Hôm nay,  

Lật Bản Lề

03/03/200500:00:00(Xem: 5993)
Chúng ta đều biết một quy luật vật lý: nghiêng quá sẽ lật. Liệu thời sự quốc tế có đang chứng kiến hiện tượng ấy hay không" Nếu đúng, thì lật qua cái gì"
Sau Tết Ất Dậu, nhiều vấn đề nóng của thế giới bỗng dưng như chuyển động mạnh và có thể báo hiệu những đổi thay đột ngột. Sự trùng hợp của ngần ấy biến động sẽ đảo lộn cục diện an ninh thế giới và vai trò của Hoa Kỳ. Phải chăng, chúng ta đang ở giữa thời điểm "bản lề", trước khi lịch sử mở qua một trang khác"
Bản lề Iraq
Chuyển động đầu tiên đáng chú ý là cuộc bầu cử ngày 30 tháng Giêng tại Iraq, với tám triệu cử tri đông đảo đi bầu, như thách đố lời hăm dọa của các lực lượng phiến loạn "bỏ phiếu là bỏ mạng'. Kết quả là sắc tộc Sunni đứng ngoài lịch sử, vì tẩy chay bầu cử hoặc bị cấm đi bầu. Hậu quả của sự kiện ấy là các lãnh tụ Sunnite, đa số là lãnh tụ tôn giáo, thấy mình hụt chân.
Họ có thể tiếp tục tẩy chay và sẽ đứng ngoài lịch sử, hoặc tiếp tục phá hoại để lịch sử không thành hình và Iraq không thể ổn định, hoặc họ sẽ từ bỏ chủ trương cũ để tham gia sinh hoạt chính trị Iraq hầu khỏi bị thiệt hại. Vấn đề: "họ là ai"" Họ có khả năng lãnh đạo và điều động được quần chúng - để chống phá hay thương thảo - hay chăng"
Cho đến nay, người ta thấy giới lãnh đạo này có sức huy động "tiêu cực", là bảo dân không đi bầu, nhưng chưa chắc đã có khả năng tích cực, là yêu cầu các lực lượng võ trang tự giải giới để tham gia hoạt động chính trị.
Lý do là các lực lượng võ trang này gồm ba thành phần. Một số dân Sunni có tinh thần quốc gia và chống Mỹ về nguyên tắc nên từ chối mọi giải pháp chính trị do Hoa Kỳ đề xướng hay tác thành cho Iraq. Một thành phần khác là tàn dư của đảng Baath và chế độ Saddam Hussein cũ (đa số là dân Sunni và từng giữ vị trí thống trị dù dân Sunni chỉ là thiểu số trong xã hội Iraq. Thành phần sau cùng là các nhóm khủng bố ngoại nhập, nằm dưới sự điều động của al-Qaeda hoặc các nhóm mệnh danh "Thánh chiến".
Tình hình Iraq vài tuần qua cho thấy một số biến động đáng theo dõi là dường như các lãnh tụ Sunni đã ngả theo lập trường hợp tác - tham gia sinh hoạt chính trị Iraq - và ngầm giúp Hoa Kỳ về tin tức tình báo. Bên cạnh, Saudi Arabia cũng có mục tiêu và khả năng ấy vì muốn ngăn chặn phiến loạn Sunni hầy dân Sunni có thể là lực đối trọng với đa số Shia - mà Saudi Arabia tin là thân Iran và là mối đe dọa cho mình. Người ta sở dĩ kết luận như vậy vì một số tay chân cao cấp của trùm khủng bố al-Zarqawi đã sa lưới.
Lý luận ấy còn xác đáng hơn, khi Osama bin Laden tung ra lời kêu gọi al Zarqawi phải tấn công ráo riết hơn nữa, kể cả ngoài lãnh thổ Iraq và tại Hoa Kỳ.
Nếu có khả năng ấy, bin Laden và al-Qaeda đã mặc nhiên thi hành mà chẳng cần lên tiếng yêu cầu. Lời yêu cầu của bin Laden khiến người ta phỏng đoán là al-Qaeda đã kiệt sức và thấy trước sự thất bại tại Iraq nên bàn giao tàn quân còn lại trong mạng lưới khủng bố của mình cho al Zarqawi đi quậy phá nơi khác. Dù có ngược với cảm quan của dư luận, đây là một lập luận không sai: khủng bố al Qaeda, phiến quân tại Iraq và thủ lãnh al Zarqawi đang yếu thế. Lãnh tụ al Zarqawi có khi bị tiêu diệt nay mai, đó là lời điều trần trước Thượng viện của Tướng John Abizaid, tư lệnh quân sự Mỹ tại bộ Chỉ huy Trung ương, bao trùm lên Trung Đông và Trung Á.
Một trắc nghiệm cần theo dõi là những chống phá tại Iraq sẽ nhắm vào ai" Nếu chính các lãnh tụ Sunni lại bị ám sát, "vì tội hợp tác với Mỹ", thì ta tin rằng nội tình của cộng đồng Sunni đã xoay chuyển và Iraq sẽ ổn định dần dù vẫn còn phá hoại lẻ tẻ trong nhiều năm tới.
Bản lề Syria
Chuyển động thứ nhì là tình hình Syria sau vụ nguyên Thủ tướng Lebanon bị ám sát.
Từ 1975, xứ Lebanon bị tàn phá vì nội chiến và sau đó, bị Syria đưa quân qua chiếm đóng và lập nên một chính quyền "thân Syria" (hay tay sai của Syria, tùy quan điểm) dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Emile Lahoud. Syria bị Liên hiệp quốc lên án về việc ấy (và vì ảnh hưởng lâu đời của mình tại Lebanon, Pháp cũng đồng ý với Hoa Kỳ khi lên án Syria).
Cựu Thủ tướng Lebanon Rafiq al Hariri là người chống lại sự chiếm đóng và dự trù một giải pháp chính trị khác cho xứ sở mình. Ông bị ám sát cùng 16 người khác trong một vụ đặt bom khủng bố làm chấn động dư luận. Thế giới đồng loạt lên án Syria có nhúng tay vào vụ ám sát và biến cố bất ngờ là quần chúng Lebanon lại không cúi đầu mà xuống đường biểu tình, khiến chính quyền của Thủ tướng Omar Karami tại Beirut phải từ chức hôm 28 vừa qua.
Tức là sau cuộc bầu cử tại Iraq, người ta thấy dân Hồi giáo không thụ động an phận mà dám thách đố cường quyền và bạo lực. Phải chăng, một cuộc cách mạng tâm lý đã bùng nổ và báo hiệu nhiều thay đổi từ Trung Đông đến Cận Đông và lan rộng ra toàn thế giới Hồi giáo"

Biến động tại Lebanon lại dội ngược về Syria, khiến Hoa Kỳ gắt gao đòi hỏi Syria rút quân khỏi xứ này. Tổng thống Syria là Bashar al Assad đành tuyên bố hôm mùng một tháng Ba là Syria sẽ rút quân trong vài tháng tới, trong khi Hoa Kỳ đòi rút càng sớm càng hay, trước cuộc bầu cử sắp tới của Lebenon dự trù sẽ tiến hành vào tháng Năm!
Điều đáng chú ý là lãnh đạo Syria bị sức ép từ phía Hoa Kỳ không chỉ vì can dự đến nội tình Lebanon mà vì nhiều tội khác nữa: tiếp tay cho quân phiến loạn chống Mỹ tại Iraq và can dự vào vụ khủng bố hôm 25 vừa qua tại Tel Aviv của Israel. Không rõ sức ép của Mỹ mạnh chừng nào nhưng Syria bất ngờ giao nộp người em của Saddam Hussein cho chính phủ lâm thời Iraq!
Syria mất nguồn lợi của việc chiếm đóng và khai thác Lebanon lẫn tiền đút lót từ các lãnh tụ Iraq của chế độ Saddam Hussein và còn lãnh nguy cơ bị Israel trả đũa.
Ngần ấy biến cố dồn dập khiến Tổng thống al Assad phải thoái lui trên nhiều trận tuyến và có khi sẽ bị đảo chánh. Tình hình Syria vì vậy đang có biến động, và từ loạn đổi ra trị hay còn loạn hơn - với hậu quả lan khắp Trung Đông - là điều ta chưa rõ.
Dù sao, sau lời kêu gọi dân chủ hóa của ông Bush trong bài diễn văn nhậm chức và bài diễn văn về Tình hình Liên bang hôm mùng hai tháng Hai, người ta thấy le lói hy vọng dân chủ trong thế giới Hồi giáo. Một thí dụ cũng thuộc loại "bản lề" là việc Tổng thống Hosni Mubarak bỗng đề nghị hôm 26 là tu chỉnh hiến pháp Egypt để tổ chức bầu cử tổng thống theo thể thức phổ thông đầu phiếu!
Bản lề Israel-Palestine
Bản lề thứ ba là tình hình Israel và Palestine, xưa nay là ngòi nổ tại Trung Đông.
Chủ tịch Yasser Arafat của chính quyền Palestine tạ thế đúng lúc, nhờ đó chính quyền này có lãnh đạo mới là Chủ tịch Mahmoud Abbas - do người dân bầu lên, lần đầyu tiên. Đồng thời, chính quyền Israel của Thủ tướng Ariel Sharon đã ráo riết triệt hạ các lãnh tụ của tổ chức khủng bố Hamas, khiến tổ chức này hết là một trở ngại cho việc hòa giải đôi bên. Từ tình hình thực tế ấy, Sharon và Abbas đã có thể nói chuyện với nhau và đôi bên đã tiến tới ngưng bắn.
Đồng thời, sau khi lãnh đạo xu hướng bảo thủ và quyết liệt đối phó với khủng bố Palestine, Thủ tướng Ariel Sharon nay lại đồng ý với giải pháp ôn hòa và sẵn sàng chấm dứt việc chiếm đóng dải Gaza. Nhờ vậy, hy vọng hoà giải đã thành hình, từ đó người ta mới có thể bàn đến sự hình thành của hai quốc gia, Palestine và Israel, tại Trung Đông.
Tuy nhiên, con đường hòa giải giữa hai cộng đồng sắc tộc này vẫn còn chông gai vì nhiều thế lực Hồi giáo lại không muốn hòa bình vì không muốn Do Thái tồn tại. Hôm 25 vừa qua, một vũ trường tại Tel Aviv đã bị đánh bom và nhóm khủng bố mệnh danh Thánh chiến Hồi giáo Palestine (Palestine Islamic Jihad) đã nhận công trạng. Người ta chưa hiểu đích xác lý do vì sao lại có vụ khủng bố này. Phải chăng vì còn có thành phàn quyết liệt chống đối hòa giải, hay vì nhiều người muốn nhắc nhở Chủ tịch Abbas rằng họ phải có tiếng nói hay vai trò chính trị trong tiến trình hòa giải với Israel, hay vì - như Hoa Kỳ và Israel đã khẳng định - Syria muốn gây rối tại Israel để giảm bớt sức ép tại Lebanon"
Nếu lãnh đạo Syria sụp đổ hoặc đành rút khỏi Lebanon, hay quyết định chấm dứt can thiệp vào Iraq và Palestine, cục diện Trung Cận Đông có thể đổi khác rất nhanh. Mà đến nay, người ta thấy Hoa Kỳ ráo riết đòi hỏi tối đa từ chính quyền Damascus, chỉ còn thiếu một quyết định quân sự nữa thôi, cho nên từ những biến chuyển tại Syria người ta có thể suy ra tình hình sắp tới của cả khu vực.
Bản lề Liên bang Nga
Sau cùng, nhìn xa hơn khu vực Trung Cận Đông, người ta còn thấy một biến động lạ trong mối quan hệ Nga Mỹ. Tổng thống Bush liên tiếp ra đòn tấn công Vladimir Putin sau khi Liên bang Nga bị thất thế liên tục trên vùng ảnh hưởng cố hữu của Liên xô. Cao điểm của sự lấn lướt là trong hội nghị tay đôi giữa hai người, hôm 24 tháng trước, tại thủ đô Bratislava của Cộng hòa Slovakia.
Kết quả là Nga phải trả đũa bằng cách tuyên bố là Nga có thể cung cấp kỹ thuật nguyên tử cho Iran sau khi đã loan báo sẽ bán hỏa tiễn cho Syria và Trung Quốc.
Như vậy, bang giao giữa Liên bang Nga và Hoa Kỳ, giữa Bush và Putin, sẽ trải qua một giai đoạn thử thách, gần như trong thời Chiến tranh lạnh, với hậu quả sẽ lan rộng đến Trung Đông. Nếu nhượïng bộ nữa, Putin sẽ bị tấn công từ bên trong, có khi bị lật đổ. Nếu không, Syria và cả Iran có thể nằm dưới tầm đạn của Hoa Kỳ.
Cuộc bầu cử tại Iraq vì vậy đã được nhiều lãnh tụ Ả Rập so sánh với sự sụp đổ của bức tường Bá Linh năm 1989. Sau đó, Liên xô tan rã… Sau cuộc bầu cử tại Iraq, ta đang thấy những chuyển động lớn tại Syria, Palestine, Lebanon. Kết luận ở đây là thế giới đang thấy nhen nhúm hy vọng ổn định và dân chủ trong khối Hồi giáo, nhưng, bất ổn và bạo động - từ Iraq đến Palestine và Syria - vẫn là mối nguy trước mắt. Chúng ta đang ở trước một nếp gấp của lịch sử. Nếp gấp này sẽ mở ra một trang sử tốt đẹp hơn chăng"

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
tác giả Đinh Xuân Quân sinh trong một gia tộc Miền Bắc theo Công Giáo từ vài thế kỷ, qua các thời kỳ Quốc-Cộng đảng tranh, Hoàng Đế Bảo Đại, TT Ngô Đình Diệm, Đệ Nhị Cộng Hòa, du học, về VN làm việc, vào tù cải tạo sau 1975, vượt biên, làm một số dự án LHQ giúp các nước nghèo (kể cả tại VN)
Một chiếc máy bay rớt tại South Dakota hôm Thứ Bảy làm thiệt mạng ít nhất 9 người, gồm phi công và 2 trẻ em.
Cảnh sát lập hồ sơ khởi tố Nguyen về tội bạo lực gia đình, say, và 2 tội gây nguy hiểm cho trẻ em. Nguyen được tạm rời nhà tù quận Polk County Jail vào sáng Thứ Sáu 29/11/2019.
Mười người đã bị bắn tại Khu Phố Pháp ở thành phố New Orleans vào sáng Chủ Nhật, 1 tháng 12, theo cảnh sát cho biết.
Diễn cẩn thận từng bước, hết sức chậm rãi đi xuống đồi do bờ triền dốc đứng. Hân đi sau tay phải ôm chặt tay trái Diễn và nửa thân xô nghiêng ép vào người anh.
Như chúng ta biết, đảng SPD (Đảng Dân chủ Xã hội Đức) đã tìm kiếm lãnh đạo mới từ sáu tháng nay. Vào mùa hè 2019, nhà lãnh đạo đảng trước đó Nahles đã từ chức sau các cuộc tranh giành quyền lực nội bộ. Có nhiều ứng cử viên nhưng sau cuộc bầu cử sơ bộ chỉ còn hai cặp vào chung kết.
Hàng triệu người nghèo có thể bị mất phiếu thực phẩm (food stamps) quan trọng theo những thay đổi luật lệ được đề nghị bởi chính phủ Trump.
Con sông Hoàng Hạ chảy xuyên qua trấn Hoàng Hoa quanh năm xanh biếc, nước từ miền tuyết lãnh tan ra nên tinh khiết vô cùng.
Lý do để viết bài này là vì bản thân người viết có sai lầm cần bày tỏ. Tuy rằng sai lầm đã hiệu đính, nhưng cũng cần nói ra, vì Đức Phật đã dạy rằng hễ sai thì nên tự mình bày tỏ.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.