Lưu Động Cửu, người huyện Lai Vu, tỉnh Sơn Tây, được bổ đi làm quan ở Phần Châu. Mẹ là Hàn thị, thấy vậy, mới gọi Cửu đến mà nói rằng:
- Cha mẹ cho dù có tẩm bổ nhung nai, nhưng theo lẽ thường thì mỗi ngày mỗi yếu, mà con còn kén chọn kiểu này - chỉ e đến ngày cách biệt âm dương - vẫn… dâu hiền chưa thấy!
Cửu dõi mắt nhìn mẹ, rồi từ tốn đáp:
- Sinh con trai muốn cho có vợ. Sinh con gái muốn cho có chồng. Đó là lòng của cha mẹ và là phúc trạch của tổ tiên. Song con nghĩ: Vừa mới đạt được công danh. Chưa kịp thu vén gì, mà đã vướng vào tình nhi nữ, thì trước là hiếu để khó qua. Sau không khỏi muốn vợ vui mà đau lòng… mẫu tử, nên việc cưới xin hãy tạm ngưng đừng tính, đợi khi nào con nhẹ bước đường mây, thì lúc ấy hãy tới luôn cũng còn chưa có muộn…
Hàn thị nghe con nói vậy, liền lắc đầu một hơi mấy cái, bực bội đáp:
- Con xa nhà, mà không lo cưới vợ để hầu dưỡng cha mẹ, là cớ làm sao"
Cửu sửng sốt nói:
- Kẻ ăn người ở trong nhà dư đủ để hầu hạ cha mẹ. Sao lại phải lo"
Hàn thị bỗng nắm chặt đôi bàn tay lại, quyết liệt nói:
- Không làm được mẹ chồng, thì cõi dương gian còn chi mà hứng thú"
Cửu chưa biết đáp sao, thời may có Lưu ông ngồi bên nghe thấy, bèn nhỏ giọng nói:
- Phú quý không thể cầu. Nghèo cùng do tự số. Hèn sang đã vậy. Huống chi cột buộc một đời. Lẽ nào không duyên phận mà dính đặng hay sao"
Rồi day mặt qua Động Cửu, tha thiết nói:
- Nay con ra làm quan, xa lìa cha mẹ, thì phải nhớ điều này: Tuy là hội công danh thường hay ít gặp, nhưng trong chỗ quan trường, phải biết cái nặng nhẹ của người mà né tránh. Đừng vì tham miếng mồi thơm, để lỡ mắc vào lưới cá, thì chẳng những danh vọng không tăng, mà hông khéo lại chơi nhằm… ba họ. Nhớ được như thế, thì cha mẹ ở nhà. Dẫu chưa có đặng… dâu, cũng thêm phần khoan khoái.
Cửu ngước mắt nhìn cha, cảm động đáp:
- Lời dặn của cha. Con nguyện khắc ghi vào xương cốt.
Ngày nọ, Động Cửu và tên lính hầu đi gần đến địa giới của Phần Châu, thì nghe đói bụng, bèn tìm quán ăn mà vào, bất chợt nghe ngoài sân có tiếng cười nói, rồi bốn người phụ nữ bước vô, ngồi ngay bên cạnh, trong đó có một cô gái tóc để chấm vai rất là xinh đẹp, khiến Cửu trong phút chốc bỗng như người say sóng. Nói tựa như mơ:
- Tây Thi dù có sống lại, mà đem so với người con gái này, thì chẳng khác đèn dầu so với loại đèn… pin. Thiệt là xa quá!
Rồi gác đũa lên chén mà nhìn. Tuyệt chẳng nghe bụng dạ réo sôi gì nữa cả. Tên lính hầu thấy vậy. Sợ hãi than:
- Có thực mới vực được đạo. Có no đủ mới yêu nhiều yêu tới. Chớ… lạng quạng kiểu này, thì chỉ sợ chưa phu phụ bái nhau, đã về nơi xa vắng!
Rồi mặt xụ xuống như bánh tráng gặp mưa, thì thào tự nhủ:
- Thầy nhịn đói đã đành, lại còn bắt trò nhịn đói theo, thì so với tội có… vợ nhỏ vợ hai cũng còn chưa đáng!
Đoạn, nhìn trời mà thở. Bất chợt nghe người đàn bà lớn tuổi mừng vui nói:
- Giờ Ngọ. Hướng bắc. Sẽ gặp được mối lương duyên của trời cao nối kết. Nay lời thầy ứng nghiệm, thì nghĩa chị tình em. Ắt phải nép bên cho tình kia mau lớn.
Người khác dè dặt nói:
- Đành là vậy, nhưng ở đây hai… thằng, thì hổng hiểu duyên nợ rớt vào đâu" Chẳng lẽ chơi liền hai đấng"
Đứa em út nghe tới đó, xây xẩm cả mặt mày. Hoảng hốt nói:
- Làm người cũng vậy. Làm vợ cũng vậy. Phải làm tốt mới được, mà một khi muốn làm tốt, thì chỉ dzớt một phu. Có đâu lại tào lao như thế"
Rồi mỗi người mỗi ý. Bàn qua tán lại, hăng đến nỗi quên đi mình đang ở nhà hàng. Đã vậy còn cao hứng nói:
- Tơ hồng đã cột. Định số đã bày, thì cho dù có lạng lách tránh đi, cũng khó ra ngoài số kiếp.
Quả nhiên, ngày nọ, Cửu bách bộ để thăm dân cho biết sự tình, bất chợt gặp cô gái xinh đẹp ngày trước, bèn rộn rã tim gan, khiến nhịp chân cứ theo nàng mà bước. Lúc vào ngay cửa chợ, bỗng từ tay cô gái rơi xuống một chiếc khăn hồng, làm Động Cửu vội vàng cúi nhặt, những mong mang khăn hoàn về cố chủ. Nào dè khi ngẩng mặt lên, thì người đẹp đã biến đi lúc nào chẳng biết, khiến hồn chộn rộn tiếc thương. Tưởng như không hốt được hụi cũng khó buồn hơn thế!
Lúc về đến nhà, Cửu sai tả hữu lấy chai bia ra hòn non bộ, rồi trịnh trọng lôi trong túi áo ra chiếc khăn tay màu hồng, đoạn lặng người đi mà ngắm. Bất chợt thấy hàng chữ nhỏ dưới góc khăn. Viết rằng: "Đừng nhìn gốc cây lớn mà quên đi bãi cỏ. Chẳng tiếc lắm ư"" bèn thừ người ra mà suy nghĩ, bỗng nghe tên lính hầu cận nhỏ nhẹ thưa:
- Đại nhân vì tấm khăn này, mà bỏ đi cử nhậu với quan lại đồng triều. Thử nghĩ có nên chăng"
Động Cửu mơ màng đáp:
- Đối với ta. Người quan trọng nhất không phải là bản thân ta, mà là cô ấy. Cô gái ấy có thể đã có chồng, hoặc đang còn độc thân, thậm chí trở thành góa bụa, hay ly dị ào ào, thì ta vẫn sẵn lòng chấp nhận, bởi lòng ta đã rung động vì cô ấy…
Tên lính hầu mắt bỗng nhìn xuống đất. Ngập ngừng nói:
- Chưa hiểu rõ gia cảnh của người ta, mà đem lòng mộng tưởng, là một cái sai. Chưa nhận được sự đồng ý của người ta, mà vội vàng tiến tới, là hai cái sai. Chưa biết được tính tình của người ta, đã sẵn lòng chấp nhận, thì có khác chi đào lỗ tự chôn thân, mua can dầu để đốt, là ba cái sai. Với ba cái sai đó, thì cho dẫu không hiểu địa lý thiên văn, cũng đoán biết hung nhiều kiết ít!
Động Cửu nhìn tên lính hầu với nụ cười độ lượng. Từ tốn nói:
- Đã yêu thì không tính. Đã tính thì không yêu. Đó là chân lý!
Một hôm, Động Cửu đang ở công đường, chợt thấy người đàn bà lớn tuổi gặp lúc trước ở nhà hàng, bước vô, nói:
- Em gái tôi có duyên với cậu, mà cậu vẫn im ru, thì cho dẫu đang làm quan, cũng khó thành quân tử!
Động Cửu nghe trong dạ xôn xao, liền dzọt miệng đáp:
- Chuyện này có thiệt hay không"
Người đàn bà gật gật mấy cái, rồi mạnh miệng nói:
- Vân Anh làm rơi chiếc khăn. Cả ngàn người ở chợ không ai nhặt được, duy chỉ có cậu là tóm được mà thôi. Thử nghĩ: Nếu Trời không xui khiến. Sao có sự trùng hợp thế này" Mà giả như chỉ chậm một bước chân, thì khăn kia hẳn về nơi bến khác.
Cửu mặt mày hớn hở, rạng rỡ như hoa, bất chợt nhớ tới song thân nơi quê nhà xa tít, bèn lộ mối ưu tư. Lo lắng nói:
- Chuyện trăm năm mà không có cha mẹ dính vào. E đắc tội với song thân. Mần răng báo hiếu"
Người đàn bà khua nhẹ đôi tay, cười tươi đáp:
- Chị có đứa em út, còn muốn nó lấy chồng. Hà huống cha mẹ của cậu. Lẽ nào để vậy mà coi đặng hay sao" Lại nữa, đường xa vạn dặm. Cách trở đôi đàng, mà đợi tin đi tin lại thì… hết mẹ tuổi xuân. Chừng mô mới khá"
Rồi đến gần bên Cửu, đập nhẹ lên vai. Thân thiết nói:
- Ưu tư lớn nhất của các cụ là có người nối dõi. Mấy năm sau vợ chồng em đem... đống cháu về, thì chẳng những thoát tội... khi quân, mà còn trở thành dâu hiền ngoan quý.
Cửu gật đầu ưng chịu, rôi tiến hành hỏi cưới. Sau khi mọi nghi lễ đã xong, người chị liền nắm lấy tay của Vân Anh đặt vào tay Cửu, mừng vui nói:
- Một đôi loan phượng tốt đẹp. Đêm nay vui vầy hoa chúc, gắng sức phục vụ Lưu lang cho mùa xuân bay tới.
Đoạn, nhìn thẳng vào mắt của Vân Anh, mà nói rằng:
- Từ nay em là người họ Lưu. Tuyệt không dính bén gì đến họ Vương nhà ta nữa.
Vân Anh nghe chị phán vậy, lệ ứa bờ mi. Tức tưởi nói:
- Mười mấy năm ở với chị. Vui buồn khổ cực sớt chia, mà nay xảy ra làm vậy. Thiệt khiến em bụng dạ rối bời. Đau tựa kim đâm. Cõi lòng tan tác.
Người chị nghe em phân tỏ ruột gan, cũng nghe lòng se sắt, bèn ghé miệng vào tai. Nhỏ giọng nói rằng:
- Ở với chồng sướng hơn ở với chị. Chẳng phải hối hận đâu!
Từ đó, Vân Anh kề cận bên chồng, tận tụy hết ga, khiến Cửu sướng tận cung mây nên thường hay bảo dạ:
- Ta nhớ hồi đó ông nội có nói rằng: "Ở với mẹ không bằng ở với vợ." Thiệt là đúng lắm!
Tháng sau, gặp ngày sinh nhật của chồng, tân khách rất đông, gom lại hơn ba mươi bàn tiệc, chưa kể bọn hầu cận đi theo, khiến Cửu tâm trạng bồn chồn. Lo lắng nói:
- Một mình em, mà lo cho bốn trăm người, thì có khác chi... khói trường thành lung lay bóng nguyệt. Sống đặng hay sao"
Vân Anh nhìn vẻ ưu tư của chồng. Hồn nhiên đáp:
- Thiếp không đậu cử nhân, nhưng sở trường về nấu bếp. Có ba mươi bàn tiệc, cũng chẳng gọi là nhiều. Xin chàng nhất dạ yên tâm, để… tỏi hành thiếp tính.
Bèn, cho triệu tập gia nhân đến, mà nói rằng:
- Ta hiểu được, bất cứ người nào trong lòng cũng có tâm sự. Có người được vui vẻ, có người bị u sầu. Có thể thố lộ cho người khác biết đặng hay chăng, điều đó không quan trọng. Điều quan trọng là phải biết dẹp bỏ cái dĩ vãng đó qua một bên, để mần ăn cho khá...
Rồi đảo mắt một vòng. Chắc nịch nói:
- Ta có chồng, mà khiến chồng không vui, thì chẳng ở cõi dương gian mần chi nữa! Vậy, tháng tới là ngày sinh nhật của chồng ta, các ngươi phải hết lòng ra sức. Giỏi thì được thưởng. Tệ thì đuổi ngay. Quyết là như thế!
Đoạn, cắt đặt công việc ngon lành đâu vô đó. Khi mọi việc đã xong, mới xoa tay nói:
- Tài sản lớn nhất của ta trên đời này là... chồng. Chớ không phải là tiền. Nếu các ngươi chu toàn phận sự, làm tròn trách nhiệm được giao, thì chẳng những được thưởng kim ngân, mà còn có thể về phép thăm ông bà cho khoái.
Động Cửu đứng bên, thấy vợ sắp xếp công việc cho mình như vậy, bèn rúng động tâm can. Lẩm bẩm nói:
- Ngày sinh nhật của cha, mẹ chưa lần biết nhớ. Ngày sinh nhật của mình, vợ ấp ủ ngày đêm, thì so với cha đã hơn nhiều đó vậy.
Rồi ngẩng mặt lên trời. Mừng rơn nói:
- Phúc phước đã đổ về nhà ta. Thiệt là quá đã!
Gửi ý kiến của bạn
