Hôm nay,  

Khủng Bố: Làm Gì?

24/11/201500:00:00(Xem: 11307)

...biên phòng Mỹ mới bắt được 8 anh Syria tính vượt biên vào Mỹ từ Laredo...

Vụ khủng bố ISIS tấn công Paris đã đặt thế giới, nhất là Tây Phương và Mỹ, trước nan đề vĩ đại, có tầm vóc lịch sử, mà chưa ai có câu trả lời rõ rệt: phải làm gì bây giờ?

Phải làm gì để ngăn chặn và tiêu diệt ISIS? Phải làm gì với cả triệu dân tỵ nạn Trung Đông?

Trước hết, ta nhìn lại vấn đề ISIS. Không bàn đến chuyện trách nhiệm, lỗi tại ai nữa vì quá nhàm mà cũng vô bổ vì chẳng kiếm được ba người đồng ý với nhau. Bênh vẫn bênh, chống vẫn chống. Chỉ bàn đến hiện tại và tương lai, bỏ qua chuyện quá khứ.

Hiện tại trước mắt, ai cũng thấy ISIS lớn mạnh gấp ngàn lần al Qaeda. Có căn cứ địa vững chắc, lớn hơn tiểu bang Ohio của Mỹ, trong đó có những mỏ dầu khổng lồ, mang lại cho ISIS cả triệu đô lợi tức mỗi ngày. Có ít nhất 30.000 tay súng, chẳng cần dựa vào ai hết. Đơn thân độc mã chống cả thế giới, từ Iraq, Syria, Iran, Ả Rập Saudi, Thổ Nhĩ Kỳ, tới Mỹ, Nga,... mà vẫn có khả năng đánh thẳng vào thủ đô Pháp. Thật ra đánh bất cứ đâu, như cuộc tấn công vào khách sạn Radisson ở Mali bên Phi Châu đã chứng minh.

Câu chuyện nghe vô lý hết sức. Làm sao một nhúm cuồng tín, phần lớn ít học, có thể đương đầu với cả thế giới? Câu trả lời giản dị hơn bất cứ ai có thể tưởng tượng: tại vì thế giới nhìn chúng mà run lẩy bẩy, không ai dám đụng đến chúng. Vì biết chúng là địch thủ rất khó nhai, sẽ tốn kém rất nhiều về tiền bạc và nhân mạng để đánh chúng. Tốt hơn hết là tránh xa chúng, hay nếu có thể thì tìm cách vuốt ve, xoa dịu chúng. Đèn nhà ai nấy sáng, anh nào cũng ngó lơ chuyện Iraq, Syria, không dám mở mắt, sợ nhìn thấy chúng. Mấy ông bà cấp tiến thích xiá vào chuyện thiên hạ, đòi tự do, dân chủ, bàu bán, v.v…, nhưng gặp khủng bố thì như con nít thấy ngáo ộp.

Thật ra, cả thế giới cũng đang … đánh chúng chứ không phải là không. Nhưng đánh kiểu nhỏ giọt cầm chừng, lai rai, chân trong chân ngoài, vừa đánh vừa hứa rút … lãnh đạo bởi một ông tổng thống đã từng được giải Nobel Hòa Bình.

Ông đánh chúng bằng máy bay không người lái, một tuần, một tháng bắn tiả chết một “lãnh tụ”. Khoe ầm ĩ. Chúng tràn xuống chiếm cả nửa nước Iraq, gần tới thủ đô, ông mới bỏ bom ngăn chặn chúng lại. Trận chiến trong thế… huề cờ, không ai tiến không ai lùi nữa. Ông lớn tiếng khoe đã “kềm chế” –contained- được chúng rồi. Chỉ vậy là vui rồi.

Khi mấy nhóm võ trang đồng minh bị đe dọa tiêu diệt tại Syria, ông hùng hổ lấy quyết định cảnh cáo ISIS, hay Nga, hay Syria gì đó, bằng cách gửi một lực lượng khổng lồ, có tới… 50 anh “cố vấn” qua Syria. Đến độ ngay cả báo phe ta Washington Post cũng phải phàn nàn là “đánh nhỏ giọt quá yếu”.

Bị TT Putin chê là yếu xìu. Putin kể lại ISIS mỗi ngày bình thản khai thác mỏ dầu, thu hoặch mỗi tháng cả triệu đô tiền bán dầu lậu cho cả trăm công ty của cả chục nước. Đúng một ngày sau, Bộ Quốc Phòng vội vã ầm ĩ loan tin máy bay Mỹ đánh bom một đoàn hơn 100 xe chở dầu của ISIS. Tại sao phải đợi Putin chê bai mới có hành động? Ngay sau đó, Nga cho biết đã đánh bom tới... hơn 600 xe dầu!

Ngoại trưởng Kerry còn tuyên bố một câu lạnh người hơn nữa. Ông nói cuộc tấn công của khủng bố vào tòa báo Charlie Hebdo tại Paris tháng Giêng vừa qua “có cái lý của nó” –has its rationale-. Thế nghiã là gì? Ông chấp nhận –hay thông cảm- khủng bố đánh báo Charlie Hebdo vì báo này nhạo báng Đấng Tiên Tri?

Nhân chuyện này, nhắc lại chuyện cũ. Sau vụ Charlie Hebdo, hơn 40 nguyên thủ quốc gia tham gia cuộc đi bộ trên đại lộ Champs Elysées để tỏ tình đoàn kết chống khủng bố với Pháp. Khuôn mặt thiếu vắng nổi bật nhất: TT Obama. Có lẽ ông sợ sự hiện diện của ông sẽ làm mất lòng mấy anh khủng bố, khiến mấy anh ấy giận đánh Mỹ thì nguy to. Nhưng có lẽ không phải vậy. Mà lý do có thể là TT Obama chia sẻ suy tư của Kerry, khủng bố “có lý” khi đánh Charlie Hebdo?

TT Obama giải thích chuyện ISIS chiếm cả nửa Iraq mà không có một cố gắng nào từ Mỹ hay chính quyền Iraq để chiếm lại: chiếm những vùng đó lại sẽ đòi hỏi chúng ta phải quản lý những vùng đó, tức là chúng ta sẽ lãnh đủ mọi cái nhức răng mà chúng ta đã trải qua từ ngay sau khi đánh Iraq. Đây là lời giải thích hy hữu nhất lịch sử. Thử tưởng tượng tướng Eisenhower ngày xưa không chịu đánh Hitler vì sợ sẽ lãnh đủ cả một Âu Châu bầy nhầy. Hay Tướng McArthur không chịu đánh Bắc Hàn. Thế thì để tránh nhức răng, địch tiến tới đâu, ta nhường tới đó thôi. Xin lỗi quý độc giả ủng hộ TT Obama, kẻ viết này chưa bao giờ nghe được một lý luận hèn yếu như vậy từ một vị lãnh đạo cả.

Theo sách lược này, ISIS biết đâu sẽ thống trị toàn cầu? Như vậy chắc cũng tốt thôi. ISIS thống trị cả thế giới thì ít ra ta sẽ không còn thấy chiến tranh nữa. Hoà bình vĩnh cửu! Trong thiên đàng của Đấng Allah. Ông nào cũng ba bốn vợ, bà vợ nào cũng là nô lệ. Nghe quá hấp dẫn!

Muốn cưỡng lại, không chấp nhận cái thiên đàng đó thì phải làm gì? Làm sao ngăn cản sự bành trướng của ISIS?

Cho TQLC đổ bộ Syria? TT Obama hỏi “quý vị đòi tôi mang 50.000 lính vào Syria. Thế sau đó khủng bố đánh Yemen, tôi lại phải mang 50.000 lính vào Yemen sao? Rồi Libya? Phi Châu? Á Châu? Bao nhiêu mới đủ?”. Dĩ nhiên Mỹ không thể gửi quân đi khắp thế giới. Mà phải lựa chọn tùy theo nhu cầu an ninh và khả năng. Chúng tôi bầu ông làm tổng thống để ông có những lựa chọn và quyết định đó mà, phải không, thưa tổng thống?

Dù sao thì bây giờ, giải pháp mang lính qua đánh sẽ chẳng ai thèm nghe. Ít nhất cũng cần nửa triệu lính, đánh nhau ít nhất cả chục năm. Không có gì hấp dẫn. Cũng chẳng nước nào, kể cả Mỹ, có khả năng quân sự và hậu thuẫn chính trị để làm việc này.

Thế thì làm gì? Kẻ viết này đương nhiên không đủ tư cách để đưa ra kế hoạch mầu nhiệm nào hết. Đành xin mượn lời một chuyên gia thứ thiệt: bà K.T. McFarland, chuyên viên an ninh quốc gia của các chính quyền Nixon, Reagan và Ford. Bà nêu lên 10 điểm, kẻ viết này đăng lại, kèm theo ý kiến riêng liên quan tới điểm đó.

1. Thành lập một liên minh rộng lớn, bao gồm tất cả những nước bị khủng bố tác hại. Quá khó khi quyền lợi chống chọi nhau giữa Nga, Mỹ, Syria, Iran, Ả Rập Saudi, Sunnis, Shiites,.... Nếu may mắn có được liên minh này, tốt nhất nên nhường cho Nga vai trò lãnh đạo, vì chỉ có ông côn đồ Putin mới dám đánh thật.

2. Cắt nguồn tài trợ: đánh bom các mỏ dầu và kiểm soát các giao dịch ngân hàng, tức là kiểm soát tiền bán dầu hoả của ISIS. Đánh bom các mỏ dầu là biện pháp mà người lờ mờ như kẻ viết này cũng nhìn thấy từ cả năm trước, nhưng không hiểu sao chính quyền Obama không dám làm. TT Bush thiết lập một hệ thống kiểm soát ngân hàng thế giới hết sức chặt chẽ và hữu hiệu, ép buộc tất cả các ngân hàng trên thế giới phải hợp tác, cung cấp tin tức các giao dịch đáng nghi cho Mỹ. TT Obama chấm dứt kế sách này vì nhiều ngân hàng quốc tế than phiền. Hay là sợ làm phiền vài ông vua dầu hỏa?

3. Có thái độ cứng rắn hơn với những xứ Ả Rập vẫn còn nuôi dưỡng những thành phần Hồi giáo quá khích, dung túng cho mấy ông nhà giàu gửi tiền yểm trợ khủng bố. Quá khó với TT Obama khi ông chủ trương đi khắp thế giới Hồi giáo vuốt ve các ông vua dầu hỏa này. TT Obama gặp quốc vương Ả Rập cúi rạp nửa người xuống bắt tay ông.

4. Tung một chiến dịch nhằm chiếm cảm tình của dân Ả Rập và Hồi giáo, tố cáo tội ác dã man của các nhóm khủng bố. Chuyện này, Mỹ đã làm từ thời Bush đến thời Obama, nhưng vô hiệu. Sau vụ tấn công Paris, chỉ có vài nhóm Hồi giáo lẻ tẻ lên tiếng phản đối. Một số dân Hồi giáo bên Âu Châu xuống đường hoan hô ISIS! Tuyệt đại đa số dân Hồi giáo trên thế giới im lặng, dửng dưng.

5. Khuyến khích các vị lãnh đạo tôn giáo trong Hồi giáo lên tiếng kết án những tội ác của khủng bố. Chuyện này cũng đã làm từ lâu rồi, nhưng đa số những ông giáo sĩ vẫn im lặng vì biết dân Hồi giáo không thích nghe chỉ trích những người “tử vì đạo”. Trong khi đó, không thiếu gì mấy ông giáo sĩ khác suốt ngày ra rả khuyến khích chống văn minh, văn hóa và tôn giáo khác. Không ai dám đụng đến họ, nhân danh tự do tín ngưỡng và tự do ngôn luận.


6. Mở chiến tranh trên mạng, phá các trang mạng của các nhóm quá khích. Không dễ. Trước hết có vẻ như vi phạm quyền tự do ngôn luận, là điều phe cấp tiến sẽ nhao nhao phản đối ngay. Thứ nhì, phá trang mạng này, sẽ có trang mạng khác, không bao giờ chấm dứt được.

7. Võ trang các đồng minh. Cũng quá khó. Các “đồng minh” của Mỹ có phe Sunni, cũng có cả khối Shiite, đang trộn chấu đánh nhau lung tung. Võ trang cho ai? Võ trang mấy ông Ả Rập nhiều quá thì sẽ bị Do Thái lo ngại và phản đối. Chưa kể trong cả chục năm nay, Mỹ đã võ trang quá cỡ cho Iraq và Afghanistan rồi còn gì nữa. Vẫn chẳng ngăn được ISIS lớn mạnh và Taliban đang hồi sinh. Dù sao, điểm này cũng đánh xét cho kỹ. Có thể nên võ trang lực lượng Kurds vì đây là lực lượng duy nhất đang đánh nhau thực sự với ISIS. Nhưng muốn làm vậy sẽ phải thuyết phục hay “đấm mõm” Thổ để Thổ đồng ý, vì Thổ không muốn thấy lực lượng Kurds tại Iraq lớn mạnh, kéo theo phong trào đòi tự trị Kurd tại Thổ.

8. Dẹp bỏ mấy chuyện “phải đạo chính trị”, không dám nghi ngờ ai dựa trên hình dáng bề ngoài, mà Mỹ gọi là “profiling”. Chẳng hạn như tại các phi trường, bỏ chuyện xét bà già 80 tuổi chống gậy, mà lo xét anh thanh niên Ả Rập, râu ria xồm xoàm, vẻ mặt đằng đằng sát khí. Không thể nào đồng ý hơn, nhưng sẽ không bao giờ các chính trị gia dám thi hành. Phải đạo chính trị là cách lấy phiếu cử tri, không thể bỏ được.

9. Không nhận dân tỵ nạn nếu chưa kiểm tra được quá trình. Đây là điều chính quyền Obama đã hứa sẽ làm. Chỉ tiếc là đích thân ông James Comey, Giám Đốc FBI lại nhìn nhận không có cách nào kiểm tra kỹ mấy ông Syria được vì hồ sơ của mấy ông ấy không có trong cái xứ chiến tranh triền miên từ cả chục năm nay. Chưa kể mấy ông ISIS có len lỏi vào, chắc chắn sẽ xử dụng giấy tờ giả, chẳng có cách nào kiểm tra được.

10. Cần phải uyển chuyển trong chiến lược và chiến thuật, đáp ứng mau chóng với những thay đổi của khủng bố, và cần có sự lãnh đạo mạnh dạn của Mỹ. Điều này còn khó hơn nữa khi tổng thống Mỹ nhất quyết “lãnh đạo từ phiá sau” và chủ trương vùi đầu dưới cát, không đánh mạnh cũng không nhìn nhận có khủng bố Hồi giáo.

Nhìn qua những đề nghị này của một chuyên gia thứ thiệt, thú thật kẻ viết này chẳng thấy an tâm hơn, vì dường như chẳng có biện pháp nào hữu hiệu cả, hoặc là không thực tế, hoặc đã áp dụng rồi mà vô hiệu, hoặc không hợp với chủ trương của TT Obama.

Nếu quý độc giả hỏi tóm lại phải làm gì thì thú thật kẻ viết này không có câu trả lời. Nếu có chắc đã làm tổng thống rồi, không ngồi viết bài bàn ra cho Việt Báo nữa.

Vấn đề đúng ra là không thể để tình trạng hiện hữu xẩy ra. Chống khủng bố cũng như bảo trì đập nước. Lo bít cái lỗ lớn al Qaeda, đồng thời ngăn mấy cái lỗ nhỏ al Nusra, ISIS,... không cho lớn ra. TT Obama giết được Bin Laden, tự mãn quá mức, bận đi đấm ngực khắp nơi vì đang tranh cử tổng thống, khoe đã diệt được khủng bố, dấu nhẹm những tin xấu như Benghazi, chê ISIS là đội bóng rổ trung học. Mấy cái lỗ nhỏ mau chóng thành lỗ khổng lồ, kéo xập từng tảng đập nước, cuối cùng đập nước bị vỡ tan, nước tràn vào cả nửa nước Iraq và Syria. Bây giờ nhìn nhau, hỏi phải làm gì thì có lẽ quá muộn rồi?

Câu hỏi thứ hai: làm gì với khối dân tỵ nạn từ Trung Đông?

Khối bảo thủ đã chộp lấy cơ hội, đồng thanh chống lại việc nhận dân tỵ nạn Syria. Đã có 31 thống đốc đã lên tiếng đòi hỏi tạm ngưng –pause- nhận dân tỵ nạn Syria cho đến khi có biện pháp thanh lọc kỹ lưỡng. Có gì quá đáng trong yêu cầu này?

Một vài nhân vật Dân Chủ cũng đã hưởng ứng việc này. Như bà TNS Dianne Feinstein của Cali, và TNS Chuck Schummer của Nữu Ước, lãnh đạo khối Dân Chủ tại Thượng Viện trong nay mai, đều đã yêu cầu tạm hoãn kế hoạch nhận dân tỵ nạn Syria.

Hạ Viện đã thông qua luật ngưng nhận dân tỵ nạn Syria với số phiếu 289-137, với tất cả khối CH và 47 dân biểu DC chấp nhận, đủ vượt qua phủ quyết của TT Obama. Thượng Viện chưa biểu quyết. TT Obama hăm dọa vẫn sẽ phủ quyết. Thế nghiã là gì? TT Obama muốn cho dân Syria vào tự do không kiểm tra, thanh lọc gì hết sao? Vì sẽ có thêm vài chục ngàn phiếu? Hay vài chục tên khủng bố?

Tất cả các ứng viên tổng thống của CH cũng đều nhất loạt chống lại việc nhận dân tỵ nạn nếu không có biện pháp thanh lọc kỹ lưỡng.

Ở đây, ta thấy có một biến chuyển đáng ngại. Ông vua mỵ dân Trump đang lợi dụng biến cố ở Paris, tỏ thái độ hung hãn nhất, đòi thả bom ISIS cho đến vãi c... (bomb the sh… out of ISIS), trục xuất tất cả dân tỵ nạn Syria mà TT Obama đang và sẽ đón vào (ông không nói rõ bằng cách nào khi những người này đã được nhận vào một cách hợp pháp). Và những thăm dò mới nhất cho thấy hậu thuẫn của ông đã tăng vọt. Thành thật mà nói, kẻ viết này cũng đang suy nghĩ lại có nên tiếp tục chống ông Trump hay không.

Về phiá DC, bà Hillary tố xả láng, chê 10.000 của TT Obama là ít, đòi nhận 65.000 dân tỵ nạn Syria. Trong khi mắt liếc về khối cả triệu cử tri Mỹ gốc Ả rập hay Hồi giáo.

TT Obama đã tỏ vẻ hết sức tức giận và bực mình trong cuộc họp báo của ông tại Thổ Nhĩ Kỳ nhân dịp tham dự Hội Nghị thượng đỉnh G-20, ngay sau vụ ISIS tấn công Paris. Không phải ông nổi giận chống ISIS, mà nổi giận vì các ký giả phe ta quay qua chất vấn sách lược ển ển xìu xìu của ông, nổi giận vì thấy tổng thống Pháp dám ăn nói cứng cựa, tuyên chiến với ISIS khiến TT Obama bị coi như yếu bóng viá hơn ông Tây, và nổi giận vì phe CH đòi tạm ngưng nhận dân tỵ nạn Syria. Ông đả kích phe CH “hèn nhát, sợ mấy đứa trẻ mồ côi lên ba” vào Mỹ. Ở đây, phải nói ngay, TT Obama dùng lập luận này để đả kích đối lập CH, trong đó có rất nhiều người nghiêm chỉnh lo lắng cho nạn khủng bố đánh Mỹ, nghe không nghiêm chỉnh, không xứng đáng với nhận định của một tổng thống chút nào. Giống như phản ứng giận lẫy của tuổi học trò.

Ngay trên trang mạng Salon, là trang mạng cấp tiến cực đoan, một nhà báo đã viết bài chỉ trích TT Obama đã không hiểu rõ sự chống đối của khối bảo thủ, và khinh thường khối bảo thủ quá đáng. Theo Salon, lo ngại của khối bảo thủ là một lo ngại chính đáng của một số rất lớn dân Mỹ, thuộc đủ mọi khuynh hướng chính trị, một lo ngại có căn bản không thể coi thường, chứ không phải có tính phe đảng. Do đó, với tư cách tổng thống, TT Obama đáng ra phải lưu ý và đặt vấn đề đúng mức quan trọng của nó.

Trên cột báo này cách đây không lâu, đã có bài viết cổ võ cho việc Mỹ mở rộng lòng nhân đạo, đón nhận một số dân tỵ nạn Trung Đông, như đã từng đón nhận dân tỵ nạn Việt trước đây. Nhưng dĩ nhiên phải có biện pháp thanh lọc kỹ để tránh khủng bố cài người, chứ không phải như mở cửa chợ, ai muốn vào thì vào. Có thể rất khó kiểm tra lý lịch vì tình trạng chiến tranh triền miên tại Syria như Giám Đốc FBI đã nói, nhưng cũng có những phương thức giản dị hơn nếu ta chịu bỏ qua chuyện “phải đạo chính trị”. Thanh lọc dựa trên lý lịch không được thì thanh lọc dựa trên những tiêu chuẩn hiển nhiên khác: nguyên một gia đình, vợ chồng con cái, thì dễ dàng hơn, “đứa bé mồ côi ba tuổi” thì được, độc thân trẻ tuổi không kiểm chứng được quá khứ, xin miễn.

Trong khi hồ hởi tranh cãi về dân tỵ nạn Syria, thiên hạ quên mất mối nguy lớn nhất: biên giới Mỹ-Mễ. Chính quyền Honduras mới cho biết đã chặn bắt 5 anh Syria dùng thông hành giả từ Hy Lạp vào Honduras. Nhà chức trách Honduras đang điều tra xem mấy anh này có liên hệ gì đến khủng bố hay không. Không cần suy nghĩ lâu lắc cũng biết mấy anh này tuyệt nhiên không có ý định ở lại Honduras, mà sẽ kiếm đường chạy qua Mỹ thôi. Cảnh sát biên phòng Mỹ cũng mới bắt được 8 anh Syria tính vượt biên vào Mỹ từ Laredo. Ai biết được có bao nhiêu tên đã thành công, trốn vào được Mỹ?

Không ít dân Trung Đông, có thể có cả khủng bố, đang len lỏi vào Mỹ qua ngã này. TT Obama có nhìn về hướng này không? Chắc có nhìn, nhưng chỉ thấy cả triệu phiếu cho Dân Chủ mà không thấy ISIS len lỏi vào. (22-11-15)

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tháng Năm, 2024, trong phiên tòa xét xử bị cáo, tức cựu Tổng thống Donald Trump, liên quan các khoản chi phí cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels dưới dạng tiền bịt miệng, có một cựu công tố viên, bộ trưởng tư pháp từ Flordia đến tòa New York. Bà ngồi bên dưới theo dõi để ủng hộ Trump. Đó là Pam Bondi. Sau khi bồi thẩm đoàn phán quyết Trump có tội trong 34 tội danh, Bondi đã xuất hiện trên Fox News, cùng với Kash Patel, phát biểu rằng “một niềm tin rất lớn đã bị mất vào hệ thống tư pháp tối nay.” Bà còn nói thêm: “Người dân Mỹ đã nhìn thấu điều đó.”
Chiều thứ Sáu, chúng tôi ăn trưa với một người bạn mới ở Huntington Beach. Không biết vì men bia hay vì chọn quán giữa một thành phố “đỏ”, câu chuyện đang nhẹ nhàng bỗng rẽ thẳng vào chính trường. Nhắc đến những gì xảy ra kể từ ngày tổng thống Trump nắm quyền sinh sát, cô bạn tôi đề cập đến vật giá leo thang, vừa lạm phát vừa thuế quan, kinh tế bất ổn, đời sống bất an… Anh bạn mới của chúng tôi nghe đến đây lên tiếng cắt lời: “Dẫu có thế, so với nhiều người, nhiều xứ khác, người Mỹ vẫn còn đang sống trong may mắn. Và chúng ta nên biết ơn điều đó.” Anh khiến tôi liên tưởng đến thuyết “dân túy tàn bạo”, được Jay Kuo nhắc đến trong bài báo mới đăng của Ông trên Substack tuần qua.
Tuần trước, tình cờ tôi đọc được một bài viết của tác giả Vũ Kim Hạnh được chia sẻ lại qua Facebook. Bài viết có tựa đề là "Cơ hội vàng ở Mỹ sau mức thuế đối ứng 20%", trong đó bà nhắc riêng về kỹ nghệ xuất cảng gỗ của Việt Nam sang Hoa Kỳ và thế giới. Trước khi đi vào chi tiết của bài viết, có thể nhắc sơ về bà Vũ Kim Hạnh ắt đã quen thuộc với nhiều người trong nước. Bà từng là Tổng Biên Tập báo Tuổi Trẻ, cũng như nằm trong nhóm sáng lập tờ tuần báo Sài Gòn Tiếp Thị, từng là những tờ báo khá thành công tại Việt Nam.
Franklin D. Roosevelt (1882-1945), Tổng Thống Hoa Kỳ thứ 32 và là vị tổng thống Mỹ duy nhất phục vụ hơn 2 nhiệm kỳ, đã từng nói rằng, “Tự do của nền dân chủ không an toàn nếu người dân dung túng sự gia tăng của quyền lực cá nhân tới mức trở thành mạnh hơn chính nhà nước dân chủ đó. Điều đó trong bản chất là chủ nghĩa phát xít: quyền sở hữu của chính phủ thuộc về một cá nhân, một nhóm người, hay bất cứ thế lực cá nhân nào đang kiểm soát.” Lời cảnh giác đó của TT Roosevelt quả thật đã trở thành lời tiên tri đang ứng nghiệm trong thời đại hiện nay của nước Mỹ. Tổng Thống Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu và gần 8 tháng của nhiệm kỳ hai đã thể hiện rõ ý chí và hành động của một nhà lãnh đạo muốn thâu tóm mọi quyền lực trong tay mình bất chấp những việc làm này có phá vỡ nền tảng tự do và dân chủ mà nước Mỹ đã nỗ lực không ngừng để tạo dựng và giữ gìn trong suốt hai trăm năm mươi năm qua hay không!
Từ lâu trong chính trị Mỹ vẫn tồn tại một quy tắc bất thành văn, khi thì nói lên to rõ “chúng ta tốt đẹp hơn như thế này,” hoặc có khi chỉ thì thầm, nhẹ nhàng, rằng đảng Dân Chủ không nên sa vào bùn lầy. Nhiều thập niên qua, “quy tắc” này đã định hình cả vận động tranh cử lẫn cách cầm quyền lãnh đạo. Tổng thống Barack Obama, bằng sự điềm tĩnh, được xem là bậc thầy về nghệ thuật này, ngay cả khi Donald Trump mở màn thuyết âm mưu “giấy khai sinh giả.” Tổng thống Joe Biden cũng vậy. Ông lèo lái đất nước sau đại dịch bằng chiến lược đặt niềm tin vào sự văn minh, đoàn kết, tin rằng lời kêu gọi phẩm giá có thể giữ thăng bằng cho con thuyền trong cơn chao đảo vì sóng dữ.
Trong nhiều tháng qua, các tài khoản chính thức của Bạch Ốc và Bộ Nội An trên mạng X liên tục tung ra hình ảnh và video (meme) dị hợm: từ ảnh ghép kèm âm thanh chế giễu, những đoạn đăng kiểu TikTok, cho đến tranh vẽ bằng trí tuệ nhân tạo. Đây không phải trò vui của vài nhân viên rảnh rỗi, mà là một chiến dịch có chủ ý, lặp đi lặp lại, như muốn răn: ai mới thực sự được coi là người Mỹ. Trang NPR ngày 18 tháng 8 nhận định: “Các tài khoản chính thức của chính quyền Trump đang khai thác đủ kiểu meme, hình ảnh AI với giọng điệu đầy thách thức trong các bài đăng trên mạng xã hội.”
Trước khi quay lại cùng cuộc họp song phương giữa Trump và Putin tại Alaska, hãy quay lại những cuộc họp giữa Donald Trump và lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong Un trong nhiệm kỳ đầu của Donald Trump. Lần đầu tiên, một đương kim tổng thống Hoa Kỳ đã hạ mình sang Châu Á đến ba lần, lần đầu tại Singapore, rồi Việt Nam và cuối cùng ngay tại khu phi quân sự giữa Nam-Bắc Hàn, để gặp và nâng cao vị thế một tay "Chí Phèo" cộng sản mặt sữa nhưng khét tiếng độc ác lên vị thế chính thức ngang hàng với Hoa Kỳ trên chính trường quốc tế.
Trong căn phòng trắng, lổm chổm những mảng phù điêu mạ vàng trên trần nhà và tường, một người đàn ông mảnh khảnh, nhanh nhẹn bước ra giới thiệu trước ống kính báo chí món quà đặc biệt ông cố ý mang theo tặng Tổng thống Donald Trump. Đó là lần hiếm hoi CEO của hãng Apple, Tim Cook, xuất hiện trong trang phục sơ mi cà vạt vest đen. Ngay cả trong những lần ra mắt sản phẩm iPhone mới hàng năm, vốn được xem là sự kiện quan trọng bật nhất của Apple, người ta cũng không thấy Cook phải bó mình trong bộ lễ phục trịnh trọng như vậy. Tim Cook đã mang đến cho các tín đồ của trái táo một sự bất ngờ, giống như 15 năm trước, ông xuất hiện trên tạp chí Out ở vị trí đầu bảng xếp hạng Power 50, một danh sách xếp hạng những cá nhân đồng tính nam và đồng tính nữ có ảnh hưởng nhất vào thời điểm đó.
Trong những tháng qua, thảm họa đói của người Palestine ở dải Gaza đã làm thế giới rúng động. Tin tức về trẻ em Palestine bị bắn chết trong khi cố len lỏi tới rào sắt để nhận thức ăn viện trợ được truyền đi; nhiều người đặt câu hỏi về lương tri của những kẻ tổ chức “công tác nhân đạo” này (công ty Gaza Humanitarian Foundation do chính phủ Trump hậu thuẫn). UN ước tính có khoảng 1,400 người Palestine đã chết khi tìm cách nhận thực phẩm cứu trợ. Vào tháng 12 năm 2023, Nam Phi đã đệ đơn kiện Israel lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cáo buộc quốc gia này phạm tội diệt chủng ở Gaza. Một số quốc gia khác tham gia hoặc bày tỏ sự ủng hộ đối với vụ kiện, bao gồm: Nicaragua, Bỉ, Colombia, Thổ Nhĩ Kỳ, Libya, Ai Cập, Maldives, Mexico, Ireland, Chile Palestine…
Trí nhớ của một cộng đồng không chỉ mất đi khi thời gian làm phai mờ, mà có khi có bàn tay cố tình tháo gỡ. Không cần nhiều bút mực, chỉ cần bỏ vài dòng, thay một chữ, hoặc xóa một đoạn – câu chuyện lập tức đổi nghĩa. Lịch sử hiện đại đã nhiều lần chứng kiến điều đó. Năm 1933, chính quyền Quốc xã Đức đốt sách giữa quảng trường, thay lại giáo trình, đặt viện bảo tàng và văn khố dưới quyền Bộ Tuyên Giám. Joseph Goebbels nói: “Chúng ta không muốn người dân sử dụng cái đầu. Chúng ta muốn họ hành xử theo cảm tính.” Tám thập niên sau, ở một góc khác của địa cầu, những bản thảo của Trương Vĩnh Ký – người khai sáng nền quốc ngữ Việt – bị loại khỏi thư viện vì bị gán là “tay sai thực dân”. Sau 1975, chính quyền cộng sản xét duyệt văn hóa trên toàn quốc: các tác phẩm học thuật bị cấm; bị đốt, tên tuổi các học giả và nhà văn miền Nam biến mất khỏi mọi tiến trình văn hóa. Tại Hoa Kỳ ngày nay, sự thật không bị đấu tố – nhưng bị biên tập lại.



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.