Hôm nay,  

Hội chứng Trung Quốc

15/12/202300:00:00(Xem: 2502)

Hoi chung trung quoc

Ngày nay, Chiến lược Phòng thủ Quốc gia của Hoa Kỳ – giống như chiến lược Chiến tranh Lạnh tạo chuẩn mực cho tư duy chiến lược trong những năm từ thập kỷ ‘50 đến ’80 – bị chi phối bởi một tác nhân đe dọa chính, đó là Trung Quốc. Điều này vừa cung cấp thông tin vừa tạo điều kiện cho tất cả các mối đe dọa lớn khác có thể xảy ra: Nga, Iran và Bắc Triều Tiên.

Giống như thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Hoa Kỳ hiện đang lâm vào một cuộc cạnh tranh với đối thủ duy nhất của mình, một cuộc cạnh tranh có khả năng bỏ rơi các thành tựu chính trị, kinh tế và công nghệ. Hoa Kỳ cũng đang ở trong một cuộc chạy đua vũ trang hiện đại, và trong một số trường hợp, chơi trò đuổi bắt và tranh đua để giành tình hữu nghị, gây ảnh hưởng lên các quốc gia khác trên thế giới.

   
Trong những năm Chiến tranh Lạnh, mục tiêu của Hoa Kỳ là ngăn chặn sự lan rộng của chủ nghĩa cộng sản và phạm vi ảnh hưởng của Liên Xô. Bức màn sắt buông xuống khắp châu Âu sau Thế chiến thứ hai có tác dụng theo cả hai cách: Thứ nhất, Liên Xô sử dụng nó để giam giữ người dân trong một hệ thống chính trị-kinh tế đã đổ vỡ; thứ hai, việc kinh doanh giữa Tây phương với Đông Âu trở nên khó khăn. Thật ra, cả hai điều đó đều tạo lợi thế cho Mỹ để cuối cùng Mỹ chiến thắng.
   
Mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc phức tạp hơn nhiều vì hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có mối quan hệ đan xen gắn bó chặt chẽ với nhau. Các doanh nghiệp Mỹ có mối quan hệ sâu đậm ở Trung Quốc và các công ty Trung Quốc cũng có mặt khắp nơi trên đất nước Hoa Kỳ. TikTok của Trung Quốc là mạng truyền thông xã hội phổ biến nhất ở Mỹ hiện nay và là một doanh nghiệp nước ngoài.
   
Những thử thách ngày nay bắt nguồn từ năm 1989. Năm đó Bức tường Berlin sụp đổ và hết chế độ cộng sản này đến chế độ cộng sản khác sụp đổ, chấm dứt sự thống trị của Liên Xô ở Đông Âu khi Ba Lan, Hungary, Đông Đức và Tiệp Khắc đi theo chế độ dân chủ. Đến năm 1992, đế quốc Liên Xô tan rã.
   
Trong khi đó, Trung Quốc cũng phải chịu những khó khăn riêng của mình. Vụ thảm sát Thiên An Môn năm 1989 diễn ra trước sự sụp đổ của chủ nghĩa cộng sản ở châu Âu gần sáu tháng. Trong một thời gian, có vẻ như việc nắm quyền lực của Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể sẽ thất bại. Nhưng khi các cuộc biểu tình của sinh viên lan rộng từ Bắc Kinh đến khoảng 400 thành phố khác trên khắp Trung Quốc, Quân đội Giải phóng Nhân dân của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã tràn ra đường phố Bắc Kinh, giết chết hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn người.
   
Đến năm 1991, quỹ đạo quốc gia của Mỹ và Trung Quốc vận hành theo hai phương hướng và đường lối khác nhau nhiều lắm. Mỹ chiến thắng Chiến tranh Lạnh, và sau Chiến tranh Vùng Vịnh, rõ ràng Mỹ chiếm ưu thế, trở thành nhà môi giới quyền lực toàn cầu duy nhất. Ngược lại, Trung Quốc chỉ hơn một quốc gia “Thế giới thứ ba lớn nhất thế giới” một chút.
   
Vận may thay đổi rất nhanh. Nước Mỹ đã kiếm được “cổ tức hòa bình” và giải tán quân đội của mình như một đội bóng chày đang thua đậm giữa thời hạn trao đổi cầu thủ. Nhiều hệ thống vũ khí bị cho vào kho phế thải, các chương trình bị hủy bỏ và trì hoãn, quân đội được trả tiền để phục viên. Về mặt tích cực, lãi suất giảm và kinh tế tăng trưởng. Thật khó để tưởng tượng trong thời đại thâm hụt ngân sách hằng năm là 1,5 nghìn tỷ USD như ngày nay, ngân sách của Hoa Kỳ vào những năm đầu thế kỷ là thặng dư. Như Tổng thống Bill Clinton từng nói, không chỉ “kỷ nguyên của Chính phủ Lớn đã kết thúc”, mà khi George W. Bush kế nhiệm làm Tổng thống, cả nước đã hưng phấn đến mức tưởng chừng như toàn bộ khoản nợ của nước Mỹ sẽ được trả hết vào cuối thập kỷ.
   
Mọi chuyện đã không diễn tiến như dự liệu. Vụ tấn công khủng bố ngày 11 tháng 9 năm 2001, cùng những quyết định và lựa chọn sau đó đã thay đổi mọi thứ. Cuộc xâm lược Iraq năm 2003 đặc biệt bi thảm, gây phương hại các liên minh quốc tế của Mỹ và làm sứt mẻ nền tảng đạo đức. Ngày 11/9, các cơ quan tình báo của Mỹ nhìn thấy bóng tối nhưng họ bỏ sót sự thật. Thay vì khám phá vũ khí hủy diệt hàng loạt, thì nước Mỹ bước vào “kỷ nguyên mất tập trung hàng loạt”, như Trung tướng David Deptula từng nói. Mỹ sa lầy trong hai cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan và không nhìn thấy Trung Quốc đang rình rập ở phía chân trời.
   

Trung Quốc đã tận dụng lợi thế, hiện đại hóa mọi khía cạnh quân sự của mình trong những năm sau đó. Họ chế tạo vũ khí không gian và tên lửa tầm xa để chống lại lợi thế của Mỹ trong không gian, trên không trung và trên mặt đất. Họ nghiễm nhiên trở thành một cường quốc mạng đáng gờm và phát triển (hoặc đánh cắp) công nghệ tàng hình mà ngày nay được sử dụng trong các máy bay chiến đấu.
   
Nhiều người nhìn thấy điều sắp xảy ra. Cựu Tham mưu trưởng Không lực Hoa Kỳ, Tướng T. Michael “Buzz” Moseley đã có những đề xuất để đảm bảo Không quân Mỹ có đủ máy bay và vũ khí nhằm chống lại sự trỗi dậy của Trung Quốc. Tuy nhiên, thay vì được chấp thuận, sự cứng rắn của Tướng Moseley cho rằng Không quân phải chuẩn bị cho một “cuộc chiến cấp cao” đã khiến ông bị cách chức.
   
Giờ đây mối đe dọa từ Trung Quốc đã được xác lập một cách khôn ngoan hơn. Mara Karlin, quyền Thứ trưởng Bộ Quốc phòng phụ trách Chính sách tại Ngũ Giác Đài cho biết: “Nó trở thành nguồn oxy mà chúng ta sống và thở trong Bộ Quốc phòng”. Đó là bối cảnh cho mọi chương trình vũ khí mới, mọi sáng kiến mới, và cho hầu hết mọi cuộc tập trận quân sự.
   
Trong thời kỳ Xô Viết, ở chừng mực nào đó, Mỹ biết kẻ thù của mình là ai, điều gì đang bị đe dọa, trò chơi được chơi như thế nào. Đó không phải là trường hợp của ngày hôm nay. Thay vào đó, Mỹ đang bước vào một kỷ nguyên mới, năng động và nguy hiểm, nhiều rủi ro hơn.
   
Sự thật là: Bởi vì Trung Quốc đang suy thoái nên hiện nay sự bất ổn gia tăng. Giống như sự kiện 11/9 đã khiến Hoa Kỳ mất đà thăng tiến, COVID-19 đã gây nên sự bất ổn lớn hơn ở Trung Quốc. Không giống như Hoa Kỳ phục hồi nhanh chóng, Trung Quốc đã phát hiện ra những vết nứt mang tính hệ thống trong cỗ máy kinh tế của mình. Dân số Trung Quốc đang suy giảm. Địa ốc được xây dựng bừa bãi, quá mức. Tiền nợ các công ty đầu tư nước ngoài lên quá nhiều. Tỷ lệ thất nghiệp của giới trẻ đang lên tới con số 20%.
   
Ngay từ đầu, Trung Quốc đã dối trá, lấp liếm về tình trạng COVID-19. Số liệu thống kê chính thức được công bố lên Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thừa nhận có ít hơn 121.000 ca tử vong trong số khoảng 99 triệu trường hợp nhiễm COVID-19 kể từ khi dịch bệnh bắt đầu bùng phát bốn năm trước. Ngược lại, một nghiên cứu mới được công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ đã vạch trần sự thực. Hai Tiến sĩ nhà nghiên cứu Hong Xiao và Joseph Unger đồng tác giả đã phân tích dữ liệu về tỷ lệ tử vong do các trường đại học Trung Quốc công bố và thu thập trên Internet. Bài báo đã được đồng nghiệp bình duyệt của hai vị, đăng hôm tháng Tám, khẳng định Trung Quốc đã phải chịu ít nhất là 1,87 triệu ca tử vong từ tháng 12 năm 2022 đến tháng 1 năm 2023, những tháng sau khi Trung Quốc mở cửa xã hội trở lại sau thời gian phong tỏa kéo dài.
   
Sự suy thoái của Trung Quốc khiến gia tăng sự bất ổn và những rủi ro mới. Với tất cả quy mô và sức mạnh của mình, Trung Quốc tỏ ra dễ bị tổn thất và rất có thể đang ở giai đoạn cuối của thời kỳ tăng trưởng mạnh. Sự gia tăng theo kế hoạch lâu dài có thể không bao giờ đạt được. Đây chính là điều khiến Trung Quốc ngày nay trở nên nguy hiểm hơn. Giống như chế độ ăn cướp của Nga đã đẩy sự tăng trưởng hậu Xô Viết của nước này vào tình trạng suy thoái không thể tránh khỏi, dẫn đến cuộc xâm lược sai lầm vào Ukraine, một tương lai bất ổn của Trung Quốc có thể khiến Chủ tịch Tập Cận Bình phải chấp nhận những tính toán thiếu khôn ngoan ở Đài Loan hoặc các nơi khác.
   
Sự cảnh giác vào lúc này đối với Hoa Kỳ vẫn cần thiết và quan trọng như năm 1980. Ngày nay, cũng như lúc đó, nước Mỹ chỉ mới thoát khỏi hai cuộc chiến tranh ở nước ngoài kéo dài và không thành công. Việc cải tiến sức mạnh quân sự chiến lược bị trì hoãn từ lâu của Hoa Kỳ giờ đây mới thu hút được sự chú ý từ giới lãnh đạo cầm quyền. Quân đội chỉ mới bắt đầu lấy lại sức mạnh và sự tự tin. Những lựa chọn chiến lược đúng đắn bây giờ sẽ mang lại lợi ích trong tương lai.
   
Trong nhiều năm, Trung Quốc nghĩ rằng thế kỷ của Mỹ đã kết thúc và sự trỗi dậy của Trung Quốc là điều tất yếu. Nước Mỹ có thể – và phải – chứng minh rằng họ sai.
 
Bài gốc:
 
 
– Tobias Naegele
Tạp chí Lực lượng Không quân & Vũ trụ
(Trịnh Khải Nguyên-Chương dịch)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.
Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.
Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?
Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).
Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.
Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.
Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.
Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.
Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.