- Nước Mỹ vốn là ước mơ của di dân từ bên ngoài. Mỹ cũng là nước của di dân vì từ mấy trăm năm trước, những di dân dầu tiên đến nước này là những người da trắng từ Âu châu, xây dựng và mở mang để giờ đây Mỹ trở thành một siêu cường thế giới. Nhưng từ mấy tháng nay miền đất hứa này đã có vấn đề. Cuối tuần qua những cuộc biểu tình của di dân bùng nổ, có nơi nửa triệu người tham dự khiến những người tổ chức cũng thấy bất ngờ. Nguyên nhân vì chính phủ đang ở trong tiến trình cải tổ luật di trú để đối phó với tình hình mới. Đó là nạn di dân bất hợp pháp.
Trong những năm gần đây số người di dân bất hợp pháp đến nước Mỹ đã gia tăng rất mạnh. Theo một cuộc khảo sát từ năm 2005, hiện có tới hơn 11 triệu người di dân bất hợp pháp sống ở Mỹ, đa số là người Mễ và những người từ Nam Mỹ đến. Ngày 16-12-05, Hạ Viện đã thông qua một dự luật với những điều khoản kká cứng rắn, coi việc nhập lậu vào Mỹ như một tội phạm phải chịu án tù, gia tăng trừng phạt đối với các công ty kinh doanh hay sản xuất đã mướn di dân bất hợp pháp làm việc, đồng thời xây dựng hàng rào ngăn giữa Mỹ và Mễ. Những điều khoản này làm nhiều người gốc Nam Mỹ nổi giận. Cuối tuần qua, khi Thượng viện sắp thảo luận dự luật, các cuộc biểu tình bắt đầu và có thêm cả một số người di dân hợp pháp thuộc mọi thành phần dân tộc đã tham gia ủng hộ. Trong khi đó chính trường Mỹ, cả trong đảng Cộng Hòa nắm đa số ở Quốc hội và Tổng Thống Bush cũng không có sự đồng thuận về đạo luật di trú khá phức tạp này.
Theo thống kê năm 2000, dân số Mỹ có khoảng trên 281 triệu, số di dân đã nhập tịch Mỹ 11.5 triệu, số cư dân thường trú hợp pháp 10.5 triệu, dân tị nạn hợp pháp 2.6 triệu, tạm trú hợp pháp 1.3 triệu. Nhìn số hợp pháp này và xét đến số bất hợp pháp trên 11 triệu có chiều hướng tăng mạnh, dư luận người Mỹ gốc lâu đời e rằng nếu không có biện pháp rõ rệt chẳng bao lâu số di dân thuộc các chủng tộc khác sẽ lớn hơn số người Mỹ gốc da đen. Trong số những người chủ trương biện pháp mạnh có Thượng nghị sĩ Cộng Hòa Bill Frist, lãnh tụ phe đa số Thượng viện. Frist nói xét đến vấn đề di trú, ưu tiên là mối quan tâm về an ninh quốc gia. Phe chủ chương cứng rắn lo ngại khủng bố có thể trà trộn vào đám di dân lậu đến nước Mỹ.
Phe chủ trương hòa dịu cho rằng nên nhẹ tay đối với những di dân bất hợp pháp đang có công ăn việc làm ở Mỹ. Các nguời biểu tình cũng đòi hỏi như vậy và nói đó là những người đang tiếp tay xây dựng kinh tế Mỹ, không nên trừng phạt họ. Một số các nhà kinh doanh, chủ nhân các xí nghiệp sản xuất hay nông trại đã hồ hởi ủng hộ quan điểm trên vì họ muốn được muớn công nhân với giá rẻ. Họ nói những công nhân đó không cướp việc làm của người Mỹ vì họ làm những công việc lao động nặng cực khổ, dân Mỹ cho đến nay không chịu làm. Trong khi đó Tổng Thống Bush đứng về phía các nhà lãnh đạo kinh doanh muốn có đạo luật cho phép một số di dân nhập lậu được ở lại Mỹ và làm việc trong một khoảng thời gian nào đó. Về phía Dân Chủ, Thượng nghị sĩ Harry Reid, lãnh tụ phe thiểu số, được các nghiệp đoàn ủng hộ, tuyên bố chống lại các điều khoản cứng rắn do Thượng nghị sĩ Frist đề ra. Còn Thượng nghị sĩ Hillary Clinton, New York, nói dự luật lên án tội phạm di dân bất hợp pháp là trái với truyền thống nhân đạo của Mỹ. Sau vụ tấn công 9/11 của bọn khủng bố đánh vào Mỹ, đã có nhiều lời kêu gọi phải kiểm soát biên giới chặt chẽ hơn trong các cuộc thảo luận về vấn đề di trú bất hợp pháp.
Bởi vậy ngoài việc đối xử với di dân lậu ở Mỹ, một việc rất quan trọng trước mắt là làm thế nào ngăn chặn nạn nhập lậu. Thống đốc tiểu bang New Mexico, Bill Richardson (Dân Chủ) hồi đầu tuần nói rằng chuyện đi lùng bắt và trục xuất 11 triệu di dân bất hợp pháp là điều không thực tế. Bởi vậy Mỹ nên lập ra một đường hướng tiến đến hợp pháp hóa cho họ, nhưng Mỹ cũng nên làm việc với chính phủ Mễ về việc liên hiệp tuần cảnh biên cương, vì điều đáng buồn là cửa ngõ biên giới hai nước vẫn lỏng lẻo. Giáp ranh với Mễ Tây Cơ, bốn tiểu bang Arizona, Texas, New Mexico và California thường bắt được nhiều dân vượt biên trốn qua Mỹ. Một nguồn tin của Knight Ridder từ Mễ cho biết vì dân Mễ đều muốn đi Mỹ kiếm việc làm nên vùng thôn quê Mễ gần biên giới đã vắng hoe. Rút cuộc ở đây có nạn khan hiếm dân lao động.
Thứ ba tuần này Thượng viện Mỹ đã bắt đầu xét đến luật di trú mới. Trước đó, Ủy ban Tư pháp TV đã chấp thuận đạo dự luật bao quát về di trú, theo đó di dân bất hợp pháp đến Mỹ trước năm 2004 sẽ được tiếp tục làm việc hợp pháp trong 6 năm nếu họ chịu nộp 1,000 đồng tiền phạt và thông quá được vụ kiểm tra về tội phạm tiền sự. Họ sẽ có thể xin nhập tịch Mỹ nếu trả thêm 1,000 đồng tiền phạt, trả hết thuế còn thiếu và học Anh ngữ. Về lao động nông trại, một chương trình 5 năm sẽ giúp cho đến 15 triệu công nhân nông trai được vào Mỹ với khả năng được xin nhập tịch. Về tuần tiễu biên giới, Mỹ sẽ tăng thêm 400,000 lính tuần cảnh vào năm 2011. Luật cũng miễn trừ án phạt các tu sĩ và các hội từ thiện đã giúp di dân bất hợp pháp.
Thượng Viện sẽ thảo luận trong hai tuần, có thể dài hơn và những điều khoản Ủy ban đã chấp thuận có thể còn có thay đổi. Người ta dự liệu sự tranh cãi sẽ gay go vì có nhiều khuynh hướng khác nhau về chi tiết. Sau đó toàn văn bản luật Thượng viện chấp thuận sẽ được phối hợp với bản văn Hạ viện đã biểu quyết, trước khi đệ lên Tổng Thống ký ban hành. Chúng tôi mong sớm có đạo luật đồng thuận vì lợi ích chung chớ không phải vì quyền lợi riêng của phe phái nào. Có như vậy mới lấp được những lỗ hổng, chấm dứt tình trạng nhá nhem để người di dân hợp pháp có cơ may thực hiện ước mơ của họ.
Người dân gốc Việt chúng ta đi định cư ở nước ngoài thường có câu nói "đất lành chim đậu". Đất lành là đất có luật pháp thật chớ không phải luật rừng. Nếu đất không lành, chim chẳng những không đậu mà còn thẳng cánh bay xa cho lẹ. Dân tị nạn Cộng sản đều có kinh nghiệm này.
Gửi ý kiến của bạn
