Hôm nay,  

GS Nguyễn Văn Sâm ấn hành: Tuổng Kim Long Xích Phượng

23/11/202416:18:00(Xem: 6958)

GS Nguyễn Văn Sâm ấn hành:
Tuổng Kim Long Xích Phượng
 

Phan Tấn Hải
 

Bạn đang cư trú ở một nơi rất xa quê nhà. Thế rồi, một hôm, bạn mở TV xem và bất chợt nhìn thấy một vở kịch Nhật Bản thể loại Noh, và bạn bùi ngùi nhớ về quê nhà, nơi thời thơ ấu bạn đã từng xem một tuồng hát bội, một thể loại kịch cổ điển thường hát ở các ngôi đình Miền Nam Việt Nam. Khi vở Kịch Noh vừa chấm dứt, cho dù bạn chưa hiểu tận tường tuồng Nhật Bản nói gì, nước mắt đã đầm đìa trên mắt của bạn, đó là nước mắt khi nhớ về thời tuổi nhỏ chạy chơi trong sân đình, nơi các nghệ sĩ tuồng ngồi vẽ mặt của những buổi chiều trước giờ kéo màn.
 

Tuồng hát bội, một thể loại nghệ thuật chỉ còn trong trí nhớ của những người từ tuổi trung niên trở lên, những người còn nhớ âm vang và hình ảnh khi người nghệ sĩ tuồng dậm chân và đưa tay lên hát, trong khi tiếng trống gõ để đệm theo.
 

Chúng ta không hiểu chính xác, vì ký ức là của một thời tuổi nhỏ, nhưng chúng ta vẫn nhớ, hệt như chàng trai nhớ tới một sợi tóc mềm mại của một cô bạn thời đi học. Tuồng hát bội, nghe rất âm vang xưa cổ. Nhưng thực sự không quá xưa cổ. Tự điển Bách Khoa mở ghi rằng, theo nhiều học giả, tuồng xuất phát từ ca vũ dân tộc Việt Nam, song trong quá trình phát triển, tuồng đã tiếp nhận nhiều trình thức biểu diễn và hóa trang của Hí Kịch. Lối hát tuồng du nhập vào Việt Nam vào thời điểm nào thì chưa được xác minh.
 

Lịch sử ghi rằng người đầu tiên đặt nền móng cho nghệ thuật tuồng Việt Nam là Đào Duy Từ (1572-1634). Năm 1627, Đào Duy Từ là người đầu tiên đã mang về cho chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên nghệ thuật tuồng.
 blankGS Nguyễn Văn Sâm và phu nhận, nhà văn Trần Ngọc Ánh, nơi đậu xe của Viện Việt Học hôm Thứ Bảy 23/11/2024.

Hôm Thứ Bảy 23/11/2024, Giáo sư Nguyễn Văn Sâm và phu nhân là nhà văn Trần Ngọc Ánh đã lái xe từ Victorville tới Viện Việt Học, Westminster, để cho thấy một niềm vui của nhà nghiên cứu Hán Nôm này: lô sách ấn hành đầu tiên với nhan đề sách là "Gia tài văn hóa Việt Nam: Tuồng hát bội Kim Long Xích Phượng Toàn Tập" vừa rời nhà in.
 

Sách cũng ghi rõ:
. Nguyễn Văn Sâm phiên âm và sơ chú
. Nguyễn Hiền Tâm hiệu đính
. Nguyễn Anh Tú biên tập.
. NBX Viện Việt Học 2025.

Các chi tiết này cho thấy sự làm việc cần trọng: sách dày 200 trang, cộng thêm bìa có thể gọi là 204 trang. Nhưng đây là một tâm huyết, cẩn trọng, dò và đối chiếu từng chữ, từng nghĩa.
 

Nơi trang 3 và 4 của tác phẩm, GS Nguyễn Văn Sâm giải thích, trích:
 

"Thế kỷ 19 có một sự cộng tác đặc biệt của một số người Minh Hương ở Chợ Lớn và các nhà khắc ván ở vùng Phật Trấn (Quảng Đông, Trung Quốc) để thực hiện khắc ván, in và phát hành sâu rộng những tác phẩm Việt Nam viết bằng chữ Nôm. Số tác phẩm này nhiều và quan trọng vì thời gian hoạt động của nhà khắc ván, nhà phát hành nói trên gần như kéo dài cả trăm năm. Nếu làm một việc kiểm kê những tác phẩm ở trong trường hợp nầy còn sót lại cho đến ngày nay ta thật ngạc nhiên mà thấy rằng đó là một gia tài văn hóa quý báu của người Việt. Quý giá nhưng từ lâu chìm trong lãng quên vì ta không biết hay chưa biết hết.

Lý do cũng dễ hiểu thôi, vì thời gian binh lửa kéo dài, vì người cựu học trong Nam không nhiều, vì các tờ báo Nam Phong, Đông Dương, Tri Tân được thiết lập ở Bắc, vì các hội Trí Tri, Nghiên Cứu Đông Dương, Đô Thành Hiếu Cổ đều có trụ sở ở miền ngoài nên các cơ quan nầy không có phương tiện để thấy để biết mà giới thiệu những tác phẩm quý giá đó.



Lý do gì đi nữa thì các tác phẩm đó gần như mai một và chúng ta biết thật ít về chúng. Nhiều trường hợp nghe tên tác phẩm mà rất ít trường hợp thấy chính tác phẩm. Tôi gần đây có cơ may thấy được một vài quyển do nguồn tài liệu ở Pháp và được Giáo Sư Nguyễn Khắc Kham khi còn mạnh khỏe cho sao lại nhiều quyển trong tủ sách riêng của Thầy nên thấy mình có bổn phận giới thiệu với học giới những gì tôi có thể làm được.

Thường thì tác phẩm cần được phiên âm cẩn thận trước khi suy nghĩ về những vấn đề đặt ra trong đó. Sự phiên âm rất cần thiết vì sẽ có dịp đem tác phẩm tới mắt đa số quần chúng Việt Nam hay học giới nghiên cứu Việt Nam mà có thể đọc được quốc ngữ. Trong khi phiên âm, phiên giả học được nhiều điều bổ ích liên quan đến chữ nôm và tiếng Việt. Phiên âm cũng là cách đọc thật kỹ tác phẩm, cân nhắc từng chữ dùng của người xưa, gặp chữ lạ lại tự hỏi đọc thế nào cho hợp lý, để tìm tòi về nghĩa. Do đó sự phiên âm của chúng tôi cũng là sự học hỏi cần thiết về những vấn đề liên quan đến chữ Nôm, đến quốc văn. Sự đọc sai, có thể có, tuy rằng chúng tôi đã cố gắng đến tối đa. Sai vì sức học chưa tới, nghiên cứu chưa đủ, nhưng nghĩ rằng ai cũng có thể sai, tôi mạnh dạn tiến vào công cuộc nhàm chán này. Sự đọc tạo nên tranh biện với những nhà Nôm học hay ngữ học càng có nhiều khả năng hơn. Chuyện đó phải xảy ra thôi, nhưng tôi đã cân nhắc thật kỹ mỗi khi đưa ra chữ mình phiên âm, không bao giờ để sự cẩu thả, qua mắt người hay sự cầu kỳ thúc đẩy. Mong phần lớn chữ mình phiên âm được công nhận và những tranh biện chỉ thực sự xảy ra vì chân lý cần được làm sáng tỏ đối với những chữ quá mắc mà thôi.

Tuồng Kim Long Xích Phượng được đọc trong tinh thần đó.

Đây là một tuồng như kiểu Tuồng San Hậu, nghĩa là không dựa trên truyện Tàu mà do người đặt mô phỏng chỗ nầy một chút, chỗ kia một chút để viết nên. Tuồng gồm ba hồi, trong mỗi hồi có nhiều lớp, không nhứt thiết phải là một cảnh. Bản Nôm không chia hồi cảnh, tôi tạm chia để người đọc dễ dàng theo dõi câu chuyện."
  blank

 
Sách này cũng cho bạn nhớ lại một thể văn rất cổ, rất là tuồng Tàu và nơi đây là rất mực văn chương Nam Bộ, trích dụ, trích vài dòng nơi Mục lục các chương:
 

"Lớp 4: Nhận búa thần, Châu Võ Sĩ chờ thời giúp nước.
Lớp 5: Thứ Hậu mộng thấy hoài thai Kim Long, Xích Phượng.
Lớp 6: Ôm đố kỵ, Chánh Cung bày mưu độc.
Lớp 7: Chốn Bàn Khê, Bửu Lâm Sanh cùng Thị Lang kết bạn."
 

Bạn sẽ nhớ rằng, cứ mỗi lớp là màn từ mái đình buông xuống để các nghệ sĩ tuồng chuẩn bị cho lớp kế tiếp.
 

Đây là một cuốn sách đang gìn vàng giữ ngọc cho một nếp văn học Nam Bộ xưa cổ, những hình ảnh đang lùi dần trong ký ức của thời kỳ đương đại tưng bừng nhạc Rap, nhạc Jazz... Chắc chắn rằng, khi bạn khép trang sách lại, những hình ảnh của những ngôi đình xưa cổ đã từng xúng xính những xiêm áo nghệ sĩ tuồng sẽ hiện ra trước mắt bạn, nơi đó từng âm thanh vang lên, từng chữ chép xuống đều là các giá trị của những tấm gương nhân vật tận trung báo quốc, xả thân vì đại nghĩa.
 

Cần liên lạc với tác giả, có thể liên lạc GS Nguyễn Văn Sâm: [email protected]




Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước127128129130131132133Trang sauTrang cuối

HOUSTON – Hôm thứ Năm (26/9), Cơ quan Tiện ích Tiểu bang Texas (Texas Public Utility Commission, TPUC) đã chính thức chuẩn thuận Kế hoạch ổn định khu vực Permian Basin (Permian Basin Reliability Plan, PBRP), nhằm mở rộng cơ sở hạ tầng và mạng lưới điện ở khu vực mỏ dầu lớn nhất Hoa Kỳ, theo Reuters.

Vào chiều ngày 3 tháng 9, 2024, tại rạp Frida Cinema, thành phố Santa Ana, Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Mỹ (VAALA) chính thức khởi động Đại Hội Điện Ảnh Việt Nam Quốc Tế 2024 (Viet Film Fest-VFF), sự kiện phim ảnh quốc tế thường niên lớn và lâu dài nhất của cộng đồng người Việt hải ngoại. Những người tham dự, bao gồm nhiều gương mặt cũ mới, đến ngồi đầy khán phòng, để cảm nhận được không khí tình thân giữa những người yêu nghệ thuật thứ bảy, trong một sự kiện văn hóa Việt đã tồn tại và phát triển trong hơn hai thập niên qua. Những thành viên lãnh đạo VAALA đã nói lời cảm ơn đến những người làm phim, đạo diễn, nhà tài trợ, khán giả, tình nguyện viên… đã đồng hành với VFF kể từ ngày mới bắt đầu. Chị Y Sa, sáng lập viên của VFF, cảm ơn và giới thiệu các thành viên trong ban điều hành (executive team), ban tổ chức (core team) VFF 2024. Một điều đáng mừng là trong số đó có nhiều gương mặt trẻ, một dấu hiệu bảo đảm VFF sẽ tiếp tục tồn tại thêm vài thập niên nữa.

Liệu tất cả những người di dân bất hợp pháp vào Hoa Kỳ có nên bị trục xuất không? Liệu Hoa Kỳ có nên mở ra một con đường mới để trở thành công dân cho những người di dân bất hợp pháp không? Con đường đó nên như thế nào? Các gia đình di dân bị chặn lại ở biên giới nên bị giam giữ cùng nhau hay riêng lẻ? Hoa Kỳ có nên ngừng cho phép những người xin tị nạn nhập cảnh vào nước này không? Hoặc, nếu những người xin tị nạn được phép nhập cảnh, bạn sẽ định nghĩa thế nào là người đủ điều kiện được bảo vệ tị nạn? Hoa Kỳ nên tiếp nhận bao nhiêu người tị nạn mỗi năm?

Vi nhựa, những hạt nhựa nhỏ bé được phát hiện khắp nơi trên thế giới, giờ đây đã trở thành mối lo ngại lớn khi được phát hiện trong cơ thể con người, đặc biệt là trong não. Một nghiên cứu mới được công bố bởi Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) cho thấy não bộ của chúng ta có thể lưu trữ lượng hạt vi nhựa nhiều hơn so với các cơ quan khác. Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã kiểm tra sự hiện diện của vi nhựa trong các cơ quan như gan, thận và não của các thi thể. Điều đáng ngạc nhiên là các mẫu não cho thấy có lượng vi nhựa cao gấp 10-20 lần so với các cơ quan còn lại.

Dị ứng thực phẩm có thể đe dọa tính mạng: nổi mề đay, nôn mửa, khó thở, và huyết áp tụt nhanh bất ngờ là những phản ứng nghiêm trọng mà một số người mắc có thể gặp khi ăn phải những loại thực phẩm không phù hợp. Tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người, dị ứng có thể xảy ra rất nhanh và đôi khi cần được điều trị khẩn cấp. Theo Cơ quan Kiểm soát và Phòng bệnh CDC, khoảng 8% trẻ em bị dị ứng với một số loại thực phẩm, 6.2% ở người lớn. Các chuyên gia y tế đang nghiên cứu những phương thức giúp giảm bớt những phản ứng nhạy cảm này, hoặc thậm chí là ngăn ngừa ngay từ đầu.

Trước hết, chúng ta sẽ bắt đầu với một tin tốt là: nếu có một thiên thạch, kích thước lớn đủ để hủy diệt cả một thành phố, đang lao về phía Địa cầu, và chúng ta có nhiều năm để chuẩn bị, các khoa học gia đã có cách để ngăn chặn thảm họa này. Sứ mệnh DART của NASA đã chứng minh rằng chúng ta có thể sử dụng phi thuyền để đẩy các thiên thạch ra khỏi tầm nguy hiểm, tránh xảy ra va chạm với Địa cầu.

ẤN ĐỘ Một thảm kịch đã xảy ra trong lễ hội tôn giáo Jivitputrika tại bang Bihar, miền đông Ấn Độ, khiến ít nhất 46 người thiệt mạng, trong đó có 37 trẻ em. Sự kiện này được tổ chức hàng năm trong ba ngày nhằm tôn vinh sức khỏe và sự an toàn của trẻ em, với việc các bà mẹ thường nhịn ăn để cầu phúc cho con cái, theo BBC.

TOKYO – Hôm thứ Sáu (27 tháng 9), Đảng Tự do Dân chủ (Liberal Democratic Party, LDP) của Nhật Bản đang chuẩn bị cho một trong những cuộc đua tranh cử Thủ tướng khó đoán nhất trong nhiều thập niên, có thể sẽ khiến Nhật Bản có thủ tướng trẻ nhất hoặc nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử, hoặc một chính trị gia kỳ cựu thành công trong lần tranh cử cuối cùng của mình, theo Reuters.

Báo Washington Post đã lên tiếng ủng hộ TNS Tim Kaine tranh cử vào Thượng Viện Hoa Kỳ nhiệm kỳ III trong bài xã luận phổ biến vào ngày 23/9/2024. Bài xã luận nhận định ông là một thượng nghị sĩ kiểu mẫu: chu đáo, nghiêm túc, điềm tĩnh, đứng đắn và có tính xây dựng.

Độc giả Vùng Vịnh và Florida cẩn trọng: bão đang tới. Bão Helene đang mạnh lên khi di chuyển qua phía đông Vịnh Mexico theo dự báo sẽ đổ bộ vào bờ biển Big Bend của Florida vào tối thứ Năm hoặc sáng sớm thứ Sáu

HONG KONG – Hôm thứ Năm (26/9), tòa án Hong Kong chuẩn bị tuyên án đối với hai cựu biên tập viên của tờ Stand News bị kết tội “xúi giục phản loạn” (sedition) vì từng đăng nhiều bài viết liên quan đến các cuộc biểu tình và chỉ trích các biện pháp đàn áp của TQ năm 2019. Phán quyết này đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế, theo Reuters.

HOA KỲ – Hôm thứ Tư (25/9), Văn phòng Cảnh sát trưởng Quận Santa Barbara cho biết một vụ nổ đã xảy ra tại phòng xử án của Tòa án Santa Maria, California; can phạm đã bị bắt giữ, theo Reuters.

Khi Trump rời Nhà Trắng vào tháng 1, 2021, tỉ lệ thất nghiệp là 15%. 20 triệu việc làm mất trong 2020. Kinh tế thu nhỏ lại -2.8%. Chỉ số chứng khoán Dow Jones dưới 20,000. Chính sách thuế thất bại. Giảm $1.9 ngàn tỉ cho giới giầu và các đại công ty làm ngân sách quốc gia thiếu hụt 5.4 lần từ $585 tỉ trong tài khóa 2026 lên đến $3,132 tỉ vào tài khóa 2020 và nợ công tăng thêm $8 ngàn tỉ trong bốn năm. Kinh tế chỉ phát triển trung bình hàng năm được 0.95% thay vì 4% - 6% như Trump dự trù.

Dân biểu Michelle Steel, người từ lâu tự nhận mình là người ủng hộ nhân quyền tại Việt Nam, đang phải đối mặt với sự chỉ trích vì đã KHÔNG ký một lá thư lưỡng đảng lên án các hành vi vi phạm nhân quyền liên quan đến thảm họa môi trường liên quan đến công ty Thép Formosa Hà Tĩnh năm 2016.

Kể từ sau đại dịch Covid-19, các hình thức mạo danh lừa đảo (scam) qua email, điện thoại tăng mạnh ở Mỹ, gây thiệt hại hàng tỉ đô cho những người dân cả tin. Những kẻ mạo danh thường tự nhận mình thuộc một cơ quan chính phủ như Ủy Ban Thương Mại Liên Bang, Cơ Quan An Sinh Xã Hội; hay một công ty lớn ...
Trang đầuTrang trước127128129130131132133Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.