Hôm nay,  

Về bức hình ‘đốt sách 75’; Cách tìm nguồn hình

16/08/201709:57:00(Xem: 10734)
Về bức hình ‘đốt sách 75’; Cách tìm nguồn hình
 
Trùng Dương
 

Biết có nhiều người không vui khi đọc bài này. Nhưng vì tôn trọng sự thật, không chỉ vì vốn đó là nguyên tắc chính của một người viết báo, mà còn vì đó là nền tảng của tự do dân chủ đối nghịch với chế độ độc tài cộng sản dựa trên sự dối trá, tôi thấy có bổn phận phải lên tiếng về một sự kiện tưởng là nhỏ nhưng thực tế không hẳn vậy.
 

Về bức hình ‘đốt sách 75’

Hôm rồi đi tìm hình đốt sách Miền Nam để minh hoạ cho một bài viết (*) trong đó có phần về chiến dịch của cộng sản nhằm hủy diệt sách báo và các nghệ phẩm của 20 năm văn học nghệ thuật Miền Nam sau khi chiếm được Miền Nam vào năm 1975, tôi bắt gặp một tấm hình đã được nhiều trang Web xử dụng, có nơi chú thích là “một cảnh đốt sách tang thương sau 75.” Vô số trang Web đã dùng lại hình này, nơi này trích nguồn của nơi kia, hoặc một cách mơ hồ là hình Internet, trừ nguồn chính. Và có lẽ cũng đã có người xử dụng để in trong sách giấy.

Bức hình mô tả một người đàn ông đứng quay lưng lại ống kính máy hình đang châm thêm vào đám cháy bừng bừng gồm sách vở và đồ đạc văn phòng, có vẻ như trong sân trước một ngôi nhà khang trang. Bức hình được chú thích là một cảnh đốt sách Miền Nam vào tháng Năm 1975, và mặc nhiên được mọi người nhìn nhận như vậy. Tìm bằng Google Images sơ sơ cũng được cả chục trang Web dùng cũng hình đó, như hình chụp lại một trong những trang Web đó:

google-image-search_ie-2.jpg

Hình chụp một trong những trang Web sử dụng bức hình “đốt sách 75.”

Thực tế, đấy không phải là hình một cảnh đốt sách tại Sàigòn vào tháng Năm 1975. Mặc dù việc cộng sản hủy diệt sách của Miền Nam có thật, qua những chứng liệu của các nhân chứng sống, trong đó hai người mà tôi biết còn sống và vẫn hoạt động, là các nhà văn Nhật Tiến và Nhã Ca, cả hai đồng thời cũng là nạn nhân của chiến dịch của cộng sản nhằm tiêu diệt một nền văn học nghệ thuật có thể nói là sáng giá và phong phú nhất trong lịch sử văn học nghệ thuật của Việt Nam. Hai nhà văn này đã ghi lại kinh nghiệm đau thương không cho riêng họ và những đứa con tinh thần của họ, mà còn của cả đất nước và dân tộc Việt.(**)

Bức hình “đốt sách” ấy thực ra là hình chụp một cảnh đốt sách trước thư viện của Mỹ tại Huế vào tháng Năm 1966.

blank

Ghi chú trong hình: “Sinh viên tại cảnh đốt sách tại Nam Việt Nam, ngày 27 tháng Năm, 1966. Một sinh viên chống chính quyền ném sách và giắy tờ vào đống lửa tại Thư viện Phòng Thông tin Hoa Kỳ tại đây [Huế]. Bọn trẻ Phật giáo đã lục soát thư viện và đốt sách, đồ đạc, và trụ sở này.” Nguồn: http://www.gettyimages.com/detail/news-photo/hue-south-vietnam-an-anti-government-student-throws-books-news-photo/514871028#5271966hue-south-vietnam-an-antigovernment-student-throws-books-and-picture-id514871028


Đã hẳn bức hình đầy tính bi kịch, “đáng giá hàng ngàn chữ,” không dùng uổng. Nhưng kẹt nỗi nó không đúng với bối cảnh thật trong đó nó thường được xử dụng. Một anh bạn văn khi nghe tôi nói về nguồn chính xác này thì bảo, thì đó cũng là cảnh cộng sản đốt sách vậy. Tôi đáp trước hết mình không biết đích xác người trong hình là ai, thuộc phe nào; và thứ hai bức hình đã thường được gán cho thời điểm sai.

Một trong những lý do chúng ta không chấp nhận cộng sản là vì tính dối trá gian xảo của họ, sẵn sàng bẻ cong hoặc xóa bỏ lịch sử để phục vụ cho những mưu đồ bất chính. Chúng ta sẽ không thể, dù vô tình hay không biết, làm chuyện dối trá như họ.

Vả lại, xử dụng một bức hình chụp ở một thời điểm khác cho một biến cố tuy có thể tương tự nhưng không đúng thời điểm như vậy là một xâm phạm không thể chấp nhận trong ngành truyền thông báo chí.

Tôn trọng sự thật là thái độ khiến chúng ta khác rất xa với người cộng sản.

Cách tìm nguồn của hình ảnh

Nhân viết về đề tài nguồn của hình, thiết tưởng cũng xin chia sẻ với độc giả vài Web site hữu ích về việc tìm nguồn hình.

Có nhiều Web site cho phép chúng ta tìm nguồn của một hình ảnh, còn gọi là reverse image search engines (tạm viết tắt là RISE). Hai trong số đó tương đối thông thường và có lẽ đơn giản cho việc xử dụng nhất là Google Images và TinEye. Bạn đọc nào muốn tìm hiểu về những cái RISE khác có thể vào link bên dưới.(***)

Google Images có tại trang nhà của Google Search. Vào trang này, 1) ở góc trên về phía tay mặt bạn thấy chữ Images:

blank

2) bấm vào đó, sẽ thấy trang Google có hình máy ảnh trong khung dưới chữ Google:

blank

3) bấm vào hình máy ảnh, sẽ thấy trang này:

blank

4) nếu là hình trên một trang Web mà mình muốn tìm nguồn, thì hoặc sao và dán link vào hộp Search, hoặc right-click con chuột vào hình đó rồi Save As hình, xong đưa con chuột ra desktop, right click rồi Paste trên desktop cho dễ tìm. 5) Sau đó, trở lại trang Google, bấm vào Upload an Image, rồi Choose file, chọn hình mình muốn tìm nguồn. Bạn sẽ nhận đuợc danh sách những Web page dùng hình đó. Đây là lúc mình phải vận dụng trí óc để chọn cái nguồn nào mà mình cho là hợp lý nhất.

Nổi tiếng nhờ có sẵn một kho dự trữ hình lớn nhất, Google Images được Google đưa vào trang tìm kiếm của họ vào năm 2011, hoàn toàn miễn phí, không giới hạn kích thước của hình cũng như dạng của hình, jpg hay những dạng hình ảnh khác đều được. Tuy nhiên, bạn không thể dùng Google Images trên những máy di động, như iPhone hay iPad.

Ngoài Google Images còn có TinEye.com, một sản phẩm của hãng Idee Inc. ở Toronto, Canada.  TinEye duy trì một kho gồm 13.9 tỉ hình ảnh, cho tìm nguồn hình miễn phí, miễn là không quá 150 lần tìm kiếm mỗi tuần. Hình phải ở dạng JPG, PNG và GIF, và có thể tải lên hộp Search hình có kích thước 20 MB là tối đa. Muốn tìm nguồn của hình nặng hơn và nhiều lần kiếm nguồn hơn hạn định thì phải mở chương mục và đăng ký, 200 Mỹ kim/năm. Các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp hay nghiệp dư thường dùng TinEye để theo giõi xem sản phẩm của họ đã được Web site nào “vô tư” xử dụng mà không mua hoặc xin phép. TinEye có plug-in app cho các Web browser Chrome, Internet Edge và Firefox.

Bên dưới là hình chụp trang Search của TinEye. Bạn chỉ việc hoặc copy/paste link của trang Web có hình mà bạn muốn tìm nguồn của một bức hình (đúng ra là những nơi đã dùng hình đó), hoặc tải lên hộp Search bức hình liên hệ mà bạn copy từ computer của mình:

blank

Khi tìm nguồn cho bức hình “đốt sách,” tôi dùng Google Images trước, kết quả được tới gần chục trang kê danh sách các trang Web đã dùng hình này, nhưng không thấy nguồn chính. Chuyển qua tìm trên TinEye, chỉ được tám kết quả, nhưng một trong số đó có cái mà mình cần (hàng thứ hai):

blank

Tuy nhiên, vì Corbis Images (do Microsoft gầy dựng, sau bán lại cho Visual China Group ở Beijing vào đầu năm ngoái, và Getty Images, trụ sở đặt tại New York, ký giao kèo với VCG đề bán hình ảnh của Corbis khắp thế giới trừ tại Hoa lục), nên từ cái link TinEye cho, tôi phải vào gettyimages.com kiếm, với từ chính “book burning vietnam,” thì được trang bên dưới:

blank

Có lẽ vì bức hình “đốt sách” được đặt bên cạnh bức sinh viên học sinh Miền Nam bị cộng sản xua đi biểu tình chống “văn hoá đồi trụy” vào ngày 27 tháng Năm, 1975 nên đã bị hiểu lầm cũng được chụp cùng thời điểm, chăng? Tuy nhiên, khi double click vào hình đốt sách, ta được các chi tiết sau:

blank

 
Khung giữa bên cạnh hình là các chi tiết về bức hình. Trong khung bên tay mặt cho thấy giá của bức hình là 575 Mỹ kim cho khổ lớn 300 dpi, đủ để in báo hay sách. Vậy xin lưu ý chi tiết này với vị nào đang “vô tư” xử dụng hình này. Hiện đã có những RISE có thể tìm kiếm bằng nội dung hoặc mầu sắc của một bức hình, không nhất thiết bằng từ chính (keyword).

Tóm lại, giữa hai RISE tìm nguồn hình ảnh phổ thông nhất hiện nay, TinEye xem ra chuyên biệt về hình ảnh hơn, do đấy kết quả chọn lọc hơn, so với Google Images vốn tạp nham, như một cửa hàng tạp hoá, đòi hỏi thì giờ và cân nhắc hơn trong việc chọn cho đúng nguồn giữa hàng chục kết quả. [TD, 08/2017]

Chú thích:

(*) Trùng Dương, “Từ Đền Cấm Sách Parthenon ở Đức, Buenos Aires, tới chiến dịch cộng sản đốt sách Miền Nam 1975,” http://www.diendantheky.net/2017/07/trung-duong-tu-en-sach-cam-parthenon-o.html, và http://damau.org/archives/47071.

(**) - Nhật Tiến, “Hoàn Cảnh Sáng tác Của Anh Chị Em Văn Nghệ Sĩ Ở Quê Nhà - Thời điểm Sài Gòn Sau 30-4-1975  và Hải ngoại sau 1980”: https://nhavannhattien.wordpress.com/hoan-canh-sang-tac-cua-anh-chi-em-van-nghe-si-o-que-nha/

- Nhã Ca, Nhã Ca Hồi Ký Một Người Mất Ngày Tháng, Tủ Sách Thương Yêu, xuất bản lần đầu tại hải ngoại, 1990. Sách dầy 592 trang, mô tả chi tiết và linh động cuộc ruồng bắt và bỏ tù đầy đọa các văn nghệ sĩ Miền Nam sau khi cộng sản cưỡng chiếm Miền Nam năm 1975.

(***) Reverse Image Search Engines, do Tiến sĩ Robert Frischholz sưu tập và bảo trì tại https://reverseimagesearch.net/

 

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối

Texas, mùa thu 2025 – trên khuôn viên đại học giữa vùng đất vốn tự hào là “trái tim bảo thủ của nước Mỹ”, thay vì nghe tiếng lá thu rơi, người ta lại nghe tiếng giày đinh vang vọng, bước chân của bóng ma McCarthyism quay về - phiên bản thế kỷ 21 - trở lại giảng đường với tốc độ và sự kinh dị của thời đại kỹ thuật số. Ngày 9 tháng 9, trên bục giảng của trường Texas A&M University, giáo sư Melissa McCoul trong giờ văn học thiếu nhi, dùng hình một con kỳ lân tím để nói với sinh viên rằng bản sắc con người không chỉ có hai nửa nam–nữ. Một sinh viên giơ tay hỏi: “Điều này có hợp pháp không?” và viện dẫn sắc lệnh mà Tổng thống Donald Trump ký hồi tháng Giêng, tuyên bố chỉ có hai giới tính sinh học. Bà McCoul đáp bằng lý lẽ, không viện dẫn chính trị. Nhưng một chiếc điện thoại trong lớp đã ngầm quay lại hình ảnh. Và chỉ ít lâu sau, cả nước đều xem đoạn clip ấy – không phải để học, mà để phán xét.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.

Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.

Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.

Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.

Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.

Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.

Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.

Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?

Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối
Bản tin

VB Podcast

DB Derek Trần: Tôi làm tất cả để bảo vệ cộng đồng mình trong vấn đề di trú

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.