Iraq hoá hay quốc tế hoá chiến tranh Iraq" Hai câu hỏi này nhiều người Mỹ thường đặt ra gần đây vì nhiều biến chuyển không thuận lợi cho Mỹ trong tình hình bình định ở Iraq: số thương vong của quân Mỹ thời hậu Hussein đã cao hơn trong thời hành quân của Chiến dịch Iraq tự do; các cuộc khủng bố phá hoại lớn như đánh phá Toà Ðại sứ, Jordan, trụ sở phái bộ Liên Hiệp Quốc ( LHQ ), ám sát Giáo lãnh Shiite. Nhiều dấu chỉ cho thấy chánh quyền Bush đã làm cả hai. Nhưng thời điểm hiện tại là thời điểm của khúc quanh chánh quyền Bush đang tăng nhịp độ và tiến độ Iraq hoá và quốc tế hoá chiến tranh Iraq.
Hạ tuần tháng 8. Chánh quyền đầu tiên của đất nước Iraq thời hậu Hussein đã tuyên thệ nhậm chức và tuyên bố sẽ tổ chức bầu cử nam 2004. Quân đội Mỹ đã bàn giao quyền hành quân sự cho lực lượng đa quốc gia gồm 21 nước đã hứa, cụ thể là Ba Lan đưa 9000 qua trước để đảm nhiệm vùng chiến thuật gồm 5 tỉnh ở miền Nam và Trung Iraq. Tại Mỹ TT Bush đã đâïc biệt giao trách nhiệm cho Ngoại Trưởng Powell, "thảo luận với những người đồng nhiệm ở HÐBA hình thành [nghị quyết] có thể đem lại nguồn [yểm trợ] tối đa của quốc tế cho Iraq."(Báo Le Figaro ngày 4 tháng 9). Chắc chắn một cuộc thảo luận như thế sẽ dai dẳng, nhưng hy vọng sẽ có thể đem ra thảo luận và biểu quyết trong phiên họp khoán đại của đại hội đồng vào cuối tháng 9.
TT Bush phải thúc đẫy tiến trình Iraq hoá và quốc tế hoá chiến tranh Iraq nhanh chóng vì nhiều lý do có tính thời cuộc. Những " người con" của Tổ quốc Mỹ cứ tiếp tục máu đổ thịt rơi, con số đã nhiều hơn trong chiến dịch Iraq tư do chấm dứt vào ngày 1 tháng 5, đưọc Ô đã tuyên bố trên Mẫu hạm Lincoln. Quốc Hội bắt đầu bực bội với với chiến lược bình, định, tái thiết của TT Bush, tổn phí quá lớn mà kết quả không có bao nhiêu. Ứng cử viên đảng Dân chủ đối lập đã không ngần ngại tố cáo "việc chiếm đóng Iraq" của TT Bush là thất bại, làm giảm uy tín của Oâng như một tổng thống của một chánh quyền tài ba về an ninh quân sự và bảo quốc an dân. Sau 30 ngày phép nghỉ ở Trại Crawford, có nhiều dấu chỉ cho thấy bộ tham mưu chánh quyền, bộ tham mưu bầu cử, và cá nhân TT Bush đã đi đến kết luận phải tăng nhịp đô và tiến độ Iraq hoá và quốc tế hoá chiến tranh Iraq.
Việc lôi kéo LHQ, quốc tế hoá chiến tranh Iraq là cần thiết, là mục tiêu của Mỹ chỉ còn một trở ngại duy nhứt. Duy nhứt nhưng là vấn đề tiên quyết và cốt lỏi giữa Mỹ và các nước thường trực trong HÐBA, cụ thể là Pháp, Nga, TC. Quyền lãnh đạo, chỉ huy của Mỹ có thể đổi chác được không" Trong đó có quyền quyền chỉ huy quân sự ïtối cao của Mỹ tại Iraq. Dù theo báo New York Times, đây tới 18 tháng nữa Mỹ có thể rút một số lớn quân ra khỏi Iraq để phục vụ cho nhu cầu bầu cử của TT Bush. Số quân còn ở lại dù nhỏ để gìn giữ hoà bình, số quân đó cũng rất lớn đối với số quân của các nước khác tham gia vào. Nguồn tài nguyên để viện trợ tái thiết Iraq phần lớn là do Mỹ, chớ có nước nào đủ sức gánh vác như Mỹ đâu.Vì vậy, nhiều nhà quan sát quốc tế nghĩ có thể lấy mô hình ở Bosnia, Kosovo, giao cho NATO chỉ huy, nhưng vị tướng tư lịnh NATO lại là một tướng Mỹ. Thỏa hiệp này có thể làm hài lòng Mỹ mà cũng hài lòng Liên Aâu, trong đó có Pháp và Ðức là hai nước chống Mỹ mạnh nhứt trong Chiến tranh Iraq.
Sáng kiến ngoại giao quốc tế hoá Chiến tranh Iraq này của TT Bush cũng có thể làm giảm được áp lực của Quốc Hội Mỹ. Gần đây, theo đánh giá của một ủy ban Quốc Hội Mỹ, quân đội Mỹ không thể nào duy trì quân số ở Iraq như hiện tại cho đến tháng 3 năm sau. Phải chọn lựa. Hoặc phải giảm quân số từ 30% (67.000 người) đến 50%. Hoặc phải sử dụng Thủy Quân Lục Chiến, Lực lượng Ðặc Biệt vào các cuộc hành quân bình định ở Iraq; không được vì phản chiến lược và chức năng của hai binh chủng này, là trừ bị trung ương và tấn công thần tốc. Hoặc phải lập thêm ít nhứt hai sư đoàn bộ binh nữa (khoảng 80.0000 người nữa và chi vào đó 19 tỷ đô la thêm). Hay là Quân đội Mỹ mất khả năng phản ứng lại các cuộc khủng hoảng. Và tình hình sẽ vô cùng tồi tệ cho Mỹ nếu cuộc khủng hoảng nguyên tử của Iran và Bắc Hàn xảy ra.
Sáng kiến ngoại giao quốc tế hoá Iraq của TT Bush bi nhiều người chỉ trích như một thất bại quân sự, ngoại giao. Có người còn ám ảnh Chiến tranh VN nói, cuộc tấn công vào LHQ ở Baghdad, ám sát Giáo lãnh Shite là một cuộc tổng tấn công Tết Mậu Thân của VC, làm thay đổi cái nhìn của Mỹ, phải nghe theo Phản Chiến Việt nam hoá chiến tranh, đổi màu da xác chết. Lý luận với phương pháp tương tự này không có căn cứ vì Chiến tranh VN đã cách nay gần nửa thế kỷ và Iraq không phải là VN. Họ còn nói thêm quốc tế hoá chiến tranh Iraq là một thất bại của phe Tân Bảo thủ trong chánh quyền Cộng hoà, để lại khúc xương TT Bush muốn hay không cũng phải nuốt (Washington Post).
Ðể một bên những phê bình chỉ trích nặng phe phái hơn sự kiện thực tế. Vấn đề còn lại là xét xem thái độ của những nước thường trực trong HÐBA có thuận lợi với cuộc vận động của NT Powell không. Chớ Mỹ đã đạt được lời của 21 nước trên thế giới hứa đem 24 ngàn quân qua giúp ở Iraq như Ba Lan. Tin sơ khởi do lời của NTPowell, dự thảo Nghị quyết đã luân lưu cho các nước trong HÐBA; phản ứng có vẻ " tích cực". Mặc dù Pháp, Ðức đã lên tiếng bác nghị quyết này, nhưng vẫn nói thòng thêm là có thể nói chuyện thêm. Nghĩa là "tình trong như đã, mặt ngoài còn e." Và theo lời của phát ngôn viên Phủ Tổng thống, nếu có ủy nhiệm của LHQ, các nước sẽ tham gia tích cực, cụ thể là Aùn độ. Cuối tháng 9 này Ðại Hội Ðồng LHQ sẽ nhóm họp và còn 14 tháng nữa sẽ bầu cử tổng thống Mỹ, nhiều biến chuyển sẽ xảy ra liên quan đến vấn đề Iraq hoá hay quốc tế hoá chiến tranh Iraq. Nhưng xét cho cùng hai vấn đề không tương khắc nhau mà bỗ xung cho nhau và chánh quyền Bush đã cố gắng giải quyết cả hai vấn đề từ khi chưa có chiến tranh Iraq đến giờ. Chỉ có một hục hặc là sự cản trở của Pháp và Ðức ở HÐBA khiến Mỹ phải đơn phương quyết định Chiến tranh Iraq mà thôi. Tâm lý chung trong chánh trị ngoại giao, không có thù muôn thuở, bạn muôn đời. Và lịch sử cho biết con người nói chung hay có thói quen dễ quên đi những cuộc chiến tranh, nhứt là khi chiến tranh đó kết thúc bằng một chiến thắng.
Hạ tuần tháng 8. Chánh quyền đầu tiên của đất nước Iraq thời hậu Hussein đã tuyên thệ nhậm chức và tuyên bố sẽ tổ chức bầu cử nam 2004. Quân đội Mỹ đã bàn giao quyền hành quân sự cho lực lượng đa quốc gia gồm 21 nước đã hứa, cụ thể là Ba Lan đưa 9000 qua trước để đảm nhiệm vùng chiến thuật gồm 5 tỉnh ở miền Nam và Trung Iraq. Tại Mỹ TT Bush đã đâïc biệt giao trách nhiệm cho Ngoại Trưởng Powell, "thảo luận với những người đồng nhiệm ở HÐBA hình thành [nghị quyết] có thể đem lại nguồn [yểm trợ] tối đa của quốc tế cho Iraq."(Báo Le Figaro ngày 4 tháng 9). Chắc chắn một cuộc thảo luận như thế sẽ dai dẳng, nhưng hy vọng sẽ có thể đem ra thảo luận và biểu quyết trong phiên họp khoán đại của đại hội đồng vào cuối tháng 9.
TT Bush phải thúc đẫy tiến trình Iraq hoá và quốc tế hoá chiến tranh Iraq nhanh chóng vì nhiều lý do có tính thời cuộc. Những " người con" của Tổ quốc Mỹ cứ tiếp tục máu đổ thịt rơi, con số đã nhiều hơn trong chiến dịch Iraq tư do chấm dứt vào ngày 1 tháng 5, đưọc Ô đã tuyên bố trên Mẫu hạm Lincoln. Quốc Hội bắt đầu bực bội với với chiến lược bình, định, tái thiết của TT Bush, tổn phí quá lớn mà kết quả không có bao nhiêu. Ứng cử viên đảng Dân chủ đối lập đã không ngần ngại tố cáo "việc chiếm đóng Iraq" của TT Bush là thất bại, làm giảm uy tín của Oâng như một tổng thống của một chánh quyền tài ba về an ninh quân sự và bảo quốc an dân. Sau 30 ngày phép nghỉ ở Trại Crawford, có nhiều dấu chỉ cho thấy bộ tham mưu chánh quyền, bộ tham mưu bầu cử, và cá nhân TT Bush đã đi đến kết luận phải tăng nhịp đô và tiến độ Iraq hoá và quốc tế hoá chiến tranh Iraq.
Việc lôi kéo LHQ, quốc tế hoá chiến tranh Iraq là cần thiết, là mục tiêu của Mỹ chỉ còn một trở ngại duy nhứt. Duy nhứt nhưng là vấn đề tiên quyết và cốt lỏi giữa Mỹ và các nước thường trực trong HÐBA, cụ thể là Pháp, Nga, TC. Quyền lãnh đạo, chỉ huy của Mỹ có thể đổi chác được không" Trong đó có quyền quyền chỉ huy quân sự ïtối cao của Mỹ tại Iraq. Dù theo báo New York Times, đây tới 18 tháng nữa Mỹ có thể rút một số lớn quân ra khỏi Iraq để phục vụ cho nhu cầu bầu cử của TT Bush. Số quân còn ở lại dù nhỏ để gìn giữ hoà bình, số quân đó cũng rất lớn đối với số quân của các nước khác tham gia vào. Nguồn tài nguyên để viện trợ tái thiết Iraq phần lớn là do Mỹ, chớ có nước nào đủ sức gánh vác như Mỹ đâu.Vì vậy, nhiều nhà quan sát quốc tế nghĩ có thể lấy mô hình ở Bosnia, Kosovo, giao cho NATO chỉ huy, nhưng vị tướng tư lịnh NATO lại là một tướng Mỹ. Thỏa hiệp này có thể làm hài lòng Mỹ mà cũng hài lòng Liên Aâu, trong đó có Pháp và Ðức là hai nước chống Mỹ mạnh nhứt trong Chiến tranh Iraq.
Sáng kiến ngoại giao quốc tế hoá Chiến tranh Iraq này của TT Bush cũng có thể làm giảm được áp lực của Quốc Hội Mỹ. Gần đây, theo đánh giá của một ủy ban Quốc Hội Mỹ, quân đội Mỹ không thể nào duy trì quân số ở Iraq như hiện tại cho đến tháng 3 năm sau. Phải chọn lựa. Hoặc phải giảm quân số từ 30% (67.000 người) đến 50%. Hoặc phải sử dụng Thủy Quân Lục Chiến, Lực lượng Ðặc Biệt vào các cuộc hành quân bình định ở Iraq; không được vì phản chiến lược và chức năng của hai binh chủng này, là trừ bị trung ương và tấn công thần tốc. Hoặc phải lập thêm ít nhứt hai sư đoàn bộ binh nữa (khoảng 80.0000 người nữa và chi vào đó 19 tỷ đô la thêm). Hay là Quân đội Mỹ mất khả năng phản ứng lại các cuộc khủng hoảng. Và tình hình sẽ vô cùng tồi tệ cho Mỹ nếu cuộc khủng hoảng nguyên tử của Iran và Bắc Hàn xảy ra.
Sáng kiến ngoại giao quốc tế hoá Iraq của TT Bush bi nhiều người chỉ trích như một thất bại quân sự, ngoại giao. Có người còn ám ảnh Chiến tranh VN nói, cuộc tấn công vào LHQ ở Baghdad, ám sát Giáo lãnh Shite là một cuộc tổng tấn công Tết Mậu Thân của VC, làm thay đổi cái nhìn của Mỹ, phải nghe theo Phản Chiến Việt nam hoá chiến tranh, đổi màu da xác chết. Lý luận với phương pháp tương tự này không có căn cứ vì Chiến tranh VN đã cách nay gần nửa thế kỷ và Iraq không phải là VN. Họ còn nói thêm quốc tế hoá chiến tranh Iraq là một thất bại của phe Tân Bảo thủ trong chánh quyền Cộng hoà, để lại khúc xương TT Bush muốn hay không cũng phải nuốt (Washington Post).
Ðể một bên những phê bình chỉ trích nặng phe phái hơn sự kiện thực tế. Vấn đề còn lại là xét xem thái độ của những nước thường trực trong HÐBA có thuận lợi với cuộc vận động của NT Powell không. Chớ Mỹ đã đạt được lời của 21 nước trên thế giới hứa đem 24 ngàn quân qua giúp ở Iraq như Ba Lan. Tin sơ khởi do lời của NTPowell, dự thảo Nghị quyết đã luân lưu cho các nước trong HÐBA; phản ứng có vẻ " tích cực". Mặc dù Pháp, Ðức đã lên tiếng bác nghị quyết này, nhưng vẫn nói thòng thêm là có thể nói chuyện thêm. Nghĩa là "tình trong như đã, mặt ngoài còn e." Và theo lời của phát ngôn viên Phủ Tổng thống, nếu có ủy nhiệm của LHQ, các nước sẽ tham gia tích cực, cụ thể là Aùn độ. Cuối tháng 9 này Ðại Hội Ðồng LHQ sẽ nhóm họp và còn 14 tháng nữa sẽ bầu cử tổng thống Mỹ, nhiều biến chuyển sẽ xảy ra liên quan đến vấn đề Iraq hoá hay quốc tế hoá chiến tranh Iraq. Nhưng xét cho cùng hai vấn đề không tương khắc nhau mà bỗ xung cho nhau và chánh quyền Bush đã cố gắng giải quyết cả hai vấn đề từ khi chưa có chiến tranh Iraq đến giờ. Chỉ có một hục hặc là sự cản trở của Pháp và Ðức ở HÐBA khiến Mỹ phải đơn phương quyết định Chiến tranh Iraq mà thôi. Tâm lý chung trong chánh trị ngoại giao, không có thù muôn thuở, bạn muôn đời. Và lịch sử cho biết con người nói chung hay có thói quen dễ quên đi những cuộc chiến tranh, nhứt là khi chiến tranh đó kết thúc bằng một chiến thắng.
Gửi ý kiến của bạn
