George W. Bush, vị Tổng Thống đầu tiên của nước Mỹ có bằng Đại học Quản trị Kinh doanh (MBA), đã thề quét sạch lòng tham trong giới CEO của nước Mỹ tổ hợp. Ông đòi gia tăng gấp đôi hình phạt tù với những người cầm đầu tổ hợp công ty gian lận và tham ô, hứa sẽ "làm mọi việc trong quyền lực của ông để chấm dứt nạn sào nấu lại sổ sách kế toán". Và ông quả quyết: "Không có tư bản vô lương tâm và không có làm giầu vô đạo đức". Lời nói thật chí lý, chỉ có khổ là câu đó ai cũng nói được, vấn đề là làm thế nào cho nó thành sự thật.
Giữa lúc những vụ bê bối kế toán trong giới tổ hợp đã làm rung chuyển niềm tin của giới đầu tư, hăm dọa nền kinh tế đang cố ngóc đầu lên, đồng thời cuộc đấu tranh cử lập pháp năm nay hiện ra gay go hơn bao giờ hết, Tổng Thống Bush đã đích thân đến tận thủ đô văn hóa cổ phiếu tại Wall Street để đưa ra một liều thuốc cứu chữa. Thế nhưng bài thuốc đó chỉ là "ngoài xoa" chớ không phải "trong uống". Nó nhằm trị những cá nhân CEO cầm đầu kinh doanh giở trò gian lận sổ sách chớ không phải cải tổ lại toàn bộ cấu trúc kinh doanh đã có nhiều sơ hở để bị lạm dụng. Sau ngày lễ Độc lập 4-7 yên ổn, trị giá cổ phiếu ở Mỹ đã gia tăng phấn khởi, nhưng đến ngày 9-7 trong khi ông Bush nói, cổ phiếu lại tụt dốc và sau đó tụt dưới mức 9,000 mà Mỹ đã vượt qua vào năm 1997. Vì sao vậy" Vì bài thuốc ngoài xoa của không chữa được một căn bệnh thâm căn cố đế hay vì một nguyên nhân nào khác cũng thâm căn cố đế"
Trước khi ông Bush ra nắm chính quyền ông cũng là một CEO hữu hạng trong giới tổ hợp hàng chục năm. Một nghi vấn đã được đặt ra: năm 1990, giữa lúc ông làm Giám đốc Tổ hợp Harken Energy Corp, và cũng có chân trong ủy ban kiểm tra sổ sách của tổ hợp, ông đã bán một số cổ phiếu riêng của ông trong tổ hợp được đến 848,560 đô-la. Sau khi ông bán được 2 tháng, công ty Harken loan báo thua lỗ 23 triệu khiến cổ phiếu của tổ hợp này xuống giá một nửa tiền. Trước đó Bush đã loan báo với Ủy hội Chứng khoán và Hối đoái (SEC) ý định bán cổ phiếu, thế nhưng sau khi bán xong đáng lẽ ông phải báo ngay cho SEC biết, việc loan báo lại trễ đến 8 tháng. Lúc đó SEC đã thấy bất hợp lệ nên mở cuộc điều tra, nhưng rồi bỏ qua luôn không truy cứu nữa. Năm đó, bố của ông Bush là H. W. Bush đang làm Tổng Thống. Tổng Thống Bush ngày nay đã từng làm CEO và trong thời gian lãnh đạo kinh doanh ông chống lại các lệ luật cho phép chính quyền được nhìn vào việc làm của giới kinh doanh. Năm 1992 George W. Bush được bầu vào Bạch Cung với sự ủng hộ ào ạt của các tổ hợp Mỹ. Sự ủng hộ đó nay trở thành một gánh nặng cho ông sau một loạt những vụ bê bối về tổ hợp kinh doanh như Enron, Worldcom...làm công nhân viên mất việc làm và mất cả tiền hưu trí.
Bài học đầu tiên có lẽ là nên để thế giới kinh doanh và thế giới chính quyền không có những đường ăn thông vô hình giống như con đường mà các nhà khoa học vũ trụ vẫn gọi là "lỗ sâu" (wormholes), nối liền từ vũ trụ này qua vũ trụ khác. Mark Zandi, kinh tế gia hàng đầu của hãng tham vấn Economy.com, nói kế hoạch Tổng Thống Bush đưa ra tất cả chỉ là nhặt bỏ những trái táo thối trong thùng, "nhưng vấn đề hiện nay có tính cách hệ thống nhiều hơn và cần đến những hành động rộng lớn hơn". Các nghiệp đoàn Mỹ gần đây nhìn vào chính sách năng lượng của Tổng Thống Bush, đã chống đối ông quyết liệt về chính sách này trong khi năng lượng, xăng dầu được coi là then chốt cho cuộc tranh cử năm nay.
Ông John Sweeney, Chủ tịch AFL-CIO, một tổ chức nghiệp đoàn mạnh nhất nước Mỹ, nói: "Ngay từ những ngày đầu ngồi vào Bạch Cung, Tổng Thống Bush đã đưa ra những luật lệ làm lỏng lẻo sự kiểm soát đối với tổ hợp". Báo chí Mỹ loan tin Tổng Thống Bush đòi trừng trị những Giám đốc phạm tội gian lận sổ sách kế toán, gọi đây là một "sự kết sổ lòng tham". Cái kết sổ này cũng giống như kiểu dân gian Việt Nam gọi là "tính sổ nợ đời", và đã tính là phải tính từ gốc đến ngọn, từ xưa đến nay. Cũng trong vụ nợ đời này, ông Bush đã vay nợ lời nhẹ của Harken 96,000 đô năm 1986 và 84,375 đô năm 1988. Nhưng tuần này Tổng Thống Bush đòi "tổ hợp phải chấm dứt lệ cho các giới lãnh đạo vay tiền".
Khi ông Bush dọa tăng gấp đôi tội phạt tù những CEO tham ô, một cựu viên chức SEC nói: "Dân kinh doanh đâu có quan tâm dến tù, họ chỉ quan tâm đến tiền". Một đề nghị cụ thể của ông Bush là tạo ra một Ủy hội SEC mạnh hơn với 100 nhân viên chấp hành luật pháp, nhiều điều tra viên hơn và với ngân quỹ có thêm 100 triệu đô-la. Chưa biết SEC này có khác trước không, nhưng điều cần thiết "con chó canh" phải có răng thật chớ không phải răng giả.
Một ngày sau khi Tổng Thống Bush thề quyết tâm trừng trị những CEO tham ô, tổ chức "Judicial Watch" đã nhân danh các cổ đông đệ đơn kiện Phó Tổng Thống Dick Cheney và Công ty Halliburton, cáo giác công ty này đã man khai kế toán để bơm tiền lời lên 445 triệu đô-la trong thời gian từ 1999 đến 2001. Cheney đã làm Chủ tịch kiêm CEO công ty này từ 1995 đến 2000. Hồi tháng 5 Ủy hội SEC đã điều tra kế toán của Halliburton, nhưng không có sự truy tố. Judicial Watch cáo giác cách kế toán của Halliburton đã làm giá cổ phần công ty lên cao để lừa gạt đầu tư.
Cuộc bầu cử tháng 11 năm nay chắc chắn xoay quanh chuyện dài tính sổ nợ đời. Trong khi chờ đợi, Thượng viện Mỹ với số thăm nhất trí 97-0 đã biểu quyết tu chính án trừng phạt nặng những vị CEO tham ô. Bạch Cung đã bắt đầu kế hoạch "ngăn bớt thiệt hại".
Gửi ý kiến của bạn
