Hỏi (Cô Lâm C. T): Đầu năm 1999 tôi cùng anh tôi về Việt Nam thăm gia đình vì mẹ tôi tuổi đã cao, sức khỏe yếu kém không biết sẽ qua đời vào lúc nào.
Thăm mẹ tôi được 2 ngày, thì chiều hôm đó, trong lúc chúng tôi chuẩn bị cơm chiều, tôi
nghe tiếng có ai gọi cửa, anh tôi bèn ra mở cửa thì được công an cho biết là họ muốn mời anh ta về sở để làm việc. Nét mặt anh tôi trông có vẻ rất lo lắng, tôi bèn hỏi mấy ông công an là tôi có thể đi theo được không, nhưng họ đã từ chối. Thế là anh tôi phải lên xe để theo họ về sở.
Tôi và mẹ tôi rất lo lắng vì tối hôm đó anh tôi không về nhà. Sáng hôm sau chúng tôi được báo cho biết là anh của tôi đang nằm tại phòng cấp cứu của bệnh viện. Tôi bèn đưa mẹ tôi đến bệnh viện để thăm anh tôi. Đến phòng cấp cứu thì chúng tôi biết được rằng anh tôi cùng hai công an đã bị thương vì tai nạn xe cộ. Anh tôi bị hôn mê và tình trạng rất trầm trọng. Sau đó 2 ngày thì anh tôi qua đời.
Sau khi tống táng cho anh tôi, tôi có nộp đơn khiếu nại chính quyền để đòi bồi thường vì chiếc gây ra tai nạn là một chiếc xe của bộ đội. Tôi không nhận được giấy tờ hồi đáp liên hệ đến cái chết của anh tôi. Sau đó tôi phải trở lại Uùc để tiếp tục công việc. Riêng mẹ tôi vì thương tiếc sự qua đời tức tửi của anh tôi nên đã lâm trọng bệnh và qua đời 6 tháng sau đó.
Trước khi đi du lịch chúng tôi có đóng bảo hiểm tai nạn, vì thế khi anh tôi qua đời tôi có nhận được một số tiền theo sự quy định trong hợp đồng bảo hiểm. Riêng việc anh tôi bị tại nạn trong trường hợp vừa nêu, gia đình chúng tôi đã có khiếu nại, tuy nhiên các cơ quan của chính quyền Việt Nam không chịu bồi thường thì chúng tôi phải khiếu kiện như thế nào" Xin LS giúp ý cho gia đình chúng tôi.
Trả lời: Trong thư cô có yêu cầu tôi giữ kín mọi tình tiết được chừng nào hay chừng đó vì cô không muốn những thân nhân còn sinh sống tại Việt Nam bị phiền toái khi cô đưa nội vụ này lên báo. Theo sự yêu cầu của cô, tôi đã cố gắng chuyển đổi một số chi tiết về thời gian và ngay cả họ tên của cô nữa. Tuy nhiên, tôi vẫn nghĩ rằng, nếu chính quyền muốn biết cô là ai thì họ vẫn có thể truy tìm được.
Để có thể tạo lập một chính quyền hiến định, một chính quyền do dân, bởi dân và vì dân; một chính quyền pháp trị, một chính quyền mà trong đó nguyên tắc luật pháp phải được thượng tôn thì tất cả chúng ta cần phải trực diện, phải thẳng thắn vạch trần mọi sai trái của chính quyền thuộc các cấp. Cô không có gì phải lo sợ, chúng tôi sẽ hỗ trợ cô. Tôi không nghĩ rằng chính quyền sẽ gây khó khăn cho gia đình của cô tại Việt Nam khi cô khiếu kiện vụ này tại hải ngoại. Bây giờ tôi xin trả lời câu hỏi của cô.
Điều 5 “luật pháp quốc tế” (international law) đề cập đến “trách nhiệm của chính quyền” (state responsibility) quy định rằng: Bất cứ hành vi nào của “cơ quan chính quyền” (state organ), theo luật pháp quốc tế, đều được xem như là hành vi của “chính quyền liên hệ” (the state concerned). (Trong điều khoản này “organ” không những chỉ có nghĩa là các tổ chức, các cơ quan của chính quyền mà còn có nghĩa là các cá nhân, hoặc các viên chức thay mặt cho chính quyền đó).
Điều 6 quy định rằng: Hành vi của một cơ quan chính quyền, theo luật pháp quốc tế, sẽ được xem như là hành vi của quốc gia đó, dù cơ quan đó thuộc về “thẩm quyền hành pháp, lập pháp hay tư pháp” (executive, legislative or judicial power), “dù chức năng của cơ quan đó có tính cách quốc tế hay quốc nội” (whether its functions are of international or an internal character).
Điều 7 quy định rằng: Hành vi của một người hoặc một nhóm người, theo luật pháp quốc tế, cũng sẽ được xem như là hành vi của chính quyền nếu chứng minh được rằng người đó hoặc nhóm người đó đã hành động thay mặt cho chính quyền.
Trong vụ Caire kiện Mexico (1929). Trong vụ này Caire là một người Pháp, đã bị giết tại Mễ Tây Cơ (Mexico) bởi các binh sĩ của Mễ Tây Cơ trong cuộc cách mạng vì không chịu đưa tiền cho các binh sĩ này khi họ yêu cầu. Vấn đề được đặt ra ở đây là liệu chính quyền Mexico có chịu trách nhiệm về hành vi của các binh sĩ này không, khi họ hành động mà không có lệnh của thượng cấp hoặc hành động trái với lệnh của thượng cấp. “Uûy Ban Khiếu Kiện Mễ-Pháp” (French-Mexican Claims Commission) đã đưa ra phán quyết rằng các binh sĩ đó đã hành động với tư cách là viên chức của chính quyền vì thế chính quyền Mexico phải chịu trách nhiệm về hành vi của các binh sĩ đó dù hành vi của họ đã vượt ra ngoài thẩm quyền và trách vụ được giao phó.
Trong vụ UK kiện Albania (1949), 2 chiếc tàu chiến của Anh Quốc đã bị hư hại vì đụng phải thủy lôi khi đi ngang qua eo biển Corfu nằm trong lãnh hải của Albania. Vấn đề được đặt ra ở đây là liệu Albania phải chịu trách nhiệm, theo luật pháp quốc tế, về sự hư hại đối với các tàu chiến này cũng như sinh mạng của các thủy thủ trên tàu hay không" “Pháp Đình Tư Pháp Quốc Tế” (International Court of Justice) đã phán xử rằng Albania phải chịu trách nhiệm về toàn bộ thiệt hại này vì bằng chứng cho thấy Albania biết được rằng chuyên viên của họ đã thả thủy lôi trong eo biển này.
Căn cứ vào luật pháp quốc tế cũng như các phán quyết vừa trưng dẫn, tôi đề nghị cô nên mang toàn bộ giấy tờ liên hệ đến một luật sư chuyên trách về luật pháp và các tranh tụng quốc tế, để họ có thể giúp cô khiếu nại đòi chính quyền Việt Nam bồi thường thích đáng về tai nạn đã đưa đến sự mất mát lớn lao mà toàn thể gia đình của cô đã và đang phải chịu đựng khi người anh từ trần vì tai nạn đó.
Để giảm bớt chi phí tranh tụng, tôi đề nghị cô nên yêu cầu vị luật sư đó thay mặt cho cô và gia đình viết thư hối thúc Đại Sứ Uùc tại Việt Nam can thiệp vào vụ này. Đồng thời cô cũng nên đề nghị ông ta, trước khi nộp đơn khiếu kiện, viết thư cho chính quyền Việt Nam cũng như Pháp Đình Tư Pháp Quốc Tế yêu cầu họ can thiệp.
Chắc chắn rằng khi nhận được thư, Tòa Aùn Tư Pháp Quốc Tế sẽ yêu cầu chính quyền Việt Nam cho biết chiều hướng giải quyết đối với vấn đề sẽ được tranh tụng trước tòa. Giải quyết việc bồi hoàn cho gia đình cô là một việc rất nhỏ so với công việc của một chính quyền. Dù có ù lì đến đâu, chính quyền cũng sẽ không bao giờ tự đặt mình vào vị thế khó xử đối với dư luận quốc tế. Vì thế khi nhận được thư của Tòa Aùn Quốc Tế, thông thường chính quyền sẽ bồi thường cho cô, bằng ngược lại luật sư của cô sẽ phải khiếu kiện chính quyền theo thủ tục quy định của luật pháp quốc tế. Chúc cô may mắn.
Gửi ý kiến của bạn
