Hôm nay,  

Có Khi Biển Lặng…

20/12/201713:29:00(Xem: 6312)
Có Khi Biển Lặng…  
 
Truyện ngắn Nguyễn Văn Sâm
 
Tặng Võ Kỳ Điền


blank

Sáng sớm tàu qua khỏi chòi đáy cửa Ba Động hướng về phía đông. Cả ngày lênh đênh trên biểm nhắm hướng mặt trời. Biển láng trơn như tờ giấy trải trên bàn. Lấp lánh ánh nắng càng lúc càng diụ lần, rọi một lằn đỏ lợt lăn tăn chạy song song với con tàu,  xuất phát ra từ mặt trời vàng ối núp nửa mình dưới đường giao tiếp giữa không gian và mặt nước. Ngoài xa kia minh mông một màu xanh lờ lợ đẹp vô song. Thỉnh thoảng từng đàn cá nhám lội đua, phô bày những cái lưng gù, cong quá độ. Ngó chúng phóng nhảy bơi đua, cả bọn ai nấy đều không nháy mắt, tưởng chừng như nắm bắt được sự thành thơi của đàn cá mà dân đất liền không dễ gì có dịp thưởng thức. Tiếng máy tàu xình xịch trầm trầm vẫn hồn nhiên phát ra âm thanh cố hữu của mấy ngày ru đoàn người vô giấc ngủ dật dờ.

Khi tàu quay mũi về hướng Nam chừng một giờ đồng hồ thì chỉ còn bốn người , không say sóng, tương đối khỏe, trụ trên nóc tàu, thưởng thức cảnh hoàng hôn.

Rốc, trẻ nhứt bọn, đương nằm, tay lót dưới ót làm gối, hơi ngóc đầu dậy, nói chỏ vô ba người ngồi.

‘Người ta đi biển sóng gió, mưa bão, hãi tặc, đói khát; tàu mình đi như ngao du. Thiệt là may vô cùng. Bữa nay là mùng bảy Tết coi như còn Tết, mình đặt tên cho buổi chiều đẹp hôm nay là ‘Biển Xuân Bình Yên’ để sau nầy nhớ lại nha anh em?’

Ông Cường, bạn già ngồi bên tay trái của Thãnh điều chỉnh:

Không phải chiều nay thôi mà là nguyên cuộc hải trình nầy là Biển Xuân Bình Yên. Biển Xuân Bình Yên đã hổ trợ cho tàu Trà Vinh chúng mình và những con tàu khác đương linh đinh những ngày gần đây.’

Thãnh quay qua khều vai người bạn ngồi bên mặt:

‘Xuân bình yên thì có nhạc, quí bạn đương thưởng thức nhạc của máy Kobuta 4 blốc đầu bạc.  Trầm hùng hết biết thấy không!  Đây là tiếng nhạc tiễn đưa, cùng một điệu đó nhưng tàu có phước thì được tiễn vô đất hứa, đất tự do. Còn  tàu vô phước....’

Già Cường,  hích nhẹ vô vai Thãnh:

‘Phủi, phủi, ông nội ơi đừng nói gở! Ai có mặt trên tàu cho tới giờ nầy đều có phước hết. Bao nhiêu người mất tiền mà lỡ chuyến, biết bao người bị bắt lại mất hết tiền bạc còn bị vô tù. Chúng ta sắp tới nơi rồi chẳng phải có phước là gì?’

Thãnh gật gật đầu chấp nhận sự phát biểu của người đồng hành nhưng anh vẫn tiếp tục miên mang với ý nghĩ mình:

‘Có phước chăng, anh chàng ba hoa tuyên bố với bạn mới thân rằng tao tới Mỹ được thì  thằng chủ tàu đừng hòng lấy được thêm một cắc, thiếu  mấy lượng hả, tin đi, ngu sao trả, nó chủ tàu lời biết mấy!  Có phước chăng, thằng cha xồn xồn lợi dụng đêm tối mò con nít? Có phước chăng người nào đó trên tàu lượm được vàng của bạn đồng hành yểm luôn khiến họ khóc sưng mắt? Có phước chăng cái gia đình giàu kia, ỷ đi đông người chi tiền nhiều luôn luôn càu nhàu là tàu xui vì cho đàn bà ‘mang mển’ theo khiến cho có người bốn mắt trên tàu? Có phước chăng mấy cha còn mạnh mẽ mà hể cần tát nước thì làm bộ say sóng  nằm dật dờ như gà mắc toi.

Đức, anh chàng  ngồi bên mặt  triết lý:

‘Sống chết cả tàu là do cộng nghiệp tất cả người trên tàu, không phải phước hay hung của một vài lời nói. Cộng nghiệp tức là tổng số phước trừ đi tổng số hung của từng người  trên tàu. Trừ qua trừ lại còn nhiều phước thì cả đoàn thoát, còn nhiều hung thì họa tới cho cả đoàn…’

Lại cái hít vai lần nữa của già Cường, lần nầy mạnh hơn khiến Thãnh như muốn ngã chúi:

‘Phủi, phủi nữa. Cứ nói gở. Anh Đức không nói hết câu đâu ai nói anh không thông minh đâu.’

Lại cái ông già mê tín tin nhãm. Còn cái ông trời Đức nữa, từ cõi trên xuống trần không bằng! Nắm bắt nguyên lý của vũ trụ cộng cộng trừ trừ phước phước họa họa. Làm như thiên nhiên có cái máy tính nhiệm mầu ghi lại mọi chuyện lớn nhỏ của cả chục tỷ người trên trái đất.  Tuy nghĩ vậy nhưng Thãnh và cả bọn không ai phản đối. Cữ kiêng cũng là lo lắng cho toàn thể trên tàu thôi.  Tội gì chống chế cho mích lòng mích bề.

Thãnh nhích ra mé ngoài rìa mui tàu, bỏ chưn xuống đong đưa để nhận được vài giọt nước từ dưới bắn lên mát mát thoải mái. Anh ngó ra trước mũi tàu, nó xé nước thấy thương luôn. Ngọt sớt. Tội nghiệp nó coi dềnh dàng vậy nhưng cốt không phải tàu đi biển mà chỉ là một chiếc ghe cui, chở hàng đi sông được cơi mui đóng ván thành ghe lồng nhưng ghe vẫn huờn là ghe. Gắn máy bự chạy ngon lành vậy thì kêu là tàu nhưng be ghe đi sông đâu có cao hơn mặt nước bao nhiêu như be tàu đi biển. Tất cả phó thác cho Trời Phật thôi.  Cũng gần tháng ba rồi. Tháng ba biển lặng bà già đi biển. Anh ngó theo đàn cá phóng đua ngoài xa, tránh ý nghĩ bi quan chợt xuất hiện trong đầu, chậm rãi thọc tay vô túi quần lấy bao thuốc móc hai điếu cong queo ẩm ẩm trao cho hai người ngồi kế, chuyển đề:

‘Rốc không hút thuốc khỏi mời! Tức quá bên phe mình hùng dũng, nhân bản, khôn ngoan, cái gì cũng hay ho vậy mà thua tụi nó, một bọn chuyên môn bắt chước bọn Tàu phù dơ dáy…’

Không ai góp ý, chuyện quá hiển nhiên. Im lặng.  Thời gian trôi qua chừng 5, 7 phút. Biển sóng lăn tăn, vũ trụ như ngủ gục, chỉ có tiếng máy tàu, tiếng gió thổi lướt nhẹ vô mang tai và tiếng ngáy đều của anh chàng Rốc đương êm đềm bước vô giấc ngủ.

Vò vò điếu thuốc trên tay cho ngay ngắn, Thãnh tiếp:

‘Nầy nha: Tân nhạc của Ngụy mình thì hay không chỗ chê. Tân cổ giao duyên mới nổi lên chưa bao lâu nhưng cũng hết xẩy con cào cào. Nhạc của họ hả? The thé diệu nhạc Tàu, văn chương thì toàn là xúi trẻ con nhảy vô lửa, giả tạo tới láo lếu… đọc không vô. Tiểu thuyết của mình thì mở rộng về mọi phía cạnh của đời sống, không sắt máu là điều rất đáng ngưỡng mộ lại còn tự do đưa ra những khía cạnh bất toàn của xã hội. Hay biết là bao nhiêu! Đọc Bếp Lửa của Thanh Tâm tuyền hả, mỗi hàng làm cho mình khôn ra mỗi hàng.  Đọc truyện của lính trận miền xa như Y Uyên, Trần Hoài Thư… hả, thấy biểu lộ rõ ràng ruột gan thầm kín nhưng họ vẫn để bổn phận lên trên. Có ai chỉ đạo bày mưu độc xử gì đâu…’

Mùi cơm chín bay thoát ra từ cửa sổ tàu quẹt vô mũi bốn người. Anh  thanh niên Rốc mới nghe ngáy đó đã lẹ làng ngồi dậy lên tiếng:

‘Phải xuống phụ anh chị Sáu dọn cơm ăn. Cơm trắng với xì dầu sống qua ngày nhưng mà vui đáo để… Mấy ông nói chuyện trời ơi đất hỡi gì đâu không, nghe nhức óc quá tui chẳng hiểu mô tê gì hết. Thực tế đi mấy ông! Sống qua con trăng nầy rồi tính sau, nói chuyện xưa chi cho mệt.  Xuống ăn một lượt cho vui! ’

 Ba người đều lắc đầu một lượt.

 Đức bỗng nhiên nổi hứng, nói hơi lớn tiếng:

‘Hồi ở nhà tôi dự định là nếu có dịp ra ngoài thì tìm cách qua Mỹ ám sát ông Thiệu để trừ cái tội ra lịnh rút quân mà không chuẩn bị làm mất nước  vậy mà còn cuỗm theo 16 tấn vàng để hưởng một mình.’

Không khí trở nên nặng nề mặc dầu  lúc nầy gió đổi chiều thổi phần phật vô mặt mọi người. Già Cường quay qua Thãnh chép miệng rồi chậm rãi nói từng câu như muốn điều mình sẽ nói được nghe cẩn thận:

‘Cũng không biết nói sao về chuyện quân sự vì tôi là dân civil, nhưng là phụ tá Hành chánh cho ông Uyển tôi biết cho tới hết hai tuần đầu tháng 5 thì vàng vẫn còn trong kho. Muốn mở kho vàng phải cần ba chìa khóa mà ba ông lớn đó có bao giờ  có mặt đủ đâu. Triệu tập báo trước 2, 3 ngày còn chưa chắc đã được. Nghe đâu như ông Tổng Giám Đốc Ngân Khố mấy bữa chót không ai  thấy ông ta.’

‘Ông Uyển là ai ?’

‘L. Qu. Uyển, Thống Đốc Ngân Hàng Quốc Gia Việt Nam, học bên Tây về, có vợ đầm.’

Thãnh và Đức đều lõ mắt ngó người nói chuyện với mình.

‘Chuyện mở kho nếu có thì tôi sẽ biết trước hơn ai hết.’ Già Cường nuốt nước miếng lấy hơi, tiếp. ‘An ninh toàn thể khu ngân hàng, nhứt là bên ngoài hầm vàng là nhiệm vụ tổng quát của tôi. Lấy vàng chuyển đi làm sao tôi không biết chớ. Tụi nó lấy sau nầy đó,  có thể là cuối tháng 5, lúc đó thì tôi đã bị cho ngồi chơi sơi nước rồi. Họ phóng tin đồn để trút tội cho người khác. Cái đòn bá đạo đó coi vậy mà có kết quả.’

‘Thù hằng làm mình nặng nề tâm lực.’ Đức nói sau khi rít một hơi thuốc dài rồi búng mạnh tàn xuống biển như liệng đi sự hằn học từ lâu chất chứa trong lòng. Những tia lửa nhỏ nhoi bị trùng dương nuốt chửng không để lại dấu vết. ‘Bao nhiên năm nay tôi thù chuyện mất tư cách đó của ông Tổng Thống nhà mình nên lòng không lúc nào thấy nhẹ nhàng. Bây giờ nghe anh Cường nói cảm tưởng như mình lật được trái núi Thái Sơn xuống khỏi trái tim. Tôi lên tàu với lòng nung nấu căm hờn kẻ làm mất tương lai của mấy chục triệu người thế hệ chúng mình… Và biết bao lớp con cháu nối tiếp sau đó… Bây giờ thì…..’ Người nói chép miệng mỉm cười như chửa thẹn. ‘Tôi đã liệng cái lòng hận thù trật chìa đó xuống biển cho trôi theo sóng rồi. Để thần cá trùng dương xử lý. Tôi lờ mờ hiểu rằng bạn cũng như thù, vì quyền lợi, họ phóng ra  nhiều độc chiêu mình không tưởng tượng được và dễ dàng mắc bẫy …’

Biên cương lá rơi Thu Hà em ơi,

Đường trường mịt mùng em không đến nơi.

Mây nước buồn cơn lửa binh, hết chuyện chung tình,

Khóc than riêng em một mình……….

Trời ơi, bởi sa cơ chiến trường thọ tiễn nên Võ Đông Sơ đành chia tay vĩnh viễn Bạch Thu ….Hà.

Tiếng xuống hò ư ư ngọt lịm như giọng Út Trà Ôn phát ra giữa biển minh mông, làm nổi gai ốc người thưởng thức. Cả ba người quay mặt về sau khi những câu nói lối vừa cất lên, tới khi tiếng hát quê hương quyện trong bầu trời thì họ đẩy thực tế qua một bên để sống với thế giới ảo Võ Đông Sơ, Bạch Thu Hà của Giọt Máu Chung Tình.

Thì ra nảy giờ anh chàng Rốc ngồi dậy rồi nhưng chưa chịu xuống ăn cơm, lặng lẽ hóng chuyện, đợi tới lúc cao điểm của câu chuyện mới cất tiếng ca hóa giải.

Già Cường bỗng nhiên hào hứng chỉ ra xa, chỗ năm bảy con chuồn chuồn quần quần bay lấy nước:

‘Mình sắp khỏe rồi nha anh em. Gần tới đất liền nên mới có chuồn chuồn ra biển. Loại nầy không bay được xa, chừng vài chục hãi lý là cùng, tàu mình chạy chừng 6, 7 giờ là tới nơi…’

Mọi người đều phấn khởi đổi lại thế ngồi ngó ra chung quang tàu, nhưng tiếng bi quan của Đức làm không khí trở lại bình thường ngay:

‘Cái khó là không biết  mấy trự nầy từ hướng nào tới, thôi thì cứ nhắm hướng Nam như lâu nay cho chắc ăn. May ra chừng giữa khuya thì tới đão. Tha hồ mà hít thở không khí tự do.’

Tiếng tới đão  và tự do như  nước cam lồ rót vô cổ họng mọi người. Họ vui lên trông thấy…

Vài giọt mưa lát đát rơi, tạt vô mặt mọi người, kéo theo từng cơn gió mạnh lắc lư con tàu và những thùng nước bất tận bắt đầu đổ xuống từ trời cao. Lục đụt chui vô khoang. Tiếng càu nhàu nho nhỏ của ai đó:

‘Ông Trời thiệt kỳ cục, mưa mà không báo trước gì hết, làm mình loi nhoi như chuột mắc lũ.’

Thãnh đặt chưn lên bệ cửa sổ, đu mình vô trong, cười thầm. Trời báo trước chứ sao không. Chuồn chuồn bơi thấp thì mưa ông bà mình nói có sai đâu. Thôi thì có nước ngọt dự trữ cũng yên chí nếu đi lạc đường.

Mưa càng lúc càng mạnh, bầu trời đen tối, màu âm u của đêm và của cơn mưa lớn hòa hợp với sóng dữ thét gào. Tàu chòng chành đánh thức tới những đứa nhỏ vốn mê ngủ nhứt. Tiếng lường tàu từng hồi đập lên nước sau khi được nưng lên kêu răng rắc ai cũng rùng mình liên tưởng tới tình trạng bi đát có thể xảy ra.

Giọng già Cường lầm thầm cầu xin: ‘Vái cho cộng nghiệp của tàu lớn. Vái cho trên tàu không có thằng nào đâm cha giết chú, bán nước buôn dân. Nguyện cầu Phật Bà Quan Âm cứu khổ cứu nạn. Cầu Chúa Ky Tô thương tình chúng con…’  Thãng nhắm mắt suy nghĩ tới điều xui nhứt xảy ra cho con tàu. Cái thằng Rốc chết bầm miệng nói đặt tên buổi chiều nay là Biển Xuân Bình Yên mà nó lên giọng như câu hỏi khiến cho có điềm chẳng lành.  Lại còn ca bài ca chết chóc ‘đành chia tay vĩnh viễn Bạch Thu Hà’. Anh nhắm mắt ôn lại những  kỷ niệm xa xưa trong quá khứ đời mình, những mối tình đẹp còn vương vấn trong trí thấy vui đời khi nhớ về, vài ba mối tình một chiều thoáng qua không để lại nhiều dấu vết.

Gió vẫn rít răng. Mưa vẫn phong ba. Trời vẫn tối đen. Âm thanh va chạm tàn bạo của lường tàu lên sóng nước vẫn tiếp tục từng cơn như báo hiệu Tử Thần đương đứng chực đâu đây đợi chờ thời điểm. Tiếng khóc của đám nít nhỏ trong khoang tối biểu lộ nỗi hãi hùng càng lúc càng nhiều hòa với tiếng sóng gió thành giai điệu đặc trưng của chết chóc. Giọng ù ơ vỗ về trấn an của những bà mẹ  nghe rụt rè bi thiết của thất vọng chán chường.

Trong bối cảnh đó Thãnh  chìm vô giấc ngũ. Mệt nhọc.

 

Alexandria, LA, Nov 22- 30, 2017

(Kỷ niệm hai chuyến hải trình 78, 79)

 

Nguyễn Văn  Sâm

 

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.
Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.
Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.
Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.
Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.
Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.
Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.