- Tình hình gay go ở Trung Đông ngày nay, từ nạn khủng bố quốc tế cho đến cuộc chiến đẫm máu ở Iraq, đã có một nguồn gốc từ nửa thế kỷ trước. Đó là cuộc xung đột giữa người Do thái và người Ả rập trên mảnh đất Palestine, bắt đầu từ sau Đệ nhị Thế chiến, khi người Do thái trở về mảnh đất này để lập lại quốc gia Israel của họ. Dân Ả rập sống ở Palestine và các nước Ả rập lân cận ở Trung Đông nổi lên gây chiến chống lại. Chính vì thế từ lâu giới truyền thông quen lệ khi nói đến hòa bình Trung Đông tức là hòa bình ở Palestine.
Các vị Tổng Thống Mỹ trước đây đã có nhiều nỗ lực tìm cách hòa giải ở Palestine, nhưng mãi đến đời Tổng Thống Clinton, lộ trình hòa bình mới rõ nét khi hai bên chính thức gặp nhau để thương thuyết ngừng chiến. Đến thời TT Bush hiện nay, trong khi cuộc chiến Iraq tiếp diễn gay go, bà Ngoại trưởng Rice của Mỹ đã nỗ lực thúc đẩy tiến trình hòa bình Palestine tiến thêm nữa với cuộc bầu cử thành lập chính quyền Palestine và một tạm ước ngừng bắn đã được ký kết giữa hai đối thủ. Thế nhưng vào giữa lúc tình thế còn hết sức tế nhị và phức tạp này, ông Trời lại có vẻ không muốn Palestine có hòa bình.
Từ tuần qua Thủ tướng Israel Ariel Sharon đã bị đau tim nặng, ngất xỉu phải chở vào bệnh viện cấp cứu, đến đầu tuần này ông đã thoát chết trong đường tơ kẽ tóc, nhưng vẫn còn hôn mê bất tỉnh. Người ta đã thấy rõ dù ông thoát chết, ông cũng trở thành phế nhân, không thể nào cầm quyền trở lại. Vai trò của ông Sharon rất quan trọng. Để chống lại những phần tử Israel không muốn hòa giải, từ hai tháng qua Sharon đã từ bỏ đảng hữu phái Likud mà ông tham gia từ 30 năm qua để lập một đảng mới theo khuynh hướng trung phái có tên là Kadima, quy tụ phần đông những người Do thái chỉ muốn có an ninh và ổn định để tiếp tục con đường xây dựng tương lai hòa bình cho Israel. Nay ông sống cũng như chết, đảng Kadima liệu còn tồn tại hay không, trong khi phe chủ chiến ở phía Israel sẽ nhân cơ hội xông lên nắm chính quyền"
Trong khi đó phe Palestine cũng gặp những khó khăn gấp bội. Chủ tịch dân bầu là ông Mahmoud Abbas đang gặp những trở ngại trong nội bộ, có thể nói là gay go hơn những khó khăn của Sharon trong nội bộ Israel. Chính quyền Palestine không kiểm soát được tình thế, lại gặp nạn thâm thủng ngân sách nghiêm trọng, khiến nguời ta thấy tuy quốc gia Palestine chưa chính thức thành hình, tương lai của nó sẽ là một sự thất bại thê thảm. Đời sống bình thường của người dân Ả rập Palestine đã trở nên khó khăn hơn trước, ít an ninh và ít lạc quan hơn một năm trước đây. Việc Israel rút ra khỏi Gaza, coi như một sự thành công lớn của Chính quyền Abbas đã làm người dân Palestine phấn khởi lúc đầu, nay đã trở thành mối rối ren hỗn độn, vô trật tự. Nó không có vẻ gì là một mẫu mực tươi sáng cho một nước Palestine tương lai.
Phía Palestine có ba phe đấu tranh võ trang là Hamas, Islamic Jihad và Fatah. Hamas tuy chấp nhận ra tranh cử Quốc hội nhưng vẫn công khai tuyên bố không chịu từ bỏ sứ mạng đấu tranh bằng võ lực. Phe Fatah do Yasser Arafat thành lập trước đây, nay đang có vẻ tách rời Chủ tịch Abbas, người coi như kế vị Arafat, để liên minh với Hamas và Jihad, cản trở chủ trương hòa bình. Như vậy ba phe này tham gia chính quyền mới sẽ có đủ thế mạnh về chính trị để cản trở "lộ trình hòa bình" hiện đang hấp hối ở Palestine. Kế hoạch hòa giải này do Mỹ dự thảo và được cả hai phía Israel và Palestine chấp thuận. Một điều khoản chính trong "lộ trình hòa bình" là chính quyền mới của nước Palestine phải giải giới tất cả các phe đấu tranh võ trang. Chủ tịch Abbas của chính quyền Palestine đã hứa với Mỹ và Israel sẽ giải giới các phe đó sau bầu cử Quốc hội vào tháng này, nhưng các nhân vật Mỹ hay Israel liên hệ đến cuộc hòa giải, kể cả những giới tình báo, được phỏng vấn trong hai tháng qua, đều không tin Abbas có khả năng hay có ý chí làm được việc này.
Bây giờ với việc Thủ tướng Israel trở thành phế nhân, tình hình đã trở thành đen tối hơn nữa. Cuộc bầu cử Quốc hội Palestine dự liệu tiến hành ngày 25-1, có vẻ sẽ không thành. Đầu tuần này Abbas nói cuộc bầu cử sẽ tiến hành đúng theo dự định, nhưng Bộ trưởng Nội vụ Palestine cảnh cáo các lực lượng an ninh của ông ta sẽ không có khả năng bảo vệ các phòng bỏ phiếu chống lại những tay súng đối nghịch. Ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice đã gửi hai phái viên đến để tìm cách giải quyết sự tranh chấp giữa Israel và Palestine về sự tham gia bầu cử của những cư dân Ả rập cư ngụ tại Jerusalem. Abbas nói sự tham gia của những người dân này là điều kiện thiết yếu, không có không xong, để tổ chức bầu cử ngày 25-1.
Tại Gaza, nơi mới đây Sharon đã trở lại thi hành chính sách cứng rắn đối với người Palestine, 40 tay súng bịt mặt thuộc tổ chức võ trang "Sư đoàn Tuẫn Tiết Al Aqsa" đã biểu tình chống Thủ tướng Sharon. Một người cầm súng giơ cao hình của Sharon có ghi mấy chữ "kẻ giết trẻ em" rồi đốt bức hình đó. Hôm thứ ba, tin cho biết tại Bệnh viện Sharon đã mở được mắt và tháo bỏ máy hô hấp nhân tạo. Bác sĩ nói: "Cơ may sống còn của Sharon sẽ khá hơn nếu trung tâm hô hấp không bị hư hại, nhưng điều đó không có nghĩa là ông thoát chết. Sự béo mập và tuổi già không tạo ra cơ may cho Sharon". Kết quả khảo sát chót của các bác sĩ về sự hư hại bộ não của Sharon sẽ được trình lên Bộ trưởng Tư pháp, và ông này sẽ quết định có nên tuyên bố Sharon bị tàn phế vĩnh viễn hay không. Trong trường hợp này, Nội các Israel sẽ bầu ra một Thủ tướng mới để nắm quyền điều khiển chính phủ cho đến khi có bầu cử ở Israel vào ngày 28 tháng Ba năm nay.
Tất cả những diễn biến này sẽ làm "lộ trình hòa bình" mờ mịt khói bay. Dù không có bùng nổ ngay tức khắc, nước cờ hòa giải Palestine lâm thế bí cũng là một sự khích lệ lớn cho phe khủng bố và phe nổi dậy ở Iraq đánh mạnh hơn nữa.
Gửi ý kiến của bạn
