Đất Trực Lệ có Mộ sinh tự là Thiêm Cung, bẩm tính thông minh, thích đọc sách. Cha là Mộ Tiểu Hoàn theo nghề buôn bán, hổng khoái chuyện văn chương, nên thường nói với Thiêm Cung rằng:
- Đời sống là thực tế, mà văn chương thì ảo mộng. Đem mộng mà đi với thực, thì còn sống đặng hay chăng"
Thiêm Cung hết hồn, đáp:
- Đành là vậy, nhưng thiếu chút văn chương, thì cuộc đời sẽ mình ên trơ trụi. Có gì đáng sống"
Tiểu Hoàn nghe vậy trong dạ không vui, nhưng chẳng muốn giữa cha con xảy thêm điều không hợp, bèn ngậm miệng lại mần thinh không nói. Như thể ốc với sò giữa bờ cát lặng thinh, như thể đá với rêu muôn đời yên trong mộng.
Cho đến một hôm, Tiểu Hoàn mới gọi vợ đến, mà nói rằng:
- Thiêm Cung đã mười tám tuổi, mà chỉ khoái chuyện văn chương, thì hậu vận mai sau ắt vào nơi tăm tối!
Mộ thị lặng người đi mà suy nghĩ, rồi thận trọng đáp:
- Mỗi người có một sở thích riêng. Hà cớ chi lại ép con theo đường mình đã chọn"
Tiểu Hoàn mặt đỏ như gà chọi. Hơi thở bỗng ào ào gấp rút, bực tức nói rằng:
- Phi thương bất phú. Muốn giàu phải nhảy ra làm ăn. Chớ không thể ôm sách thế này mãi được, rồi lỡ mai đây tình duyên đưa tới - mà hổng có tiền - thì liệu duyên lành nối kết được không đây"
Mộ thị biết là không canh cải gì nữa được, nên nhân lúc Tiểu Hoàn bận lo làm sổ sách, mới gọi Thiêm Cung đến, tha thiết nói rằng:
- Con đọc sách, mẹ rất mừng, bởi nhờ cuốn sách mà con bớt ra ngoài lêu lỗng, rồi nhiễm thói hư tật xấu, thì sau này… hương khói con sẽ liệu làm sao, khi chỉ biết vui chơi với bè với bạn…
Rồi ngừng một chút để sắp lại ý nghĩ trong đầu, lại ào ào nói tiếp:
- Muốn có sức đọc sách, thì con phải có ăn. Chớ đói thì không thể nào đọc được. Nay cha muốn con theo nghề buôn bán. Có đặng hay chăng"
Thiêm Cung ngẫm nghĩ đáp:
- Buôn bán mà muốn có lời, thì phải nói dối. Riết rồi sẽ thành bệnh. Làm sao mà sửa"
Mộ thị giật nẩy người như ngồi trên đống kiến, liền thì thào tự nhủ với thân:
- Mình chỉ nghĩ tới đồng tiền kiếm được, nhưng con nó nghĩ tới những tính tốt lần lượt ra đi. Nếu đem so đã rõ ra hai đường cách biệt…
Nghĩ vậy, mới nói với Cung rằng:
- Cha một đường, con một nẻo. Mẹ bâng khuâng giữa đàng chẳng biết chọn về mô" Bởi ngã phương nao cũng đau lòng xé ruột. Thôi thì con cứ một lần vui… báo hiếu. Xem chuyện thương trường nó hỉ nộ làm sao, rồi lúc ấy muốn thôi cũng chẳng có gì ân hận!
Mấy hôm sau, Tiểu Hoàn gọi Thiêm Cung sửa soạn áo quần để về Vũ Xương buôn bán. Cung chẳng dám trái lời nên bấm bụng làm theo. Chớ thiệt ra chốn tim gan chẳng khoái khoan gì hết cả. Khi đến nơi, Tiểu Hoàn mới thuê nhà trọ, rồi đưa hàng hóa vào, lại giao cho Cung gìn giữ, rồi tận tình căn dặn:
- Muốn làm giàu hơn thiên hạ thì có ba điều nên kiêng. Thứ nhất, chớ có tham lam. Thứ nhì, chớ có vội vàng. Thứ ba, phải nén lòng tức giận. Tham lam thì nhiều điều lầm lỗi, rồi bay mất vốn, thì còn gỡ được hay sao" Vội vàng thì khinh xuất, nên dễ lọt bẫy của người ta, rồi chén cơm đang ăn lại đang tâm dâng cho người khác, thì chẳng những bản thân phải lâm vòng cơ cực - mà vợ… dại ở nhà chẳng biết chạy về mô - thì lỗi ấy kiếp sau cũng khó lòng rửa sạch. Còn tức giận thì mất nguồn mất mối. Cho dẫu hàng họ có rẻ hơn người ta, cũng chưa chắc đã có nhiêu người quay lại…
Rồi nuốt ực một cái cho vơi đi phần lo lắng, mới ân cần nói tiếp:
- Không có uy cho người ta sợ. Không có tiền cho người ta… mến. Người ta không sợ không mến, thì làm giàu thế nào được"
Thiêm Cung nghe cha thuyết cho một hồi, mệt cả tâm tư, nên thì thầm bảo dạ:
- Chỉ cần không tham lam. Không tức giận. Không vội vàng, thì dẫu đến nơi mô, cũng có người thương mến. Há phải đi buôn mới kiêng cữ mấy điều này hay sao"
Lúc Tiểu Hoàn ra đi, Cung thấy trong lòng nhẹ nhỏm, bèn lấy sách mà đọc. Đến đoạn trong hồn thích ý, bèn sảng khoái ngâm lên, khiến giọng bỗng vút cao như thân ý dính vô làm một, rồi trong lúc hồn phê phê như thế, chợt thấy một bóng người thấp thoáng ở hàng hiên, nhưng bản tính vô lo nên chẳng thấy ăn thua gì hết cả.
Mấy hôm sau, Mộ ông đi uống rượu, lâu vẫn chưa về nên Cung càng ngâm nga dữ, rồi như một niềm vui không lường trước được, Cung nhìn ra cửa sổ, thấy một cô gái tuổi độ mười lăm, nhưng nhan sắc cực kỳ diễm lệ. Cung định mở lời, nhưng chưa dợm bước chân, thì cô gái đã lẫn mình đi mất, nên buồn tình bảo dạ:
- Ta nghe nói người quân tử lấy điều trung tín làm gốc. Hết lòng thờ… vợ thì gọi là trung. Dẫu chết không sai lời thì gọi là tín. Ta dẫu chưa bị chữ phu thê… quấy rầy trong tâm tưởng - nhưng gặp gỡ như vầy - Biết có còn đụng lại không đây"
Mấy ngày sau, Mộ ông thuê thuyền chở hàng về Trực Lệ, nên nói với Cung rằng:
- Đèn nhà ai nấy rạng. Trời chạng vạng dễ làm ăn. Đống hàng này khi về đến quê ta, thì tiền lãi sẽ vô như mùa lũ lụt. Chừng lúc ấy ta ngồi chơi hóng gió, cũng có chút tiền tiêu dặm đến mùa sau, thì ở tuổi hưu chẳng còn lo chi nữa!
Đoạn lên bờ đi uống rượu. Lúc ấy, có một bà cụ bước lên thuyền, hớt hãi nói với Cung:
- Cậu giết con tôi rồi!
Cung giật mình đáp:
- Cháu ở trên thuyền đọc sách ngâm thơ, đến nỗi gặp kiến cũng không nỡ đưa tay ra mà dzớt. Sao lại có thể hại con bà cho đặng"
Bà cụ mặt mày trắng nhợt, lớn tiếng nói:
- Cậu không giết nó bằng gươm dao, nhưng lại dzứt nó bằng thơ văn thi phú, thì sao mà cản được"
Cung choáng váng mặt mày, nên hít vội hơi sâu, rồi nói này nói nọ:
- Cháu với con bác chưa hề gặp mặt, lại chẳng rõ họ tên. Sao có thể nẩy sinh điều đau đớn"
Bà cụ ngước mắt nhìn Cung, rồi ngẫm nghĩ đến lời chân thật, liền giảm nhẹ cơn đau, nhỏ nhẹ nói rằng:
- Tôi họ Bạch, có duy nhất một đứa con gái, tên là Thu Luyện. Thích chuyện văn chương, đàn ngâm thi phú. Hôm nọ, tình cờ nghe giọng của cậu tràn ra trong đêm vắng, tối về bỗng dậy bịnh tương tư, khiến cơm nước chẳng tha thiết gì nữa cả. Tôi hãi sợ nói rằng: "Con với người ta như bèo giạt mây trôi. Nào đã có chi sao lại đày đọa tấm thân mình như thế"". Nó lắc đầu không chịu, lại còn trả treo với tôi: "Người như vậy mà mình không dzớt. Lỡ mai này còn hối kịp hay sao"". Tôi nhói cả tim gan nhưng cũng ráng phân trần cớ sự: "Mẹ ầu ơ ví dầu từ lúc con còn ẳm ngữa, mà chẳng thấy ăn thua. Còn người ta chỉ lấy thơ văn tìm vui trong đêm trường tĩnh mịch - mà con lại dốc lòng tới bến - thì mẫu tử thâm tình chỉ có một chiều xuôi. Chỉ như con nước trôi chẳng bao giờ trở lại!". Nó vẫn lắc đầu không chịu, còn nói với tôi rằng: "Phận làm cha mẹ, thì phải lo dựng vợ gã chồng, cho chu toàn trách nhiệm. Chớ cứ mãi miết… bàn ra như thế, thì biết bao giờ mới dính chấu được đây"".
Cung há miệng ra mà nghe. Mãi một lúc sau mới lo âu trải phơi niềm tâm sự:
- Cháu đang nhờ cha mẹ. Chưa thực sự lập thân. Sao có thể đón con bác về làm chánh thất"
Bà cụ nước mắt chảy quanh, khẩn thiết nói rằng:
- Nếu cậu không chịu lấy nó làm vợ, thì mai này biết nương dựa vào đâu"
Cung trong dạ phân vân, nên chẳng biết tính làm sao cho phải, đành thì thào bảo dạ:
- Già néo đứt dây. Đã bao cảnh khổ diễn ra chỉ vì một chút lỡ lầm trong ứng đối, thì ta không thể sơ suất, mà đánh mất đi chữ phu thê đang chờ ngay trước mặt…
Nghĩ vậy, bèn hắng giọng lấy hơi. Từ tốn nói rằng:
- Cháu dầu chưa có bằng Tiến sĩ cầm tay, nhưng cũng hiểu chuyện hôn nhân phải báo qua cùng cha mẹ. Nay cha cháu đang còn vui trên bến. Chưa biết giờ về nên hổng dám ừ ngay, đành phải đợi đến mai mới thưa cùng bác được…
Bạch thị dõi mắt nhìn trời hiu quạnh, rồi buồn bã đáp:
- Thời phải thế, thế thời phải thế! Thôi thì đành đợi đến ngày mai. Chớ không thể… đụng cưới xin mà mình ên ta được!
Rồi như chưa bằng lòng với hoàn cảnh đang bày ra trước mắt, Bạch thị mới nắm lấy tay của Thiêm Cung, tha thiết nói rằng:
- Muối bỏ lòng ai nấy xót. Việc vợ chồng ở đời. Có người cầu còn chẳng được. Nay mẹ tự đi làm mối cho con, thì tự hậu trước sau cũng vào hàng hi hữu!
Đoạn, quay lưng mà bước. Cung nhìn theo, chợt thấy chút thương tâm dậy sóng ở trong lòng, nên thì thào tự nhủ:
- Cái kiếp đời. Trời cho to thì được to. Cho sướng thì được sướng. Chớ ai dám bảo ước cầu mà được. Nay duyên nợ kiểu này - thì dẫu sẵn đôi tay - cũng khó lòng đón nhận!
Một lát Mộ ông về. Cung lựa lời kể lại câu chuyện. Không bỏ sót một chỗ nào. Lúc kể xong, Cung mới vòng tay lại. Chậm rãi hỏi rằng:
- Chuyện của Thu Luyện như vầy. Cha liệu làm sao"
Mộ ông cười cười, đáp:
- Phàm là đại trượng phu, thì muốn cưới là cưới. Muốn bỏ là bỏ. Chớ không vì ba cái dạy… vu vơ, lại nỡ giam hãm đời mình trong tăm tối. Có điều, chuyện của Thu Luyện không thể nào tính được!
Thiêm Cung lòng đầy thắc mắc. Ngơ ngác hỏi rằng:
- Cha nói dzậy. Nghĩa là làm sao"
Mộ ông với tay kéo điếu thuốc lào. Chơi một phát, rồi thủng thẳng đáp rằng:
- Ai bắt tội mà mày phải khổ vậy, hả con" Người ta muốn gã con gái cho mày, chỉ vì mày ngâm thơ giỏi, lại có làn hơi phong phú, khiến đóa hoa hồng phải đụng đậy rung rinh, thì lý do đó không thể nào tao nghe được! Lại nữa, mày cưới con gái người ta về làm vợ, là để xây dựng một gia đình, mà trong đó đôi tâm hồn phải vật lộn mưu sinh. Phải gắng sức bơi trong giòng đời vẫn đục. Chớ không thể ngồi trơ mắt ếch. Sang sảng thơ Đường với niêm luật tùm lum, thì lúc khó khăn mần răng mà sống đặng"
Rồi ngừng một chút cho vơi niềm… u uẩn, lại ào ào nói tiếp:
- Tích cốc phòng cơ. Tích y phòng hàn. Tích tiền để phòng… vợ ngày sau sang bến. Nay mày không biết điều lẽ phải, lại không hiểu cuộc đời trắng bệt lắm niềm đau, mà lại toan lấy… thơ lấp quảng đường trước mặt, thì còn quân tử được hay sao"
Cung nghe cha giảng cho một hồi. Chẳng biết nói sao, mãi một lúc sau mới nhủ thầm trong dạ:
- Không cưới được vợ ở đời thường thì cưới ở trong… mơ. Gì đâu mà khó"
- Đời sống là thực tế, mà văn chương thì ảo mộng. Đem mộng mà đi với thực, thì còn sống đặng hay chăng"
Thiêm Cung hết hồn, đáp:
- Đành là vậy, nhưng thiếu chút văn chương, thì cuộc đời sẽ mình ên trơ trụi. Có gì đáng sống"
Tiểu Hoàn nghe vậy trong dạ không vui, nhưng chẳng muốn giữa cha con xảy thêm điều không hợp, bèn ngậm miệng lại mần thinh không nói. Như thể ốc với sò giữa bờ cát lặng thinh, như thể đá với rêu muôn đời yên trong mộng.
Cho đến một hôm, Tiểu Hoàn mới gọi vợ đến, mà nói rằng:
- Thiêm Cung đã mười tám tuổi, mà chỉ khoái chuyện văn chương, thì hậu vận mai sau ắt vào nơi tăm tối!
Mộ thị lặng người đi mà suy nghĩ, rồi thận trọng đáp:
- Mỗi người có một sở thích riêng. Hà cớ chi lại ép con theo đường mình đã chọn"
Tiểu Hoàn mặt đỏ như gà chọi. Hơi thở bỗng ào ào gấp rút, bực tức nói rằng:
- Phi thương bất phú. Muốn giàu phải nhảy ra làm ăn. Chớ không thể ôm sách thế này mãi được, rồi lỡ mai đây tình duyên đưa tới - mà hổng có tiền - thì liệu duyên lành nối kết được không đây"
Mộ thị biết là không canh cải gì nữa được, nên nhân lúc Tiểu Hoàn bận lo làm sổ sách, mới gọi Thiêm Cung đến, tha thiết nói rằng:
- Con đọc sách, mẹ rất mừng, bởi nhờ cuốn sách mà con bớt ra ngoài lêu lỗng, rồi nhiễm thói hư tật xấu, thì sau này… hương khói con sẽ liệu làm sao, khi chỉ biết vui chơi với bè với bạn…
Rồi ngừng một chút để sắp lại ý nghĩ trong đầu, lại ào ào nói tiếp:
- Muốn có sức đọc sách, thì con phải có ăn. Chớ đói thì không thể nào đọc được. Nay cha muốn con theo nghề buôn bán. Có đặng hay chăng"
Thiêm Cung ngẫm nghĩ đáp:
- Buôn bán mà muốn có lời, thì phải nói dối. Riết rồi sẽ thành bệnh. Làm sao mà sửa"
Mộ thị giật nẩy người như ngồi trên đống kiến, liền thì thào tự nhủ với thân:
- Mình chỉ nghĩ tới đồng tiền kiếm được, nhưng con nó nghĩ tới những tính tốt lần lượt ra đi. Nếu đem so đã rõ ra hai đường cách biệt…
Nghĩ vậy, mới nói với Cung rằng:
- Cha một đường, con một nẻo. Mẹ bâng khuâng giữa đàng chẳng biết chọn về mô" Bởi ngã phương nao cũng đau lòng xé ruột. Thôi thì con cứ một lần vui… báo hiếu. Xem chuyện thương trường nó hỉ nộ làm sao, rồi lúc ấy muốn thôi cũng chẳng có gì ân hận!
Mấy hôm sau, Tiểu Hoàn gọi Thiêm Cung sửa soạn áo quần để về Vũ Xương buôn bán. Cung chẳng dám trái lời nên bấm bụng làm theo. Chớ thiệt ra chốn tim gan chẳng khoái khoan gì hết cả. Khi đến nơi, Tiểu Hoàn mới thuê nhà trọ, rồi đưa hàng hóa vào, lại giao cho Cung gìn giữ, rồi tận tình căn dặn:
- Muốn làm giàu hơn thiên hạ thì có ba điều nên kiêng. Thứ nhất, chớ có tham lam. Thứ nhì, chớ có vội vàng. Thứ ba, phải nén lòng tức giận. Tham lam thì nhiều điều lầm lỗi, rồi bay mất vốn, thì còn gỡ được hay sao" Vội vàng thì khinh xuất, nên dễ lọt bẫy của người ta, rồi chén cơm đang ăn lại đang tâm dâng cho người khác, thì chẳng những bản thân phải lâm vòng cơ cực - mà vợ… dại ở nhà chẳng biết chạy về mô - thì lỗi ấy kiếp sau cũng khó lòng rửa sạch. Còn tức giận thì mất nguồn mất mối. Cho dẫu hàng họ có rẻ hơn người ta, cũng chưa chắc đã có nhiêu người quay lại…
Rồi nuốt ực một cái cho vơi đi phần lo lắng, mới ân cần nói tiếp:
- Không có uy cho người ta sợ. Không có tiền cho người ta… mến. Người ta không sợ không mến, thì làm giàu thế nào được"
Thiêm Cung nghe cha thuyết cho một hồi, mệt cả tâm tư, nên thì thầm bảo dạ:
- Chỉ cần không tham lam. Không tức giận. Không vội vàng, thì dẫu đến nơi mô, cũng có người thương mến. Há phải đi buôn mới kiêng cữ mấy điều này hay sao"
Lúc Tiểu Hoàn ra đi, Cung thấy trong lòng nhẹ nhỏm, bèn lấy sách mà đọc. Đến đoạn trong hồn thích ý, bèn sảng khoái ngâm lên, khiến giọng bỗng vút cao như thân ý dính vô làm một, rồi trong lúc hồn phê phê như thế, chợt thấy một bóng người thấp thoáng ở hàng hiên, nhưng bản tính vô lo nên chẳng thấy ăn thua gì hết cả.
Mấy hôm sau, Mộ ông đi uống rượu, lâu vẫn chưa về nên Cung càng ngâm nga dữ, rồi như một niềm vui không lường trước được, Cung nhìn ra cửa sổ, thấy một cô gái tuổi độ mười lăm, nhưng nhan sắc cực kỳ diễm lệ. Cung định mở lời, nhưng chưa dợm bước chân, thì cô gái đã lẫn mình đi mất, nên buồn tình bảo dạ:
- Ta nghe nói người quân tử lấy điều trung tín làm gốc. Hết lòng thờ… vợ thì gọi là trung. Dẫu chết không sai lời thì gọi là tín. Ta dẫu chưa bị chữ phu thê… quấy rầy trong tâm tưởng - nhưng gặp gỡ như vầy - Biết có còn đụng lại không đây"
Mấy ngày sau, Mộ ông thuê thuyền chở hàng về Trực Lệ, nên nói với Cung rằng:
- Đèn nhà ai nấy rạng. Trời chạng vạng dễ làm ăn. Đống hàng này khi về đến quê ta, thì tiền lãi sẽ vô như mùa lũ lụt. Chừng lúc ấy ta ngồi chơi hóng gió, cũng có chút tiền tiêu dặm đến mùa sau, thì ở tuổi hưu chẳng còn lo chi nữa!
Đoạn lên bờ đi uống rượu. Lúc ấy, có một bà cụ bước lên thuyền, hớt hãi nói với Cung:
- Cậu giết con tôi rồi!
Cung giật mình đáp:
- Cháu ở trên thuyền đọc sách ngâm thơ, đến nỗi gặp kiến cũng không nỡ đưa tay ra mà dzớt. Sao lại có thể hại con bà cho đặng"
Bà cụ mặt mày trắng nhợt, lớn tiếng nói:
- Cậu không giết nó bằng gươm dao, nhưng lại dzứt nó bằng thơ văn thi phú, thì sao mà cản được"
Cung choáng váng mặt mày, nên hít vội hơi sâu, rồi nói này nói nọ:
- Cháu với con bác chưa hề gặp mặt, lại chẳng rõ họ tên. Sao có thể nẩy sinh điều đau đớn"
Bà cụ ngước mắt nhìn Cung, rồi ngẫm nghĩ đến lời chân thật, liền giảm nhẹ cơn đau, nhỏ nhẹ nói rằng:
- Tôi họ Bạch, có duy nhất một đứa con gái, tên là Thu Luyện. Thích chuyện văn chương, đàn ngâm thi phú. Hôm nọ, tình cờ nghe giọng của cậu tràn ra trong đêm vắng, tối về bỗng dậy bịnh tương tư, khiến cơm nước chẳng tha thiết gì nữa cả. Tôi hãi sợ nói rằng: "Con với người ta như bèo giạt mây trôi. Nào đã có chi sao lại đày đọa tấm thân mình như thế"". Nó lắc đầu không chịu, lại còn trả treo với tôi: "Người như vậy mà mình không dzớt. Lỡ mai này còn hối kịp hay sao"". Tôi nhói cả tim gan nhưng cũng ráng phân trần cớ sự: "Mẹ ầu ơ ví dầu từ lúc con còn ẳm ngữa, mà chẳng thấy ăn thua. Còn người ta chỉ lấy thơ văn tìm vui trong đêm trường tĩnh mịch - mà con lại dốc lòng tới bến - thì mẫu tử thâm tình chỉ có một chiều xuôi. Chỉ như con nước trôi chẳng bao giờ trở lại!". Nó vẫn lắc đầu không chịu, còn nói với tôi rằng: "Phận làm cha mẹ, thì phải lo dựng vợ gã chồng, cho chu toàn trách nhiệm. Chớ cứ mãi miết… bàn ra như thế, thì biết bao giờ mới dính chấu được đây"".
Cung há miệng ra mà nghe. Mãi một lúc sau mới lo âu trải phơi niềm tâm sự:
- Cháu đang nhờ cha mẹ. Chưa thực sự lập thân. Sao có thể đón con bác về làm chánh thất"
Bà cụ nước mắt chảy quanh, khẩn thiết nói rằng:
- Nếu cậu không chịu lấy nó làm vợ, thì mai này biết nương dựa vào đâu"
Cung trong dạ phân vân, nên chẳng biết tính làm sao cho phải, đành thì thào bảo dạ:
- Già néo đứt dây. Đã bao cảnh khổ diễn ra chỉ vì một chút lỡ lầm trong ứng đối, thì ta không thể sơ suất, mà đánh mất đi chữ phu thê đang chờ ngay trước mặt…
Nghĩ vậy, bèn hắng giọng lấy hơi. Từ tốn nói rằng:
- Cháu dầu chưa có bằng Tiến sĩ cầm tay, nhưng cũng hiểu chuyện hôn nhân phải báo qua cùng cha mẹ. Nay cha cháu đang còn vui trên bến. Chưa biết giờ về nên hổng dám ừ ngay, đành phải đợi đến mai mới thưa cùng bác được…
Bạch thị dõi mắt nhìn trời hiu quạnh, rồi buồn bã đáp:
- Thời phải thế, thế thời phải thế! Thôi thì đành đợi đến ngày mai. Chớ không thể… đụng cưới xin mà mình ên ta được!
Rồi như chưa bằng lòng với hoàn cảnh đang bày ra trước mắt, Bạch thị mới nắm lấy tay của Thiêm Cung, tha thiết nói rằng:
- Muối bỏ lòng ai nấy xót. Việc vợ chồng ở đời. Có người cầu còn chẳng được. Nay mẹ tự đi làm mối cho con, thì tự hậu trước sau cũng vào hàng hi hữu!
Đoạn, quay lưng mà bước. Cung nhìn theo, chợt thấy chút thương tâm dậy sóng ở trong lòng, nên thì thào tự nhủ:
- Cái kiếp đời. Trời cho to thì được to. Cho sướng thì được sướng. Chớ ai dám bảo ước cầu mà được. Nay duyên nợ kiểu này - thì dẫu sẵn đôi tay - cũng khó lòng đón nhận!
Một lát Mộ ông về. Cung lựa lời kể lại câu chuyện. Không bỏ sót một chỗ nào. Lúc kể xong, Cung mới vòng tay lại. Chậm rãi hỏi rằng:
- Chuyện của Thu Luyện như vầy. Cha liệu làm sao"
Mộ ông cười cười, đáp:
- Phàm là đại trượng phu, thì muốn cưới là cưới. Muốn bỏ là bỏ. Chớ không vì ba cái dạy… vu vơ, lại nỡ giam hãm đời mình trong tăm tối. Có điều, chuyện của Thu Luyện không thể nào tính được!
Thiêm Cung lòng đầy thắc mắc. Ngơ ngác hỏi rằng:
- Cha nói dzậy. Nghĩa là làm sao"
Mộ ông với tay kéo điếu thuốc lào. Chơi một phát, rồi thủng thẳng đáp rằng:
- Ai bắt tội mà mày phải khổ vậy, hả con" Người ta muốn gã con gái cho mày, chỉ vì mày ngâm thơ giỏi, lại có làn hơi phong phú, khiến đóa hoa hồng phải đụng đậy rung rinh, thì lý do đó không thể nào tao nghe được! Lại nữa, mày cưới con gái người ta về làm vợ, là để xây dựng một gia đình, mà trong đó đôi tâm hồn phải vật lộn mưu sinh. Phải gắng sức bơi trong giòng đời vẫn đục. Chớ không thể ngồi trơ mắt ếch. Sang sảng thơ Đường với niêm luật tùm lum, thì lúc khó khăn mần răng mà sống đặng"
Rồi ngừng một chút cho vơi niềm… u uẩn, lại ào ào nói tiếp:
- Tích cốc phòng cơ. Tích y phòng hàn. Tích tiền để phòng… vợ ngày sau sang bến. Nay mày không biết điều lẽ phải, lại không hiểu cuộc đời trắng bệt lắm niềm đau, mà lại toan lấy… thơ lấp quảng đường trước mặt, thì còn quân tử được hay sao"
Cung nghe cha giảng cho một hồi. Chẳng biết nói sao, mãi một lúc sau mới nhủ thầm trong dạ:
- Không cưới được vợ ở đời thường thì cưới ở trong… mơ. Gì đâu mà khó"
Gửi ý kiến của bạn
