Hôm nay,  

Nữ Thần Tự Do

03/07/202311:46:00(Xem: 5155)


hien 1

Tượng Nữ Thần Tự Do được dân chúng Pháp tặng cho dân Hoa Kỳ như là biểu tượng của những giá trị cộng hoà, để vinh danh Hoa Kỳ độc lập (1776), thoát khỏi nền quân chủ Đế quốc Anh, cũng như sự bãi bỏ chế độ nô lệ qua cuộc nội chiến Nam-Bắc. Tượng nữ thần Libertas (Tự Do) cầm ngọn đuốc và bảng luật có ghi ngày của Tuyên Ngôn Độc Lập Mỹ, được nhà điêu khắc Pháp Frédéric Auguste Bartholdi thiết kế và do Gustave Eiffel, một kỹ sư dân sự và kiến trúc sư, xây dựng và khánh thành năm 1886 (1) (Oái oăm thay năm 1886 là năm thực dân Pháp hoàn tất công cuộc chinh phục Bắc Kỳ và chiếm đóng toàn lãnh thổ của nước Việt Nam).
 
Emma Lazarus, một nữ thi sĩ gốc Do Thái, tranh đấu cho người Do Thái vô tổ quốc bị bạc đãi khắp nơi và vận động sự thành lập lại một quê hương riêng cho người Do Thái (trước khi ra đời chủ nghĩa Zionism). Lazarus viết bài thơ này năm 1883, lúc bà 34 tuổi, để bán đấu giá ủng hộ cho việc gây quỹ  xây dựng chân bệ cho ngôi tượng khổng lồ của dân chúng Pháp tặng dân Mỹ. Trái với dự tính ban đầu lúc thi sĩ được yêu cầu sáng tác The New Colossus, bài thơ không được đọc lên trong ngày khánh thành tượng đài. Lazarus mất chỉ 4 năm sau khi sáng tác bài thơ nổi tiếng này. Hai mươi năm sau (1903), để tưởng niệm bà, bài thơ được khắc vào một bảng đồng dưới chân tượng, biến bức tượng khổng lồ này thành một biểu tượng của nước Mỹ soi đường dẫn lối cho những di dân bất hạnh bị Thế giới cũ ruồng bỏ, phế thải, và chào đón họ vào một vùng đất hứa mới.
 
hien 2
Tượng Thần Tự Do với người Khổng Lồ Đảo Rhodes (Rhodes Colossus).
 
Câu đầu bài thơ so sánh tượng Thần Tự Do với người Khổng Lồ Đảo Rhodes (Rhodes Colossus) ngày xưa, là tượng Thần Mặt Trời Hy Lạp Helios, được dựng lên vào năm 280 TCN ở thành phố Rhodes trên một hòn đảo cùng tên. Bức tượng là một trong bảy kỳ quan thế giới thời Cổ Đại, và bị đổ năm 222 TCN trong một trận động đất. Như thi sĩ trong bài thơ, trước đây người ta nghĩ là hai chân của bức tượng Rhodes đứng trên hai bờ của hải cảng, tuy trên thực tế ngôi tượng Rhodes nằm trên đất liền và hai chân khép lại. Cũng theo khung cảnh tưởng tượng hai bên bờ của một hải cảng đó, trong bài thơ này thi sĩ mô tả đôi mắt hiền từ của tượng Thần Tự Do nhìn bao quát về phía dưới, với cây cầu mây (cloud bridge) là cầu Brooklyn mới được xây xong (1883) nối liền Thành Phố New York và Thành Phố Brooklyn, thời đó còn là hai thành phố riêng biệt, song sinh.
 
Chúng ta có mặt trên mảnh đất này cũng do một cơ duyên hiếm có. Hiện nay hàng triệu người nghèo khó, bất hạnh từ Trung Đông, Châu Phi cũng như Châu Á cũng đang bị ngọn đèn của Mẹ Những Kiếp Lưu Vong thu hút, "co ro khao khát thở không khí tự do" và gõ vào "cánh cửa vàng" xin vào nước Mỹ. Bên cạnh đó có biết bao nhà triệu phú từ Trung quốc đang ngột ngạt vì không khí ô nhiễm và lo sợ đầu độc vì thức ăn nước uống nhiễm độc; họ sẵn sàng trả bất cứ giá nào bằng đô la để đi qua cửa của Nữ Thần Tự Do.
 
Nhưng một thời đã qua, thế giới đã thay đổi từ ngày Emma Lazarus lưu danh hậu thế với bài thơ khí khái trên đây của một phụ nữ lãng mạn và trẻ tuổi như nước Mỹ thời cuối thế kỷ thứ 19. Tuy New York hiện nay vẫn còn Nữ Thần Tự Do chào đón du khách muôn phương, người di dân không còn đến từ Châu Âu qua ngả Đại Tây Dương và đổ bộ vào Ellis Island trong cảng New York nữa. Người di dân được "chào đón" bởi các nhân viên của cơ quan di trú (ICE) và cơ quan phụ trách an toàn giao thông vận tải (TSA) tại các phi trường. Đồng thời, dọc theo biên giới Mỹ và Mexico, đã mọc lên "Hàng Rào Biên Giới" dài chừng 1000km không phải chỉ để để ngăn chặn di dân bất hợp pháp, mà còn có mục đích cô lập các tội phạm ma tuý cũng như đe dọa về an ninh bên hông phía nam của nước Mỹ.
 
hien 3
Nữ thi sĩ Emma Lazarus [1849-1887].
 
Bài thơ “The New Colossus” của nữ thi sĩ Emma Lazarus (1849-1887)
 
Not like the brazen giant of Greek fame,
With conquering limbs astride from land to land;
Here at our sea-washed, sunset gates shall stand
A mighty woman with a torch, whose flame
Is the imprisoned lightning, and her name
Mother of Exiles. From her beacon-hand
Glows world-wide welcome; her mild eyes command
The air-bridged harbor that twin cities frame.
"Keep ancient lands, your storied pomp!" cries she
With silent lips. "Give me your tired, your poor,
Your huddled masses yearning to breathe free,
The wretched refuse of your teeming shore.
Send these, the homeless, tempest-tost to me,
I lift my lamp beside the golden door!"
 
Người Khổng Lồ Mới (Bản dịch Việt ngữ)
 
Không như tên khổng lồ hống hách tiếng tăm của truyền kỳ Hy Lạp,
Bước chân chinh phục nối liền hai vùng đất;
Sẽ đứng đây, lúc hoàng hôn, trước những cổng vào tràn nước biển của chúng ta,
Một phụ nữ oai hùng cầm cây đuốc, mà ngọn lửa
Là thần sét bị giam hãm, và tên gọi là
Mẹ Của Những Kiếp Lưu Vong. Từ bàn tay hải đăng
Sáng lên lời đón chào toàn thế giới; đôi mắt hiền từ
Bao quát hải cảng với chiếc cầu mây, đóng khung bởi đôi thành phố song sinh.
"Hỡi các miền đất cũ xưa, hãy giữ lại những hào nhoáng già nua", Bà kêu lên
Đôi môi lặng yên. "Hãy trao cho ta
Những đám đông co ro khao khát thở không khí tự do.
Những rác rưởi khốn cùng của vùng đất các người chen chúc,
Gởi cho ta những thứ đó, những kẻ không nhà, lao đao trong bão tố,
Đứng cạnh cánh cửa vàng, giương cao ngọn đèn sáng, có ta."
 
– Hồ Văn Hiền
(Dịch và chú thích)
 
Chú thích:
 
(1)  Gustave Eiffel (1832-1923) cũng là người xây dựng tháp Eiffel (1889) tại Hội chợ Hoàn Vũ Paris, thiết kế Cầu Trường Tiền trên sông Hương ở Huế (năm 1897), lúc đầu được đặt tên là Cầu Thành Thái, sau đó thay tên nhiều lần: Cầu Clémenceau, Cầu Nguyễn Hoàng. Cầu Long Biên ở Hà Nội, cũng do Gustave Eiffel thiết kế, khai trương năm 1902 với tên Cầu Doumer, Paul Doumer là Toàn Quyền Pháp tại Đông Dương thời bấy giờ.
(2)  Quý bạn có thể nghe đọc bài thơ này trên youtube, có kèm theo những hình ảnh đẹp đầy ý nghĩa:
 

https://www.youtube.com/watch?v=N0B9CitsfU0

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Suốt năm 2024, Donald Trump đã sử dụng lối diễn thuyết mị dân chống lại di dân để vận động tranh cử Tổng thống. Trong nhiều bài phát biểu và những lần xuất hiện trên phương tiện truyền thông gần đây, ông liên tục nói về cái gọi là “cuộc xâm lược” từ biên giới phía nam của Hoa Kỳ. Trump còn bịa ra rằng những đám đông dân ngoại lai đầy bạo lực và “điên dại” đang chiếm đóng “hàng trăm” thành phố, cưỡng hiếp và giết hại “hàng ngàn người dân Hoa Kỳ.” Rồi thì những lời hứa hẹn của Trump về việc trục xuất hàng triệu di dân vượt biên bất hợp pháp luôn nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt tại các buổi vận động của cựu Tổng thống.
LIÊN HIỆP QUỐC – Hôm thứ Hai (30/9), Bắc Hàn cho biết họ không có ý định quay lại với kiểu ngoại giao cá nhân (personal diplomacy) mà Kim Jong Un từng có với cựu Tổng thống Donald Trump, bất kể ai thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ ngày 5 tháng 11 sắp tới, theo Reuters.
HOA KỲ – Hôm Chủ Nhật (29/9), Thống đốc California Gavin Newsom đã phủ quyết một dự luật liên quan đến an toàn trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence, AI) gây nhiều tranh cãi và vấp phải sự phản đối kịch liệt từ các công ty công nghệ; họ lo ngại rằng luật này có thể khiến các công ty AI phải rời khỏi tiểu bang và cản trở sự thay đổi, theo Reuters.
ĐÀI BẮC – Chủ Nhật (29/9), Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết họ đang đề cao cảnh giác sau khi phát hiện nhiều đợt phóng hỏa tiễn từ sâu trong lãnh thổ Trung Quốc (TQ), chỉ vài ngày sau khi Bắc Kinh (BK) tuyên bố đã thử nghiệm thành công phi đạn liên lục địa (ICBM), theo Reuters.
Bão Helene đổ bộ vào đất liền với tư cách là cơn bão mạnh nhất từng được ghi nhận, tấn công vào khu vực Big Bend của Florida từ hôm thứ năm và tàn phá nhiều tiểu bang, giết chết ít nhất 62 người, khiến hàng triệu người mất điện và khiến nhiều gia đình mắc kẹt trong nước lũ.
Bão Helene đã để lại một con đường tàn phá khủng khiếp trên khắp Florida và vùng Đông Nam Hoa Kỳ, giết chết ít nhất 49 người tính tới rạng sáng Thứ Bảy, bẻ gãy những cây sồi cao lớn và xé toạc những ngôi nhà khi các đội cứu hộ tiến hành các nhiệm vụ tuyệt vọng để cứu người dân khỏi lũ lụt. Moody's Analytics cho biết họ dự kiến ​​thiệt hại về tài sản sẽ từ 15 đến 26 tỷ đô la.
Khi Tô Lâm sang Mỹ, một điểm nhỏ trong trang phục của ông ta cùng hầu hết các thành viên phái đoàn là những chiếc cà-vạt màu tím đã đeo khi gặp gỡ Tổng Thống Joe Biden. Trong chính trị Hoa Kỳ, màu tím biểu tượng cho tính lưỡng đảng và sự trung dung. Có thể nhận thấy đó là ngầm ý của Tô Lâm và phía Việt Nam, mong muốn được hợp tác cùng cả hai bên Cộng Hòa hay Dân Chủ, bất kể ai sẽ đắc cử tổng thống Mỹ trong cuộc bầu cử vào tháng 11 tới đây.
Bão Helene vào Hoa Kỳ, tàn phá vùng bờ biển hai tiểu bang Florida và Georgia, rồi bây giờ đã suy yếu thành bão nhiệt đới vào sáng sớm thứ Sáu, khoảng năm giờ sau khi đổ bộ vào khu vực Big Bend của Florida với cường độ bão cấp 4, nhưng các nhà chức trách cảnh báo rằng tình hình vẫn rất nguy hiểm.
HOUSTON – Hôm thứ Năm (26/9), Cơ quan Tiện ích Tiểu bang Texas (Texas Public Utility Commission, TPUC) đã chính thức chuẩn thuận Kế hoạch ổn định khu vực Permian Basin (Permian Basin Reliability Plan, PBRP), nhằm mở rộng cơ sở hạ tầng và mạng lưới điện ở khu vực mỏ dầu lớn nhất Hoa Kỳ, theo Reuters.
Vào chiều ngày 3 tháng 9, 2024, tại rạp Frida Cinema, thành phố Santa Ana, Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Mỹ (VAALA) chính thức khởi động Đại Hội Điện Ảnh Việt Nam Quốc Tế 2024 (Viet Film Fest-VFF), sự kiện phim ảnh quốc tế thường niên lớn và lâu dài nhất của cộng đồng người Việt hải ngoại. Những người tham dự, bao gồm nhiều gương mặt cũ mới, đến ngồi đầy khán phòng, để cảm nhận được không khí tình thân giữa những người yêu nghệ thuật thứ bảy, trong một sự kiện văn hóa Việt đã tồn tại và phát triển trong hơn hai thập niên qua. Những thành viên lãnh đạo VAALA đã nói lời cảm ơn đến những người làm phim, đạo diễn, nhà tài trợ, khán giả, tình nguyện viên… đã đồng hành với VFF kể từ ngày mới bắt đầu. Chị Y Sa, sáng lập viên của VFF, cảm ơn và giới thiệu các thành viên trong ban điều hành (executive team), ban tổ chức (core team) VFF 2024. Một điều đáng mừng là trong số đó có nhiều gương mặt trẻ, một dấu hiệu bảo đảm VFF sẽ tiếp tục tồn tại thêm vài thập niên nữa.
Liệu tất cả những người di dân bất hợp pháp vào Hoa Kỳ có nên bị trục xuất không? Liệu Hoa Kỳ có nên mở ra một con đường mới để trở thành công dân cho những người di dân bất hợp pháp không? Con đường đó nên như thế nào? Các gia đình di dân bị chặn lại ở biên giới nên bị giam giữ cùng nhau hay riêng lẻ? Hoa Kỳ có nên ngừng cho phép những người xin tị nạn nhập cảnh vào nước này không? Hoặc, nếu những người xin tị nạn được phép nhập cảnh, bạn sẽ định nghĩa thế nào là người đủ điều kiện được bảo vệ tị nạn? Hoa Kỳ nên tiếp nhận bao nhiêu người tị nạn mỗi năm?
Vi nhựa, những hạt nhựa nhỏ bé được phát hiện khắp nơi trên thế giới, giờ đây đã trở thành mối lo ngại lớn khi được phát hiện trong cơ thể con người, đặc biệt là trong não. Một nghiên cứu mới được công bố bởi Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cho thấy não bộ của chúng ta có thể lưu trữ lượng hạt vi nhựa nhiều hơn so với các cơ quan khác. Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã kiểm tra sự hiện diện của vi nhựa trong các cơ quan như gan, thận và não của các thi thể. Điều đáng ngạc nhiên là các mẫu não cho thấy có lượng vi nhựa cao gấp 10-20 lần so với các cơ quan còn lại.
Dị ứng thực phẩm có thể đe dọa tính mạng: nổi mề đay, nôn mửa, khó thở, và huyết áp tụt nhanh bất ngờ là những phản ứng nghiêm trọng mà một số người mắc có thể gặp khi ăn phải những loại thực phẩm không phù hợp. Tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người, dị ứng có thể xảy ra rất nhanh và đôi khi cần được điều trị khẩn cấp. Theo Cơ quan Kiểm soát và Phòng bệnh CDC, khoảng 8% trẻ em bị dị ứng với một số loại thực phẩm, 6.2% ở người lớn. Các chuyên gia y tế đang nghiên cứu những phương thức giúp giảm bớt những phản ứng nhạy cảm này, hoặc thậm chí là ngăn ngừa ngay từ đầu.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.