Hôm nay,  

Mị Ngữ

31/10/201900:00:00(Xem: 5087)

 Bà Tư mở mắt kiếng dụi dụi rồi ngẩng lên:

 - Ba sấp nhỏ ơi, tui dò tìm trong tự điển thấy cả mấy trăm nước, vậy mà tuyệt nhiên không thấy tên “Nước lạ”! Nước lạ là nước nào? Nó ở đâu vậy ông?

 Ông Tư dừng tay đan lợp, cười hềnh hệch:

 - Trời đất, sao bà khờ quá vậy? nước lạ nó ở sát nách mình mà cũng hổng biết. Nước lạ là từ mới của bọn điếm bút, làm gì có trong tự điển mà bà tra!

 Bà Tư bẽn lẽn:

 - Vậy chứ nước lạ nó là cái giống gì vậy ông?

 Ông Tư ra vẻ sành sõi:

 - Ngày xưa người Tàu dùng tàu thuyền sang nước mình lánh nạn Mãn Thanh. Ban đầu người mình kêu họ là Khách trú, Hoa kiều. Sau có chiếu vua cấm xài chữ Hoa vì phạm húy nên người mình kêu họ là Ba Tàu. Lâu dần thành quen, cứ thấy họ là kêu Ba Tàu, nước họ là nước Tàu.

 Bà Tư thắc mắc

 - Thế sao giờ tự dưng kêu nước lạ?

Ông Tư trầm ngâm một lát rồi thủng thẳng

 - Chuyện kể ra cũng dễ hiểu nhưng cũng dễ đụng chạm lắm! Số là giặc Tàu ngày đêm xâm lấn đất đai, cướp biển, đảo của mình, dùng tàu sắt đâm chìm tàu ngư dân mình…ngặt nỗi quan quyền sợ chúng. Bọn điếm bút lấy lòng chủ, không dám gọi thẳng là Tàu mà gọi chệch đi là: nước lạ! Bọn điếm bút tự đặt ra những giới hạn “ nhạy cảm”, không đụng đến hoặc là nói traị đi, kiểu như kỵ húy ngày xưa vậy! Để tui nói cho bà nghe, không chỉ có từ nước lạ mà còn tràn lan những từ ngữ ngô nghê, vô nghĩa. Giờ đâu đâu cũng toàn những lời giả trá, ngụy ngôn, mị ngữ… Dân chúng thấp cổ bé họng đành chịu. Bọn trí thức cũng hùa theo, phù thịnh chứ ai phù suy; hoặc giả có biết nhưng làm ngơ để kiếm cơm , bởi thế sự thể càng ngày càng tệ. Bà còn nhớ hôn? Tháng rồi ti vi đưa tin một nhóm phỉ quan kết hợp gian thương cào phá cả ngàn héc ta rừng, làm cho lũ  lụt cuốn trôi nhà cữa, tài sản và tính mạng của bao  nhiêu người. Ấy vậy mà khi ra toà, toà không nói phá rừng mà chỉ kết luận:” Thiếu tinh thần trách nhiệm”. Mấy ông quan ăn hối lộ thì nói:” Nhận quà trên mức tình cảm”… bà biết hôn? thằng Bảy ở công ty cảng Q, nó kết cấu với quan nha biến cảng quốc gia thành tài sản riêng. Nó và các quan trở nên giàu kinh khủng luôn, của chìm, của nổi, tài khoản mở ở nước ngoài, con du học, vợ du hí, ăn chơi mát trời ông địa luôn… Thế mà người ta nói: “ Cổ phần hoá chưa rõ ràng”.

 Ông Tư buông cái lợp đang dở xuống, với tay rót một chung trà chiêu một ngụm, mắt nheo nheo nhìn ra sân thì thấy bà Tám xóm chợ qua chơi. Chưa bước lên bậc cấp mà miệng đã oang oang

 - Anh, chị Tư có nhà hôn? Mèn đét ơi, tui tức quá tức chừng! ai đời ông quan trên tỉnh mê con nhỏ gội đầu rồi đưa nó lên làm quan luôn. Cỡ nó mà cũng làm quan được thì thử hỏi dân chịu sao thấu? Người ta phản đối ì xèo thì mấy chả bênh vực nhau, nói chỉ là:” Nâng đỡ không trong sáng”. Bổ nhiệm người thân, người nhà thì nói đaị đi, bày đặt lẹo lưỡi chơi chữ: không trong sáng, sáng gì nổi, tối hù hà.

 Bà Tư cười hiền khô

 - Chị Tám ngồi chơi, uống chén trà, chuyện đâu còn có đó, hơi đâu chị tức cho nó nặng mình.

 Bà Tám ngồi bệt xuống bậc cấp, gịong chả chớt

 - Cho tui gáo nước lạnh là được rồi, còn tiện thì cho ly trà đá. Nói thiệt với chị, tui hổng thích uống trà, chung trà nhỏ xíu uống hổng đã, tui chỉ khoái trà đá thôi.

 Bà Tư làm ly trà đá to tướng. Bà Tám cười ha hả, cảm ơn rồi quất một hơi hết nửa ly

 - Chị Tư biết hôn? mấy chả ở trển đấu đá  giành ăn quá trời, chơi nhau tới bến luôn. Cũng chính mấy chả tiết lộ cho báo chí biết ông này chưa học hết cấp ba mà có bằng tiến sĩ, học hàm giáo sư. Bà nọ chưa qua phổ thông mà có bằng sau đaị học…anh, chị thấy hôn? Quan như vậy thì nước mình có mà mạt! mấy khứa bồi bút hổng dám kêu: chạy chức, mua bằng mà lươn lẹo viết: “ Ngồi nhầm ghế”, “ Sử dụng văn bằng chưa chuẩn”… Tui tức là tức ở chỗ tuị nó mị ngữ đó!

 Bà Tám quất hơi nữa thì cạn ly trà đá, chợt thấy chú Ba xóm đình ghé qua. Ông Tư rót chung trà mời. Chú Ba nhấp nhấp chút xíu liền khen:

 - Anh Tư sành điệu ghê vậy nha, trà ngon và thơm quá, loại này chắc là hảo hạng đấy!

 Ông Tư cười

 - Mình già rồi, chẳng tiêu xài gì, chỉ có thích chút trà thôi, nên cũng tìm loại ngon ngon mà thưởng thức.

 Chú Ba hỏi:

 - Tối qua anh có coi ti vi không? Tui coi xong tức ngủ hổng được! dân lái xe bị trấn lột tiền mãi lộ quá trời, ấy vậy mà ông lớn trên bộ bênh vực nói: “ Tiền trà nước”, “ Bánh mì”… Tiền đó là mồ hôi nước mắt dân, đúng là lời mị ngữ! chưa hết đâu anh, có thằng lính công lộ nó quất dùi cui vào mặt người lái xe, laị đạp cho người ta ngã giữa lộ vậy mà lẹo lưỡi phân bua: “ Mặt chạm phải gậy”, “ Giơ chân hơi cao nên đụng người lái”.

 Ông Tư nhìn chú Ba đầy vẻ thông cảm:

 - Chú tức cũng phải, tui tức nhưng phải giằn lòng xuống. Chú nhớ không? vụ thằng cha làm gì ở ngành tư pháp đó, y sàm sỡ con nít đáng tuổi cháu của nó. Lẽ ra phải gọi đích danh là ấu dâm nhưng báo chí, quan nha đỡ đòn cho y, chỉ nói là :” Nựng con nít”

 Chú Ba chưa kịp nói gì thì bà Tám chửi:

 - Nựng, nựng cái quần què! Con bà nhà nó, đồ dê xồm, già hổng bỏ nhỏ hổng tha.

 Bà Tư nãy giờ ngồi nghe mà hổng nói gì hết trơn, tánh bả xưa nay vốn hiền lành ít nói, không quan tâm mấy đến chuyện thế sự. Ấy vậy mà nghe mọi người kể chuyện cũng tỏ vẻ bất bình

 - Thằng Út tuần rồi về chơi, nó nói: Người ta lấp cả con rạch để phân lô bán nền, làm cho nước ngập lênh láng bốn bề. Khi phát hiện sự việc thì báo chí và quan nha không nói  lấp rạch mà nói: “ rạch trên lộ”, “ Chuyển đổi mục đích sử dụng”.

 Bà Tư dứt lời thì bà Tám nói như reo:

 - Mèn đét ơi, vậy mà tui cứ tưởng chị Tư hổng quan tâm thời cuộc, thì ra chị cũng biết rõ tình hình dữ đa.

 Bà Tư ngao ngán

 - Bầy hầy lắm chị ơi! Càng nói càng nản. Có ông quan trên bộ lùm xùm chuyện công quỹ, chuyện giao tế, chuyện người nhà trong sở…Khi phóng viên hỏi thì ông ta chửi bới, đe nẹt không trả lời, chưa hết ông ta còn đập bàn hét:” Mày có biết tao là ai không?”. Tay phóng viên kia bèn thâu laị rồi phóng hết lên trên mạng xã hội. Người ta rần rần phê phán thì ông ấy dùng mị ngữ:” Vênh ngôn ngữ nên hiểu lầm”. Rồi có những con đường làm xong chưa chạy đã hư thì ông ta  bảo:” Chỉ là vênh bề mặt”. Năm kia ở thành đô, người ta làm con đường lớn lắm, kẹt nỗi nó vướng nhà quan nên phải bẻ cong nó… dân phản ánh thì quan cười khùng khục nói:” Đường cong mềm mại”. Rồi những công trình làm hoài hổng xong, xây trước hư sau, vốn đội lên nhiều lần… quan nói:” Khấu hao thời tiết”. Quan xuống lệnh, ra văn bản sai trái  bị dân ta thán thì nói:” Lỗi thằng đánh máy”. Sau khi ăn tàn phá haị, vơ vét đầy túi… bị phanh phui nhưng chẳng bị gì thì bảo:” Hạ cánh an toàn…

 Bà Tư nói luôn một hơi làm ông Tư ngạc nhiên quá đỗi, ăn ở với nhau mấy mươi năm chưa bao giờ ông Tư thấy vợ mình nói nhiều về thế sự như thế cả. Ông cũng không ngờ bà Tư vốn hiền như đất, cả đời chỉ lo cho con cháu với việc nhà,, ấy vậy mà bà cũng rành thế sự đến thế. Chú Ba thì  cười khoái chí khen:

 - Giá mà bạn trí thức mị ngữ được như chị Tư thì dân cũng được nhờ.

 

Tiểu Lục Thần Phong

Ất Lăng thành, 10/2019

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.
Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.
Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?
Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).
Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.
Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.
Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.
Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.
Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.