Hỏi (ông Trần M. H. Thiếp): Cách đây hơn 2 tuần lễ, bạn tôi đã cho tôi quá giang đến vùng Summer Hills để tìm địa chỉ của một người bạn thân. Vì chiếc xe của bạn tôi cũng khá cũ nên đã bị tắt máy trong khu vực đó trong lúc tôi vẫn chưa kiếm được nhà.
Xe của bạn tôi không đóng tiền cho dịch vụ sửa xe khi bị tắt máy dọc đường, nên chúng tôi bèn xuống xe để tìm cách sửa chữa.
Cuối cùng bạn tôi nghĩ rằng chắc là phải thay 'bu ri' (spark-plug; sparking-plug), nên đã yêu cầu tôi đến trạm bán xăng để mua giùm.
Trong lúc đi tìm trạm xăng thì tôi bị cảnh sát chận hỏi, rồi lục soát thân thể. Sau khi lục xét, cảnh sát đã tìm thấy trong người tôi một chiếc kềm nhỏ cùng hai 'cây dùng để mở vít' (screwdriver). Họ hỏi tôi bỏ những vật dụng này trong túi để làm gì" Tôi đã giải thích về việc xe bị hư trong lúc đi tìm địa chỉ của người bạn.
Thế là cảnh sát đã yêu cầu tôi lên xe để tìm hiểu thực hư như thế nào. Xui cho tôi là khi trở lại địa điểm thì người bạn của tôi có lẽ vì xe đã nổ máy được nên không còn đậu tại chỗ cũ nữa. Cảnh sát bèn hỏi tôi tìm địa chỉ của ai" Tên gì" Đường gì" Nhà số mấy" Nhưng khi đến nơi thì địa chỉ đó không phải là nhà cho mướn.
Họ bèn hỏi tôi là quen biết người bạn mà tôi đang tìm địa chỉ đó như thế nào" Bao Lâu" Đồng thời hỏi tôi về tên tuổi của người bạn đã cho tôi quá giang đến vùng này. Tôi thực tình không biết địa chỉ chính xác của người bạn này. Họ bèn hỏi tôi là có nhớ số xe mà người bạn của tôi đã đưa tôi đến đây không" Rồi họ hỏi xe sơn màu gì" Sản xuất năm nào" Loại gì" Thực là họ đã cố tình hỏi tôi những câu hỏi mà họ biết trước được rằng tôi sẽ không tài nào trả lời được, vì ngay cả xe của tôi có lúc tôi cũng còn quên cả số.
Cuối cùng tôi đã bị cáo buộc về tội "loitering with intent to commit a crime."
Thật là oan ức cho tôi nếu bị buộc vào tội này. Đây là một xứ tự do mà tôi đang bị đối xử giống như Việt Cộng tại Việt Nam, ngay cả quyền tự do đi lại cũng bị vi phạm.
Xin LS cho biết là cảnh sát, khi cáo buộc tôi vào tội trạng vừa nêu, đã vượt quá quyền hạn luật định dành cho họ hay không"
Trả lời: Điều 114(1) Đạo Luật Hình Sự NSW quy định rằng đó là một tội trạng có thể bị phạt tù tới 7 năm nếu một người:
(a) trang bị bất cứ khí cụ nào với ý định phạm "trọng tội" (indictable offence) hoặc tiến nhập vào nhà và phạm một "khinh tội" (misdemeanour) ở trong đó;
(b) giữ trong người, mà không có lý do chính đáng để luật pháp miễn thứ, bất dụng cụ nào dùng để "cạy cửa nhà" (housebreaking) hoặc "cạy tủ sắt" (safebreaking).
Theo Điều 417, thì 'bị cáo' phải trưng dẫn bằng chứng để phản bác lại sự cáo buộc đó bằng cách chứng minh rằng mình có lý do chính đáng để mang những vật dụng đó trong người. Điều 115 đã tăng hình phạt tối đa đến 10 năm nếu trước đây bị cáo đã phạm vào trọng tội hoặc khinh tội.
Tuy nhiên, để có thể cáo buộc tội "đi lảng vảng với ý định phạm tội" (loitering with intent to comit a crime) luật pháp đòi hỏi rằng người bị cáo buộc đó phải là "người bị tình nghi" (suspected person). Người bị tình nghi được định nghĩa là: "Người bị nghi là đã dính dáng đến một tội phạm hình sự." (A person suspected to be involved in a criminal offence).
Điều 52 của "Đạo Luật về các Vi Phạm Tiểu Hình" (Summay Offences Act) quy định hình phạt tù 6 tháng hoặc phạt tiền $400 đối với "người bị tình nghi" hoặc các "phần tử tội phạm khét tiếng" (reputed criminal) lảng vảng tại nơi chốn công cộng với ý định phạm tội hình sự.
Tuy nhiên, bằng chứng liên hệ đến việc bị cáo là "phần tử hình sự khét tiếng" hoặc là "người bị tình nghi" đã được thay thế bởi những chứng cớ 'khách quan hơn' (more objective) [để dễ cáo buộc tội trạng cho nghi can] liên hệ đến "việc chuẩn bị cho hành vi hình sự" (preparation for criminal activity), chẳng hạn việc cất giữ những dụng cụ dùng để cạy cửa ở trong mình.
Trong vụ Ledwith v Roberts [1937]. Trong vụ đó, 2 người đàn ông đã bị theo dõi vì đã đi lảng vảng gần phòngï điện thoại công cộng chừng 25 phút. Cảnh sát đã bắt giữ rồi cáo buộc về tội đi lảng vảng với ý định ăn cắp các hộp tiền từ phòng điện thoại.
Tuy nhiên, trong vụ Rawlings v Smith [1938]. Trong vụ đó, bị cáo bị theo dõi là đã thử mở cửa các chiếc xe đang đậu, đặt mặt sát để nhìn vào trong các chiếc xe khác, và mở cửa của một chiếc xe không khóa nhưng không lấy bất cứ vật gì trong xe. Các hành vi vừa kể đã được thực hiện liên tục chừng 2 tiếng đồng hồ trước khi bị cáo đi vào trong quán rượu. Sau đó bị cáo đã bị bắt và bị cáo buộc về "tội đi lảng vảng" (loitering).
Vị thẩm phán tọa xử đã tha cho bị cáo vì cảnh sát không thiết định được bị cáo là "người bị tình nghi." Cảnh sát công tố đã kháng án, tòa kháng án đã trả lại vụ kiện để được tái xét, Tuy nhiên, tòa vẫn cho rằng một người không thể bị cho là "người bị tình nghi" bằèng cách căn cứ vào chỉ một hành vi đơn thuần của đương sự.
Trong vụ Harrison v Hegarty [1975]. Trong vụ đó, Tối Cao Pháp Viện Victoria đã đưa ra phán quyết rằng công tố viện không cần phải chứng minh rằng bị cáo bị cáo buộc về tội đi lảng vảng với ý định phạm tội; mà chỉ cần chứng minh rằng đương sự có ý định phạm tội.
Tại Hoa Kỳ, trong vụ kiện [được gọi là vụ "Walkman"] Kolender, Chief of Police of San Diego v Lawson 461 US 352 (1982), "Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ" (the US Supreme Court) đã đưa ra phán quyết rằng điều khoản về tội đi lảng vảng của tiểu bang California là "vi hiến" (unconstitutional). Điều 647(e) thuộc "Pháp Điển Hình Sự của California" (California Penal Code) đã quy định rằng một người bị tội là có "hành vi gây xáo trộn" (disorderly conduct) nếu:
Người đó đi lảng vảng trên đường phố hoặc đi từ nơi chốn này đến nơi chốn khác mà không có lý do hoặc công việc rõ ràng và từ chối cho biết nhân dạng cũng như từ chối giải thích về sự có mặt của đương sự khi được yêu cầu bởi nhân viên công lực, nếu tình huống cho thấy rằng vì sự an toàn công cộng một người bình thường phải cho biết nhân dạng của mình.
Trong vụ đó, Lawson là một người da đen 36 tuổi luôn luôn muốn đi ngang qua khu vực giàu có của người da trắng tại miền nam Cali. Đương sự thường bị cảnh sát chặn hỏi và đã từ chối xuất trình giấy tờ hoặc giải thích lý do. Lawson bị bắt 15 lần trong khoảng thời gian từ tháng 3 năm 1973 đến tháng Giêng năm 1977, "nhưng chỉ bị truy tố 2 lần và bị kết tội 1 lần." (but prosecuted only twice and convicted once).
Bị cáo bèn kháng án, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ thừa nhận rằng đạo luật đó đã vi phạm "quyền hạn được bảo vệ bởi Hiến Pháp đối với sự tự do đi lại" (the Constitutional right to freedom of movement).
Dựa vào pháp luật cũng như các phán quyết vừa trưng dẫn, ông có thể thấy được rằng vấn đề được đặt ra ở đây là liệu những vật dụng mà ông mang theo đó là những vật dụng thông thường và được dùng một cách hợp pháp trong tình huống mà ông đang gặp phải hay không" Trong trường hợp của ông, việc ông có tiền án hình sự hay không cũng là một trong những yếu tố quan trọng để tòa quyết định về tội trạng mà ông đang bị cáo buộc. Tôi đề nghị ông nên đến gặp LS để được cố vấn và hướng dẫn tường tận hơn.
Gửi ý kiến của bạn
