Hôm nay,  

Mẹ Và Tết

18/02/201500:01:00(Xem: 5294)
blank
Đào Như

Anh bước vội vào trong toa xe điện. Một chút ăn năn vì anh về muộn. Anh lỡ quên, hôm nay ba mươi Tết! Anh tìm một chỗ ngồi kín đáo và cố thu người sao cho ấm. Anh vụt nhớ, bên nhà giờ này là mồng một Tết. Anh nhớ câu thơ ai viết:“ Đêm xuống bên ni, Ngày lên bên nớ”. Mắt anh đau đáu nhìn ra ngoài trời. Chicago tràn ngập tuyết.

Chiếc tàu điện, cần mẫn, lặng lẽ trườn dưới tuyết lạnh đưa đoàn lữ hành về các vùng ngoại ô Chicago. Những liễn gấm, những lư đồng sáng choang của chiều Ba mươi Tết, và mùi hương trầm quyện vào nhau như một cuộn phim trùng trùng điệp điệp hiện ra đậm đặc từng nét trong trí tưởng của anh. Anh nhớ cây tre nêu trong sân nhà mỗi chiều Ba mươi Tết. Anh nhớ mảnh vải điều hình tam giác, mắc trên đỉnh nêu. Trên mảnh vải đỏ ấy cha anh vẽ 4 vạch ngang và 5 vạch thẳng bằng mực Tàu đen mà ông cụ gọi là “tứ tung ngũ hoành”. Thật sự không một ai trong gia đình biết “tứ tung ngũ hoành” mang ý nghĩa gì. Họa chăng chỉ có cha anh biết. Nhưng ông cụ không hề nói cho ai hay trong lúc ông còn sống. Ông cụ cũng mang niềm bí ẩn ấy theo ông xuống tuyền đài! Anh nhớ mẹ anh vô hạn, người vừa qua đời cách đây mấy năm. Mẹ anh năm nào cũng vậy, vào lúc giao thừa khuya ba-mươi-Tết, bà mặc áo dài thâm đen, đứng trong sân nhà với nắm nhang đưa cao trên đầu. Mẹ anh khấn vái mười phương. Lời cầu nguyện của Bà tưởng chừng rung động muôn sao trên trời. Bà nguyên cầu sức khỏe cho chồng cho con, cho xóm giềng làng mạc, cho đồng xanh lúa tốt, cho các con ăn học thành đạt nên người. Lúc ấy Mẹ đâu có hay, một trong những đứa con thành đạt của Mẹ sau này đang giang hồ giong ruỗi xứ người. Anh cảm thấy niềm hoài cảm tràn ngập lòng anh. Có lẽ giờ này ở thôn Hà thanh, Ninh thuận các anh chị và các cháu nhỏ cũng đang quay quần trước bàn thở gia tiên. Anh ước mơ trong một phút nào đó có ai ngừng lại nghĩ đến anh. Anh xúc động, anh thấy hai hàng nước mắt của mẹ nhớ thương anh. Cách đây mấy năm, người anh của anh thư cho anh thường nhắc Mẹ trong những ngày giáp tết bà còn sống, Mẹ thường băn khoăn về anh. Mẹ thường hỏi ba về anh:

- Không hiểu thằng Thảo, vợ nó với 3 đứa nhỏ, sống ra sao, tụi nó có biết Tết nhất gì không?

Biết bà sẽ đi đến những ray rứt nhớ thương con, con dâu và mấy đứa nhỏ cháu nội, cha anh liền nói:

- Bà khéo có lo. Tụi nó còn ấm cúng hơn mình nữa là khác. Bà quên rồi sao tụi nó mới mua chiếc xe hơi mới. Tuy nói nghe mạnh như vậy, giọng ông cụ nghe như lệch đi, có chút ngậm ngùi.

- Tôi biết, vì sở làm xa nhà 45-50 cây số, bằng từ đây ra Cam ranh, cực chẳng đã, con nó phải mua xe tốt để đi làm chớ có sướng ích gì đâu…

- Thôi bà đừng có nhắc gì tới tụi nó nữa làm các con cháu hôm nay cũng mất vui. Trời sanh voi sanh cỏ. Bà đừng có lo mà hao tâm

Bà yên lặng, sau tiếng

Ừ! Hử….

Cách đây mấy năm cha mẹ anh lần lượt qua đời. Anh còn người em gái năm nay cũng ngoài 60, ở lại với bà con trông nom nhà từ đường của giòng họ và chăm sóc mồ mả ông bà, nghĩa trang giòng họ của anh ngay dưới chân núi Cà-đú. Người anh ruột của anh, năm nay cũng ngoài 75, mấy mươi năm lập nghiệp ở Nhatrang và sống ở ngoài đó luôn. Cha mẹ anh còn sống hay quá vãng, vào ngày tư, ngày Tết anh ấy cũng đưa gia đình về Phanrang. Sau khi cha mẹ anh qua đời, anh ấy thường về để phụ cô em gái chăm lo từ đường, mảnh vườn còn lại và mấy sào đất thổ coi như phần hương hỏa.

Anh về đến nhà muộn. Anh xin lỗi vợ. Chị buồn. Chị nói lẫy:

- Anh cũng biết hôm nay là Ba mươi Tết nữa sao?

Anh cúi đầu lặng thinh. Anh nhìn bàn thờ Cha Mẹ anh, nhan đèn đã sẵn. Vợ anh đến bên cạnh anh. Chị ôm vai anh, nói trong giọng ngậm ngùi:

- Anh vào nhà trong tắm rửa, thay đồ. Em bày cỗ xong rồi. Anh ra lên nhan đèn rước ông bà cha mẹ hai bên về ăn Tết. Và anh nhớ khấn nguyện với với ba mẹ, năm tới mình về Phanrang, Xóm-động, ăn Tết ở quê nhà, nghe anh.

Nghe vợ nói, anh có cảm tưởng như nghe Mẹ nói với Cha mấy mươi năm về trước. Anh buồn như muốn khóc. Chị an ủi anh;

- Anh buồn vì Tết nhất, các con cái không có đứa nào về hôm sớm với mình phải không anh? Ở Mỹ mà anh. Các con còn phải lo công ăn việc làm. Với lại các con cũng phải biết tổ chức ăn Tết cho chồng cho con của tụi nó chớ anh. À, anh, các con cả 3 đứa mới email về, các con nói tối nay đúng giao thừa các con sẽ gọi điện thoại chúc Tết ba mẹ. Em nghĩ con biết điều được như vậy là quí lắm rồi, phải không anh.

Anh thầm cảm ơn vợ, anh bước vào phòng trong. Không hiểu anh nghĩ sao, anh gọi với ra nói với vợ:

- Khuya nay em làm lễ giao thừa chứ em?

- Nhớ chớ anh. Như mọi năm, giao thừa năm nào em cũng làm lễ cúng sao và cầu nguyện cho vợ chồng mình sức khỏe, các con hạnh phúc, ăn học nên người, như má làm mấy mươi năm về trước. Anh còn nhớ không anh?

Đứng trong nhà tắm, nghe vợ hỏi, mắt anh cay sè, cái khăn anh cầm suýt chùn ra khỏi tay. Ngước mặt lên vòi nước, anh tháo nhẹ. Vài giọt nước tràn lên mắt anh, mặt anh, tràn vào khóe miệng anh. Anh nghe có mùi mằn mặn, mùì mặn của nước mắt./.

Dec-14-2010

Oak park,Illinois, USA

Đào Như

[email protected]

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.
Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.
Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?
Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).
Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.
Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.
Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.
Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.
Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.