Hôm nay,  

Chiều Cuối Năm

24/01/201910:53:00(Xem: 3847)

 

Đào Như

 

CHIỀU  CUỐI  NĂM

 

*  *  *

 

Jan/96

 

Anh đứng dậy, bܧc vội đến cửa sổ nhìn xuống đường, anh vừa nghe mẹ con ai trò chuyện:

 

- Mau lên đi con, chắc cha con giờ này ở nhà sửa soạn lên nhang đèn rước ông bà rồi đó!

 

- Còn sớm mà mẹ. Trời tối hù vậy chớ mới có 6 giờ. Chưa chắc giờ này ba đi làm về chưa?

 

- Chắc ba về rồi, nhanh lên đi con, về tiếp ba lo nấu nướng làm lễ rước ông bà. Theo tục lệ ở bên nhà giờ này là ‘lên nêu’ rồi đó con…

 

Nghe tiếng của hai mẹ con ai nói với nhau vọng từ ngoài đường phố, anh giật mình. Anh mơ hồ cứ tưởng mình đang sống tại quê nhà. Xuyên qua màng tuyết mỏng anh thấy hai mẹ con vừa đẩy xe đi chợ đầy ấp hoa quả và thịt thà, vừa trò chuyện. Trời đang lạnh, sau mỗi câu nói anh thấy hơi nước bốc ra từ miệng họ. Câu chuyện của hai mẹ con nghe xa dần mất hút trong tuyết lạnh cùng với chiếc xe đẩy đi chợ. Anh cảm thấy dạt dào hoài cảm. Một niềm tiếc thương, nhớ nhung cùng giá lạnh phủ xuống hồn anh. Có lẽ giờ này tại thôn Hà Thanh, Xóm Động, Phanrang, các anh chị, các cháu nhỏ cũng đang quay quần xung quanh bàn thờ gia tiên. Anh sực nhớ lại câu chuyện bà mẹ và cô con gái:“ Theo tục lệ ông bà, bên nhà giờ này ‘lên nêu’ rồi đó con”.

 

Anh ngước nhìn tờ lịch, anh mới nhận ra bây giờ là chiều ba mươi Tết tại Chicago. Anh vội vã thu xếp bàn giấy, ra về. Ngồi trong toa xe lửa trên đường về nhà, hình ảnh những ngày Tết, những ngày tháng cũ của tuổi thơ ở quê nhà cuồn cuộn quay về trong trí anh. Những liễn gấm, vẽ rồng thêu phụng, những lư đồng sáng ngời, mùi hương trÀm quyện vào nhau, quấn quít trong trí nhớ anh. Anh có cảm tưởng mới hôm nào đây cha anh đi lên rẫy nhà, chọn một cây tre thật cao thẳng đứng, đọt xum xuê hạ xuống đem về làm cây nêu.

 

Lúc sáu giờ chiều ngày 30, cây nêu được dựng lên, cả nhà reo vui. Cả gia đình đứng chiêm ngưỡng cây nêu. Cây nêu cao vút, thẳng đứng, đâm thẳng lên ráng hồng của trời chiều 30 Tết, như niềm kiêu hãnh của gia đình. Đúng tám giờ tối, cỗ bàn dọn sẵn, trong bô khăn đống áo dài đen, cha anh, trịnh trọng lên nhang đèn làm lễ rước ông bà về sum họp với con cháu trong ba ngày Tết. Nhớ đến phút giây này, anh thường nhớ đến cây nêu, với mảnh lụa đỏ hình chữ nhÆt mà cha anh vẽ 4 gạch Tung, 5 gạch Hoành bằng mực Tàu đen. Mặc dầu không ai biết, trừ cha anh, cái nghĩa của Tứ Tung Ngû Hoành là gì? Và cái bí mật ấy cũng theo cha anh xuống tuyền đài. Nhiều lúc anh tự hỏi sao lúc ấy mình không hỏi ông cụ? Có lẽ anh không thấy nó có gì quan trọng trong đời sống hằng ngày. Cách đây mấy năm, anh đương đầu với những khó khăn, anh không biết hành xử thế nào cho phải đạo. Anh ân hận cha anh không còn để xin ý kiến của Người. Anh nhìn ra ngoài, màng tuyết trắng xóa đang phủ xuống đàn tàu đang chạy.

 

Tại quê nhà, chiều ba mươi Tết là chiều của cha, nhưng đêm giao thừa phải nói là đêm của Mẹ. Làm sao ai quên được hình ảnh của Mẹ, quanh năm suốt tháng giúp đỡ chồng, nuôi dưỡng con cái nên người. Mẹ, đêm giao thừa, trong chiếc áo dài, đứng trong sân nhà, với nắm nhang đưa cao trên đầu, Mẹ khấn vái mười phương. Lời cầu nguyện của Mẹ tưởng chừng làm rung động muôn sao trên trời. Mẹ cầu nguyện cho chồng cho con månh khÕe, các con ăn học thành đạt nên người. Lúc đó Mẹ đâu có hay, một trong nh»ng đứa con thành đạt của Mẹ sau này đã bỏ nước ra đi, thành người tỵ nạn tìm đất sống.

 

Anh về ljn nhà muộn. Anh xin lỗi vợ. Chị hơi buồn, chị nói lÄy:

 

- Anh cũng biết hôm nay là ba mươi Tết nữa sao?

 

Anh cúi đầu lặng thinh. Anh nhìn bàn thờ Cha Mẹ, nhang đèn đã lên s¤n. Vợ anh đến bên cạnh anh, tay chị ôm vai anh, nói trong giọng ngậm ngùi:

 

- Anh vào trong tắm rửa thay đồ. Em bày cỗ xong rồi. Anh lên nhang đèn rước ông bà Ba Mẹ về.

Nghe vợ nói, anh có cảm tưởng anh nghe Mẹ anh nói với Cha anh mấy mươi năm về trước. Anh buồn như muốn khóc. Vợ anh an ủi:

 

- Anh buồn vì Tết nhất con cái không có đứa nào về hôm sớm với cha mẹ phải không anh? Ở Mỹ mà! Các con còn phải lo công ăn việc làm. Với lại các con cũng phải biết tổ chức ăn Tết với chồng với con của tụi nó chớ anh. À, các con, cả 3 đứa mới gọi về, các con nói tối nay đúng giao thừa các con sẽ g†i ÇiŒn thoåi chúc Tết Ba Mẹ. Em nghĩ, con mình biết điều được như vậy là quí lắm rồi phải không anh?

 

 Anh thầm cảm ơn vợ. Anh bước vào phòng trong. Không hiểu anh nghĩ như thế nào, anh gọi với ra nói với vợ:

 

- Khuya nay, Em nh§ làm lễ giao thừa chứ Em?

 

- Nhớ chớ anh. Như mọi năm, giao thừa năm nào em cũng làm lễ Cúng Sao, và cầu nguyện, như Má làm mấy mươi năm về trước, anh còn nhớ không anh?

 

    Đứng trong nhà tắm, nghe vợ hỏi, mắt anh cay sè, cái khăn anh cầm muốn chùn ra khỏi tay. Ngước mặt lên vòi nước nóng, anh tháo mạnh...Nh»ng tia nܧc xÓi tràn lê m¥t anh, tràn lên m¡t anh, tràn vào khoé miŒng anh. Anh nghe mùi m¢n m¥n, Mùi m¢n m¥n cûa nܧc m¡t../.

 

 

Chicago, Illinois, USA

 

Đào Như

 

[email protected]

 

Xuân Bính Tý 1996-

 

      60 tuổi

 

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối

Chủ quyền tại Biển Đông là một vấn đề tranh chấp lâu đời và phức tạp nhất giữa Việt Nam và Trung Quốc. Đây sẽ còn là một thách thức trọng yếu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam trong nhiều thập niên tới. Hiện nay, dù tình hình Biển Đông vẫn âm ỉ căng thẳng nhưng chưa bùng phát thành xung đột nghiêm trọng, song tình trạng cạnh tranh chiến lược giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đang ngày càng gia tăng...

Ngay chính cái tên “Tôi, Không Là Của Ai” đã là một tiếng kêu vừa thẳng thắn, vừa đau đớn. Tôi không là của ai trong cuộc đời này. Tôi không là con của cha tôi. Nhà văn, ký giả Amy Wallace từng lên tiếng, Virginia cũng từng bị chính cha mình ức hiếp khi cô 7 tuổi. Cô khước từ cái quyền sở hữu của những kẻ đã lạm dụng mình. Cô bị khước từ quyền được sống và được làm người, dù đó là những ngày hạnh phúc muộn màng của hơn 20 năm sau ngày cô thoát khỏi Jeffrey Epstein và Ghislaine Maxwell. Khi Virginia viết cuốn tự truyện này là lúc cô đã được hưởng 22 năm tự do. Tự do khỏi Epstein, Maxwell, đường dây mua bán tình dục trẻ em mà cô là một trong những nô lệ tình dục của Epstein. Hai mươi hai năm đó, cô tự thú, “không dễ dàng chút nào.” Không bao giờ có vết thương nào không để lại vết sẹo. Không bao giờ có sự hồi phục nào không để lại trầm tích.

Trump tắt CNN lúc ba giờ sáng. Không phải vì tức giận, mà vì ông vừa nảy ra ý tưởng điên rồ nhất đời mình. “Alexa, triệu tập Washington.” Câu lệnh vang lên trong bóng tối Phòng Bầu Dục như tiếng thần chú của một pháp sư già gọi linh hồn của quá khứ về để chứng minh rằng mình vẫn còn đúng. Thanksgiving năm nay, ông sẽ không ăn gà tây thật. Ông sẽ ăn ký ức. Phòng Bầu Dục rực ánh xanh lam – thứ ánh sáng lạnh của công nghệ và tự mãn. Trên bàn, con gà tây hologram vàng óng, chín hoàn hảo, không mùi, không khói, không có thịt thật. Một con gà tây ảo cho thời đại ai cũng sợ máu thật. Mọi thứ được lập trình để hoàn hảo: bàn tiệc dài, ly rượu đầy, bốn vị lập quốc hiện ra – George Washington, Benjamin Franklin, Thomas Jefferson, James Madison – được tái tạo bằng toàn bộ diễn văn, thư từ, và những câu họ chưa bao giờ nói. Bốn AI hoàn hảo.

Hội nghị khí hậu Liên Hiệp Quốc lần thứ ba mươi COP30 ở Belém, diễn ra trong bầu khí quyển nặng trĩu: trái đất nóng dần, còn các cường quốc vẫn cãi nhau về “mục tiêu” và “cam kết”. Biểu mức phát thải, phần trăm, hạn kỳ — tất cả lặp lại như những mùa họp cũ. Nhưng đằng sau lớp từ ngữ ấy, trật tự năng lượng của thế giới đã chuyển hướng. Cái trục quyền lực của thời đại đã dời khỏi phương Tây. Từ Tô Châu đến Quảng Đông, những nhà máy nối dài đã âm thầm định giá tương lai của mặt trời và gió. Trung Quốc không nói nhiều. Họ làm. Đến cuối năm 2024, Bắc Kinh vượt sớm mục tiêu 2030, đạt hơn một ngàn bốn trăm gigawatt gió và mặt trời — gấp bốn lần toàn Liên hiệp Âu châu. Tám phần mười chuỗi cung ứng quang điện nằm trong lãnh thổ của họ. Pin và xa điện xuất khẩu hàng chục tỉ Mỹ kim, kéo giá năng lượng sạch xuống một mức không còn cần trợ cấp.

Việc đình trệ gọi thầu dầu hỏa hai năm từ 1971 phải chờ qua 1973 rút cục đã giết chết chương trình tìm dầu của Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) và theo đó đã đốt cháy một cơ may lớn lao có nhiều triển vọng cứu vãn, duy trì và phát triển miền Nam. VNCH đã tìm được dầu hỏa ở Mỏ Bạch Hổ trong tháng Hai năm 1975. Thật nhiều dầu mà lại thật quá trễ.

“Tôi từ chức để có thể lên tiếng, ủng hộ các vụ kiện tụng và hợp tác với các cá nhân và tổ chức khác tận tâm bảo vệ pháp quyền và nền dân chủ Mỹ. Tôi cũng dự định sẽ bảo vệ những thẩm phán không thể công khai lên tiếng bảo vệ chính mình. Tôi không thể chắc chắn rằng mình sẽ tạo ra sự khác biệt. Tuy nhiên, tôi nhớ lại những gì Thượng nghị sĩ Robert F. Kennedy đã nói vào năm 1966 về việc chấm dứt chế độ phân biệt chủng tộc ở Nam Phi: “Mỗi khi một người đứng lên vì một lý tưởng, hoặc hành động để cải thiện cuộc sống của người khác, hoặc chống lại sự bất công, người đó sẽ tạo ra một đợt sóng hy vọng nhỏ bé.” Khi những đợt sóng nhỏ bé này hội tụ đủ, lúc đó có thể trở thành một cơn sóng thần.

Khi lịch sử bị xem nhẹ, nó không ngủ yên mà trở lại, nghiêm khắc hơn. Và mỗi khi nước Mỹ bước vào thời kỳ chia rẽ sâu sắc, tiếng vọng ấy lại dội về – nhắc rằng ta từng đi qua những năm tháng hỗn loạn, và vẫn tìm được lối ra. Robert A. Strong, học giả tại Đại học Virginia, cho rằng để hiểu nước Mỹ hiện nay, ta nên nhìn lại giai đoạn giữa hai đời tổng thống Ulysses S. Grant và William McKinley – từ năm 1876 đến 1896. Hai mươi năm ấy là một bài học sống động về cách một nền dân chủ có thể trượt dài trong chia rẽ, rồi chậm chạp tự điều chỉnh để tồn tại.

Khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (Indo-Pacific) đang nổi lên như trung tâm chiến lược của thế kỷ XXI, nơi giao thoa lợi ích của các cường quốc hàng đầu thế giới. Với 60% dân số toàn cầu, hơn một nửa GDP thế giới, và các tuyến hàng hải trọng yếu nhất hành tinh, khu vực này giữ vai trò quyết định trong ổn định an ninh, thương mại và năng lượng quốc tế...

Washington vừa bật sáng lại sau bốn mươi ngày tê liệt. Nhưng cái cảm giác “ổn rồi” chỉ là ảo giác. Đằng sau cái khoảnh khắc “chính phủ mở cửa trở lại” là câu chuyện nhiều tính toán, mà trung tâm của cuộc mặc cả chính là Obamacare – chương trình từng giúp hàng chục triệu người có bảo hiểm y tế – nay trở thành bệnh nhân bị đặt lên bàn mổ của chính quyền Trump, với con dao ngân sách trong tay Quốc hội.

Đã là người Việt Nam, nếu không trải qua, thì ít nhất cũng đã từng nghe hai chữ “nạn đói.” Cùng với lịch sử chiến tranh triền miên của dân tộc, hai chữ “nạn đói” như cơn ác mộng trong ký ức những người đã sống qua hai chế độ. Sử sách vẫn còn lưu truyền “Nạn đói năm Ất Dậu” với hình ảnh đau thương và những câu chuyện sống động. Có nhiều người cho rằng cũng vì những thăng trầm chính trị, kinh tế, mà người Việt tỵ nạn là một trong những dân tộc chịu thương chịu khó nhất để sinh tồn và vươn lên. Thế giới nhìn chung cho đến nay cũng chẳng phải là vẹn toàn. Dù các quốc gia bước sang thế kỷ 21 đã sản xuất đủ lương thực để nuôi sống tất cả mọi người, nạn đói vẫn tồn tại, bởi nhiều nguyên nhân. Có thể kể như chiến tranh, biến đổi khí hậu, thiên tai, bất bình đẳng, bất ổn kinh tế, và hệ thống lãnh đạo yếu kém.
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.