Hôm nay,  

Trái Sầu Riêng

04/05/201300:00:00(Xem: 7169)
Ai cũng có mẹ. Mẹ của ai cũng đẹp, hiền và duy nhất!

Tôi cũng thế! Mẹ tôi có nụ cười từ bi, tấm lòng bao dung và duy nhất! Chưa hết... còn có cả trái sầu riêng! Mỗi năm đến mùa, thấy trái sần sùi bầy bán trong chợ, lòng tôi se lại vì nhớ đến câu chuyện cũ... Mẹ tôi qua đời đã lâu, kỷ niệm cũng lu mờ theo năm tháng nhưng nỗi sầu riêng tư ấy không bao giờ phai. Trái sầu riêng bản chất gai góc dữ dằn bề ngoài nhưng còn chứa đựng tấm lòng thương yêu bao la của mẹ dành cho tôi trong từng múi ngọt bên trong.

Gia đình tôi vừa tạm ổn sau chuyến di cư năm 54. Một căn nhà nhỏ, ghế bố làm giường ngủ cho mấy đứa con vào chiều tối rồi đến sáng, xếp lại để có lối đi ra vào. Tiền bạc eo hẹp, ăn tiêu thu vén từng đồng nên ít khi chúng tôi no đủ mỗi khi có món ngon vật lạ.

Trưa hôm ấy, một buổi trưa hè nắng chói ở miền Nam. Hai mẹ con thuê xích lô đến văn phòng bà bác sĩ Blanche toạ lạc phía sau chợ Bến Thành. Thuở bé, tôi mắc bệnh phổi nên thường phải đến đó chiếu điện. Sớm trước giờ hẹn, mẹ dắt tay tôi đi về phía chợ. Tôi vui vì ít khi được theo mẹ đi chơi nhưng vào chợ thì thể nào mẹ cũng sẽ cho ăn quà! Bụng đang đói nên nghĩ đến đồ ăn là thèm... Đến gian hàng bán trái cây, sầu riêng xếp từng hàng trên mảnh đất vuông. Mẹ làm dấu bảo ngồi xuống! Sau đó, tôi không còn nhớ những gì đã xẩy ra vì mắt đã mờ đi... Tôi tưởng tượng những múi sầu riêng béo ngậy sắp tan vào miệng như “petit beurre” khi thấy mẹ lật vạt áo trả tiền. Cô bán hàng bóc nguyên trái, từng múi vàng nghệ, phơi trần ra trước mặt. Tai chỉ còn nghe loáng thoáng lời mẹ dặn: “Con thèm thì ăn no đi! Mang về nhà, con sẽ không có nhiều đâu!” Ngồi giữa chợ, tôi đã ngốn hết trái sầu riêng trước khi gặp bà bác sĩ chuyên khoa người Pháp. Hôm ấy, mẹ đã chi gần hết số tiền để dành trong hầu bao nên mua thuốc tây phải đành chờ đến ngày khác.

Thời gian trôi âm thầm, tuổi thanh niên cầu tiến nên lưu lạc khắp năm châu, mong được thỏa lòng chiêm ngưỡng những kỳ quan nhưng cuối cùng, tôi thấy chẳng một kỳ quan nào từng qua trong đời đẹp bằng tình mẹ năm xưa! Đó là mỹ cảm vô giá mà tạo hóa thiết kế nguy nga trong lòng các bà mẹ, những người đã một lần mang nặng đẻ đau...


Bây giờ, có tiền để mua tặng mẹ và tôi, mỗi người môt ngàn trái sầu riêng thì mẹ đã ra người thiên cổ! Giả sử, nếu mẹ tôi còn sống, chắc người cũng đã quên kỷ niệm buổi trưa hè hôm ấy. Lòng mẹ bao la, làm sao nhớ hết muôn vàn hy sinh? Suốt đời, mẹ cặm cụi dè sẻn, chỉ mong các con có một ngày mai tươi sáng. Biết con tham ăn, thèm quả ngọt vị béo nên mẹ thương tôi trước giờ khám bệnh, cho ăn trọn vẹn trái sầu riêng và dĩ nhiên, tôi đã ăn hết phần của các em ở nhà... Những múi bơ vàng nghệ, hình bầu dục chẳng khác nào những con cá nhỏ trong biển Thái Bình, mẹ bắt bằng tất cả bả mồi mẹ có để tôi hưởng vị khoái một lần no đủ.

Nhưng câu chuyện trái sầu riêng buổi trưa nắng ở miền Nam hôm ấy chưa ngừng kể. Vào cuối thập niên 70, đến Casablanca làm việc, nhân dịp lễ cuối năm, tôi bay đến thăm vợ chồng anh bạn là bác sĩ nha khoa tại thị trấn Agadir. Buổi tối, ngồi ăn ở một nhà hàng sang trọng ven bờ biển, bạn tôi khoe phòng mạch hiện nay có một bà bệnh nhân tên là Dr Blanche sống ở Sài Gòn lúc trước. Qua câu chuyện, tôi nhận ra ngay vị cứu tinh hồi còn bé. Ngay hôm sau, chúng tôi liên lạc và bà mời tôi đến thăm gia đình ở thành phố nắng nóng sa mạc này. Gặp lại bà, tôi cảm động vì bất ngờ. Dáng bà có đổi khác, già và to béo hơn thời trung niên, vài ngón tay bị tàn phế bởi chất phóng xạ quang tuyến nhưng đặc biệt hôm đó, bà giới thiệu với chúng tôi người đàn bà Spanish đứng sau lưng chính là cô bạn đời cùa bà lúc bây giờ. Sự việc ấy có lẽ riêng tư, không quan trọng lắm nhưng đã làm tôi hồi tưởng ngay đến mẹ tôi vào buổi trưa nắng đã dắt tôi đến phòng mạch của bà để chữa bệnh.

Quả đất tròn giống như chuyện vừa kể, thể nào tôi cũng sẽ gặp lại mẹ ở kiếp luân hồi... Niềm mơ ước nhiệt thành muốn gặp lại mối tình mẫu tử mầu nhiệm chẳng may đã mất! Ngày nay, sống trên đất Mỹ, mỗi khi trời nóng sang hè, mọi người long trọng ăn mừng Mothers Day và cũng là lúc thấy trái sầu riêng đầu mùa bầy bán trên sạp chợ, tôi lại chạnh lòng nhớ đến mối sầu riêng tư của mình: Hình ảnh mẹ tôi dịu hiền qua cái vỏ ngoài sần sùi của trái sầu riêng.

Cao Đắc Vinh

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.
Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.
Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.
Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.
Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.
Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.
Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.