Hôm nay,  

Tri Ân và Xin Lỗi

03/08/201700:00:00(Xem: 7405)
Mùa hè năm 2015, chúng tôi gặp nhau, không còn thơ dại như hồi học chung, chỉ vỏn vẹn sáu người, khoảng một phần mười của sĩ số lớp học ngày xưa. Nhưng tình bạn từ thời mẫu giáo, từ thời Trung học vẫn còn. Như vậy là vui lắm, mỗi năm gặp nhau một lần, được thăm quý Thầy Cô thời Trung học, thấy mình được trở về thời 16 tuổi, dù trong khảnh khắc cũng vui lắm rồi.

Dạo đó Cô giáo Quốc văn năm lớp sáu cho làm một bài Luận với đề tài "Em sẽ ra sao trong năm 2015?". Mấy chục cái đầu, vài chục tư tưởng… nhỏ tưởng tượng đủ thứ. Không ai tưởng tượng ra mình họp lớp ở xứ người, với các lớp đàn anh, đàn chị nhiều hơn là lớp bạn cùng khóa của mình.

Hầu hết điều chúng tôi tưởng tượng chuyện xảy ra 2015 không đúng. Một trong những điều đúng là chúng tôi vẫn còn được gặp nhau sau hơn 25 năm rời Trung học. Chung là Bác sĩ, Long là Kiến trúc sư như mơ ước từ lúc Tiểu học. Và quan trọng hơn hết chúng tôi đã thực hiện đúng lời hứa với lòng.

@@@

Mùa hè năm đó, về Cù Lao Phố ở Biên Hòa chơi, tắm sông Đồng Nai, chúng tôi thường bơi thi với đủ kiểu bơi sãi, bơi chó, bơi ngửa, bơi ếch..., ai giỏi kiểu nào thì bơi kiểu đó, miễn là về đền đích trước.

Chúng tôi chọn khúc sông vắng để tha hồ la hét, đùa giỡn, không sợ làm phiền lòng những người thích yên tĩnh. Vậy mà bao giờ cũng có một anh thanh niên trẻ ngồi trên bờ sông với cái kính mát che nửa khuôn mặt huớng về phía chúng tôi. Lúc đầu chúng tôi còn ngại ngùng khi thấy "khán giả không mời mà đến" luôn hướng mắt về phía mình. Lâu dần, thấy anh ta chỉ im lặng ngồi quan sát, hiền lành vô hại, chúng tôi vẫn chơi đùa như không gian khúc sông đó của riêng mình.

Thường thì chỉ có tụi con trai tắm sông, tụi con gái đứng trên bờ vừa làm giám khảo, vừa làm cổ động viên. Có một lần duy nhất, hai tay bơi giỏi nhất lớp về đích gần như ngang ngửa. Cả bọn chia làm hai phe, lúc đầu còn nhỏ nhẹ, về sau hăng quá, khoa tay, múa chân, gân cổ cãi nhau, tranh phần thắng cho gà nhà. Không ai nhừơng ai, bên nào cũng cho là "gà của mình" thắng, "gà" bên kia là "gà... nuốt dây thun".

Cuối cùng chúng tôi đến hỏi ý kiến khán giả thầm lặng luôn ngồi dựa gốc cây hướng mắt về phía chúng tôi. Thành phần thứ ba bao giờ cũng sáng suốt, không có thiên kiến, và không thiên vị.

Chúng tôi kéo đến gần "khán giả thầm lặng", nhao nhao:

- Chú ơi, Chú theo dõi cả hai đội bơi từ đầu, Chú thấy đội nào về đích trước Chú?

- Bên kia mắt quáng gà, cận thị không thấy mình thua phải không Chú?

- Chú cho ý kiến đi Chú, bên kia nhất định không chịu thua.

- ……

Đợi chúng tôi ngưng khiếu nại, khán già trung thành và thầm lặng ở bến sông trả lời:

- Trước hết, các em cho tôi lên chức Chú hơi sớm ! Khoảng vài năm trước, chắc tôi cũng bằng tuổi các em bây giờ. Thứ hai, tôi rất tiếc không góp ý ai thắng cho các em được vì tôi không thấy gì hết. Mắt tôi bị hư trong một trận đánh lớn ở An Lộc hai năm trước. Các em có nghe nói đến những từ: "Mùa hè đỏ lửa", "An Lộc kiêu hùng" phải không?


Chúng tôi há hốc, miệng, trợn tròn mắt kinh ngạc, ân hận. Tụi con gái còn rơm rớm nước mắt. Bỗng nhiên chợt thấy mình gần giống một nhân vật hợm hỉnh khoe đồng hồ với một người bạn mù trong chuyện "Tâm Hổn Cao Thượng" của Edmond De Amicis, Hà Mai Anh dịch.

Cả bọn, từ con trai đến con gái, đều lắp bắp không thành lời:

-Xin lỗi, chân thành xin lỗi Chú, ngàn lần xin lỗi, tụi cháu không biết.

Người thanh niên trè cười hiền hòa:

- Các em không có lỗi vì tôi đeo kính đen lúc trời đang nắng, nhưng tôi sẽ buồn vì các em cứ gọi tôi là Chú.

- Xin lỗi đã làm cho anh buồn, và cảm ơn anh không bắt lỗi tụi em.

- Không sao, dù bom đạn lấy mất đôi mắt tôi, nhưng nghe tiếng các em nô đùa, tôi cũng vui vì ít nhiều sự hy sinh của tôi đã góp phần vào sự bình yên của nơi này, góp phần giữ cho các em niềm vui của tuổi thơ.

……

Đó là mùa hè năm 1974. Chỉ một năm sau, là biến cố 30 tháng 4 1975 rất buồn của đất nước, chúng tôi cũng bị cuốn theo cùng vận nước, lưu lạc khắp nơi. Và không bao giờ có dịp gặp lại người thương binh đã bỏ cặp mắt lại chiến trường An Lộc.

@@@

Xin được viết vài dòng riêng cho người thương binh năm đó. Không biết bây giờ anh còn sống, hay đã "trả xong nghiệp" như anh đã nói với chúng tôi, bầy học trò nhỏ tắm sông ở Cù Lao Phố năm xưa. Nếu anh còn sống, hy vọng có ai đó đọc cho anh nghe những giòng này.

Thua Anh, chỉ có cơ hội nói chuyện với anh một lần, chưa kịp hỏi tên Anh, nhưng tụi em thấy mình nợ anh nhiều lắm. Trong hạnh phúc, thành đạt của tụi em bây giờ có một phần xương máu của anh, có phần đóng góp của cặp mắt anh bỏ lại An Lộc năm 1972.

Từ bao nhiêu năm qua, chưa hề nói với ai, ngay cả nói với nhau, giữ đúng lời tự hứa với lòng, không hẹn mà tụi em cùng đóng góp mỗi năm cho quỹ ủng hộ thương phế binh, cho 11 lần Đại Nhạc Hội cảm ơn Anh, mặc dù tụi em chưa bao giờ đến tham dự Đại Nhạc Hội. Cũng như anh năm xưa, ngồi thầm lặng ở một góc sông nghe tụi em chơi đùa nhớ lại thời học trò của mình. Mỗi năm, không hẹn, mà tụi em cùng thầm lặng đóng góp, và nhớ lời anh kể với tụi em năm nào, nhớ tới thái độ chịu đựng, coi "chiến tranh như tai trời ách nước" của anh.

Năm nay, lần đầu tiên xin viết ra chuyện này, vì đã 42 năm từ ngày chiến tranh chấm dứt, các chú các anh thương phế binh chắc cũng "đã trả xong, hoặc sắp xong nghiệp", không biết tụi em còn có cơ hội góp phần trả nghĩa bao nhiêu năm nữa?

Xin viết lại chuyện này vào những ngày sắp có "Đại Nhạc Hội Cảm ơn anh lần thứ 11" ở San Jose CA để góp phần nhắc mọi người cùng góp bàn tay. Và xin được coi như một lời xin lỗi chân thành lần thứ hai của tụi em vỉ chuyện không biết anh đã để lại đôi mắt ở chiến trường.

Ngàn lần tri ân, và ngàn lần xin lỗi.

Nguyễn Trần Diệu Hương

California đầu tháng 8 2017

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước45678910Trang sauTrang cuối

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...

Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.

Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.

Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.

Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?

Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.

Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.

Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.

Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.

Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.
Trang đầuTrang trước45678910Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.