Hôm nay,  

LM Hồ Ngọc Cẩn: Tuồng Bảy Mối Tội Đầu & Trương Minh Ký: Tuồng Joseph

25/11/202321:05:00(Xem: 6631)

 

LM Hồ Ngọc Cẩn: Tuồng Bảy Mối Tội Đầu

Trương Minh Ký: Tuồng Joseph

 

Phan Tấn Hải

 

 
blankTừ phải: GS Trần Huy Bích, GS Nguyễn Văn Sâm, và nhà văn Trần Ngọc Ánh (phu nhân của GS Sâm).
    

Giáo sư Nguyễn Văn Sâm vừa ấn hành một tác phẩm có nhan đề sách rất dài: “Tuồng Bảy Mối Tội Đầu của LM Hồ Ngọc Cẩn và Tuồng Joseph – 1887 của Trương Minh Ký.” Cuốn sách này là tuyển tập 2 vở tuồng được viết trong tinh thần Công Giáo của vùng đất Nam Bộ của thời kỳ cuối thế ký thứ 19 và đầu thế kỷ 20. Đây là ấn bản 2023 do GS Nguyễn  Văn Sâm giới thiệu và chú giải.

 

Chúng ta nói rằng tuyển tập tác phẩm trên là viết trong tinh thần đạo Công Giáo, thực ra vẫn có dị biệt giữa 2 vở tuồng trên. Mỗi vở tuồng vẫn có một giá trị riêng biệt. Một phần, mục đích của Linh mục Hồ Ngọc Cẩn khi soạn ra vở Tuồng Bảy Mối Tội Đầu là khác với ý định văn học của Trương Minh Ký khi soạn vở Tuồng Joseph. Ngay nơi dòng đầu tiên trong phần Tiểu Dẫn của Tuồng Bảy Mối Tội Đầu, LM Hồ Ngọc Cẩn đã nêu ngay ra thẩm quyền siêu nhiên: “Hẳn như Lời Kinh Thánh dạy, vì ma quỉ ghen ghét, nên sự chết đã vào thế gian: nó đã hỏng mất thiên đàng, nó lại muốn cho loài người đồng sa hỏa ngục.” (trang 51) Do vậy, khi nói là tuồng, nghĩa là một sản phẩm nghệ thuật sân khấu để giải trí, những dòng chữ viết của LM Hồ Ngọc Cẩn có ý tuyên thuyết giáo lý Cơ Đốc hẳn hoi.

 

Phía nhà văn Trương Minh Ký lại khác. Vở Tuồng Joseph của họ Trương chỉ là “lấy sự tích đạo” chứ không phải “tuồng đạo.” Giáo sư Nguyễn Văn Sâm giải thích nơi trang 6 về Trương Minh Ký khi viết Tuồng Joseph: “Lấy tích từ sách truyện nầy kia hay từ đạo Phật, đạo Chúa, đạo Nho là chuyện bình thường. Cũng như ta nói Hàn Mặc Tử là tác giả chịu ảnh hưởng từ đạo Thiên Chúa chứ không nói đó là nhà văn Công Giáo…”

  blank              GS Nguyễn Văn Sâm ký tên lên sách.

Chúng ta có thể thấy văn phong dị biệt giữa Tuồng Bảy Mối Tội Đầu của LM Hồ Ngọc Cẩn và Tuồng Joseph – 1887 của Trương Minh Ký. Khởi đầu Tuồng Joseph của Trương Minh Ký là những lời nói thơ mộng của Joseph, nơi trang 8:

 

Phong điền võ thuận

Quốc thới dân an.

Trong vẻo nước sông vàng,

Lặng trang trời biển đỏ.

Joseph là tên mỗ,

Quê quán ở Chanaan.

Như tôi: Thung dung rèn tới bực tài năng,

Kềm thúc luyện theo đàng nhơn đức,

Thỉ chung một mực

Trung hiếu hai đàng.

Hà! Nghĩ cha già mừng được còn an.

Nhớ mẹ yếu thảm thương sớm mất.

Chừ cũng đà khuya rồi phải vào ma nghỉ…(hết trích)

 

Đọc những dòng thơ tự sự đầu vở tuồng, chúng ta không thấy chất đạo Công Giáo, trong khi nếu nói về hình ảnh thì duy có chữ “Chanaan” là một vùng đất Trung Đông, có tên trong Kinh Thánh. Nhưng nghĩ kỹ, chỉ qua những lời nói mở đầu này, có thể suy đoán là tác giả viết trong bầu không khí Nho giáo, khi nghĩ tới nhờ ơn đức của vua nên mới có “phong điền võ thuận, quốc thới dân an.”

 blank                        Bìa sách.

Trong khi đó, ngay trang đầu của Tuổng Bảy Mối Tội Đầu, linh mục Hồ Ngọc Cẩn đưa ngay văn phong nhà thờ Ky tô vào từ dòng đầu, với nhân vật nói mở đầu cho tuồng là Thiên Thần:

 

Bạch: Trung thần hưởng phước tại thiên đình

Ngụy quỉ lưu giam chốn địa hình

Lương thiện hà giao nhơn bất nghĩa,

Thanh liêm khỉ mộ chúng khuy tình.

Nói: Hỉ hoan nơi cõi thọ

Nhàn lạc chống quang vinh.

Hằng chầu chực Chúa chí linh.

Cùng giữ gìn người dương thế

Tính linh thiêng phụng quyền Thượng đế…(hết trích)

 

Nghĩa là, ngay dòng đầu, LM Hồ Ngọc Cẩn nói tới thiên đình (cõi trời), nói tới địa ngục (có quỉ, có lưu giam chốn địa hình), lại nói rằng “chầu chực Chúa chí linh” và rồi “phụng quyền Thượng đế.” Đó là những khái niệm của thiện thắng ác, của những người Ky tô hữu phụng quyền Thượng đế. Như thế, hoàn toàn mất hẳn tính nhà Nho trong những lời nói đầu vào tuồng, mà chỉ là văn phong Kinh Thánh Cơ Đốc.

 

Tuyển tập được Giáo sư Nguyễn Văn Sâm phát hành từ tuần qua trong vòng các thân hữu, và trong giới học giả thân quen. Trong đó, Giáo sư Trần Huy Bích đã theo sát để hỗ trợ, vì GS Nguyễn Văn Sâm vừa rời bệnh viện sau một kỳ nằm bệnh viện nhiều tuần lễ.

 

Hai vở tuồng trong tuyển tập có nhiều giá trị về văn học sử đối với những người nghiên cứu về thời kỳ đầu của văn học Công Giáo Nam Bộ, và đồng thời cũng có giá trị đặc biệt với những người nghiên cứu về tiến trình sơ kỳ của công cuộc hình thành chữ quốc ngữ tại Việt Nam.

 

Các độc giả quan tâm, có thể liên lạc với tác giả qua:

GS Nguyễn Văn Sâm – Email: [email protected]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước815816817818819820821Trang sauTrang cuối

Ngoại Trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo hôm Thứ Hai, 13 tháng 7 năm 2020 đã tuyên bố bác bỏ chính thức “hầu hết” các tuyên bố chủ quyền biển của Trung Quốc tại Biển Đông, là hành động leo thang mới nhất giữa Washington và Bắc Kinh, theo bản tin của CNN cho biết. Mô tả hành động như là “việc làm mạnh chính sách của Hoa Kỳ,” người lãnh đạo ngành ngoại giao Hoa Kỳ khẳng quyết rằng “Tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với các nguồn tài nguyên ngoài biển hầu khắp Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp, vì là chiến dịch bắt nạt để kiểm soát của họ.” “Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh đối xử với Biển Đông như đế quốc biển của họ. Mỹ đứng cùng lập trường với các đồng minh và đối tác Đông Nam Á trong việc bảo vệ quyền chủ quyền của họ đối với các nguồn tài nguyên biển, phù hợp với các quyền và trách nhiệm của họ theo luật quốc tế,” theo ông Pompeo cho biết trong một tuyên bố dài.

Bộ Trưởng Tư Pháp tại 17 tiểu bang và Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn đã lập hồ sơ kiện chính phủ Trump vì hướng dẫn của chính phủ này sẽ không cho phép các sinh viên ngoại quốc lấy lớp học trên mạng trong mùa thu này, theo bản tin của CNN cho biết hôm Thứ Hai, 13 tháng 7 năm 2020. Nỗ lực của nhiều tiểu bang, đã nạp hồ sơ tại Tòa Địa Hạt Hoa Kỳ tại Massachusetts hôm Thứ Hai chống lại Bộ Nội An và Cơ Quan Di Trú và Quan Thuế, cũng tìm cách ngăn chận chính sách sẽ có hiệu lực trong khi vụ kiện đang được quyết định. Hồ sơ kiện hôm Thứ Hai, phần lớn là nỗ lực của Đảng Dân Chủ, được dẫn đầu bởi Bộ Trưởng Tư Pháp Massachusetts Maura Healey.

Thống Đốc California Gavin Newsom đã đưa ra lệnh ‘Hãy Ở Trong Nhà’ mới hôm Thứ Hai, 13 tháng 7 năm 2020 và cũng kêu gọi lập tức đóng cửa thêm các hoạt động bên trong tại những cơ sở kinh doanh cho các quận nằm trong danh sách theo dõi của California gồm các trung tâm thể dục thể hình (fitness centers), những nơi thờ phượng tôn giáo, các tiệm hair salons và tiệm hớt tóc. Lệnh này ảnh hưởng 80% dân số của California, theo bản tin của Đài FoxLA cho biết hôm Thứ Hai. Theo lệnh mới của ông Newsom, 30 trong số 58 quận của California nằm trong danh sách giám sát của tiểu bang phải đóng cửa hầu hết các hoạt động bên trong tại những cơ sở kinh doanh sau đây: • Fitness centers (trung tâm thể dục thể hình) • Worship centers (những nơi thờ phượng tôn giáo) • Officers for non-critical sectors (các văn phòng thuộc lãnh vực không quan trọng) • Personal care services (các dịch vụ chăm sóc cá nhân) • Hair salons and barbershops (hair salons và tiệm hớt tóc) • Malls (các khu thương

Đây là một chứng rối loạn nhân cách rất phức tạp để chỉ những người có vấn đề về hình ảnh của chính họ Ngày nay, những nười mang chứng ái kỷ lệch lạc có mặt mọi khắp mọi nơi. Họ ghét cay ghét đắng cái hình ảnh tồi tàn mà họ đang có. Để tồn tại họ tìm cách chuyển nó qua người khác. Họ có thể là một người bạn, một đồng nghiệp trong sở, một người trong đoàn thể, hội ái hữu, một người trong gia đình, là chồng hay vợ của chính bạn. Đặc tính chung: Để che lấp cái tồi tàn của chính bản thân, họ có khuynh hướng hạ thấp người khác xuống, áp đặt, sai khiến, bóp nắn người ta theo như ý họ.

Tổng thống Liên bang Đức, Frank-Walter Steinmeier đã cảnh báo China (Trung Cộng) rằng luật an ninh đối với Hồng Kông sẽ gây căng thẳng lâu dài cho mối quan hệ với châu Âu. Chính phủ ở Bắc Kinh phải được nói rõ rằng nếu luật an ninh gây tranh cãi vẫn được duy trì, "tình trạng phẫn nộ hiện tại" sẽ không còn, Steinmeier nói hôm Chủ nhật trong "Phỏng vấn mùa hè" của đài ZDF. Thay vào đó, sẽ có "một sự thay đổi tiêu cực bền vững" trong quan hệ của China với châu Âu và các nước phương Tây khác.

Tiểu bang Florida đạt kỷ lục quốc gia mới về sự gia tăng lây lan vi khuẩn corona hàng ngày lớn nhất tại Hao Kỳ hôm Chủ Nhật, 12 tháng 7 năm 2020, trong khi các trường hợp truyền nhiễm tiếp tục lên cao điểm trên khắp thế giới, theo bản tin của Fox News cho biết. Tiểu bang Florida có thêm ít nhất 15,299 trường hợp Covid-19, với tổng số trường hợp bị lây bệnh trong tiểu bang lên tới 169,811, và thêm 45 người thiệt mạng, theo các thống kê của Bộ Y Tế tiểu bang cho biết. California đã đạt kỷ lục trước đó về số trường hợp dương tính mỗi ngày – 11,694, hôm Thứ Tư. New Yor có 11,571 hôm 15 tháng 4. Florida đã có tuần lễ phá kỷ lục đưa tới số trường hợp tăng cao nhất từ trước tới nay. Tiểu bang này báo cáo 514 tử vong vào tuần trước, trung bình 73 người chết mỗi ngày. 3 tuần trước, trung bình 30 tử vong mỗi ngày.

Bộ Trưởng Giáo Dục Hoa Kỳ Betsy DeVos hôm Chủ Nhật, 12 tháng 7 năm 2020 nói rằng bà quyết tâm mở cửa trường học Mỹ cho các lớp học có học sinh tham dự trực tiếp vào mùa thu này, và nhấn mạnh rằng điều này có thể thực hiện một cách an toàn dủ nhiều quan ngại về đại dịch vi khuẩn corona, theo bản tin Fox News cho biết. “Các bậc phụ huynh mong rằng vào mùa thu này con em của họ sẽ có toàn thời gian để học tập, và chúng ta cần thực hiện lời cam kết đó,” theo DeVos nói với “Fox News Sunday,” nhấn mạnh rằng “trẻ em không thể chịu được việc tiếp tục không học tập.” DeVos nói đó “không phải là vấn đề nên hay không” điều này xảy ra, mà “vấn đề là làm sao.”

Hàng trăm ngàn cư dân Hong Kong đã bỏ phiếu trong cuộc bầu sơ bộ ủng hộ dân chủ để chống lại luật an ninh mới của TQ được đưa ra vài tuần qua, theo bản tin của báo The Hill cho biết hôm Chủ Nhật, 12 tháng 7 năm 2020. Gần 600,000 người đã bỏ phiếu trong cuộc bỏ phiếu không chính thức, là cao hơn các dự kiến của những nhà tổ chức 170,000 cử tri, theo AP tường trình. Các nhà tổ chức báo cáo rằng 592,000 người đã bỏ phiếu trên mạng, và 21,000 người bỏ phiếu tại các thùng phiếu, theo Reuters cho hay.

21 người bị thương sau một vụ nổ và cháy trên boong tàu tại Căn Cứ Hải Quân Hoa Kỳ tại San Diego, theo các viên chức Hải Quân Mỹ cho biết, theo bản tin CNN hôm Chủ Nhật, 12 tháng 7 năm 2020. “17 Thủy Thủ và 4 thường dân đã được điều trị vì thương tích không đe dọa tính mạng tại một bệnh viện địa phương,” theo viên chức Hải Quân Hoa Kỳ cho biết trong một tuyên bố. Các thủy thủ trên tàu USS Bonhomme Richard đã bị “thương nhẹ” từ vụ cháy và được đưa tới một bệnh viện, theo Đại Úy Chỉ Huy Hải Quân Patricia Kreuzberger nói với CNN vào sáng Chủ Nhật.

Quốc gia nào cũng có nhà nước nên vai trò của chính quyền không thể tránh. Nhưng quả lắc khi nghiêng về nhà nước quá xa thì bóp nghẹt thị trường tự do còn khi chuyển sang tư nhân quá mức lại tạo ra bất ổn (khủng hoảng kinh tế) và hố sâu giàu nghèo. Một nghịch lý khác là khi xã hội xáo trộn, kinh tế suy trầm thì một bên là Mác Xít trỗi dậy, bên kia là Phát Xít nổi lên như xảy ra vào các thập niên 1930 hay 2010.

Chính phủ Đức đã "phản ứng" luật an ninh China cho Hồng Kông bằng cách mời đại sứ China tới một cuộc họp tại Bộ Ngoại giao. Thứ trưởng Ngoại giao Đức, Miguel Berger một lần nữa giải thích vị trí của chính phủ liên bang Đức, từ Bộ Ngoại giao cho biết hôm thứ Sáu. Chính phủ liên bang Đức đã nhiều lần bị cáo buộc là quá "thận trọng" về luật pháp của Bắc Kinh. Canada và Úc đã đình chỉ, trong đó có các thỏa thuận dẫn độ của họ với Hồng Kông như một dấu hiệu của sự chỉ trích.

Nói rõ, tôi không phải là một nhà văn hay một nhà báo gì cả. Tôi chỉ là một “”nhà gõ.” Tôi chỉ gõ laptop mà thôi. Tôi gõ chùa, không vì tiền nhưng gõ cho vui, để tự mình trau dồi thêm kiến thức, để tự học hỏi, để tự mình giải khuây, để khỏi nghĩ quẩn, để khỏi bị bệnh Alzeihmer, để thoát ly và cũng để giảm bớt stress trong cuộc sống, v.v...

Với các trường hợp bị nhiễm Covid-19 và số người vào bệnh viện đang gia tăng làm cho nhiều tiểu bang đã ngưng kế hoạch tái mở cửa, theo một chuyên gia y tế cảnh báo rằng nếu Hoa Kỳ tiếp tục chiều hướng hiện nay thì nước Mỹ sẽ đạt tới “một thời kỳ bất ổn nhất trong lịch sử của đất nước của chúng ta,” theo bản tin CNN cho biết hôm 11 tháng 7 năm 2020. “Chúng ta sẽ có nhiều bệnh viện quá tải và không chỉ trong lãnh vực giường bệnh của phòng chăm sóc đặc biệt và bệnh viện – và đó là xấu – nhưng các nhân viên bệnh viện kiệt sức và nhân viên bệnh viện bị bệnh,” theo Bác Sĩ Peter Hotez, trưởng khoa y học nhiệt đới tại Đại Học Y Khoa Baylor College, nói với CNN vào tối Thứ Sáu. “Như thế, chúng ta sẽ không có đủ nhân lực để điều hành tất cả việc này.”

Tổng Thống Donald Trump hôm Thứ Bảy, 11 tháng 7 đã đeo khẩu trang trong lúc viếng thăm Trung Tâm Y Khoa Quân Sự Quốc Gia Walter Reed, sau nhiều tháng từ chối đeo khẩu trang theo đề nghị của các chuyên gia y tế để giúp làm chậm lại sự lây lan của vi khuẩn corona. “Tôi thích khẩu trang đeo vừa khít,” ông Trump cho biết, khi nói chuyện với các phóng viên tại Bạch Ốc trước khi lên đường đi thăm.

The American Academy of Pediatrics [Học Viện Nhi Khoa Mỹ] đã đưa ra cảnh báo mới đối với các nhà lập pháp và các nhà lãnh đạo cộng đồng đang tìm cách tái mở cửa các trường học mà họ phải theo “khoa học” và “bằng chứng, không phải chính trị.” Nhóm này – cùng với các nhà giáo dục và giám thị trường học – đã viết một lá thư ngỏ được phổ biến hôm Thứ Sáu nói rằng dù “các em học tốt nhất khi có mặt tại lớp,” những cơ quan công cộng “phải theo đuổi việc tái mở cửa trong phương cách an toàn cho tất cả học sinh, giáo viên, và nhân viên.”
Trang đầuTrang trước815816817818819820821Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.