Hôm nay,  

Chiều 30 Trên Phố Bolsa

11/05/201700:00:00(Xem: 12120)

Trước mặt tôi con đường dài thẳng tắp…

Ở ngã tư Brookhurst và Bolsa, vài khách bộ hành bước vội dưới hàng cờ vàng sọc đỏ trịnh trọng treo trên những cột điện hai bên đường.

Ngày 30 tháng 4 năm ấy, người ta bảo nếu cột đèn có chân, chúng cũng tìm đường vượt biên… 42 năm sau, câu nói huyền thoại dân gian đó đã trở thành thần thoại.

Cột đèn mà có chân cũng lên tàu trôi ra biển… nói chi đến thân phận người dân. Họ chen chúc trên những chiếc thuyền lênh đênh về đâu không ai biết nhưng quyết tâm đổi tất cả cho đời sống tự do nhân quyền.

Sự tích “con Rồng, cháu Tiên”: Lạc Long Quân lấy Âu Cơ sinh được 100 con, nửa theo cha xuống biển, nửa theo mẹ lên núi… Thế kỷ thứ 8 trước công nguyên, 50 con theo mẹ Âu Cơ lập nên bộ lạc Văn Lang ở vùng đồng bằng sông Hồng, núi Tản Ba Vì, đất thiêng xứ Đoài.

Truyện kể thuyền nhân cuối thế kỷ 20, huyền thoại ấy tưởng như tái diễn: Ra đi gần nửa vùi thân dưới biển, nửa kia tản mát khắp nơi rồi tụ họp về vùng nắng ấm Cali, dựng nên thành phố nhỏ Little Saigon thân yêu đã mất tên nơi quê nhà.

Nghĩ về đất mẹ, 42 năm dài đủ cho đất nước lột xác nhiều lần, thay đổi chủ nghĩa để ra khỏi con đường tối tăm mà hòa nhập vào văn minh thế giới. Tiếc thay đạo đức suy đồi, lòng dân ly tán, tình người oán thán nên quê hương mãi long đong, vận nước vẫn nổi trôi…

Hơn 3 thập niên, quên hẳn quá khứ đau thương, người đi năm ấy đã tấp nập trở về. Lợi ích cá nhân to hơn hạnh phúc dân tộc… “Bầu ơi, thương lấy Bí cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn” ít nhiều chẳng còn thích hợp. Họ sẽ nói gì nếu tình cờ gặp lại cây cột đèn vẫn đứng “trơ gan cùng tuế nguyệt” ở quê nhà? “Em ra đi nơi này vẫn thế!”(nhạc T C Sơn). Anh đi chẳng đặng... sao anh lại về?

Ngày này năm xưa 30 tháng 4, 1975, Võ Văn Kiệt định nghĩa: “có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn” nói lên nỗi lòng người dân chia cách do chủ nghĩa hận thù tàn bạo gây ra. Ngày nay hàng triệu người vui ấy hẳn đã thức tỉnh “vất súng, vất cùm, vất cờ, vất đảng”, ý thức hệ tự phát nghiêng về phía quốc gia.

blank
Phố Bolsa tại thành phố Westminster.

Sống đời viễn xứ, người già mong “sẽ có một ngày” (thơ N C Thiện). Ngày ấy phải chăng rất gần? Còn gần hơn một khi hàng triệu người vui hôm qua cùng biết buồn như những người đi trước: Dương Thu Hương, Bùi Tín, Vũ Thư Hiên, Tô Hải, Tạ Phong Tần, Điếu Cầy Nguyễn Văn Hải, Luật sư Nguyễn Văn Đài… thì lòng người thống nhất! Đoàn kết là sống, dù cho biển Đông dậy sóng, dân ta cùng tát cũng sẽ cạn.


Chiều nay, chủ nhật cuối tuần ngày 30 tháng 4, một mình trên phố Bolsa, tôi nhìn nắng quái ửng sáng màu cờ mà thầm nghĩ đến tình hoài hương mỗi ngày một chồng chất. Đi dưới cờ vàng, hàng hàng lớp lớp phất phới bay trên đầu, tôi ngơ ngẩn nhìn quanh… Phố xá vắng hơn thường lệ vì 30 tháng 4 mãi mãi là ngày Quốc hận!

Sáng nay, Little Saigon vừa tổ chức lễ treo bảng: “Bolsa Avenue Đại Lộ Trần Hưng Đạo” lần đầu trong lịch sử Hoa Kỳ. Thành phố tị nạn mỗi ngày một lớn mạnh. Thế nhưng…

Bên trái, một tiệm ăn phát đạt. Chủ nhân nói tiếng Hà Nội mới, nghĩ rằng họ sang đây bằng visa EB-5 nếu đã đầu tư hơn 500,000 USD vào một dự án tạo ra việc làm ở Mỹ.

Bên phải, công ty chuyển tiền về Việt Nam, người ra kẻ vào tấp nập. Tiền đi ngõ tắt và tiền kiếm bằng mồ hôi nước mắt cũng đều “hồi hương” vì nhiều lý do cá nhân. Tổng cộng xấp xỉ 10 tỷ hàng năm.

Gần đó, có hãng du lịch về thăm quê hương giá rẻ. Người ta bỏ vợ, bỏ chồng nhưng không thể bỏ quê hương yêu dấu cho dù lý luận phải trái ra sao.

Xa xa, văn phòng luật sư lo di trú, thẻ xanh cho thương gia giầu có, du học sinh từ quê nhà. Mặt tiền khang trang, nhân viên đồng phục, công ty mở rộng dịch vụ từng đợt.

Tôi đi, đi mãi đến đường Bushard, gần khu Phúc Lộc Thọ. Nơi đây có những bức tượng Tàu lạc lõng và nhiều hàng quán đã sang tên. Poster ca nhạc sĩ từ trong nước sang Mỹ biểu diễn quảng cáo ở khung kính mặt tiền chợ búa cũng nhiều. Chiếc xe Tesla tự lái đời mới của một đại gia họ Nguyễn giá hơn 100,000 USD đậu ở parking cho dân tị nạn chiêm ngưỡng trước khi chuyển về nước. Địa ốc bộc phát mạnh mấy năm nay vì dân Việt và Tàu mua nhà bằng tiền mặt rất phổ thông.

Bản nhạc “Trường Sơn Đông - Trường Sơn Tây” có lần phát ra tại một nhà hàng bị tắt tiếng vì tảy chay nhưng giọng Hà Nội mới của cô xướng ngôn viên ở một đài phát thanh ngay Little Saigon vẫn ra rả giới thiệu mục văn nghệ thành phố mang tên “Bác” nên chẳng cần du lịch mà xung quanh cũng phảng phất không khí quê nhà.

Quan chức nước tôi hiện nay tìm đường bỏ xứ ra đi. Mỉm cười tự hỏi, một mai nơi này cũng lại phải đổi tên vì đồng tiền tham nhũng? Little Saigon sẽ thành Little… gì đây? Tôi “bức xúc” chưa biết “nên kế hoạch” “thế lào” nên “vô tư” viết vài “nời” “khẩn trương”.

05/07/2017

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.
Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.
Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.
Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.
Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.
Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.
Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.