Dương Vạn Thạch là học trò ở Đại danh, tỉnh Hà Bắc, bình sinh rất sợ vợ. Vợ là Doãn thị. Tính tình ngỗ ngược, hơi trái ý là lấy roi đánh chồng. Đã vậy còn lôi ba dòng bốn tộc bên chồng ra mà… dũa, rồi còn quay quắt nói rằng:
- Bà đã bỏ tiền mua thúng, thì phải đựng cho mòn. Chớ không thể… nhát tay mà lỡ đi điều đại sự. Lại nữa, Trời còn thua vợ thì xá gì ông chồng chỉ nửa… tạ thôi, thành thử có chi chi là bà mang đầu ra luộc, mà đã luộc thì từ chín tới… rục. Từ chết tới bị thương. Từ hổng lê nổi bước chân cho đến lúc đi vào miên viễn…
Vạn Thạch buồn lắm nhưng hổng biết nói sao, bèn thường bảo dạ:
- Sống mà không có đam mê, chẳng làm được gì. Hai mươi bốn chữ cái lọt vào tay nhà văn, họ sẽ sản sinh cho đời những tác phẩm. Bảy nốt nhạc lọt vào tay ông nhạc sĩ, sẽ để lại cho đời những bản tình ca. Thậm chí những chú hến chú ngao - mà rơi vào tay hiền thê - sẽ để lại cho chồng những mồi ngon hết biết. Còn ta. Chẳng may gặp phải người… không mộng, nên chẳng những đam mê hổng còn đất sống, mà Chí khí oai hùng có khác gì… tiếng vạc kêu sương, thành thử sống bên nhau mà như người xa lạ!
Cha của Vạn Thạch là Vạn Bích. Tuổi đã ngoài sáu mươi. Chẳng may vợ trúng gió chết đi nên về nương náu tạm. Doãn thị tức lắm, nhưng không biết làm sao, bèn liệng nón quăng niêu rộn ràng lên hết cả. Vạn Thạch thấy thế, mới rầu rầu nghĩ bụng:
- Có những người nhờ ăn nên làm ra, nên đồng tình với câu nói: Giàu nhờ bạn, sang nhờ vợ. Còn ta. Học hành thì chưa xong. Đường hoạn lộ thì chưa thấy. Đã vậy còn bị vợ đánh đập khinh chê, thì rõ ra câu nói trên chẳng bao giờ đúng được…
Đoạn, trầm ngâm một chút, rồi mím chặt đôi môi mà nhủ rằng:
- Một bên là cha. Một bên là vợ. Nếu ta theo vợ mà bỏ cha, thì người đời sẽ cho ta là thằng không biết nghĩ, bởi lẽ chỉ biết… thê mà quên đi người dưỡng dục. Còn nếu ta theo cha mà bỏ vợ, thì ở mai này ta biết liệu định sao" Khi dáng cha xưa đã đi vào cõi… lạnh, mặc cho đứa con mình thân côi cút. Chống chọi với ba đào chỉ mỗi một mình ên, rồi lúc ốm đau lấy ai bầu với bạn. Thôi thì ta cứ đường ta ta bước. Kệ cho vợ nhà muốn hí lộng thần oai, thì ta cũng… điếc luôn cho tròn câu ấm mặn. Chớ đang lúc ni mà nhào dzô nói niếc, thì… mạng có còn giữ chặt được hay chăng"
Em của Vạn Thạch là Vạn Chung. Nhân lúc Doãn thị bơi xuồng ra phố huyện, mới lấy hủ rượu rót đầy hai ly cối, rồi nói với anh rằng:
- Có những người phụ nữ. Không muốn cùng một lúc làm đau khổ nhiều người đàn ông, mà chỉ ra sức… đày đọa một người duy nhất. Người ta gọi đó là những người vợ chung thủy. Còn anh. Được vợ… o bế đã đành - nhưng cha hiền có mắc nợ gì đâu - mà phải chịu tiếng lao xao của nồi niêu khuây động"
Vạn Thạch dzô hớp rượu, khà một tiếng, rồi chua xót đáp rằng:
- Em có nhớ mỗi lần đi dự đám cưới. Người ta đều chúc nhau loan phụng hòa minh. Răng long đầu bạc. Trăm năm hạnh phúc. Là cớ làm sao" Chỉ tại vì trong đời sống hôn nhân. Cái hạnh phúc là thứ không bao giờ đủ được, nên thiên hạ xúm dzô chúc nhau là thế đó. Phần anh. Sống bên vợ như chiều hôm bóng xế. Dẫu muốn đổi đời cũng chẳng biết mần răng" Bởi… màu trắng đôi tay làm sao mà ly dị"
Đoạn, gục đầu xuống tay. Thở ra một cái, rồi nói thêm ba điều bốn chuyện:
- Hai vợ chồng nòi giống Tiên Rồng mà còn chẳng ở được với nhau, đến nỗi phải chia con ra hai đàng cách biệt, thì hậu duệ không yên ổn được với nhau là do… truyền thống. Chớ lý nào ngược lại với Tổ tiên" Chẳng hóa ra hạng quên nguồn quên cội"
Vạn Chung nghe thế mới trân trối nhìn anh, thì thấy ánh mắt quen tỏ ra nhiều cái bực, nên tự thâm tâm bỗng bừng lên đau xót, mà nhủ đôi lời nghe thấy mẹ thấy cha:
- Sở dĩ phụ nữ sống lâu hơn đàn ông là vì họ không có… vợ. Thôi thì anh ta đã tỏ bày như rứa, thì cốt nhục một nhà không thể múa tùm lum, rồi chẳng giải quyết chi lại mang thêm phần đa sự. Chi bằng ta cứ mình riêng ta biết. Lo phụng dưỡng cha già cho đỡ cái lòng tâm, thì chốn dương gian mới không mang điều hối hận. Chớ anh ta đã không làm nên cơm cháo - mà cứ trách hoài - thì đến cuối đời cũng chẳng được cái mụ nội gì đâu!
Từ đó, Vạn Chung thường lén đem thức ăn cho cha, mà không cho Vạn Thạch biết. Đã vậy còn lo lắng mà nói với cha rằng:
- Hạnh phúc. Ở một chừng mực nào đó, nằm trong tiếng khóc và giọt nước mắt tuôn rơi. Cha con ta khóc đã nhiều. Nước mắt đã lắm, mà hạnh phúc nào đã thấy gì đâu" Hay tại số đen chưa thấy ngày sáng lạn"
Người cha liền ngẩn đi một lát, rồi thủng thẳng đôi lời nghe mát ruột mát gan:
- Tình ngắn thì lưỡi dài. Chân lý đó không bao giờ thay đổi. Vả lại, trong đời của một người. Không bao giờ con đánh mất lòng tin vào những điều nhân hậu. Vào tâm hồn rộng lượng của tha nhân, mà dẫu cho những điều không đẹp có phủ vây toàn thân đi nữa, con cũng phải quyết lòng tin như vậy. Chớ đừng có quẩn quanh với ba điều không tốt - thì cái đẹp bên mình - Đến lúc nào mới thấy đặng hả con!
Vạn Chung nghe cha nói vậy, liền chột dạ mà nghĩ thầm trong bụng:
- Ở đời mà lúc nào cũng phân biệt được trắng đen. Cao cả thấp hèn, thì những tưởng xưa nay. Phỏng được mấy ai chu toàn cho trọn"
Rồi một hôm Vạn Thạch đang lau nhà lau cửa đặng đón xuân. Chợt Doãn thị từ trong bếp bước ra mà bực tức nói rằng:
- Cha thì đầu tóc tua tủa. Râu ria xồm xoàm. Đã vậy áo quần lại không hợp thời trang, thì không thể cứ ra trước sân mà… ếm tài mãi được. Vậy từ ngày mai cha chỉ ra vườn rau phơi nắng. Chứ nhất quyết mặt tiền không thấy đặng mặt cha, thì mới mong phước cả đến chơi mang theo tài với lộc. Chớ cứ bang bang ra ngoài sân hóng gió, rồi tiền của không vào tui biết định làm sao" Khi cả mấy… đứa ăn chơi chỉ mình ên lo liệu!
Vạn Thạch nghe vợ thuyết cho một hồi mà không biết mần răng, bởi chữ Hiếu một bên chữ Tình… bắt đeo nặng, nên trong lúc buồn lên búi tó, mới gọi em vào mà nói tựa như mê:
- Em chưa có vợ, nên dù gì cũng dễ ăn dễ nói. Chớ hổng phải như anh. Há miệng mắc quai há hoài mắc kẹt…
Đoạn trầm ngâm một chút, rồi nói tiếp:
- Việc này thật là tế nhị. Nếu anh thẳng thừng nói với cha, thì cha sẽ nghĩ: Đồ thằng con bất hiếu! Nghe vợ mà bỏ tao! Cầm bằng như chẳng nói với cha, thì vợ lại bảo: Sao ông không ở với ổng mà lo báo hiếu" Cưới hỏi tui làm gì" Nói đây bỏ đây chứ: Không có… con này thì chiếc dép chẳng có mà mang. Chớ đừng nói chi đến nằm lăn ra mà học…
Vạn Chung nghe thế mới há hốc miệng ra, rồi vội vã nói rằng:
- Em thực tình không hiểu những gì anh muốn nói. Vậy có gì thì… táng mẹ nó ra. Chớ đừng lấp lững lấp lơ mà mai này hối hận!
Vạn Thạch liền đem mọi chuyện ra mà kể. Không bỏ sót một chỗ nào. Kể xong, mới nắm lấy tay em mà tỏ bày tâm sự:
- Lấy vợ, là chia người mình ra làm hai, mà nửa phía bên kia mới là quan trọng, thì em nhớ đó mà soi đường soi lối. Kẻo lạng quạng tí hìu là… hận đến ngàn thu. Là lá bay bay mà không về cái cội…
Sáng ngày sau, trời trong gió mát. Vạn Bích đang trước sân tập Thái Cực Quyền, bỗng thấy Vạn Chung từ trong bang tới, rồi nhỏ nhẹ thưa rằng:
- Có kiêng có lành. Nay mẹ của con vì gió cả mà thác, thì cha cũng tâm phòng cho đặng khỏi lo. Chớ lỡ gió mang đi thì con buồn đứt ruột!
Đoạn, nín lại, rồi quan sát mặt cha một chút. Thấy chẳng có gì bất lợi, bèn mạnh dạn nói tiếp:
- Lúc này tiết trời sắp sửa sang xuân, nên gió nam thổi về hơi mạnh. Con lại nhớ mẹ thác vì gió nam đưa tới, nên chột dạ trong lòng lắm chuyện phải sầu lo, thì sao không nói ra cho tâm hồn an nhẹ. Con nghĩ. Từ rày trở về sau. Cha hãy tránh gió nam mà đón gió bắc, bằng cách ở ngoài sau. Chớ đừng đứng đây mà sinh điều tai họa, rồi bỏ con thơ một mình trên dương thế, thì phụ tử thâm tình cha nghĩ đặng làm sao" Khi một chút… mơ hoa vẫn không cầm không được!
Vạn Bích nghe vậy, mới nhìn con, rồi nghĩ thầm trong dạ:
- Cuộc đời ta, đã trải qua biết bao là hỉ nộ ái ố. Biết bao là ngọt đắng bùi chua, mới ngẫm được một điều quan trọng, là: Phải sống như thế nào - để khi nằm xuống - Tâm hồn được thanh thản, bình yên. Chớ chẳng phải hơn thua với tha nhân gì hết cả. Nay con ta đã mười mươi lên tiếng, thì phận cha hiền ta cũng cứ mà theo. Chớ chẳng thể lấy… công cha mà xử tràn cho đặng.
Được mấy hôm sau, Vạn Thạch bỗng thấy cha đứng ở vườn rau mà thoáng âu lo hiện đầy lên nét mặt, bèn nhân lúc vợ qua làng bên cắt mắt, mới chạy cái ào mà hỏi thật… mông lung:
- Chúa xuân sắp về. Sao cha lại đứng yên như… hồn thơ thất lạc"
Vạn Bích đáp:
- Khi một người thất tình thì có thể nói nhớ thành quên. Nói không thành có. Nói đó thành đây. Cha đã qua tuổi thất tình, mà còn lao xao như vậy. Chẳng qua chỉ vì nhớ vợ mà ra…
Vạn Thạch tròn xoe đôi mắt, rồi hớt hãi hỏi rằng:
- Từ ngày mẹ mất đến nay. Chẳng những cha giữ tròn… khí tiết, mà còn ấp ủ bóng thân yêu trọn vẹn tận trong lòng. Hà cớ gì nay cha lại phóng ra, để con trẻ phải lắng lo giờ mai hậu"
Vạn Bích nhìn con, nở một nụ cười hiu hắt, rồi mới nhỏ to giải phân niềm tâm sự:
- Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Ta đã không biết cách phòng bệnh cho ngon, thì trách chi cõi trong xanh giáng tuôn điều khó nghĩ…
Vạn Thạch nghe cha nói mà không biết làm sao, bèn một tay bắt mạch. Một tay đưa lên trán, mà vẫn không thấy điều chi khác lạ, rồi trong lúc đang tùm lum như thế, chợt nghe giọng cha hiền nhỏ híu tận bên tai:
- Từ ngày cha ra vườn rau đặng tập Thái Cực Quyền, lòng đâm nhớ mẹ con. Nhớ da diết không tài nào… tốp được. Chẳng qua cha nhìn thấy vài cây húng quế, cùng mớ hành ngò khi vợ nấu xào lăn, hoặc dĩa tiết canh thêm vài tô cháo vịt, khiến lòng cha bỗng ào lên thương tiếc - những tháng ngày dài hổng đặng mấy niềm vui - mà tự chốn tâm can bỗng sôi lòng hối hận. Chớ phải chi cha có phép thần thông cái thế. Cho mẹ tỉnh người sống đặng đến vài niên - thì mẹ có… đánh la cha cũng vui lòng khứng chịu - Chớ thấy rau tươi mà hoài lên ước muôán, thì trễ hết rồi. Chứ tài nào canh cải được gì đâu!
Vạn Thạch nghe thế, mới thì thầm bảo dạ:
- Con hơn cha là nhà có Phúc. Nay nhà ta đang có Phúc, thì tưởng cõi thế ni chẳng còn ai hơn được. Vậy vợ có la có cầm cây quất đánh - thì cũng mĩm cười chớ bận cái lòng lo - bởi chữ Phúc thêm to cho đời sau hưởng lộc. Chớ nghĩa lý sâu xa mà không tường không biết, thì liệu mai này còn quân tử được ư"
- Bà đã bỏ tiền mua thúng, thì phải đựng cho mòn. Chớ không thể… nhát tay mà lỡ đi điều đại sự. Lại nữa, Trời còn thua vợ thì xá gì ông chồng chỉ nửa… tạ thôi, thành thử có chi chi là bà mang đầu ra luộc, mà đã luộc thì từ chín tới… rục. Từ chết tới bị thương. Từ hổng lê nổi bước chân cho đến lúc đi vào miên viễn…
Vạn Thạch buồn lắm nhưng hổng biết nói sao, bèn thường bảo dạ:
- Sống mà không có đam mê, chẳng làm được gì. Hai mươi bốn chữ cái lọt vào tay nhà văn, họ sẽ sản sinh cho đời những tác phẩm. Bảy nốt nhạc lọt vào tay ông nhạc sĩ, sẽ để lại cho đời những bản tình ca. Thậm chí những chú hến chú ngao - mà rơi vào tay hiền thê - sẽ để lại cho chồng những mồi ngon hết biết. Còn ta. Chẳng may gặp phải người… không mộng, nên chẳng những đam mê hổng còn đất sống, mà Chí khí oai hùng có khác gì… tiếng vạc kêu sương, thành thử sống bên nhau mà như người xa lạ!
Cha của Vạn Thạch là Vạn Bích. Tuổi đã ngoài sáu mươi. Chẳng may vợ trúng gió chết đi nên về nương náu tạm. Doãn thị tức lắm, nhưng không biết làm sao, bèn liệng nón quăng niêu rộn ràng lên hết cả. Vạn Thạch thấy thế, mới rầu rầu nghĩ bụng:
- Có những người nhờ ăn nên làm ra, nên đồng tình với câu nói: Giàu nhờ bạn, sang nhờ vợ. Còn ta. Học hành thì chưa xong. Đường hoạn lộ thì chưa thấy. Đã vậy còn bị vợ đánh đập khinh chê, thì rõ ra câu nói trên chẳng bao giờ đúng được…
Đoạn, trầm ngâm một chút, rồi mím chặt đôi môi mà nhủ rằng:
- Một bên là cha. Một bên là vợ. Nếu ta theo vợ mà bỏ cha, thì người đời sẽ cho ta là thằng không biết nghĩ, bởi lẽ chỉ biết… thê mà quên đi người dưỡng dục. Còn nếu ta theo cha mà bỏ vợ, thì ở mai này ta biết liệu định sao" Khi dáng cha xưa đã đi vào cõi… lạnh, mặc cho đứa con mình thân côi cút. Chống chọi với ba đào chỉ mỗi một mình ên, rồi lúc ốm đau lấy ai bầu với bạn. Thôi thì ta cứ đường ta ta bước. Kệ cho vợ nhà muốn hí lộng thần oai, thì ta cũng… điếc luôn cho tròn câu ấm mặn. Chớ đang lúc ni mà nhào dzô nói niếc, thì… mạng có còn giữ chặt được hay chăng"
Em của Vạn Thạch là Vạn Chung. Nhân lúc Doãn thị bơi xuồng ra phố huyện, mới lấy hủ rượu rót đầy hai ly cối, rồi nói với anh rằng:
- Có những người phụ nữ. Không muốn cùng một lúc làm đau khổ nhiều người đàn ông, mà chỉ ra sức… đày đọa một người duy nhất. Người ta gọi đó là những người vợ chung thủy. Còn anh. Được vợ… o bế đã đành - nhưng cha hiền có mắc nợ gì đâu - mà phải chịu tiếng lao xao của nồi niêu khuây động"
Vạn Thạch dzô hớp rượu, khà một tiếng, rồi chua xót đáp rằng:
- Em có nhớ mỗi lần đi dự đám cưới. Người ta đều chúc nhau loan phụng hòa minh. Răng long đầu bạc. Trăm năm hạnh phúc. Là cớ làm sao" Chỉ tại vì trong đời sống hôn nhân. Cái hạnh phúc là thứ không bao giờ đủ được, nên thiên hạ xúm dzô chúc nhau là thế đó. Phần anh. Sống bên vợ như chiều hôm bóng xế. Dẫu muốn đổi đời cũng chẳng biết mần răng" Bởi… màu trắng đôi tay làm sao mà ly dị"
Đoạn, gục đầu xuống tay. Thở ra một cái, rồi nói thêm ba điều bốn chuyện:
- Hai vợ chồng nòi giống Tiên Rồng mà còn chẳng ở được với nhau, đến nỗi phải chia con ra hai đàng cách biệt, thì hậu duệ không yên ổn được với nhau là do… truyền thống. Chớ lý nào ngược lại với Tổ tiên" Chẳng hóa ra hạng quên nguồn quên cội"
Vạn Chung nghe thế mới trân trối nhìn anh, thì thấy ánh mắt quen tỏ ra nhiều cái bực, nên tự thâm tâm bỗng bừng lên đau xót, mà nhủ đôi lời nghe thấy mẹ thấy cha:
- Sở dĩ phụ nữ sống lâu hơn đàn ông là vì họ không có… vợ. Thôi thì anh ta đã tỏ bày như rứa, thì cốt nhục một nhà không thể múa tùm lum, rồi chẳng giải quyết chi lại mang thêm phần đa sự. Chi bằng ta cứ mình riêng ta biết. Lo phụng dưỡng cha già cho đỡ cái lòng tâm, thì chốn dương gian mới không mang điều hối hận. Chớ anh ta đã không làm nên cơm cháo - mà cứ trách hoài - thì đến cuối đời cũng chẳng được cái mụ nội gì đâu!
Từ đó, Vạn Chung thường lén đem thức ăn cho cha, mà không cho Vạn Thạch biết. Đã vậy còn lo lắng mà nói với cha rằng:
- Hạnh phúc. Ở một chừng mực nào đó, nằm trong tiếng khóc và giọt nước mắt tuôn rơi. Cha con ta khóc đã nhiều. Nước mắt đã lắm, mà hạnh phúc nào đã thấy gì đâu" Hay tại số đen chưa thấy ngày sáng lạn"
Người cha liền ngẩn đi một lát, rồi thủng thẳng đôi lời nghe mát ruột mát gan:
- Tình ngắn thì lưỡi dài. Chân lý đó không bao giờ thay đổi. Vả lại, trong đời của một người. Không bao giờ con đánh mất lòng tin vào những điều nhân hậu. Vào tâm hồn rộng lượng của tha nhân, mà dẫu cho những điều không đẹp có phủ vây toàn thân đi nữa, con cũng phải quyết lòng tin như vậy. Chớ đừng có quẩn quanh với ba điều không tốt - thì cái đẹp bên mình - Đến lúc nào mới thấy đặng hả con!
Vạn Chung nghe cha nói vậy, liền chột dạ mà nghĩ thầm trong bụng:
- Ở đời mà lúc nào cũng phân biệt được trắng đen. Cao cả thấp hèn, thì những tưởng xưa nay. Phỏng được mấy ai chu toàn cho trọn"
Rồi một hôm Vạn Thạch đang lau nhà lau cửa đặng đón xuân. Chợt Doãn thị từ trong bếp bước ra mà bực tức nói rằng:
- Cha thì đầu tóc tua tủa. Râu ria xồm xoàm. Đã vậy áo quần lại không hợp thời trang, thì không thể cứ ra trước sân mà… ếm tài mãi được. Vậy từ ngày mai cha chỉ ra vườn rau phơi nắng. Chứ nhất quyết mặt tiền không thấy đặng mặt cha, thì mới mong phước cả đến chơi mang theo tài với lộc. Chớ cứ bang bang ra ngoài sân hóng gió, rồi tiền của không vào tui biết định làm sao" Khi cả mấy… đứa ăn chơi chỉ mình ên lo liệu!
Vạn Thạch nghe vợ thuyết cho một hồi mà không biết mần răng, bởi chữ Hiếu một bên chữ Tình… bắt đeo nặng, nên trong lúc buồn lên búi tó, mới gọi em vào mà nói tựa như mê:
- Em chưa có vợ, nên dù gì cũng dễ ăn dễ nói. Chớ hổng phải như anh. Há miệng mắc quai há hoài mắc kẹt…
Đoạn trầm ngâm một chút, rồi nói tiếp:
- Việc này thật là tế nhị. Nếu anh thẳng thừng nói với cha, thì cha sẽ nghĩ: Đồ thằng con bất hiếu! Nghe vợ mà bỏ tao! Cầm bằng như chẳng nói với cha, thì vợ lại bảo: Sao ông không ở với ổng mà lo báo hiếu" Cưới hỏi tui làm gì" Nói đây bỏ đây chứ: Không có… con này thì chiếc dép chẳng có mà mang. Chớ đừng nói chi đến nằm lăn ra mà học…
Vạn Chung nghe thế mới há hốc miệng ra, rồi vội vã nói rằng:
- Em thực tình không hiểu những gì anh muốn nói. Vậy có gì thì… táng mẹ nó ra. Chớ đừng lấp lững lấp lơ mà mai này hối hận!
Vạn Thạch liền đem mọi chuyện ra mà kể. Không bỏ sót một chỗ nào. Kể xong, mới nắm lấy tay em mà tỏ bày tâm sự:
- Lấy vợ, là chia người mình ra làm hai, mà nửa phía bên kia mới là quan trọng, thì em nhớ đó mà soi đường soi lối. Kẻo lạng quạng tí hìu là… hận đến ngàn thu. Là lá bay bay mà không về cái cội…
Sáng ngày sau, trời trong gió mát. Vạn Bích đang trước sân tập Thái Cực Quyền, bỗng thấy Vạn Chung từ trong bang tới, rồi nhỏ nhẹ thưa rằng:
- Có kiêng có lành. Nay mẹ của con vì gió cả mà thác, thì cha cũng tâm phòng cho đặng khỏi lo. Chớ lỡ gió mang đi thì con buồn đứt ruột!
Đoạn, nín lại, rồi quan sát mặt cha một chút. Thấy chẳng có gì bất lợi, bèn mạnh dạn nói tiếp:
- Lúc này tiết trời sắp sửa sang xuân, nên gió nam thổi về hơi mạnh. Con lại nhớ mẹ thác vì gió nam đưa tới, nên chột dạ trong lòng lắm chuyện phải sầu lo, thì sao không nói ra cho tâm hồn an nhẹ. Con nghĩ. Từ rày trở về sau. Cha hãy tránh gió nam mà đón gió bắc, bằng cách ở ngoài sau. Chớ đừng đứng đây mà sinh điều tai họa, rồi bỏ con thơ một mình trên dương thế, thì phụ tử thâm tình cha nghĩ đặng làm sao" Khi một chút… mơ hoa vẫn không cầm không được!
Vạn Bích nghe vậy, mới nhìn con, rồi nghĩ thầm trong dạ:
- Cuộc đời ta, đã trải qua biết bao là hỉ nộ ái ố. Biết bao là ngọt đắng bùi chua, mới ngẫm được một điều quan trọng, là: Phải sống như thế nào - để khi nằm xuống - Tâm hồn được thanh thản, bình yên. Chớ chẳng phải hơn thua với tha nhân gì hết cả. Nay con ta đã mười mươi lên tiếng, thì phận cha hiền ta cũng cứ mà theo. Chớ chẳng thể lấy… công cha mà xử tràn cho đặng.
Được mấy hôm sau, Vạn Thạch bỗng thấy cha đứng ở vườn rau mà thoáng âu lo hiện đầy lên nét mặt, bèn nhân lúc vợ qua làng bên cắt mắt, mới chạy cái ào mà hỏi thật… mông lung:
- Chúa xuân sắp về. Sao cha lại đứng yên như… hồn thơ thất lạc"
Vạn Bích đáp:
- Khi một người thất tình thì có thể nói nhớ thành quên. Nói không thành có. Nói đó thành đây. Cha đã qua tuổi thất tình, mà còn lao xao như vậy. Chẳng qua chỉ vì nhớ vợ mà ra…
Vạn Thạch tròn xoe đôi mắt, rồi hớt hãi hỏi rằng:
- Từ ngày mẹ mất đến nay. Chẳng những cha giữ tròn… khí tiết, mà còn ấp ủ bóng thân yêu trọn vẹn tận trong lòng. Hà cớ gì nay cha lại phóng ra, để con trẻ phải lắng lo giờ mai hậu"
Vạn Bích nhìn con, nở một nụ cười hiu hắt, rồi mới nhỏ to giải phân niềm tâm sự:
- Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Ta đã không biết cách phòng bệnh cho ngon, thì trách chi cõi trong xanh giáng tuôn điều khó nghĩ…
Vạn Thạch nghe cha nói mà không biết làm sao, bèn một tay bắt mạch. Một tay đưa lên trán, mà vẫn không thấy điều chi khác lạ, rồi trong lúc đang tùm lum như thế, chợt nghe giọng cha hiền nhỏ híu tận bên tai:
- Từ ngày cha ra vườn rau đặng tập Thái Cực Quyền, lòng đâm nhớ mẹ con. Nhớ da diết không tài nào… tốp được. Chẳng qua cha nhìn thấy vài cây húng quế, cùng mớ hành ngò khi vợ nấu xào lăn, hoặc dĩa tiết canh thêm vài tô cháo vịt, khiến lòng cha bỗng ào lên thương tiếc - những tháng ngày dài hổng đặng mấy niềm vui - mà tự chốn tâm can bỗng sôi lòng hối hận. Chớ phải chi cha có phép thần thông cái thế. Cho mẹ tỉnh người sống đặng đến vài niên - thì mẹ có… đánh la cha cũng vui lòng khứng chịu - Chớ thấy rau tươi mà hoài lên ước muôán, thì trễ hết rồi. Chứ tài nào canh cải được gì đâu!
Vạn Thạch nghe thế, mới thì thầm bảo dạ:
- Con hơn cha là nhà có Phúc. Nay nhà ta đang có Phúc, thì tưởng cõi thế ni chẳng còn ai hơn được. Vậy vợ có la có cầm cây quất đánh - thì cũng mĩm cười chớ bận cái lòng lo - bởi chữ Phúc thêm to cho đời sau hưởng lộc. Chớ nghĩa lý sâu xa mà không tường không biết, thì liệu mai này còn quân tử được ư"
Mõ Sàigòn
Gửi ý kiến của bạn
