Hôm nay,  

Quá Cảnh

31/05/201809:25:00(Xem: 5126)
QUÁ CẢNH
 
Lưu Na

 

Cô rửa tay rồi băng qua hành lang ngắn để đến station 1.  Dưỡng đường cấu trúc như chữ H, với 2 stations một cho bệnh nhân dài hạn và một cho bệnh nhân ngắn hạn chiếm hai cạnh của chữ H, và hành lang ngắn kéo thêm ra một khúc dành cho bệnh nhân rối loạn thần kinh.  Cô là nhân viên thường trực của station 2 chuyên chăm sóc bệnh nhân ngắn hạn với vật lý trị liệu giúp tiến trình hồi phục, nhưng những ngày tăng ca cô sẽ đến phía nào cần.  Hôm nay là lần thứ 2 cô qua dãy người già.

Ca chiều bắt đầu lúc 3 giờ, ngay sau ca làm việc chính của cô.  Cô nhận danh sách bịnh nhân xong thì bắt tay với việc đi từng phòng thay tã hoặc tắm rửa cho các cụ theo lịch trình đã giao.  Một trợ tá trông 10 bịnh nhân không phải dễ, nhưng quen việc thì đâu cũng vào đó.  Y tá nhắc cô để ý đến một cụ bà vừa trở về từ bệnh viện tối qua.  Bà bị nhiễm trùng đường tiểu, đã chữa hết nhưng phải cho uống nhiều nước và thay tã cũng như bôi kem thường xuyên.  Cô vào phòng.  Bà nằm giường trong, lọt thõm giữa đống chăn gối, chỉ thấy một mớ tóc rối tựa chỉ xám nhẹ như gòn lều phều nhô lên. 

-Chào bác, cháu tên Phượng, hôm nay cháu sẽ chăm sóc cho bác nha.

-A, chào em, chà, em là người mới phải không.

-Thưa không, cháu làm bên dãy kế đã lâu nhưng hiếm khi qua bên này đó thôi.

-Mà sao thấy em quen quen…

Thì cô cũng thấy cụ quen quen mà chưa kịp nghĩ ra ai.  Cô cười cười dạ dạ, bắt đầu gỡ lớp chăn gối ra để chăm sóc cho cụ. 

-Ấy, em đắp chăn lại cho tôi, lạnh quá.  Cái tiếng “ấy” làm cô giật mình.  Năm tháng qua lâu rồi mà âm sắc của tiếng “ấy” vẫn làm cô thót ruột.  Người xưa…  Cô nhẹ nhàng trấn an, vỗ về để bà cho cô làm việc.  Mọi hôm cô thay tã mặc quần áo cho bệnh nhân rất nhanh, mà hôm nay thì cứ như thợ vụng mất kim, quên đủ thứ làm lung tung.  Cô không biết bao lâu nữa cụ sẽ nhận ra cô.  Rồi cũng xong, cô lè lẹ chào cụ rồi đi ra.

Hai giờ làm qua đi như chớp mắt, đã đến giờ cơm.  Cô vào phòng bế cụ vào xe lăn đẩy ra phòng ăn. 

Cụ chỉ còn ăn được thức ăn xay nhuyễn.  Thức ăn của dưỡng đường chắc chắn không vừa khẩu vị và đòi hỏi của cụ, cô thầm lo.  Bây giờ ngồi cạnh để đút cơm cho cụ cô mới trả lời được cái lấn cấn vấn vương trong óc từ lúc đầu ca.  Cụ chắc không nhận ra cô là ai, bởi những lúc cụ nhìn vào mắt cô mà nói chuyện thì cô chỉ thấy một đứa trẻ, dẫu tinh ranh nhưng vẫn chỉ là một đứa trẻ ngoan ngoãn há miệng nuốt từng muỗng cháo đặc.  Không còn cái đòi hỏi cơm phải nóng phải tươi, không được cơm nấu sáng chiều ăn.  Cô cẩn thận xin phép cụ để đi lấy nước trà nóng, nhưng cụ cũng gạt phăng, em cứ cho tôi ly nước lọc đủ rồi…  Cô nhận ra mình đã quá căng thẳng và chi ly cho một công việc đã làm không cần suy nghĩ trong 10 năm qua.  Người đàn bà uy quyền và khắc nghiệt đã biến mất, mà con sâu cái kiến là cô vẫn dúm lại khi nhớ kiếp xưa.

Anh ta có thường vào thăm cụ?  Cô tự hỏi và thầm lo.  Cô ra bàn y tá hỏi thăm hồ sơ và hoàn cảnh của cụ. 

-À, gia đình ở xa nên chỉ thỉnh thoảng vào thăm.  Hình như ông con trai làm ở San Jose, đây chỉ có đứa cháu ghé vào một tháng đôi bận. 

-Hình như con dâu không ưa cụ nên không chịu dọn về gần

-Hồi mới vào đây cụ oán than lắm, mà chỉ mới vài năm giờ đã quên hết…

Cô lui bước chẳng còn biết phải cảm nghĩ gì.  Cả nỗi oán hận thương tâm năm xưa dường chỉ còn là chuyện mơ hồ, dù cô cả đời không tìm lại được một chốn an bình để nương thân vì kỷ niệm cũ.  Cô muốn hô vạn tuế thời gian mà chỉ dấy lên được chút ngậm ngùi trong cõi lòng trống lặng bấy lâu. 

Khi mới xa anh, cô cũng bước thêm nhiều bước khác.  Khởi đầu là một người đàn ông nhân hậu.  Qua lại được 3 năm thì sắp đặt hôn nhân.  Nhưng người đàn ông nhân hậu ấy muốn rước mẹ qua ở chung để phụng dưỡng vì mẹ đã cam lòng ở góa nuôi con.  Người yêu kế thì chỉ một năm sau tuyên bố muốn cô làm nội trợ để chăm sóc nhà cửa chồng con mà thôi.  Đến người thứ 3, cô giã từ sau vài tháng quen biết vì sợ cái viễn ảnh đại gia đình chung sống đề huề mà anh thường xuyên ca ngợi.  Ở đời có bao nhiêu cái “ấy” ?

-Ấy, để mẹ làm.  Anh con đi làm về đã mệt lắm rồi mà còn phải rửa bát thì tội nghiệp quá.

-Ấy, con giúp mẹ cái chân một lúc rồi hẵng ngủ.  Tuổi già mà vẫn phải cực nhọc sáng tối, con trai thì chỉ biết nghĩ đến vợ, đến tiền.

-Ấy, con để mẹ thái thịt rửa rau giúp cho, kẻo lấm tấm áo.  Tặc, làm bếp thôi mà, đâu cần phải quá tươm tất.

-Ấy, mẹ mới gặp thằng Phong ngoài chợ.  Nó cũng ở gần mình thôi, chắc con vẫn gặp nó thường nên biết mà.

Mỗi một cái “ấy” là mỗi lần vai anh hơi nhô lên, tấm lưng thẳng như buồm trước gió.  Nhưng cái tên Phong gieo ra thì đầu anh quay về phía cô độ một phân một ly một sợi tóc nhưng mắt không chạm mặt không nghiêng, rồi tất cả chìm vào một thứ im lặng ngột ngạt nặng nề.  Cô đợi anh hỏi một câu, cô đợi một ánh mắt nghi ngờ, cô đợi một cái chép miệng, cô đợi một sự dằn vặt, một cánh cửa sập mạnh.  Chỉ một ngụm nước nhỏ hắt ra cửa, rồi là hòa bình yên tĩnh.  Mọi góc nhà căng phồng hơi tĩnh lặng, cô phát giác mình chỉ thở lúc ra khỏi nhà đến sở, và mọi cử chỉ của mình khi trở về căn nhà ấy đều như những cái huơ tay không trọng lượng của kẻ đã dật dờ dưới đáy hồ sâu.  Những tiếng “ấy” chỉ còn vang oa oa như âm thanh của sóng.  Cô không còn nhớ mình ra đi lúc nào và cách thế nào.

Cô đã định sẽ từ chối sang cánh ấy, mà rồi vẫn gật đầu khi xếp hỏi.  Không biết nên mắng mình tham tiền hay ngu hay liều. 

Bà vẫn vui vẻ như một đứa trẻ lên tám, cười khanh khách và trêu ghẹo trả với các bạn già quanh bàn ăn.  Cái khắc nghiệt đã bóc sạch đã rã ra tro bụi.  Khi nào bà sẽ nhận ra cô? 

Cô giơ muỗng lên, bà ngoan ngoãn há miệng.  Từng muỗng từng muỗng, không cằn nhằn khiếu nại dở ngon, khóe miệng bên trái trễ xuống, thức ăn tràn ra ngoài cũng không còn biết vì bà đã bị liệt nửa phía bên ấy.  Cô cẩn thận lau mặt lau tay cho bà, rồi xoa má.  Bà cười hả hê như đứa trẻ sung sướng được nâng niu.  Bà vòi ra sát cửa để ngắm vườn hoa ngoài sân, cô vội vội đẩy bà đến chỗ rồi còn chạy vào lo cho các bệnh nhân khác.  Khi cô trở lại, bà đã ngủ gật trên xe lăn.  Cô đẩy bà về phòng, khẽ lay xem bà có mở mắt.

-Em cho chị đánh răng đã chứ?

-Dạ, dạ, được ngay.

-Cô thật giống con dâu tôi.

Cô lóng cóng rớt ống kem đánh răng.

-Thật đấy, con dâu bác đẹp lắm.  Giọng bà chợt đanh lại.  Đẹp chỉ tổ hại, nhưng thằng con mình thì cũng chả ra gì. 

Cô muốn khóc.  Chắc bà buồn cô quạnh.  Chắc bà tủi nỗi đơn lạnh không người viếng thăm.  Nhưng dĩ vãng như làn chớp lóe trong tâm trí rồi tắt lịm, bà lại cười vu vơ sờ sờ tay áo mân mê cúc áo của cô.

-Cái áo đẹp quá, mai ta nhờ con mua cho ta một tấm, phải màu đỏ mới sang.

-Dạ được, thưa bác.

-Cám ơn.

Vừa dứt chữ bà đã nhắm tịt mắt ngã vào giấc ngủ.  Mớ chỉ rối màu xám nổi bật trên nền gối trắng, bồng bềnh theo hơi thở.

Mười một giờ đêm cô rảo vào phòng bà lần chót trước khi ra về.

-Con đấy à, vào đây mẹ nhờ một tí.  Cô nghĩ thầm “ngày tàn của bạo chúa,” hồi hộp bước đến bên giường.  Bà thức, mặt ráo hoảnh, mắt nhìn cô đăm đăm.

-Đã lâu không thấy anh con về thăm, hay hai đứa mày có việc gì?

-Khuya rồi sao bác không ngủ, nhắm mắt lại đi.  Bà ngơ ngác, chút lấp lánh nơi đáy mắt chợt tan biến.  Bà nằm yên hồi lâu vẻ suy nghĩ, cô thắc thỏm đợi chờ, rồi như tan bùa “tỉnh,” bà nhoẻn miệng cười nhe 2 nửa hàm răng gập ghềnh như rung rinh trước gió.

-Ố kề, thế bác ngủ nhá, cháu có thiếu chỗ thì cứ leo vào đây nằm chung với bác!!!

Cô bước những bước rã rời qua hành lang.

 

***

 Điện thoại reo ầm ĩ, cô lè nhè trả lời.

-Dậy qua đây ăn sáng.  Tám Xề hớn hở gọi, cô uể oải xuống giường.  Cũng phải một giờ sau mới xà được vào căn nhà nhỏ với hàng rào trắng xinh xắn.  Cô không nhớ đã bao lâu mình chưa ghé qua bạn.

Tám Xề mở cửa, cô bật cười.  Mái tóc dài búi thành hai búi như Na Tra, mụ mặc cái váy đỏ với áo thun dài tay màu xanh navy và tấm tạp dề thêu hoa vàng kèm đường riềm nhún chung quanh, chân mang dép trắng.  Cả người mụ rực rỡ màu sắc.  Không cần nhìn cô cũng biết trong bếp đang tưng bừng xoong nồi bốc khói trên bếp và thau rổ rau hành đang mờ mịt giăng nơi bồn rửa dưới những tia nước trong mát đầu ngày.  Mụ thường chất lên người quần áo sặc sỡ và vung tay nấu nướng om sòm những khi bế tắc trong tâm hồn.  Cô thong thả ngồi xuống bàn ăn la liệt giấy tờ bao bị đồ dùng và hoa!!

Mụ cầm cán chảo, cái chảo to và nặng của mấy ông đầu bếp trong nhà hàng Tàu, xốc xốc.  Lửa bốc cao theo khói trắng, chực với tới mớ đậu cô ve đậu hòa lan cà rốt bông cải trắng ớt đỏ ớt vàng đang tung trên cao theo những cái hất tay của mụ.  Xong.  Đổ ngay ra một đĩa xanh tươi sắc màu.  Mụ quay vù như bông vụ sang cái bàn bếp nhỏ kề, huơ dao phay, bụp bụp bụp.  Một đĩa heo quay không quay, mụ nhấn mạnh, cái này chiên trong chảo dầu sôi, thẩy ra bàn.  Cô thò tay bốc một miếng.  Dòn rụm.  Mụ la làng chưa xong chưa xong, đừng vội.  Lại vù một vòng tới bàn bếp xắt xắt gọt gọt băm băm, hất muỗng đường nặn miếng chanh, chấm chấm mút mút.

Xoay thêm vòng nữa, mụ quơ ra hai tấm đĩa trắng muốt, một cái khuôn sắt nhỏ hình trái tim.  Đặt khuôn lên đĩa mụ bắt đầu nhồi cơm vào khuôn.  Tích tắc, một trái tim trắng nằm gọn giữa đĩa.  Mụ bắt đầu gắp rau xào thắm sắc để một bên, heo quay dòn một bên.  Bây giờ mụ mới trình làng món chấm: một tô nhỏ nước mắm chanh đường pha đặc với chanh vàng chanh xanh thái hột lựu trộn với những lát ớt đỏ, những vòng xả bào ngà xinh, tỏi trắng bằm nhuyễn, và một muỗng mè rang vàng rắc bên trên.  Bát nước mắm trở thành món chủ đạo trên bàn ăn nóng sốt.

Cô cà khịa:

-Cái này đâu phải ăn sáng?

-Bồ ngủ trưa đến toét cả mắt thì phải ăn bữa lỡ chứ còn sáng với suốt gì.

Cô hùng hổ tấn công các món ăn, nhưng mụ chỉ chậm chạp rỉa tí chút.  Không cần hỏi, cô biết con thú hoang đang tự liếm láp vết thương của mình.  Hỏi, chỉ thêm buồn với nhau.  Cô nhìn những sợi tóc rối vương bên trán mụ thầm nghĩ đến mớ chỉ xám rối của bà cụ trên giường gối nhà dưỡng lão.  Tóc sợi buồn chẻ xuống hồn xưa

-Cứ để đó, lát nữa dọn, mình ra vườn chơi.  Mụ phán khi cô buông đũa.

Cây mãng cầu đã lớn, những tấm lá mướt xanh xuôi xuống như thảm lá dựng.  Hai cái xác héo ngồi bên nhau ngắm trời xanh.

-Tục tục tục, co..óot.  Trời đất, gà, mụ nuôi gà.  Cô lõ mắt nhìn mụ đang bập bập miệng,

-Đô Đô, Đô Đô…

Một chị gà mái nâu tà tà bước tới, cô còn nghi ngại không rõ nó biết nghe tiếng người chăng thì chị ta xà tới đứng bên cạnh để mụ luồn tay xuống cánh cào cào xoa xoa.  Được hai phút, mụ vỗ hông chị Đô đô như mẹ phát vào mông con, thôi đi đi.  Đô Đô rõ ràng hiểu, nó tà tà bước xéo.  Cô chưa kịp hết ngạc nhiên thì một chị gà khác tới.  Chị này mới oách.  Hai cổ chân chị xòe hai vòng lông gần phết đất, chị bước những bước chầm chậm oai vệ nhưng đầu nghiêng một bên và rõ ra một chân cà nhắc.

-Đây là Survival.  Tớ cho nó tên đó vì nó thoát móng chồn hoang rạng sáng nhảy qua tường vào bắt gà.  Chết mất 2 con, còn con này tớ ra kịp cứu được nó nhưng gãy một chân và mù mắt trái.  Mụ lại xoa xoa vuốt vuốt rồi lại vỗ mông đẩy ra. 

Cô cười thú vị vương chút băn khoăn.  Mụ muốn chiêu dụ Tư Đục về lại nơi này, hay là tìm quên nỗi tang thương của hai kẻ hai phương dù chỉ cách nhau hơn một giờ xa lộ?

Cô lẩn thẩn nghĩ đến bà, đến đời người như củ hành tây.  Thêm một cảnh đời là thêm một lớp cay mắt hăng mũi, rồi đến lúc nào đó củ hành tây không còn có thể thêm một lớp nào nữa cả thì thời gian lại ngược vòng bóc đi từng lớp tuổi đời của củ hành khô.  Bà chỉ còn là cô bé ngây thơ rắn mắt, sống trong thiên đàng vô ưu.  Bà véo von hát Hai Mươi Bốn Giờ Phép rồi cười cười tay chỉ xuống lòng bảo “cái vũng tuyệt vời thì chỉ là cái vũng này chứ có gì đâu.”  Cô không còn lo bà nhận ra mình vì ý thức chỉ về với bà trong một vài phút rồi tan biến và bà lại cười khanh khách vô tư.  Cô cũng không còn lo đụng mặt lúc anh đến thăm bà.  Một lần nữa anh đã lỡ niềm hạnh phúc, được cận kề vui với tuổi của mẹ cha.  Ngày nào đó bà sẽ trở về cái nguyên thủy của loài người, một mầm sống trong mênh mông vô tận, có muốn cũng chẳng còn dịp.  Một ngày nào đó khác, cô cũng sẽ vô ưu.  Hạnh phúc khổ đau, nhân hậu khắc nghiệt, đạo đức ác gian, trí thức bần cùng…, từng chặng – mọi chặng đời đã qua sẽ qua đều chỉ là quá cảnh phút giây của chuyến tàu sự sống.  We are only passing through. Người xưa, thôi hãy xưa.

 

Lưu Na

05242018

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tháng Năm, 2024, trong phiên tòa xét xử bị cáo, tức cựu Tổng thống Donald Trump, liên quan các khoản chi phí cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels dưới dạng tiền bịt miệng, có một cựu công tố viên, bộ trưởng tư pháp từ Flordia đến tòa New York. Bà ngồi bên dưới theo dõi để ủng hộ Trump. Đó là Pam Bondi. Sau khi bồi thẩm đoàn phán quyết Trump có tội trong 34 tội danh, Bondi đã xuất hiện trên Fox News, cùng với Kash Patel, phát biểu rằng “một niềm tin rất lớn đã bị mất vào hệ thống tư pháp tối nay.” Bà còn nói thêm: “Người dân Mỹ đã nhìn thấu điều đó.”
Chiều thứ Sáu, chúng tôi ăn trưa với một người bạn mới ở Huntington Beach. Không biết vì men bia hay vì chọn quán giữa một thành phố “đỏ”, câu chuyện đang nhẹ nhàng bỗng rẽ thẳng vào chính trường. Nhắc đến những gì xảy ra kể từ ngày tổng thống Trump nắm quyền sinh sát, cô bạn tôi đề cập đến vật giá leo thang, vừa lạm phát vừa thuế quan, kinh tế bất ổn, đời sống bất an… Anh bạn mới của chúng tôi nghe đến đây lên tiếng cắt lời: “Dẫu có thế, so với nhiều người, nhiều xứ khác, người Mỹ vẫn còn đang sống trong may mắn. Và chúng ta nên biết ơn điều đó.” Anh khiến tôi liên tưởng đến thuyết “dân túy tàn bạo”, được Jay Kuo nhắc đến trong bài báo mới đăng của Ông trên Substack tuần qua.
Tuần trước, tình cờ tôi đọc được một bài viết của tác giả Vũ Kim Hạnh được chia sẻ lại qua Facebook. Bài viết có tựa đề là "Cơ hội vàng ở Mỹ sau mức thuế đối ứng 20%", trong đó bà nhắc riêng về kỹ nghệ xuất cảng gỗ của Việt Nam sang Hoa Kỳ và thế giới. Trước khi đi vào chi tiết của bài viết, có thể nhắc sơ về bà Vũ Kim Hạnh ắt đã quen thuộc với nhiều người trong nước. Bà từng là Tổng Biên Tập báo Tuổi Trẻ, cũng như nằm trong nhóm sáng lập tờ tuần báo Sài Gòn Tiếp Thị, từng là những tờ báo khá thành công tại Việt Nam.
Franklin D. Roosevelt (1882-1945), Tổng Thống Hoa Kỳ thứ 32 và là vị tổng thống Mỹ duy nhất phục vụ hơn 2 nhiệm kỳ, đã từng nói rằng, “Tự do của nền dân chủ không an toàn nếu người dân dung túng sự gia tăng của quyền lực cá nhân tới mức trở thành mạnh hơn chính nhà nước dân chủ đó. Điều đó trong bản chất là chủ nghĩa phát xít: quyền sở hữu của chính phủ thuộc về một cá nhân, một nhóm người, hay bất cứ thế lực cá nhân nào đang kiểm soát.” Lời cảnh giác đó của TT Roosevelt quả thật đã trở thành lời tiên tri đang ứng nghiệm trong thời đại hiện nay của nước Mỹ. Tổng Thống Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu và gần 8 tháng của nhiệm kỳ hai đã thể hiện rõ ý chí và hành động của một nhà lãnh đạo muốn thâu tóm mọi quyền lực trong tay mình bất chấp những việc làm này có phá vỡ nền tảng tự do và dân chủ mà nước Mỹ đã nỗ lực không ngừng để tạo dựng và giữ gìn trong suốt hai trăm năm mươi năm qua hay không!
Từ lâu trong chính trị Mỹ vẫn tồn tại một quy tắc bất thành văn, khi thì nói lên to rõ “chúng ta tốt đẹp hơn như thế này,” hoặc có khi chỉ thì thầm, nhẹ nhàng, rằng đảng Dân Chủ không nên sa vào bùn lầy. Nhiều thập niên qua, “quy tắc” này đã định hình cả vận động tranh cử lẫn cách cầm quyền lãnh đạo. Tổng thống Barack Obama, bằng sự điềm tĩnh, được xem là bậc thầy về nghệ thuật này, ngay cả khi Donald Trump mở màn thuyết âm mưu “giấy khai sinh giả.” Tổng thống Joe Biden cũng vậy. Ông lèo lái đất nước sau đại dịch bằng chiến lược đặt niềm tin vào sự văn minh, đoàn kết, tin rằng lời kêu gọi phẩm giá có thể giữ thăng bằng cho con thuyền trong cơn chao đảo vì sóng dữ.
Trong nhiều tháng qua, các tài khoản chính thức của Bạch Ốc và Bộ Nội An trên mạng X liên tục tung ra hình ảnh và video (meme) dị hợm: từ ảnh ghép kèm âm thanh chế giễu, những đoạn đăng kiểu TikTok, cho đến tranh vẽ bằng trí tuệ nhân tạo. Đây không phải trò vui của vài nhân viên rảnh rỗi, mà là một chiến dịch có chủ ý, lặp đi lặp lại, như muốn răn: ai mới thực sự được coi là người Mỹ. Trang NPR ngày 18 tháng 8 nhận định: “Các tài khoản chính thức của chính quyền Trump đang khai thác đủ kiểu meme, hình ảnh AI với giọng điệu đầy thách thức trong các bài đăng trên mạng xã hội.”
Trước khi quay lại cùng cuộc họp song phương giữa Trump và Putin tại Alaska, hãy quay lại những cuộc họp giữa Donald Trump và lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong Un trong nhiệm kỳ đầu của Donald Trump. Lần đầu tiên, một đương kim tổng thống Hoa Kỳ đã hạ mình sang Châu Á đến ba lần, lần đầu tại Singapore, rồi Việt Nam và cuối cùng ngay tại khu phi quân sự giữa Nam-Bắc Hàn, để gặp và nâng cao vị thế một tay "Chí Phèo" cộng sản mặt sữa nhưng khét tiếng độc ác lên vị thế chính thức ngang hàng với Hoa Kỳ trên chính trường quốc tế.
Trong căn phòng trắng, lổm chổm những mảng phù điêu mạ vàng trên trần nhà và tường, một người đàn ông mảnh khảnh, nhanh nhẹn bước ra giới thiệu trước ống kính báo chí món quà đặc biệt ông cố ý mang theo tặng Tổng thống Donald Trump. Đó là lần hiếm hoi CEO của hãng Apple, Tim Cook, xuất hiện trong trang phục sơ mi cà vạt vest đen. Ngay cả trong những lần ra mắt sản phẩm iPhone mới hàng năm, vốn được xem là sự kiện quan trọng bật nhất của Apple, người ta cũng không thấy Cook phải bó mình trong bộ lễ phục trịnh trọng như vậy. Tim Cook đã mang đến cho các tín đồ của trái táo một sự bất ngờ, giống như 15 năm trước, ông xuất hiện trên tạp chí Out ở vị trí đầu bảng xếp hạng Power 50, một danh sách xếp hạng những cá nhân đồng tính nam và đồng tính nữ có ảnh hưởng nhất vào thời điểm đó.
Trong những tháng qua, thảm họa đói của người Palestine ở dải Gaza đã làm thế giới rúng động. Tin tức về trẻ em Palestine bị bắn chết trong khi cố len lỏi tới rào sắt để nhận thức ăn viện trợ được truyền đi; nhiều người đặt câu hỏi về lương tri của những kẻ tổ chức “công tác nhân đạo” này (công ty Gaza Humanitarian Foundation do chính phủ Trump hậu thuẫn). UN ước tính có khoảng 1,400 người Palestine đã chết khi tìm cách nhận thực phẩm cứu trợ. Vào tháng 12 năm 2023, Nam Phi đã đệ đơn kiện Israel lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cáo buộc quốc gia này phạm tội diệt chủng ở Gaza. Một số quốc gia khác tham gia hoặc bày tỏ sự ủng hộ đối với vụ kiện, bao gồm: Nicaragua, Bỉ, Colombia, Thổ Nhĩ Kỳ, Libya, Ai Cập, Maldives, Mexico, Ireland, Chile Palestine…
Trí nhớ của một cộng đồng không chỉ mất đi khi thời gian làm phai mờ, mà có khi có bàn tay cố tình tháo gỡ. Không cần nhiều bút mực, chỉ cần bỏ vài dòng, thay một chữ, hoặc xóa một đoạn – câu chuyện lập tức đổi nghĩa. Lịch sử hiện đại đã nhiều lần chứng kiến điều đó. Năm 1933, chính quyền Quốc xã Đức đốt sách giữa quảng trường, thay lại giáo trình, đặt viện bảo tàng và văn khố dưới quyền Bộ Tuyên Giám. Joseph Goebbels nói: “Chúng ta không muốn người dân sử dụng cái đầu. Chúng ta muốn họ hành xử theo cảm tính.” Tám thập niên sau, ở một góc khác của địa cầu, những bản thảo của Trương Vĩnh Ký – người khai sáng nền quốc ngữ Việt – bị loại khỏi thư viện vì bị gán là “tay sai thực dân”. Sau 1975, chính quyền cộng sản xét duyệt văn hóa trên toàn quốc: các tác phẩm học thuật bị cấm; bị đốt, tên tuổi các học giả và nhà văn miền Nam biến mất khỏi mọi tiến trình văn hóa. Tại Hoa Kỳ ngày nay, sự thật không bị đấu tố – nhưng bị biên tập lại.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.