Hôm nay,  

Câu Chuyện Thuế Và Trợ Cấp

03/02/201500:00:00(Xem: 10339)

Loại tới 1/3 dân Mỹ ra khỏi thống kê thì làm sao tỷ lệ không xuống thấp được...

Toà Bạch Ốc vẫn còn trong tay Dân Chủ (DC), nhưng bước vào năm 2015, sẽ không ai có thể bác bỏ vai trò của đối lập được nữa. Đảng Cộng Hoà (CH) sẽ kiểm soát cả hai viện quốc hội liên bang và 31 tiểu bang, kể cả những tiền đồn cấp tiến nhất như Massachusetts, Maryland, Maine, và tiểu bang nhà của TT Obama, Illinois. Trong 10 tiểu bang đông dân nhất, CH nắm 7. Trong 99 viện quốc hội (thượng và hạ viện) của 50 tiểu bang, CH kiểm soát 70. Nói cách khác, ngoại trừ Tòa Bạch Ốc, CH kiểm soát phần chính trị Mỹ.

Việc đảng CH chia quyền với đảng DC sẽ làm không ít người mất ăn mất ngủ. Trong suốt 6 năm qua, TT Obama và đảng DC đã tô vẽ một bức tranh thật kinh hoàng về đảng đối lập CH.

Đó là đảng của tài phiệt, 1% nhà giàu da trắng, những người chỉ tìm cơ hội bóc lột người nghèo, lại còn muốn cho đám dân nghèo bệnh tới chết mà không cho bảo hiểm sức khỏe. Là đảng sẽ cắt trợ cấp, tiền già, tiền thuốc. Đảng của các đại công ty trốn thuế, mang công ăn việc làm của dân Mỹ ra ngoài nước, tạo nên thất nghiệp. Đảng của các ngân hàng ăn cướp đã gây ra khủng hoảng gia cư khiến cả triệu người tan nhà nát cửa. Cũng là đảng luôn đi ngược lại đà tiến hoá của nhân loại, chống lại những khuynh hướng tân thời, văn minh tiến bộ như tự do phá thai, hôn nhân đồng tính, tự do ma túy, không tin việc hâm nóng địa cầu mà lại coi thường ô nhiễm kỹ nghệ để bảo vệ các đại công ty. Đảng CH cũng chủ trương chống dân da màu cho dù là da đen, nâu hay vàng, đặc biệt là chống di dân Nam Mỹ. Đối ngoại, đó là đảng cao bồi đế quốc, chủ trương thí mạng thanh niên Mỹ, đi đánh tất cả những nước nào không phục tùng quyền lợi cua tài phiệt Mỹ. Tóm lại CH là party of NO, chỉ biết chửi bới lung tung như hàng tôm hàng cá thôi, không có kế hoạch, chương trình, ý kiến gì. Nghe mà lạnh người!

Guồng máy tuyên truyền của Nhà Nước Obama, với sự hỗ trợ của truyền thông dòng chính đã in sâu những hình ảnh này trong tâm lý quần chúng, nhất là trong giới những người ít suy nghĩ, không thích suy nghĩ, không có thời giờ suy nghĩ, hay có thành kiến bất di dịch rồi.

Thật ra, đa số dân Mỹ sáng suốt hơn TT Obama nghĩ khi họ trao quyền cho đảng CH. Bất chấp truyền thông dòng chính phổ biến những hình ảnh kinh hồn của CH, đa số dân Mỹ vẫn nhìn đảng này một cách tinh tế hơn, và cảm thấy đảng này gần với những giá trị cơ bản của họ hơn, và những tố giác của TT Obama không đúng sự thật, hoặc là phóng đại thêm lông thêm cánh quá mức. Truyền thông cấp tiến ngạc nhiên trước chiến thắng lớn của CH trong cuộc bầu vừa qua, chỉ vì từ quá lâu nay, họ đã tin vào những huyền thoại mà chính họ đã tạo dựng ra.

Bài này sẽ nhìn lại vài huyền thoại được phổ biến rộng rãi về đảng CH để ta có cái nhìn chính xác hơn. Cũng phải nói ngay để tránh hiểu lầm, kẻ viết này chẳng có ân oán cá nhân thương ghét gì với đảng DC hay CH. Kẻ viết này chỉ trình bày quan điểm chủ quan cá nhân. Thông tin thì bắt buộc phải khách quan và trung thực, không thể phiạ tin, nhưng bình luận thì tất nhiên là chủ quan một chiều, người thấy đúng, người cho là sai.

Lý do của những bài viết này: để quý độc giả có được hình ảnh từ cả hai phiá của các vấn đề thời sự. Chuyện gì cũng có hai mặt, một mặt do truyền thông dòng chính cấp tiến phổ biến quá rộng rãi, được không ít báo tỵ nạn ta lập lại, và một mặt khác xa mà truyền thông dòng chính phớt lờ. Muốn đọc về “tội lỗi” của Bush và sự “tuyệt vời” của Obama? Bất cứ báo lớn nào của Mỹ cũng đầy rẫy, báo tỵ nạn ta cũng không ít. Muốn biết những sai lầm của Obama, đọc New York Times sẽ rất khó thấy. Đồng ý với mặt nào là lựa chọn cá nhân của mỗi độc giả.

Dưới đây là một vài vấn đề chính, một cách thật ngắn gọn, dù đó là những vấn đề phức tạp nhất. Ở đây, ta chỉ tạm bàn về những vấn đề kinh tế, xã hội, không bàn đến những chính sách đối ngoại, chống khủng bố, quốc phòng...

- CH là đảng của nhà giàu, tài phiệt? Trong 10 thượng nghị sĩ liên bang giàu nhất, có 7 vị là DC, trong đó có John Kerry, Ted Kennedy, Jay Rockefeller,... Trong hai cuộc bầu cử tổng thống năm 2008-2012, hai phần ba số tiền các tài phiệt Wall Street yểm trợ chạy về phiá Obama, một phần ba về phiá McCain và sau đó, Romney. Khi những đại gia cấp tiến như George Soros yểm trợ bạc triệu cho DC thì truyền thông không đăng tin. Khi các đại gia bảo thủ như anh em Koch yểm trợ tiền cho CH thì truyền thông chu chéo “CH bị tài phiệt chi phối”, phổ biến tài liệu bôi bác những tài phiệt đó. TT Obama đắc cử năm 2008 nhờ thu được hơn 700 triệu đô, một con số hồi đó chưa từng thấy trong lịch sử Mỹ, không phải tiền cò con của sinh viên và dân da màu như quảng bá (khối này lấy tiền đâu ra nhiều thế?), mà là từ những tỷ phú như Soros, Tom Steyer, và các đại nghiệp đoàn bắt dân lao động phải đóng tiền cho các tổ chức vận động chính trị gọi là PAC, Political Action Committees, và từ Wall Street.

- Mỗi lần có bầu cử là DC lại dọa CH sẽ cắt tiền già, Medicare, Medicaid, tiền thất nghiệp,... Trải qua 7 đời tổng thống CH từ sau Thế Chiến II, chưa có đồng nào bị cắt mà chỉ có tăng đều chi. Dù vậy, vẫn không ít người tin CH sẽ cắt trợ cấp vì DC vẫn nhồi sọ chuyện cắt trợ cấp như một vũ khí hữu hiệu đối với dân nghèo để lấy phiếu của họ. Bà cụ thân sinh của kẻ viết này khi sinh tiền, sợ đảng CH hơn sợ đảng CS: “Chết, chết, tụi nó sẽ cắt hết tiền già, tiền thuốc của tao!”. Cho dù trong những năm cuối đời, dưới các TT Reagan, Bush cha và con, bà toàn sống nhờ tiền già và medicare mà chẳng bị cắt đồng nào. Câu chuyện của bà cụ là câu chuyện chung của phần lớn dân tỵ nạn chúng ta.

- CH chỉ lo giảm thuế các đại công ty? Đây chỉ là chuyện khác biệt chính sách kinh tế. CH chủ trương giảm thuế công ty để khuyến khích công ty gia tăng sản xuất, tạo công ăn việc làm, làm chiếc bánh lớn ra, tất cả mọi người đều có phần lớn hơn. Trong khi TT Obama chủ trương tăng thuế để có tiền tăng trợ cấp, gọi là tái phân phối lợi tức theo mô thức xã hội chủ nghiã, cái bánh có sao cứ để vậy, chỉ cần lấy của những người “có nhiều” chia lại cho những người “có ít”. Thay vì có chính sách tạo công ăn việc làm thì TT Obama chủ trương lấy thuế nhà giàu để nuôi người thất nghiệp. Thực tế, đó là chính sách hữu hiệu để lấy phiếu của cử tri nghèo cần trợ cấp, nhờ đó đắc cử năm 2008 và tái đắc cử năm 2012.

- Ta đọc chuyện Tầu, vua quan lâu lâu mở lòng tốt, giảm thuế cho dân, được cả nước tung hô vạn tuế. Trong lịch sử cận đại Mỹ, hai tổng thống cắt thuế cho dân đều là CH: Reagan và Bush con. Hơn 40% dân nghèo không phải đóng thuế chẳng thấy gì khác, chỉ thấy báo đăng những người giàu hơn mình đang phải đóng thuế, sẽ được bớt thuế, sợ Nhà Nước mất tiền, sẽ bớt trợ cấp, nhao nhao phản đối việc “cắt thuế nhà giàu”. Dân trung lưu được bớt vài ngàn tiền thuế khiếu nại khi thấy mấy ông nhà giàu được trừ mấy trăm ngàn tiền thuế. Họ quên mấy ông đại gia đó, sau khi được bớt vẫn còn phải đóng cả triệu bạc thuế.

- Về chuyện CH chống bảo hiểm y tế toàn dân, muốn cho dân nghèo bị bệnh cho chết, sự thật, tổng thống đầu tiên cố gắng thực hiện bảo hiểm y tế toàn dân là TT Nixon của CH năm 1972, nhưng thất bại vì bị đảng DC khi đó nắm đa số tại quốc hội chống phá. TĐ Romney của CH là thống đốc của tiểu bang duy nhất ở Mỹ áp đặt bảo hiểm y tế toàn dân trong tiểu bang. CH không chống bảo hiểm y tế toàn dân, chỉ là vấn đề khác biệt trong kế hoạch thực hiện, làm sao mọi người đều có bảo hiểm mà chi phí y tế không tăng vọt như mô thức Obamacare hiện nay. Ưu tiên của TT Obama là cung cấp bảo hiểm cho thêm hai ba chục triệu người, bất kể cái giá phải trả. Ưu tiên của CH là ngăn chặn gia tăng chi phí y tế cho hơn 300 triệu dân trong cái xứ mà chi phí y tế đã nổi tiếng cao nhất thế giới rồi.


- TT Bush và CH tiếp tay với tài phiệt tạo nên khủng hoảng kinh tế lớn nhất thế kỷ? Khủng hoảng gia cư đưa đến khủng hoảng tài chánh năm 2008 có nguyên nhân sâu xa trong 6 đời tổng thống từ TT Carter và leo lên mức khủng hoảng dưới TT Clinton trước khi nổ bùng dưới TT Bush. Đó là hậu quả trực tiếp của chính sách gia cư mỵ dân của TT Carter, bắt ngân hàng phải cho dân da màu mượn tiền tối đa để có thể sở hữu nhà riêng dù không đủ tiêu chuẩn (đẻ ra nợ “sub-prime”), tiếp theo bởi việc TT Clinton hủy bỏ phần lớn các luật lệ kiểm soát ngân hàng đã có từ thời TT Roosevelt để giúp việc cấp nợ dưới tiêu chuẩn dễ dàng hơn nữa. Cả chục cuốn sách nghiên cứu khủng hoảng này đã ra đời gần đây, quý độc giả có hứng thú có thể tìm đọc trước khi xếp hạng Bush đứng đầu sổ 25 thủ phạm.

Kẻ viết này xin được giới thiệu cuốn Reckless Endangerment của Gretchen Morgenson, là Chủ Bút trang Tài Chánh của New York Times, đã đoạt giải Pulitzer, là một loại giải Oscar trong ngành báo chí. New York Times và Morgenson tuyệt đối không phải là “fan” của Bush!

- Nạn thất nghiệp do Bush tạo ra đã được TT Obama chấm dứt? Kinh tế đã phục hồi? Truyền thông rầm rộ quảng bá tỷ lệ thất nghiệp đã xuống tới 5,6%. Không sai. Đáng hoan nghênh! Điều họ không nhắc tới là hiện nay có gần 93 triệu người Mỹ -gần một phần ba dân số, một kỷ lục chưa từng thấy- đã ra khỏi thị trường lao động, phần lớn vì thất nghiệp quá lâu, không tìm ra việc nữa hay không đủ tiêu chuẩn lãnh tiền thất nghiệp nữa. Loại tới một phần ba dân Mỹ ra khỏi thống kê thì làm sao tỷ lệ không xuống thấp được? Báo chí cũng rùm beng tăng trưởng kinh tế 5%. Đó là con số của đệ tam cá nguyệt 2014, đúng mùa chuẩn bị cho mua sắm Thanksgiving, Giáng Sinh, Tết Dương Lịch. Qua đệ tứ cá nguyệt, tăng trưởng kinh tế đã trở lại mức 2,5%, tương đối là mức đáng kể của TT Obama rồi. Một độc giả đã lưu ý các con số không thể nói láo –figures dont lie. Đúng vậy, nhưng vấn đề là khi đọc con số, như 5,6% thất nghiệp hay 5% tăng trưởng kinh tế, ta có hiểu là gì hay không.

- Vấn đề di dân bất hợp pháp, đằng sau tất cả những tranh cãi về tính nhân đạo và thượng tôn luật pháp, thật sự chỉ là chuyện đếm phiếu. DC không thương gì di dân lậu mà CH cũng chẳng ghét gì họ. Trái lại, rất nhiều ông bà nhà giàu mê di dân lậu vì siêng năng làm việc mà có thể trả lương thấp, chẳng cần bảo hiểm, cũng chẳng phải đóng thuế an sinh xã hội cho họ. Chỉ là khối này sẽ cần trợ cấp tối đa, do đó nếu được hợp thức hoá, sẽ bỏ phiếu cho DC vì tin tưởng sẽ được trợ cấp. DC hoan nghênh họ để lấy thêm cả chục triệu phiếu, trong khi CH chống lại vì... cũng biết đếm phiếu.

- CH là đảng chỉ giỏi chửi bới mà không có chương trình, kế hoạch gì hết? Không đúng. CH có chương trình bảo hiểm y tế của 3 TNS Richard Burr (NC), Tom Coburn (OK) and Orrin Hatch (UT) để thay thế Obamacare. CH cũng có kế hoạch giải quyết di dân lậu của TNS Marco Rubio (FL), là người cũng đã đề xuất một kế hoạch cải tổ hệ thống giáo dục cấp đại học cộng đồng cả năm trước rồi. Ít người biết đến vì truyền thông dòng chính không loan tin. Dù vậy có kế hoạch cho mọi chuyện cũng chưa hẳn là đúng, là hay. DC là đảng muốn làm vú em cho cả nước theo mô thức xã hội chủ nghiã, kế hoạch hoá từ cá nhân đến gia đình đến Nhà Nước. Thiên hạ chỉ cần nhậu BBQ, uống bia, coi football, đầu tháng đi lãnh trợ cấp, để Nhà Nước lo mà không có ý kiến gì khác là Nhà Nước sẽ rất vui. CH chủ trương hơi khác. Nhà Nước chỉ có vai trò giới hạn, càng ít can thiệp càng tốt. Hàng triệu dân Mỹ, các nhà kinh doanh, thầy giáo, dân buôn gánh bán bưng, kỹ sư, bác sĩ, sinh viên, các bà nội trợ, dân lao động, đó mới là những người góp ý dẫn dắt và điều hành guồng máy kinh tế thị trường cũng như guồng máy chính trị theo ý dân chứ không phải theo ý vài công chức ngồi trong phòng lạnh vẽ kế hoạch.

Mâu thuẫn DC – CH xuất phát từ những khác biệt quan điểm nghiêm chỉnh, và sự thành công hay thất bại của hai đảng trong các cuộc bầu cử đều tùy thuộc dư luận thời thượng của dân Mỹ và hoàn cảnh xã hội thời điểm đó. Cả hai đảng đều có điểm tốt điểm xấu, không có chuyện một đảng thiên thần, một đảng ma quỷ, một đảng chân thật, một đảng xảo trá, một đảng bảo vệ dân, một đảng giết dân.

Khác biệt cơ bản là trong quan niệm nhân sinh quan. DC là đảng của trợ cấp, của Nhà Nước vú em, từ trong bào thai cho đến xuống huyệt, biến người dân thành nô lệ của trợ cấp, trong khi CH là đảng của tự lực cánh sinh, Nhà Nước chỉ có một mạng lưới an toàn tối thiểu, bảo đảm không ai chết đói, chết bệnh, không ai bị bóc lột quá đáng, nhưng mọi người đều phải dùng cánh tay của mình để tiến thân. Tại sao đại đa số dân nghèo da màu bỏ phiếu cho DC? Vì trợ cấp. Tại sao đại đa số dân trung lưu da trắng bỏ phiếu cho CH? Vì sợ thuế.

Chính sách cấp tiến biến mọi người thành nô lệ của trợ cấp và bị trói tay trong hàng rừng luật lệ, chế ra bởi những công chức sáng cắp ô đi chiều xách cặp về, mỗi ngày cố nặn ra vài luật lệ gọi là đã lo cho dân. Bộ luật Obamacare đã lên đến 20.000 trang, dầy hơn hai thước khổ giấy lớn, mà vẫn chưa viết xong. Bảo đảm đám dân “ngu xuẩn” của GS Gruber sẽ không ai đọc mà có đọc cũng không thể hiểu gì.

Huyền thoại là những gì được xây dựng trên tuyên truyền giả tạo, dù vậy vẫn là những gì khó lay chuyển nhất khi đã ăn xâu vào tâm trí mọi người. Cái may mắn là trong thể chế tự do dân chủ của Mỹ, những người ôm cứng thành kiến chỉ là thiểu số, trong khi những người chịu mở mắt nhìn thực tế, và chấp nhận thay đổi trong sáng suốt mới là đa số. Bằng chứng rõ rệt nhất là xứ Mỹ này đã trải qua không biết bao nhiêu cuộc bầu cử thay đổi lãnh đạo, thay đổi chính sách. Nếu tất cả dân Mỹ đều nhìn đảng CH như ác quỷ mà TT Obama mô tả thì không có lý do gì đảng của Lincoln, Eisenhower, Reagan,... vẫn tồn tại đến ngày nay trong một thể chế thực sự tự do mà người dân có quyền có lựa chọn, và bây giờ lại được trao quyền kềm chế một tổng thống Dân Chủ.

Dù vậy, cũng phải nhìn nhận nói chung, CH tuy không phải là ngáo ộp mà TT Obama mô tả, nhưng cũng là đảng càng ngày càng rẽ qua hướng bảo thủ, một phản ứng ngược đối với chính sách quá cấp tiến của TT Obama. Khối cực đoan Tea Party chính là hệ quả trực tiếp, phản ánh cái phản ứng ngược đó. Với hướng đi đó, càng ngày CH càng giới hạn cử tri của mình trong khối da trắng trung lưu trong khi khối này ngày càng nhỏ lại, phần nhỏ đã thành công leo lên giới thượng lưu, phần lớn hơn, nghèo đi, rơi vào khối “nghèo”. Thống kê mới nhất cho thấy dưới thời TT Obama, con số dân lãnh trợ cấp đã leo lên mức cao nhất lịch sử, phần lớn do thất nghiệp quá cao và quá lâu.

Câu hỏi đó có phải là chính sách có tính toán của TT Obama, cố tình lơ là vấn đề thất nghiệp như chính TNS Dân Chủ Schumer của New York đã nhìn nhận, để có thể thu phiếu cử tri nghèo và thất nghiệp không? Chưa kể với chính sách di dân của TT Obama, hàng chục triệu dân gốc Nam Mỹ sẽ gia nhập vào khối cử tri DC. Số phiếu cử tri mới quan trọng. Tiền bạc để tài trợ những trợ cấp chồng chất không thành vấn đề. Cứ tăng công nợ rồi hô hào tăng thuế “nhà giàu” là xong.

Thiên hạ quá nhiều người muốn và cần trợ cấp, ngày càng nhiều hơn nhờ chính sách của khối cấp tiến. Trên phương diện chính trị, đếm phiếu, DC dường như có một chiến lược lâu dài hiệu quả hơn CH rất nhiều, nhưng cái giá phải trả là càng ngày càng nhiều dân Mỹ lệ thuộc trợ cấp. Đó có phải là chính sách đúng để dân giàu nước mạnh không? Hay chỉ cần đảng ta thắng Tòa Bạch Ốc là được? (01-02-15)

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.

Ý kiến bạn đọc
09/02/201516:46:16
Khách
Nguyên nhân chính VNCH sụp đổ là do bọn Truyền thông cánh Tả (phe thân đảng Dân chủ phản chiến} Mỹ. Thời chiến tranh VN, Dan Rather, một nhà báo khuyng Tả thuộc CBS cũng đã viết nhiều bài bình luận có lợi cho CSVN,tạo nhiều biến động chính trị làm suy yếu tiềm năng chống Cộng của Dân Quân miên Nam.Ngoài Dan Rather, kế tiếp phải gồm cà nhà báo Tả phái Tom Brokaw. Rất may là cả hai đều "thân bại danh liệt" do bởi cái thói " Nói láo ăn tiền"cả đấy, Nay có thể lại đến vận số của Brian Williams chăng ,chờ xem ? Vb
04/02/201502:13:37
Khách
CONGHOA hay DANCHỦ---
04/02/201501:36:06
Khách
Bải rất hay . Tôi rất ngạc nhiên nhiểu người bản luận trong báo Việt Nam vể chính trị của Mỳ, ho ủng hộ Phái Tả , nhưng lại chống VNCS . Tỷ dụ : Họ rất ủng hộ việc liên hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ va Cuba . Việc nầy giống Mỷ và Việt Nam .
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Năm 1895, Alfred Nobel – nhà khoa học bị ám ảnh bởi cái giá mà nhân loại phải trả từ phát minh của mình – đã để lại di chúc năm 1895 rằng tài sản của ông sẽ dùng để tài trợ các giải thưởng “mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.” Đối với Nobel Hòa Bình, ông có phần đặc biệt: giải thưởng này sẽ được trao cho người đã “có nhiều hành động hoặc nỗ lực mang đến sự đoàn kết, hòa bình giữa các quốc gia, bãi bỏ hoặc giảm bớt quân đội thường trực, tổ chức và thúc đẩy các hội nghị hòa bình.” Sứ mệnh chọn lựa được giao cho Quốc Hội Na Uy, có lẽ vì ông tin rằng Na Uy – khi đó còn nhỏ bé và trung lập – sẽ ít bị cám dỗ bởi chính trị quyền lực.
Trung Hoa ngày nay như kinh thành giữa sa mạc, vẻ yên ổn bên ngoài chỉ là lớp sơn son thếp vàng phủ lên nền đá đã rạn. Thế giới đứng ngoài quan sát, vừa lo nó sụp, vừa biết nó trụ lại nhờ ảo ảnh quyền lực và niềm tin vay mượn. Dưới lớp hào nhoáng của “Giấc mộng Trung Hoa” là một cơ đồ quyền lực đang già nua trong chính tuổi trẻ của mình. Bởi sức mạnh của nó không khởi từ niềm tin, mà từ nỗi sợ — và nỗi sợ, tự thuở khai triều lập quốc, chưa bao giờ là nền tảng lâu bền.
Ngày 8 tháng 10 năm 2025, tại tòa án liên bang ở Alexandria, bang Virginia, cựu Giám đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) James Comey không nhận tội đối với hai cáo buộc hình sự. Cáo trạng nêu rằng vào tháng 9 năm 2020, Comey đã nói dối Quốc Hội khi vẫn giữ nguyên lời khai trong buổi điều trần trước đó rằng ông không hề cho phép để lộ thông tin về cuộc điều tra của FBI liên quan đến Hillary Clinton. Theo nhiều bình luận gia pháp lý, từ cánh tả đến cánh hữu, việc truy tố Comey chủ yếu chỉ là do chính phủ liên bang đang cố tình nhắm vào kẻ mà Tổng thống “thấy không vừa mắt.” Comey là người đứng đầu cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống 2016 và bị Trump lột chức vào năm 2017.
Sau sáu ngày đột ngột “bặt tiếng,” chương trình Jimmy Kimmel Live, của MC kiêm diễn viên hài và nhà biên kịch nổi tiếng, đã trở lại với khán thính giả vào tối 23/9/2025. Sự trở lại này, chỉ vỏn vẹn sau gần một tuần bị đình chỉ, không chỉ là tin vui với những người yêu tiếng cười đêm khuya của truyền hình Mỹ, mà còn là một hồi chuông cảnh tỉnh, kéo theo những bàn luận trái chiều, chạm đến cốt lõi của tự do ngôn luận, một trong những quyền thiêng liêng nhất trong thể chế dân chủ.
Texas, mùa thu 2025 – trên khuôn viên đại học giữa vùng đất vốn tự hào là “trái tim bảo thủ của nước Mỹ”, thay vì nghe tiếng lá thu rơi, người ta lại nghe tiếng giày đinh vang vọng, bước chân của bóng ma McCarthyism quay về - phiên bản thế kỷ 21 - trở lại giảng đường với tốc độ và sự kinh dị của thời đại kỹ thuật số. Ngày 9 tháng 9, trên bục giảng của trường Texas A&M University, giáo sư Melissa McCoul trong giờ văn học thiếu nhi, dùng hình một con kỳ lân tím để nói với sinh viên rằng bản sắc con người không chỉ có hai nửa nam–nữ. Một sinh viên giơ tay hỏi: “Điều này có hợp pháp không?” và viện dẫn sắc lệnh mà Tổng thống Donald Trump ký hồi tháng Giêng, tuyên bố chỉ có hai giới tính sinh học. Bà McCoul đáp bằng lý lẽ, không viện dẫn chính trị. Nhưng một chiếc điện thoại trong lớp đã ngầm quay lại hình ảnh. Và chỉ ít lâu sau, cả nước đều xem đoạn clip ấy – không phải để học, mà để phán xét.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.
Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.
Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.
Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.
Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.