Hôm nay,  

Nữ Thần Tự Do

03/07/202311:46:00(Xem: 4985)


hien 1

Tượng Nữ Thần Tự Do được dân chúng Pháp tặng cho dân Hoa Kỳ như là biểu tượng của những giá trị cộng hoà, để vinh danh Hoa Kỳ độc lập (1776), thoát khỏi nền quân chủ Đế quốc Anh, cũng như sự bãi bỏ chế độ nô lệ qua cuộc nội chiến Nam-Bắc. Tượng nữ thần Libertas (Tự Do) cầm ngọn đuốc và bảng luật có ghi ngày của Tuyên Ngôn Độc Lập Mỹ, được nhà điêu khắc Pháp Frédéric Auguste Bartholdi thiết kế và do Gustave Eiffel, một kỹ sư dân sự và kiến trúc sư, xây dựng và khánh thành năm 1886 (1) (Oái oăm thay năm 1886 là năm thực dân Pháp hoàn tất công cuộc chinh phục Bắc Kỳ và chiếm đóng toàn lãnh thổ của nước Việt Nam).
 
Emma Lazarus, một nữ thi sĩ gốc Do Thái, tranh đấu cho người Do Thái vô tổ quốc bị bạc đãi khắp nơi và vận động sự thành lập lại một quê hương riêng cho người Do Thái (trước khi ra đời chủ nghĩa Zionism). Lazarus viết bài thơ này năm 1883, lúc bà 34 tuổi, để bán đấu giá ủng hộ cho việc gây quỹ  xây dựng chân bệ cho ngôi tượng khổng lồ của dân chúng Pháp tặng dân Mỹ. Trái với dự tính ban đầu lúc thi sĩ được yêu cầu sáng tác The New Colossus, bài thơ không được đọc lên trong ngày khánh thành tượng đài. Lazarus mất chỉ 4 năm sau khi sáng tác bài thơ nổi tiếng này. Hai mươi năm sau (1903), để tưởng niệm bà, bài thơ được khắc vào một bảng đồng dưới chân tượng, biến bức tượng khổng lồ này thành một biểu tượng của nước Mỹ soi đường dẫn lối cho những di dân bất hạnh bị Thế giới cũ ruồng bỏ, phế thải, và chào đón họ vào một vùng đất hứa mới.
 
hien 2
Tượng Thần Tự Do với người Khổng Lồ Đảo Rhodes (Rhodes Colossus).
 
Câu đầu bài thơ so sánh tượng Thần Tự Do với người Khổng Lồ Đảo Rhodes (Rhodes Colossus) ngày xưa, là tượng Thần Mặt Trời Hy Lạp Helios, được dựng lên vào năm 280 TCN ở thành phố Rhodes trên một hòn đảo cùng tên. Bức tượng là một trong bảy kỳ quan thế giới thời Cổ Đại, và bị đổ năm 222 TCN trong một trận động đất. Như thi sĩ trong bài thơ, trước đây người ta nghĩ là hai chân của bức tượng Rhodes đứng trên hai bờ của hải cảng, tuy trên thực tế ngôi tượng Rhodes nằm trên đất liền và hai chân khép lại. Cũng theo khung cảnh tưởng tượng hai bên bờ của một hải cảng đó, trong bài thơ này thi sĩ mô tả đôi mắt hiền từ của tượng Thần Tự Do nhìn bao quát về phía dưới, với cây cầu mây (cloud bridge) là cầu Brooklyn mới được xây xong (1883) nối liền Thành Phố New York và Thành Phố Brooklyn, thời đó còn là hai thành phố riêng biệt, song sinh.
 
Chúng ta có mặt trên mảnh đất này cũng do một cơ duyên hiếm có. Hiện nay hàng triệu người nghèo khó, bất hạnh từ Trung Đông, Châu Phi cũng như Châu Á cũng đang bị ngọn đèn của Mẹ Những Kiếp Lưu Vong thu hút, "co ro khao khát thở không khí tự do" và gõ vào "cánh cửa vàng" xin vào nước Mỹ. Bên cạnh đó có biết bao nhà triệu phú từ Trung quốc đang ngột ngạt vì không khí ô nhiễm và lo sợ đầu độc vì thức ăn nước uống nhiễm độc; họ sẵn sàng trả bất cứ giá nào bằng đô la để đi qua cửa của Nữ Thần Tự Do.
 
Nhưng một thời đã qua, thế giới đã thay đổi từ ngày Emma Lazarus lưu danh hậu thế với bài thơ khí khái trên đây của một phụ nữ lãng mạn và trẻ tuổi như nước Mỹ thời cuối thế kỷ thứ 19. Tuy New York hiện nay vẫn còn Nữ Thần Tự Do chào đón du khách muôn phương, người di dân không còn đến từ Châu Âu qua ngả Đại Tây Dương và đổ bộ vào Ellis Island trong cảng New York nữa. Người di dân được "chào đón" bởi các nhân viên của cơ quan di trú (ICE) và cơ quan phụ trách an toàn giao thông vận tải (TSA) tại các phi trường. Đồng thời, dọc theo biên giới Mỹ và Mexico, đã mọc lên "Hàng Rào Biên Giới" dài chừng 1000km không phải chỉ để để ngăn chặn di dân bất hợp pháp, mà còn có mục đích cô lập các tội phạm ma tuý cũng như đe dọa về an ninh bên hông phía nam của nước Mỹ.
 
hien 3
Nữ thi sĩ Emma Lazarus [1849-1887].
 
Bài thơ “The New Colossus” của nữ thi sĩ Emma Lazarus (1849-1887)
 
Not like the brazen giant of Greek fame,
With conquering limbs astride from land to land;
Here at our sea-washed, sunset gates shall stand
A mighty woman with a torch, whose flame
Is the imprisoned lightning, and her name
Mother of Exiles. From her beacon-hand
Glows world-wide welcome; her mild eyes command
The air-bridged harbor that twin cities frame.
"Keep ancient lands, your storied pomp!" cries she
With silent lips. "Give me your tired, your poor,
Your huddled masses yearning to breathe free,
The wretched refuse of your teeming shore.
Send these, the homeless, tempest-tost to me,
I lift my lamp beside the golden door!"
 
Người Khổng Lồ Mới (Bản dịch Việt ngữ)
 
Không như tên khổng lồ hống hách tiếng tăm của truyền kỳ Hy Lạp,
Bước chân chinh phục nối liền hai vùng đất;
Sẽ đứng đây, lúc hoàng hôn, trước những cổng vào tràn nước biển của chúng ta,
Một phụ nữ oai hùng cầm cây đuốc, mà ngọn lửa
Là thần sét bị giam hãm, và tên gọi là
Mẹ Của Những Kiếp Lưu Vong. Từ bàn tay hải đăng
Sáng lên lời đón chào toàn thế giới; đôi mắt hiền từ
Bao quát hải cảng với chiếc cầu mây, đóng khung bởi đôi thành phố song sinh.
"Hỡi các miền đất cũ xưa, hãy giữ lại những hào nhoáng già nua", Bà kêu lên
Đôi môi lặng yên. "Hãy trao cho ta
Những đám đông co ro khao khát thở không khí tự do.
Những rác rưởi khốn cùng của vùng đất các người chen chúc,
Gởi cho ta những thứ đó, những kẻ không nhà, lao đao trong bão tố,
Đứng cạnh cánh cửa vàng, giương cao ngọn đèn sáng, có ta."
 
– Hồ Văn Hiền
(Dịch và chú thích)
 
Chú thích:
 
(1)  Gustave Eiffel (1832-1923) cũng là người xây dựng tháp Eiffel (1889) tại Hội chợ Hoàn Vũ Paris, thiết kế Cầu Trường Tiền trên sông Hương ở Huế (năm 1897), lúc đầu được đặt tên là Cầu Thành Thái, sau đó thay tên nhiều lần: Cầu Clémenceau, Cầu Nguyễn Hoàng. Cầu Long Biên ở Hà Nội, cũng do Gustave Eiffel thiết kế, khai trương năm 1902 với tên Cầu Doumer, Paul Doumer là Toàn Quyền Pháp tại Đông Dương thời bấy giờ.
(2)  Quý bạn có thể nghe đọc bài thơ này trên youtube, có kèm theo những hình ảnh đẹp đầy ý nghĩa:
 

https://www.youtube.com/watch?v=N0B9CitsfU0

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Mới hôm nào, nếu bạn nói với cô ta: ”Em đẹp và đáng yêu như mặt trăng duy nhất trên bầu trời,” tôi chắc rằng cô ta sẽ sung sướng, cảm động. Bất kỳ thứ gì duy nhất đều là một hứa hẹn tốt hơn vĩnh cửu. Mãi mãi yêu một người mà đồng thời yêu nhiều người khác, thì trái tim chứa tình yêu đó như một chung cư. Yêu duy nhất một người mới chứng tỏ căn nhà dù nhỏ hay lớn, chỉ một người sở hữu. Nhưng giờ đây, hình ảnh đó, ý nghĩa đó, không còn nữa, vì khoa học thiên văn đã khám phá ra trong vũ trụ, trên các thiên hà, có cả hàng ngàn mặt trăng khác nhau. Tình yêu đã mất đi cụm từ “mặt trăng duy nhất.” Khoa học tiến bộ ngoài sự hiểu biết của con người, ngoại trừ những ai làm việc và học tập trong lãnh vực này. Khoa học điện tử còn vượt xa hơn nữa, nhưng đa số chúng ta không quan tâm, không tìm hiểu, đến nổi chúng ta bị dòm ngó, theo dõi cả ngày lẫn đêm, mà vẫn tưởng mình đã hành động cẩn thận và giấu kín một số chuyện bí mật.
Thái tử Charles lên ngôi hôm thứ bảy 10/09/2022. Thứ bảy là ngày nghỉ nhưng nhà vua không phải nhơn dân lao động nên không cần nghỉ. Vì đang tang lễ Nữ Hoàng nên lễ lên ngôi của Thái tử khá đơn giản. Charles trong tang lễ thi hành những nghi thức với tư cách nhà vua vô cùng long trọng nhưng không vì thế mà uy tín của ông đối với dân Anh được nâng lên. So với Nữ Hoàng, ông khó sánh kịp. Cả với con trai của ông nữa, Hoàng tử William, người sẽ nối ngôi. Nhưng quan trọng là những khó khăn đang chờ ông trước mắt.
Theo đại diện của Tổng thống Zelenskyy, Nga có gài gián điệp trong lĩnh vực quốc phòng của Ukraine, họ chuyển thông tin đến Moscow và cho phép Nga dự đoán các kế hoạch của Ukraine trên chiến trường. Fedir Venislavskyi nói trong một cuộc họp báo: "Chúng ta không thể đánh giá thấp kẻ thù. Thật không may, tình báo của họ gài nhiều điệp viên, kể cả trong lĩnh vực quốc phòng của chúng ta.
Chuyện bây giờ mới kể. Một cựu viên chức tố giác rằng môn võ Taekwondo đã trở thành một môn thể thao Thế vận Olympic sau khi các quan chức nhận hối lộ bằng tiền mặt và xe hơi. Ho Kim, 66 tuổi, người Nam Hàn, kể rằng ông đã thực hiện các vụ hối lộ khi đang làm giám đốc tiếp thị và truyền thông tại Liên đoàn Taekwondo Thế giới (World Taekwondo Federation) trước Thế vận hội Mùa hè 2000 tại Sydney, khi môn võ này được đưa vào thi đấu Thế vận lần đầu tiên.
Chính quyền quân sự ở Myanmar đã không kích rồi đưa quân bộ chiến càn quét các khu vực dân sự trong đó có 1 trường học, làm chết ít nhất 13 người, trong đó có 7 trẻ em, theo lời các quan chức Liên Hiệp Quốc hôm thứ ba. Quỹ trẻ em LHQ, tức là UNICEF, cho biết cuộc tấn công xảy ra tại thị trấn Tabayin ở khu vực Sagaing của Tây Bắc Myanmar vào cuối tuần trước.
Pentagon sẽ tiến hành kiểm tra toàn diện việc sử dụng các tài khoản mạng xã hội giả để tham gia chiến tranh tâm lý. Theo các nhà nghiên cứu tại Graphika và Stanford Internet Observatory, Facebook và Twitter đã xác định và xóa bỏ hơn 150 tài khoản bị nghi ngờ do quân đội Hoa Kỳ điều hành vi phạm các chính sách...
Có 8 người bị thương trong trận động đất 6,8 độ Richter tấn công huyện Đài Đông (Taitung), Đài Loan, vào chiều Chủ nhật 18/9/2022. Một chuyến xe lửa trật đường rầy nhưng không ai bị thương, có ít nhất 1 tòa nhà và 4 cây cầu ở các thị trấn Yuli và Fuli ở huyện Hoa Liên bị phá hủy
Nữ Hoàng Elizabeth II ngự trị Đế quốc Anh lâu dài nhứt lịch sử, 70 năm 7 tháng 2 ngày. Bà cũng là người được truyền thông khai thác nhiều nhứt. Tháng 2/1952, Bà nối ngôi vua cha George VI khi Staline còn cai trị Liên-xô, Truman lãnh đạo Huê kỳ, Vincent Auriol làm Tổng thống nước Pháp, và ông Tổng thống Emmanuel Macron hiện nay thì còn chưa sanh ra đời...
Hải quân Hoa Kỳ treo cờ Phật giáo trên tàu lần đầu tiên. Một cờ hiệu Phật giáo đã xuất hiện trên một tàu Hải quân Hoa Kỳ vào đầu tuần này, lần đầu tiên trong lịch sử hoạt động trên biển, theo Hải quân Hoa Kỳ thông báo. Bản tin của phóng viên Jonathan Lehrfeld trên báo Navy Times hôm 15/9/2022 ghi nhận.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.