Hôm nay,  

Trang Thơ Tháng Tư

19/04/202317:09:00(Xem: 2807)

Ukraine_pic

THY AN

 

Tháng tư và những nỗi buồn

 

ngoi lên từ hầm trú bom

giật mình ngơ ngác

lâu lắm chưa thấy hướng dương bên cửa

hoa tơi tả như lá cờ Ukraine xanh vàng

chẳng thấy ánh mặt trời

tháp chuông tan nát

khát khao nắng mùa xuân đỉnh ngọn

chiều mưa có tóc em bay

ta ngồi đây run tay cầm súng

làm sao không thể run tay

khi ta chưa bao giờ cầm súng

ngày cũ, ngày mới đều viết bằng máu và nước mắt

của bạn bè ra đi không trở lại

thương quê hương khổ ải đọa đày

người đàn bà sang Bruxelles tỵ nạn

mỗi đêm thương nhớ chồng con

‘tôi cám ơn nước Bỉ đã cưu mang

để chồng con tôi ở lại vững lòng chiến đấu

tôi xin nguyện sẽ không làm phiền quý vị

cầu Trời ban bình an

cho tôi sớm trở về

dù quê hương đổ nát điêu tàn’

 

tháng tư nỗi buồn trầm tích Việt Nam

biển rộng sông dài

một trời ký ức mênh mang sương khói

một thời để nhớ

và một thời để quên

nhìn thế giới tràn lan biến động

Âu, Á, Trung Đông

Thái Bình Dương, Hắc Hải

Bắc Hàn, Đài Loan

hỏa tiễn, chiến xa, hàng không mẫu hạm

còn nơi nào bình yên

cho ta hái đóa mộc lan màu hồng

tặng những người yêu nhau

trên quê hương khốn khó

nhắc nhau những mùa tang thương đẫm lệ

và đi lên đồi xanh

cúi đầu trên mộ những người đã nằm xuống

để ta sống yên lành...

 

ôi những con đường nhân duyên thầm lặng

viễn xứ quê người

bao la trong ta…

 

 

– thy an


*** 

phu-ninh-lake-the-beautiful-ink-picture (1) 

TRẦN YÊN HÒA

 

Gởi cô gái Tam Kỳ, đất khổ

 

Em lớn lên theo những vồng khoai

vồng khoai lang chảy dài cồn cát

cái nóng se khô, cơn mưa dứt hạt

em le te đội nón qua cầu

 

Em đạp xe đi học trường làng

mẹ gắng cho em kiếm ba mớ chữ

cắn chữ làm đôi đọc thư tình anh gởi

cái nghĩa yêu đương mù mịt quá chừng

 

Rồi mười lăm tuổi lên trung học

khung trời thị xã, cổng trường vôi

áo dài như bướm bay phất phới

em mang theo hồn anh đi đâu?

 

Cô nữ sinh quê lên tỉnh học

rất đẹp như trời buổi chớm thu

cái hồn nhiên cùng màu lụa trắng

làm anh xao động giữa sa mù

 

Tình ta như vồng khoai trên cát

bát ngát là hoa tụ với cành

bát ngát lòng anh muôn cánh hạc

giữa trời thị xã rộng thênh thang

 

Rồi chiến tranh chia biệt con người

em giạt về đâu anh chẳng biết

cuộc tình ta chưa lời chia biệt

mà em xa ngút mắt anh rồi

 

Cuộc chiến tranh như loài bạch tuộc

cuốn trôi anh, lên thác, xuống ghềnh

cuốn trôi em, rạc rài, hun hút

cô gái Tam Kỳ, đất khổ lênh đênh

 

Thời gian... mười năm, hai mươi năm

ơi thời gian vô tình quá đỗi

anh gặp lại em ngày Tam Kỳ gió nổi

cái nóng khô ran như đôi mắt em chừ

 

Đôi mắt em xưa là một dòng sông

có bóng dáng anh lung linh trong đó

đôi mắt em nay như cánh buồm đen

cô gái Tam Kỳ, suốt đời nhỏ lệ

 

Thời gian qua... đã mấy mươi năm

nhánh sông tuổi thơ vẫn còn chảy mãi

Tam Kỳ và ta một thời thơ dại

đốt đuốc tìm hoài cái thuở mười lăm

 

Đốt đuốc soi cái chỗ em nằm

và soi lại ta vùng thơ ấu cũ

thương quá em ơi anh không đủ chữ

giảng nghĩa giùm anh cái chữ ân tình

 

Cô gái Tam Kỳ, đất khổ của anh

bây giờ ra răng, muôn đời rứa hỉ.

   

 

Một thuở Tam Kỳ

 

Hồn rất lạ giữa bến bờ mông quạnh

ngày đi qua miền viễn xứ long đong

có một chút nắng vàng trong cốc lạnh

mùa xuân xưa còn vọng tuổi thơ hồng

 

Có một dạo em ngồi hong tóc ướt

áo vàng bay chiều lạc lối đi về

nghe tim gọi từng đêm lòng thổn thức

vết son nào còn lại nỗi si mê

 

Có một chút lòng em còn để lại

chút hương thơm của một thuở Tam Kỳ

năm tháng ấy còn in mùi hoa dại

áo trắng bay cho lòng ta tình si

 

Một chút nắng một chút mưa một thuở

cõi lòng ta mưa gió tạc ngùi ngùi

em giữ mãi trong lòng ta nỗi nhớ

và mùi hương ngào ngạt mãi khôn nguôi

 

-- Trần Yên Hòa

 

***

Louis_Soutter_Tête_de_face
Tête de face của Louis Soutter (1871-1942).

QUẢNG TÁNH TRẦN CẦM

 

như bạn nói

 

đã có lần tôi nghe bạn nói 

độc đặc  ̶ ̶ ̶ 

(ghép hai từ độc đáođặc biệt

 

nghe xa lạ

nặng nề tựa đao to kề bên cổ

ghê gớm như độc dược nhét vào miệng

chì đun chảy đổ vào mồm

 

dường như tôi gặp lại bạn trong giấc mơ đêm qua

đâu đó chốn đông người

sắc màu độc đặc  ̶ ̶ ̶ 

nếu không là san fran

thì cũng kobe  ̶ ̶ ̶ 

 

và trên dưới bạn vẫn bụi

vẫn cháy rực rỡ

không nuối tiếc 

dù thời gian ủ men ngậm ngùi

 

trên nẻo đường năm tháng 

bước chân khập khiễng nao lòng

thôi thì đáo biệt  ̶ ̶ ̶  tưởng chừng

 

nghe bạn nói  ̶ ̶ ̶  trái tim giờ thì cạn kiệt

chẳng còn máu me gì mẹ nó

trống rỗng rỗng tuếch rỗng toang

 

sáng tạo kiến tạo tái tạo?

đâu là tôn sắt thép xà gồ?  

 

 

rewind

 

nhớ ngày lễ hội

rực đỏ cờ xí biểu ngữ như tuồng hát bộ

chạy trốn sau lưng tượng đài cao ngất

mùi ám ảnh đặc quánh không rời

lan tỏa lượn vòng vèo theo cơn gió nóng

 

u u tiếng hú quanh bờ tường

khàn hơi khản cổ rao giảng bài lạc điệu

trái đất vụng về xoay tới xoay lui

ừ thì muôn năm cái này muôn năm cái nọ

cố lách mình cúi mặt đi qua

 

từng chữ mệt mỏi gõ ra

từng chữ lọt thỏm vào hư không

đau đáu nỗi buồn kho quẹt

chờ tiếng kẻng báo tin cởi trói

 

nhớ nụ cười nàng đóng khung trên vách

bên kim đồng hồ chết đứng sau cơn bão đầu đông

vẫn nghe tiếng gió gào thét từ đêm mưa lạnh

tru tréo xin trở lại giấc mơ hôm nào

 

như phản xạ

nàng nhấn nút rewind về phút định mệnh

cố gắng bôi xóa dấu vết những ngày qua  ̶ ̶ ̶ 

và hôm nay đột nhiên tan chảy không ngừng nghỉ. 

 

-- Quảng Tánh Trần Cầm

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Nhận được tin buồn nhà thơ Phan Xuân Sinh sau một cơn bạo bệnh, nhập viện vì bệnh tim mạch, hôn mê sau 10 ngày vô phương cứu chữa đã qua đời tại Texas ngày 28/2/2024. Thọ 76 tuổi...
Từ hồi trẻ, tôi đã có thói quen là những ngày giáp Tết thì bắt đầu chọn một vài bài nhạc xuân để nghe; và trong những ngày đầu năm thì sẽ đọc một cuốn sách. Thói quen “khai sách đầu xuân” có thêm một chi tiết khi tuổi quá độ “ngũ thập nhi tri thiên mệnh”: đọc một cuốn sách có chủ đề về Phật Giáo. Trong năm Giáp Thìn này, tôi chọn cuốn “Từ Mặc Chiếu Đến Như Huyễn” của một tác giả cũng tuổi con rồng: cư sĩ Nguyên Giác, cũng là nhà báo Phan Tấn Hải. Giới thiệu “tác giả, tác phẩm” dài dòng như vậy, nhưng đối với tôi, người viết đơn giản chỉ là anh Hải, một người anh thân thiết, đã từng có một thời ngồi gõ bàn phím chung trong tòa soạn Việt Báo ở phố Moran. Đọc sách của anh Hải, tôi cũng không dám “điểm sách” hay “phê bình sách”, vì có thể sẽ bị anh phán rằng “… viết như cậu thì chỉ… làm phí cây rừng thôi!” Bài viết này chỉ ghi lại một vài niềm hứng khởi khi được tặng sách, khi đọc qua cuốn sách mà cái tựa cũng đã chạm sâu thẳm vào những điều bản thân đang chiêm nghiệm.
Chúng ta thường được nghe nói, rằng mọi người đều bình đẳng trước Thượng Đế. Tuy nhiên, Thượng đế thì không ai thấy, nhưng có một thứ còn đáng sợ hơn nhân vật cổ sử đó (nếu thật sự là có Thượng Đế): đó là những trận mưa bom. Người dân Ukraine và Palestine ý thức rất rõ, vì đó là chuyện hằng ngày của họ: mọi người đều bình đẳng khi đứng dưới mưa bom. Già, trẻ, nam, nữ, trí thức, nông dân, nhà thơ, họa sĩ… đều bình đẳng: khi bom rơi trúng là chết. Cuộc chiến giữa người Palestine muốn giữ đất và người Israel từ nơi xa tới nhận phần đất mới do quốc tế trao tặng từ đất Palestine đã kéo dài nhiều thập niên. Bây giờ căng thẳng mới nhất là ở Gaza, cuộc chiến đang tiếp diễn giữa nhóm Hamas, thành phần chủ trương bạo lực của dân Palestine, và quân Israel. Trong những người chết vì bom Israel, có những người hiền lành nhất, đó là trẻ em và phụ nữ.
Thông thường khi nghe hai chữ “cô đơn” chúng ta liên tưởng đến trạng thái tinh thần yếm thế, tâm tư buồn bã, ngày tháng chán chường, thậm chí, cuộc đời trống rỗng. Có lẽ, vì ý nghĩa từ điển của từ vựng này; có lẽ, vì ảnh hưởng văn chương nghệ thuật; có lẽ vì chúng ta đã từ lâu tin như thế, mà không bao giờ đặt một nghi vấn nào. Đây là định nghĩa của “cô đơn” qua Bách thư toàn khoa Wikipedia: “Cô đơn là một trạng thái cảm xúc phức tạp và thường gây khó chịu, đáp ứng lại với sự cách ly xã hội. Cô đơn thường bao gồm cảm giác lo lắng về sự thiếu kết hợp hay thiếu giao tiếp với những cá nhân khác, cả ở hiện tại cũng như trong tương lai. Như vậy, người ta có thể cảm thấy cô đơn ngay cả khi xung quanh có nhiều người. Nguyên nhân của sự cô đơn rất đa dạng, bao gồm các vấn đề về xã hội, tâm thần, tình cảm và các yếu tố thể chất.
Vào những ngày cuối năm 2023, khi mà người Mỹ bắt đầu chuẩn bị cho những bữa tiệc Giáng Sinh, năm mới, bàn tán chuyện mua sắm, thì chiến sự giữa Isarel và Hamas chưa có dấu hiệu thuyên giảm. Trên vùng đất thánh của cả ba tôn giáo lớn, những kiếp người lầm than chỉ mong có một ngày hòa bình, một ngày không bom đạn. Cũng vào những ngày cuối năm 2023, người Mỹ bắt đầu nhìn thấy một viễn cảnh Ukraine bị bỏ rơi, phải chấp nhận đổi đất lấy hòa bình. Nhiều người Việt cho rằng Ukraine sắp là một Việt Nam Cộng Hòa khác, một đồng minh bị Mỹ bỏ rơi, nhưng sau một thời gian có thể nhanh hơn nhiều.
Vào ngày 6 Tháng 12, giới truyền thông Mỹ đồng loạt đưa tin Taylor Swift, nữ ca nhạc sĩ đầy tài năng, được tạp chí Time vinh danh là “Nhân Vật Của Năm 2023” (Person of The Year). Đây là lần đầu tiên một ca nhạc sĩ được bình chọn danh hiệu giá trị này, càng nhấn mạnh thêm sự thành công và sức ảnh hưởng của cô gái hát nhạc pop-đồng quê. Trước đây, nhiều nhân vật được Time chọn từ năm 1927 là các tổng thống Hoa Kỳ, những nhà hoạt động chính trị lỗi lạc.
Bốn câu thơ này được bố tôi (nhà văn Doãn Quốc Sỹ) ghi lại như một giai thoại văn học, làm lời tựa cho tác phẩm Mình Lại Soi Mình. Bố tôi kể rằng khoảng năm 1984, phong trào vượt biên đang rầm rộ. Một người bạn mới gặp đó, mà hôm sau đã vượt biên rồi! Vào một ngày đẹp trời, bố tôi đạp xe từ Sài Gòn qua Làng Báo Chí bên kia cầu xa lộ để thăm chú Nguyễn Đình Toàn. Đến giữa cầu thì thấy chú đang đạp xe theo chiều ngược lại, cũng định đến thăm mình ở căn nhà hẻm Thành Thái. Hai người bạn gặp nhau giữa cầu. Có lẽ chú Toàn đã nhìn những cánh đồng lúa bên Thủ Thiêm, tức cảnh sinh tình, ngẫu hứng làm ra bốn câu thơ này.
Hôm đó, một chàng đương từ Sài Gòn đạp xe tới thăm bạn ở Làng Báo Chí bên kia cầu xa lộ. Chàng vừa đạp xe tới cầu thì gặp bạn cũng đương từ bên kia cầu phóng sang dự định về Sài Gòn thăm mình...
Có một người sống trong thành phố, bận rộn, tranh đấu, xông pha, lăn lộn giữa sự phức tạp như một sinh trùng bị mắc lưới nhện vẫn phải vùng vẫy để sống, để chờ ngày bị ăn thịt. Một hôm, ông ta đi du lịch, thấy một phong cảnh đẹp đến mức lặng người, cảm thấy siêu thoát, nhận ra đạo lý của mục tiêu tại sao con người tồn tại. Nhưng vẫn phải trở về phố cũ, y như Lưu Nguyễn phải trở về làng cũ vì những lý do chính xác, vì lẽ phải của những bổn phận làm người. Ông vẽ lại phong cảnh đó trên một vách tường lớn. Mỗi khi đời giông bão, mỗi khi hồn âm u, mỗi khi trí khổ não, ông đến trước bức tranh, nhìn ngắm, ngẫm nghĩ để tìm thấy sự thanh thản, sở hữu cảm giác bình an. Ông nghe được tiếng hát “chiều nay vang lừng trên sóng.” Ông thấy được “Âm ba thoáng rung cánh đào rơi. Nao nao bầu sương khói phủ quanh trời.” Hồn ông “lênh đênh dưới hoa chiếc thuyền lan.” Những giờ phút tĩnh lặng đó, tâm trí ông “Đèn soi trăng êm nhạc lắng tiếng quên … là cả một thiên thu trong tiếng đàn chơi vơi…”
Bùi Giáng qua đời tại Sài-gòn tháng 10-1998, tới tháng 10 năm này, 2023, đúng là 25 năm, một phần tư thế kỷ “Vắng bóng người Điên giữa kinh thành”. Trong tất cả các bút hiệu của Bùi Giáng, Sáu Giáng là tên hiệu dễ thương với mọi người, Bùi Giáng lại thích “anh Sáu Giáng” nhất; bởi/từ cái gốc gác quê mùa, đồi sim, ruộng lúa, tiếng gà trưa, con cò bãi nước xa, cái nền nhà lát gạch hoa, đứa con thứ sáu trong gia đình tộc Bùi, thằng bé Giáng tập bò tập đi.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.