Hôm nay,  

LM Hồ Ngọc Cẩn: Tuồng Bảy Mối Tội Đầu & Trương Minh Ký: Tuồng Joseph

25/11/202321:05:00(Xem: 6091)

 

LM Hồ Ngọc Cẩn: Tuồng Bảy Mối Tội Đầu

Trương Minh Ký: Tuồng Joseph

 

Phan Tấn Hải

 

 
blankTừ phải: GS Trần Huy Bích, GS Nguyễn Văn Sâm, và nhà văn Trần Ngọc Ánh (phu nhân của GS Sâm).
    

Giáo sư Nguyễn Văn Sâm vừa ấn hành một tác phẩm có nhan đề sách rất dài: “Tuồng Bảy Mối Tội Đầu của LM Hồ Ngọc Cẩn và Tuồng Joseph – 1887 của Trương Minh Ký.” Cuốn sách này là tuyển tập 2 vở tuồng được viết trong tinh thần Công Giáo của vùng đất Nam Bộ của thời kỳ cuối thế ký thứ 19 và đầu thế kỷ 20. Đây là ấn bản 2023 do GS Nguyễn  Văn Sâm giới thiệu và chú giải.

 

Chúng ta nói rằng tuyển tập tác phẩm trên là viết trong tinh thần đạo Công Giáo, thực ra vẫn có dị biệt giữa 2 vở tuồng trên. Mỗi vở tuồng vẫn có một giá trị riêng biệt. Một phần, mục đích của Linh mục Hồ Ngọc Cẩn khi soạn ra vở Tuồng Bảy Mối Tội Đầu là khác với ý định văn học của Trương Minh Ký khi soạn vở Tuồng Joseph. Ngay nơi dòng đầu tiên trong phần Tiểu Dẫn của Tuồng Bảy Mối Tội Đầu, LM Hồ Ngọc Cẩn đã nêu ngay ra thẩm quyền siêu nhiên: “Hẳn như Lời Kinh Thánh dạy, vì ma quỉ ghen ghét, nên sự chết đã vào thế gian: nó đã hỏng mất thiên đàng, nó lại muốn cho loài người đồng sa hỏa ngục.” (trang 51) Do vậy, khi nói là tuồng, nghĩa là một sản phẩm nghệ thuật sân khấu để giải trí, những dòng chữ viết của LM Hồ Ngọc Cẩn có ý tuyên thuyết giáo lý Cơ Đốc hẳn hoi.

 

Phía nhà văn Trương Minh Ký lại khác. Vở Tuồng Joseph của họ Trương chỉ là “lấy sự tích đạo” chứ không phải “tuồng đạo.” Giáo sư Nguyễn Văn Sâm giải thích nơi trang 6 về Trương Minh Ký khi viết Tuồng Joseph: “Lấy tích từ sách truyện nầy kia hay từ đạo Phật, đạo Chúa, đạo Nho là chuyện bình thường. Cũng như ta nói Hàn Mặc Tử là tác giả chịu ảnh hưởng từ đạo Thiên Chúa chứ không nói đó là nhà văn Công Giáo…”

  blank              GS Nguyễn Văn Sâm ký tên lên sách.

Chúng ta có thể thấy văn phong dị biệt giữa Tuồng Bảy Mối Tội Đầu của LM Hồ Ngọc Cẩn và Tuồng Joseph – 1887 của Trương Minh Ký. Khởi đầu Tuồng Joseph của Trương Minh Ký là những lời nói thơ mộng của Joseph, nơi trang 8:

 

Phong điền võ thuận

Quốc thới dân an.

Trong vẻo nước sông vàng,

Lặng trang trời biển đỏ.

Joseph là tên mỗ,

Quê quán ở Chanaan.

Như tôi: Thung dung rèn tới bực tài năng,

Kềm thúc luyện theo đàng nhơn đức,

Thỉ chung một mực

Trung hiếu hai đàng.

Hà! Nghĩ cha già mừng được còn an.

Nhớ mẹ yếu thảm thương sớm mất.

Chừ cũng đà khuya rồi phải vào ma nghỉ…(hết trích)

 

Đọc những dòng thơ tự sự đầu vở tuồng, chúng ta không thấy chất đạo Công Giáo, trong khi nếu nói về hình ảnh thì duy có chữ “Chanaan” là một vùng đất Trung Đông, có tên trong Kinh Thánh. Nhưng nghĩ kỹ, chỉ qua những lời nói mở đầu này, có thể suy đoán là tác giả viết trong bầu không khí Nho giáo, khi nghĩ tới nhờ ơn đức của vua nên mới có “phong điền võ thuận, quốc thới dân an.”

 blank                        Bìa sách.

Trong khi đó, ngay trang đầu của Tuổng Bảy Mối Tội Đầu, linh mục Hồ Ngọc Cẩn đưa ngay văn phong nhà thờ Ky tô vào từ dòng đầu, với nhân vật nói mở đầu cho tuồng là Thiên Thần:

 

Bạch: Trung thần hưởng phước tại thiên đình

Ngụy quỉ lưu giam chốn địa hình

Lương thiện hà giao nhơn bất nghĩa,

Thanh liêm khỉ mộ chúng khuy tình.

Nói: Hỉ hoan nơi cõi thọ

Nhàn lạc chống quang vinh.

Hằng chầu chực Chúa chí linh.

Cùng giữ gìn người dương thế

Tính linh thiêng phụng quyền Thượng đế…(hết trích)

 

Nghĩa là, ngay dòng đầu, LM Hồ Ngọc Cẩn nói tới thiên đình (cõi trời), nói tới địa ngục (có quỉ, có lưu giam chốn địa hình), lại nói rằng “chầu chực Chúa chí linh” và rồi “phụng quyền Thượng đế.” Đó là những khái niệm của thiện thắng ác, của những người Ky tô hữu phụng quyền Thượng đế. Như thế, hoàn toàn mất hẳn tính nhà Nho trong những lời nói đầu vào tuồng, mà chỉ là văn phong Kinh Thánh Cơ Đốc.

 

Tuyển tập được Giáo sư Nguyễn Văn Sâm phát hành từ tuần qua trong vòng các thân hữu, và trong giới học giả thân quen. Trong đó, Giáo sư Trần Huy Bích đã theo sát để hỗ trợ, vì GS Nguyễn Văn Sâm vừa rời bệnh viện sau một kỳ nằm bệnh viện nhiều tuần lễ.

 

Hai vở tuồng trong tuyển tập có nhiều giá trị về văn học sử đối với những người nghiên cứu về thời kỳ đầu của văn học Công Giáo Nam Bộ, và đồng thời cũng có giá trị đặc biệt với những người nghiên cứu về tiến trình sơ kỳ của công cuộc hình thành chữ quốc ngữ tại Việt Nam.

 

Các độc giả quan tâm, có thể liên lạc với tác giả qua:

GS Nguyễn Văn Sâm – Email: [email protected]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước25262728293031Trang sauTrang cuối

Nếu bạn là người tỵ nạn chính trị Việt Nam đã may mắn nhập tịch Hoa Kỳ, hay ít nhất đã có thẻ xanh, hãy tin đó là may mắn khó gặp trong thời kỳ này. Bài viết sau đây dịch từ bản tin của Maria Danilova in trên báo The Japan Times ngày 18/9/2025, nhan đề "'I don't cry anymore': In U.S. jail, Russian dissidents fear deportation" ('Tôi không khóc nữa': Trong nhà tù Hoa Kỳ, những người bất đồng chính kiến ​​Nga lo sợ bị trục xuất). Sau đây là bản dịch.

Giáo Hoàng Leo khẳng định rõ ràng ngài không phải là người ủng hộ Trump, đồng thời cho hay Giáo Hoàng và người anh trai Luis Prevost – một người tự nhận “theo kiểu MAGA” và từng gặp Tổng Thống Trump – có quan điểm rất khác nhau.

Lời Dịch Giả: Các học giả Phật giáo đều biết rằng Thiền, cũng như tất cả các phương thuốc trong cõi này, cũng có thể có tác dụng phụ bất lợi, nếu học nhân không biết cách đối trị. Thí dụ, nhà sư Đề Bà Đạt Đa đã tu tới mức Tứ Thiền, nhưng rồi lại phạm lỗi báng Phật và phá hòa hợp tăng. Thí dụ, Kinh kể rằng một số vị sư tu thiền với pháp quán bất tịnh, nhưng rồi thân tâm suy sụp, nên Đức Phật yêu cầu nhóm sư này chuyển sang pháp niệm hơi thở. Trong thời này, vì hoàn cảnh xa cách và bận rộn ở hải ngoại, một số Thầy khi dạy Thiền đã cho thực tập liền, bỏ qua các bước chuẩn bị quan trọng, trong đó các bước quan trọng nhất là phải giữ giới, tin sâu nhân quả, tạo nhân lành phước đức.

-- Hạ Viện Thông Qua Dự Luật Ngân Sách Tạm Thời Của Cộng Hòa, Mở Đường Cho Cuộc Đối Đầu Ở Thượng Viện. -- Trump Đòi Thu Hồi Giấy Phép Phát Sóng Đài Nào Chỉ Trích Ông. -- Thăm dò mới: Người Mỹ bi quan hơn về hướng đi của đất nước. -- Dân cử Dân Chủ bị bắt tại cơ sở ICE ở New York. -- Nga và Việt Nam dùng lợi nhuận năng lượng để né trừng phạt Mỹ trong các hợp đồng vũ khí. -- Trump Bác Viện Trợ Quân Sự Cho Đài Loan, Chuyển Hướng Bán Vũ Khí. -- Ủy ban do RFK Jr. bổ nhiệm thay đổi khuyến nghị tiêm chủng trẻ em. -- Chính Quyền Trump Yêu Cầu Tối Cao Pháp Viện Bãi Nhiệm Thống Đốc Fed Lisa Cook. -- Trump đòi sa thải công tố liên bang vì không truy tố Letitia James. -- Luật Sư Bộ Tư Pháp Đưa Sai Sự Thật Để Tòa Đuổi Trẻ Em Guatemala. -- California Tiếp Tục Đầu Tư Điện Gió Ngoài Khơi Bất Chấp Trump Cắt Ngân Quỹ. -- Công Đoàn Pháp Đình Công Chống ‘Thắt Lưng Buộc Bụng’, Tạo Áp Lực Lên Macron. -- Nghị Quyết Do Phía Dân Chủ Lãnh Đạo Tại Thượng Viện Kêu Gọi Công Nhận Nhà Nước Palestin

Chính quyền TT Trump đang khôi phục lại các cuộc “kiểm tra cộng đồng xung quanh” nhằm giám sát tất cả những người có thẻ xanh muốn nộp đơn xin quốc tịch Hoa kỳ. Trong các cuộc kiểm tra này, nhân viên Sở di trú có thể phỏng vấn hàng xóm và đồng nghiệp của đương đơn. Những cuộc điều tra này nhằm xác định xem đương đơn có đáp ứng các điều kiện để trở thành công dân Hoa kỳ hay không, bao gồm: có tư cách đạo đức tốt, tuân thủ Hiến pháp Hoa Kỳ và ủng hộ trật tự cũng như hạnh phúc của Hoa kỳ.

Nhiều ký ức về nhiệm kỳ trước của Trump vẫn còn nguyên vẹn: những luận điệu chống di dân gay gắt, hứa hẹn sẽ trục xuất hàng loạt, mở rộng chiến dịch bố ráp trên toàn quốc và huy động cả lực lượng cảnh sát địa phương vào cuộc. Di dân và các công ty, xí nghiệp không thể quên những gì đã xảy ra: Cơ quan Di trú và Hải quan (ICE) liên tục bố ráp, bắt bớ tại các nhà máy thịt, công trường và nông trại. Những cuộc bố ráp thường diễn ra ngay giữa giờ làm việc, gieo rắc bao nỗi kinh hoàng. Đối với di dân, đó là cảnh bị giam giữ, gia đình ly tán, và cuối cùng là bị trục xuất. Đối với các công ty xí nghiệp, đó là bất ngờ bị thiếu người làm, xoay sở không kịp nên có nhiều chỗ phải đóng cửa, ngừng hoạt động.

Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên kể từ khi đăng quang, Giáo hoàng Leo XIV đã thẳng thắn bàn về những vấn đề lớn của thời đại: bất bình đẳng thu nhập, sự chia rẽ trong xã hội và nhu cầu khẩn thiết của hòa bình. Nhân loại có tiềm năng vượt thắng bạo lực và hận thù vốn đang xé nát chúng ta,” ngài nói. “Sự phân cực nay thành đặc điểm của thời đại, nhưng nó chẳng đem lại ích lợi cho số đông, ngoài một thiểu số hưởng lợi, còn phần lớn nhân loại tiếp tục khổ đau.”

Theo Viện Giáo Dục Quốc Tế, đơn vị theo dõi các chương trình dành cho sinh viên nước ngoài, trong năm học 2023-2024 có hơn 1.1 triệu sinh viên quốc tế tại Hoa Kỳ. Hơn một nửa trong số đó đến từ Trung Quốc hoặc Ấn Độ. Nhưng những chính sách hạn chế người nhập cư thuộc mọi thành phần (trong đó có sinh viên) của chính quyền Trump đang làm giảm đáng kể con số này. NAFSA (Hiệp Hội Các Nhà Giáo Dục Quốc Tế) và JB International (một công ty công nghệ giáo dục vì lợi nhuận) ước tính số lượng sinh viên quốc tế tại các trường đại học Hoa Kỳ vào mùa thu năm 2025 dự kiến sẽ giảm 30% đến 40% so với năm ngoái, tương đương khoảng 150,000 sinh viên. Lý do là vì các hạn chế visa mới; nhiều cuộc hẹn xin visa bị hủy bỏ tại các tòa đại sứ và lãnh sự Hoa Kỳ ở nhiều quốc gia như Ấn Độ, Trung Quốc, Nigeria, Nhật Bản.

Chính quyền Trump hiện đang liên tục mở rộng việc sử dụng các công cụ giám sát, thường dưới danh nghĩa chống gian lận, ngăn chặn tội phạm, phát hiện di dân không có giấy tờ. Nhưng những công cụ đó, từ việc truy cập dữ liệu DMV, nhận dạng khuôn mặt, khám xét điện thoại di động, thỏa thuận chia sẻ dữ liệu… hiện đang vượt xa những gì mà chính quyền mô tả là “thực thi luật nhập cư.” Mạng lưới kiểm soát kỹ thuật số này đặt mọi công dân Hoa Kỳ dưới sự giám sát chưa từng có. Bằng cách thu thập và liên kết chéo thông tin cá nhân, người dân có nguy cơ bị chính quyền theo dõi vì mục tiêu chính trị, đánh cắp danh tính và dữ liệu cá nhân. Bắt đầu với cái cớ giám sát di dân bất hợp pháp, nhưng tương lai có thể là tất cả mọi người. Trong một buổi họp báo trên mạng do American Community Media tổ chức vào đầu tháng 9, các chuyên gia đã bàn thảo về những nguy cơ mà người dân Hoa Kỳ đang phải đối mặt.

Trong chương trình Giáo Dục Cộng Đồng (Community Education), các lớp Thiền Thực Nghiệm được trường University of the West (Đại Học Tây Lai) công nhận là lớp học “Non-Credit” theo hệ mở rộng ngoại khoá cho cộng đồng người Việt do giảng viên Thích Thiện Trí giảng dạy.

Hầu hết các đảng viên Cộng hòa và nhiều quan chức chính quyền Trump tin rằng cuộc cạnh tranh của Mỹ với Trung Quốc có ý nghĩa gần như sự tồn vong. Nhưng thấy rõ là, Donald Trump không nằm trong số đó.

Một phúc trình mới của Đại học Yale vừa đưa ra bằng chứng cho thấy mạng lưới trại cải tạo trẻ em Ukraina do Nga điều hành rộng lớn hơn nhiều so với những gì trước đây các nhà điều tra ước lượng, với cả chương trình huấn luyện quân sự tại các trường thiếu sinh quân và cơ sở dành cho trẻ em từ 8 tuổi trở lên. “Các em được huấn luyện quân sự thật sự như việc ném lựu đạn, và trong một trường hợp chúng tôi biết có trẻ em còn tham gia chế tạo máy bay không người lái,” Nathaniel Raymond, giám đốc phòng nghiên cứu, nói trong một cuộc phỏng vấn với NPR.

-- Trump Và Thủ Tướng Anh Starmer Họp Báo Sau Khi Ký Kết Các Thỏa Thuận Đầu Tư. -- Dân Chủ Công Bố Kế Hoạch Ngân Sách Riêng khi Nguy Cơ Đóng Cửa Chính Phủ Đến Gần -- Ngưng Chiếu Jimmy Kimmel: Làn Sóng Tranh Cãi Lan Rộng Từ Quốc Hội Đến Hollywood. -- Người Cao Niên Muốn Chích Ngừa Covid Nên Làm Ngay Tuần Này. -- Chính Quyền Trump Sửa Bài Thi Công Dân, Khiến Việc Nhập Tịch Khó Hơn. -- Thượng Nghị Sĩ Và Các Hãng Bảo Hiểm Đặt Nghi Vấn Ủy Ban Vaccine Liên Bang. -- Chính Quyền Trump Gia Tăng Đưa Di Dân Vào Biệt Giam. -- Thẩm Phán Ép ICE Cải Thiện Điều Kiện Giam Giữ Di Dân Ở New York. -- Chính Quyền Trump Công Bố Liên Minh Giáo Dục Công Dân Với Các Nhóm MAGA. -- Fed Khẳng Định Giữ Vững Tính Độc Lập. -- Người Biểu Tình Được Xử Trắng Án Dù Trưởng Biên Phòng Ra Làm Chứng. -- Hội Đồng Regents Phê Chuẩn Việc Bổ Sung Thiết Bị Quân Sự Cho Cảnh Sát Đại Học California. -- Trump Vẽ Lại Khu Vực Bầu Cử, Quyền Đại Diện Thiểu Số Bị Đe Dọa. -- .....

J161. Indasamanagotta Jātaka -- Vị ẩn sĩ bướng bỉnh và con voi Tóm tắt: Một vị sư mới xuất gia không thích thực hiện bổn phận và muốn đi theo con đường riêng của mình. Đức Phật kể câu chuyện về một vị khổ hạnh ngoan cố, bất chấp lời khuyên của thầy mình, đã nuôi một con voi cưng và cuối cùng bị chính con voi giết chết.

(PENNSYLVANIA, ngày 17 tháng 9, Reuters) – Một vụ đấu súng dữ dội xảy ra tại thị trấn Codorus, quận York, Pennsylvania, hôm Thứ Tư khiến ba cảnh sát thiệt mạng và hai người khác bị thương nặng. Tay súng cũng bị cảnh sát bắn chết tại chỗ.
Trang đầuTrang trước25262728293031Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.