu là Ysa và Đinh Quang Anh Thái, linh hoạt như thời Du Ca hay lãng mạn như quán Anh Vũ năm xưa.

Tiếng hát thì của mọi người.

Chỉ vì từng người đều lâm râm hát theo Bá Thành, Bích Vân, Doãn Hương, Phương Hà, Mộng Thủy, Lê Uyên, Lê Hồng Quang, Phạm Hà, Phạm Đăng Khoa, Bích Liên, Quỳnh Giao và nhóm hợp ca từ đoàn Ngàn Khơi. Có vài người giờ chót không đến kịp thì chắc là đang xem lại trên You Tube....


Chương trình mở đầu với trường ca Con Đường Cái Quan, từ Ải Nam Quan đến Cửu Long Giang và Đường Đi Đã Tới, rồi mọi người cùng hát chung bài Hát Với Tôi Nào. Ai cũng muốn giơ tay đánh nhịp mà thật ra để dằn xuống sự xúc động của con tim. Đến bài Kỷ Niệm do Quỳnh Giao giới thiệu và trình bày thì người ta lặng im vì thổn thức. Đây đó có những khuôn mặt đẫm lệ do những kỷ niệm từ thuở ấu thơ cứ trào dâng từ lời ca.

Rồi tiếng hát Bá Thành trong Tình Hoài Hương đầy chất dân ca cải biên hòa nhập cùng Nghìn Trung Xa Cách theo lối diễn tả rất mới lạ của Bích Vân, và Nương Chiều u uẩn hùng vĩ đã tỏa khói lam từ giọng ngân của Phạm Hà. Mộng Thủy hát câu Tạ Ơn Đời và lời Hẹn Hò với tiếng dương cầm Quốc Vũ.

Mọi người đều cúi đầu với bài Đại Nguyện trong loạt Đạo Ca rồi vùng lên hát Giọt Mưa Trên Lá. Trong gian phòng ấm áp, người người cùng ngây ngất hát tiếng Xuân Ca, Bà Mẹ Quê....

Ngay giữa chương trình, một đoạn phim ngắn đầy hình ảnh cảm động về Người Tình Già được chiếu thẳng lên tường. Đoạn phim này, nhiều người muốn giữ để xem lại mãi con đường sáng tác rầt dài, đến 70 năm, của một người nghệ sĩ đã nổi trôi cùng mệnh nước trong 93 năm.... Ở Phạm Duy thì không chỉ có cả ngàn lời ca hay ngàn bài ca mà một khối lượng đồ sộ những ca khúc nghệ thuật đa dạng và nhất là cách sử dụng chữ nghĩa mà nhiều nhà thơ vẫn còn muốn học.

Tối hôm đó, một số tác phẩm nghệ thuật như Áo Anh Sứt Chỉ Đường Tà với lời thơ Hữu Loan, Quán Bên Đường với lời thơ Trang Thế Hy do Bình Nguyên Lộc giới thiệu cho Phạm Duy, và hai tuyệt chiêu Đường Chiều Lá Rụng cùng Tình Ca đã được Lê Hồng Quang, Phạm Đăng Khoa, Quỳnh Giao và Bích Liên lần lượt trình bày.

Cuối cùng bài Mẹ Trùng Dương trong trường ca Mẹ Việt Nam do tốp ca Ngàn Khơi trình bày đã bắt đúng nhịp tim mọi người khi chung khúc Việt Nam Việt Nam nở tung từ lồng ngực từng người. Người viết này không thuộc hết tên của các anh chị em Ngàn Khơi, như Nhuận, Sương, Hiển, Phan Uyển Nghi,…. Chương trình kết thúc trong ba giờ đồng hồ, nhưng lời ca Phạm Duy vẫn theo đuổi và váng vất suốt đêm....

Ngày xưa, hỏi ông vì sao chung khúc của Mẹ Việt Nam lại hai lần "Việt Nam Việt Nam" như vậy? Phạm Duy trả lời, cứ nửa đùa nửa thật theo lối của ông. Rằng vì có hai nước Việt Nam ở hai miền! Bây giờ có lẽ chỉ còn một, duy nhất, ở trong tim từng người. “Nhạc xây tình người” là như vậy...

Nguyễn-Xuân Nghĩa

Print
Reader's Comment
2/6/201302:56:46
Guest
Michael Jackson cua VN.
Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
First PagePrev Page567891011Next PageLast Page

Tháng Năm, 2024, trong phiên tòa xét xử bị cáo, tức cựu Tổng thống Donald Trump, liên quan các khoản chi phí cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels dưới dạng tiền bịt miệng, có một cựu công tố viên, bộ trưởng tư pháp từ Flordia đến tòa New York. Bà ngồi bên dưới theo dõi để ủng hộ Trump. Đó là Pam Bondi. Sau khi bồi thẩm đoàn phán quyết Trump có tội trong 34 tội danh, Bondi đã xuất hiện trên Fox News, cùng với Kash Patel, phát biểu rằng “một niềm tin rất lớn đã bị mất vào hệ thống tư pháp tối nay.” Bà còn nói thêm: “Người dân Mỹ đã nhìn thấu điều đó.”

Chiều thứ Sáu, chúng tôi ăn trưa với một người bạn mới ở Huntington Beach. Không biết vì men bia hay vì chọn quán giữa một thành phố “đỏ”, câu chuyện đang nhẹ nhàng bỗng rẽ thẳng vào chính trường. Nhắc đến những gì xảy ra kể từ ngày tổng thống Trump nắm quyền sinh sát, cô bạn tôi đề cập đến vật giá leo thang, vừa lạm phát vừa thuế quan, kinh tế bất ổn, đời sống bất an… Anh bạn mới của chúng tôi nghe đến đây lên tiếng cắt lời: “Dẫu có thế, so với nhiều người, nhiều xứ khác, người Mỹ vẫn còn đang sống trong may mắn. Và chúng ta nên biết ơn điều đó.” Anh khiến tôi liên tưởng đến thuyết “dân túy tàn bạo”, được Jay Kuo nhắc đến trong bài báo mới đăng của Ông trên Substack tuần qua.

Tuần trước, tình cờ tôi đọc được một bài viết của tác giả Vũ Kim Hạnh được chia sẻ lại qua Facebook. Bài viết có tựa đề là "Cơ hội vàng ở Mỹ sau mức thuế đối ứng 20%", trong đó bà nhắc riêng về kỹ nghệ xuất cảng gỗ của Việt Nam sang Hoa Kỳ và thế giới. Trước khi đi vào chi tiết của bài viết, có thể nhắc sơ về bà Vũ Kim Hạnh ắt đã quen thuộc với nhiều người trong nước. Bà từng là Tổng Biên Tập báo Tuổi Trẻ, cũng như nằm trong nhóm sáng lập tờ tuần báo Sài Gòn Tiếp Thị, từng là những tờ báo khá thành công tại Việt Nam.

Franklin D. Roosevelt (1882-1945), Tổng Thống Hoa Kỳ thứ 32 và là vị tổng thống Mỹ duy nhất phục vụ hơn 2 nhiệm kỳ, đã từng nói rằng, “Tự do của nền dân chủ không an toàn nếu người dân dung túng sự gia tăng của quyền lực cá nhân tới mức trở thành mạnh hơn chính nhà nước dân chủ đó. Điều đó trong bản chất là chủ nghĩa phát xít: quyền sở hữu của chính phủ thuộc về một cá nhân, một nhóm người, hay bất cứ thế lực cá nhân nào đang kiểm soát.” Lời cảnh giác đó của TT Roosevelt quả thật đã trở thành lời tiên tri đang ứng nghiệm trong thời đại hiện nay của nước Mỹ. Tổng Thống Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu và gần 8 tháng của nhiệm kỳ hai đã thể hiện rõ ý chí và hành động của một nhà lãnh đạo muốn thâu tóm mọi quyền lực trong tay mình bất chấp những việc làm này có phá vỡ nền tảng tự do và dân chủ mà nước Mỹ đã nỗ lực không ngừng để tạo dựng và giữ gìn trong suốt hai trăm năm mươi năm qua hay không!

Từ lâu trong chính trị Mỹ vẫn tồn tại một quy tắc bất thành văn, khi thì nói lên to rõ “chúng ta tốt đẹp hơn như thế này,” hoặc có khi chỉ thì thầm, nhẹ nhàng, rằng đảng Dân Chủ không nên sa vào bùn lầy. Nhiều thập niên qua, “quy tắc” này đã định hình cả vận động tranh cử lẫn cách cầm quyền lãnh đạo. Tổng thống Barack Obama, bằng sự điềm tĩnh, được xem là bậc thầy về nghệ thuật này, ngay cả khi Donald Trump mở màn thuyết âm mưu “giấy khai sinh giả.” Tổng thống Joe Biden cũng vậy. Ông lèo lái đất nước sau đại dịch bằng chiến lược đặt niềm tin vào sự văn minh, đoàn kết, tin rằng lời kêu gọi phẩm giá có thể giữ thăng bằng cho con thuyền trong cơn chao đảo vì sóng dữ.

Trong nhiều tháng qua, các tài khoản chính thức của Bạch Ốc và Bộ Nội An trên mạng X liên tục tung ra hình ảnh và video (meme) dị hợm: từ ảnh ghép kèm âm thanh chế giễu, những đoạn đăng kiểu TikTok, cho đến tranh vẽ bằng trí tuệ nhân tạo. Đây không phải trò vui của vài nhân viên rảnh rỗi, mà là một chiến dịch có chủ ý, lặp đi lặp lại, như muốn răn: ai mới thực sự được coi là người Mỹ. Trang NPR ngày 18 tháng 8 nhận định: “Các tài khoản chính thức của chính quyền Trump đang khai thác đủ kiểu meme, hình ảnh AI với giọng điệu đầy thách thức trong các bài đăng trên mạng xã hội.”

Trước khi quay lại cùng cuộc họp song phương giữa Trump và Putin tại Alaska, hãy quay lại những cuộc họp giữa Donald Trump và lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong Un trong nhiệm kỳ đầu của Donald Trump. Lần đầu tiên, một đương kim tổng thống Hoa Kỳ đã hạ mình sang Châu Á đến ba lần, lần đầu tại Singapore, rồi Việt Nam và cuối cùng ngay tại khu phi quân sự giữa Nam-Bắc Hàn, để gặp và nâng cao vị thế một tay "Chí Phèo" cộng sản mặt sữa nhưng khét tiếng độc ác lên vị thế chính thức ngang hàng với Hoa Kỳ trên chính trường quốc tế.

Trong căn phòng trắng, lổm chổm những mảng phù điêu mạ vàng trên trần nhà và tường, một người đàn ông mảnh khảnh, nhanh nhẹn bước ra giới thiệu trước ống kính báo chí món quà đặc biệt ông cố ý mang theo tặng Tổng thống Donald Trump. Đó là lần hiếm hoi CEO của hãng Apple, Tim Cook, xuất hiện trong trang phục sơ mi cà vạt vest đen. Ngay cả trong những lần ra mắt sản phẩm iPhone mới hàng năm, vốn được xem là sự kiện quan trọng bật nhất của Apple, người ta cũng không thấy Cook phải bó mình trong bộ lễ phục trịnh trọng như vậy. Tim Cook đã mang đến cho các tín đồ của trái táo một sự bất ngờ, giống như 15 năm trước, ông xuất hiện trên tạp chí Out ở vị trí đầu bảng xếp hạng Power 50, một danh sách xếp hạng những cá nhân đồng tính nam và đồng tính nữ có ảnh hưởng nhất vào thời điểm đó.

Trong những tháng qua, thảm họa đói của người Palestine ở dải Gaza đã làm thế giới rúng động. Tin tức về trẻ em Palestine bị bắn chết trong khi cố len lỏi tới rào sắt để nhận thức ăn viện trợ được truyền đi; nhiều người đặt câu hỏi về lương tri của những kẻ tổ chức “công tác nhân đạo” này (công ty Gaza Humanitarian Foundation do chính phủ Trump hậu thuẫn). UN ước tính có khoảng 1,400 người Palestine đã chết khi tìm cách nhận thực phẩm cứu trợ. Vào tháng 12 năm 2023, Nam Phi đã đệ đơn kiện Israel lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cáo buộc quốc gia này phạm tội diệt chủng ở Gaza. Một số quốc gia khác tham gia hoặc bày tỏ sự ủng hộ đối với vụ kiện, bao gồm: Nicaragua, Bỉ, Colombia, Thổ Nhĩ Kỳ, Libya, Ai Cập, Maldives, Mexico, Ireland, Chile Palestine…

Trí nhớ của một cộng đồng không chỉ mất đi khi thời gian làm phai mờ, mà có khi có bàn tay cố tình tháo gỡ. Không cần nhiều bút mực, chỉ cần bỏ vài dòng, thay một chữ, hoặc xóa một đoạn – câu chuyện lập tức đổi nghĩa. Lịch sử hiện đại đã nhiều lần chứng kiến điều đó. Năm 1933, chính quyền Quốc xã Đức đốt sách giữa quảng trường, thay lại giáo trình, đặt viện bảo tàng và văn khố dưới quyền Bộ Tuyên Giám. Joseph Goebbels nói: “Chúng ta không muốn người dân sử dụng cái đầu. Chúng ta muốn họ hành xử theo cảm tính.” Tám thập niên sau, ở một góc khác của địa cầu, những bản thảo của Trương Vĩnh Ký – người khai sáng nền quốc ngữ Việt – bị loại khỏi thư viện vì bị gán là “tay sai thực dân”. Sau 1975, chính quyền cộng sản xét duyệt văn hóa trên toàn quốc: các tác phẩm học thuật bị cấm; bị đốt, tên tuổi các học giả và nhà văn miền Nam biến mất khỏi mọi tiến trình văn hóa. Tại Hoa Kỳ ngày nay, sự thật không bị đấu tố – nhưng bị biên tập lại.
First PagePrev Page567891011Next PageLast Page
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.