Hôm nay,  

Cỗ Bài Tam Cúc

18/02/200800:00:00(Xem: 13260)

Phải lâu lắm rồi, tôi mới nghe có người nhắc lại bài Tam Cúc ngày Tết. Có khi từ ngày sang đến Mỹ này cũng nên. Mà có lẽ ngay tại Việt Nam bây giờ, thế hệ những người chơi bài Tam Cúc cũng chẳng còn mấy người. Hỏi những người tre trẻ, chắc không nhiều người còn nhớ hay biết đến cách chơi, đừng nói những em tuổi mới lớn. Vậy mà người nhắc lại bài Tam Cúc ngày Tết ở đây lại là một cô bé 11 tuổi, trong bài viết nhớ mẹ ngày Tết của mình. Viết bằng tiếng Việt. Và bằng giọng văn làm mủi lòng những người có mẹ. (Mà ai lại chẳng có mẹ), ngoại trừ cô bé này.

Có lẽ năm tôi khoảng 14 hay 15 tuổi gì đó, tôi cũng đã biết chơi bài Tam Cúc. Tôi biết chơi bài Tam Cúc là nhờ mẹ của đứa bạn thân chỉ cách, để lỡ có thiếu tay thì bà ... đem tôi vào thế chỗ. Đánh không giỏi và xoè bài thật vụng. Nhưng tôi cũng được việc, khi làm con "tốt đen" góp mặt, mỗi khi bà thiếu tay xoè những ngày Tết. Bà gốc người Quảng Trị, cao lớn, giọng nói sang sảng. Nhưng thiệt khó nghe. Không phải chỉ mình tôi nghe không được, mà nhiều khi cả thằng con bà, tức thằng bạn học tôi, cũng chẳng nghe nổi. Bởi tụi tôi đứa nào cũng đã "mất gốc", sinh ra hay từ nhỏ đã theo ba mẹ vào Sài Gòn. Lắm khi nghe không rõ, tụi tôi hỏi lại hoặc nhái giọng bà. Nghe bà réo "Mồ cha tụi mi" (câu này thì nghe rõ, có lẽ vì quen tai), lại cười rúc rích. Cái cười của tuổi nghịch ngợm mới lớn, chứ chẳng vì vô lễ. "Thứ ba học trò" mà.

 Kể chuyện "nhất quỷ, nhì ma" lại nhớ có năm thức canh nấu bánh chưng nhà nó, mấy đứa ngồi đàn hát thế nào lại dựa lưng vào chậu lan, làm gãy ngang nhánh lan chỉ có một nụ đang chờ trổ hoa thật đẹp. Đứa nào cũng hết hồn vì đó là chậu địa lan mà anh trai nó nâng niu như trứng để chưng ba ngày Tết, ban đêm mang ra hiên nhà cho nó ăn sương. Anh trai nó tướng tá ngon lành, cũng to cao và giọng sang sảng như bà mẹ, nhưng nóng tính thì như Trương Phi. Mỗi khi giận dữ, mặt đỏ phừng phừng. Lúc đó ông cũng còn trẻ thôi và là giáo sư đại học trước 75, hay chạy chiếc xe Yamaha cũ, màu xanh da trời. Đi tù cải tạo đôi năm về, đâu chừng cũng đôi năm sau, ông vượt biên trót lọt. Bây giờ đang làm gì đó cho chính phủ ở Cali . Đâu hơn mười năm trước, lúc sang thăm thằng bạn cũng đang ở Cali , tôi có gặp lại ông. Còn vụ cái hoa lan bị gãy, sợ thì có sợ nhưng tụi tôi đâu có ... ngán. Vì đến sáng thì "biến", có gì thì cũng mình thằng bạn tôi lãnh đủ. Bạn bè thân thiết với nhau, gặp hoạn nạn thì phải ... mạnh đứa nào đứa đó chạy, chớ ngu sao mà ở lại cho chết chùm. Thằng bạn tôi đâu phải tay vừa. Nó lấy cây tăm xỉa răng, ngồi tẩn mẩn như thợ khắc gỗ, nghề khá thịnh hành lúc bấy giờ ở Sài Gòn, mà gắn lại hai nhánh lan bị gãy. Địa lan nên cái cuống hơi to, gắn tăm vào thì có trời mà biết nhánh lan đã bị ... tan nát đời hoa. Nhưng ba cái trò con nít đó đâu gạt được ai, nghe nói hôm sau thấy nụ lan héo rũ và thấy cả cây tăm gắn, anh trai nó biết tỏng liền ai là thủ phạm, nên "dợt" cho nó một trận ra hồn. Cho xứng công sức của ổng nâng niu chậu lan. Tụi tôi đứa nào cũng lấm lét hết mấy hôm, phải canh không có anh trai nó ở nhà mới dám réo ới ời, rủ nhau đi coi phim ba ngày Tết ở rạp Minh Châu, khúc đường Trương Minh Giảng cũ.

Bây giờ thì tôi đã quên hết, chẳng còn nhớ đánh bài Tam Cúc như thế nào nếu có phải "chêm vào chỗ trống" cho ai đó. Chỉ còn nhớ mang máng mấy tên gọi, nào là đôi sĩ điều, đôi pháo đen hay kết đôi, kết ba ... Và sót lại dăm câu thơ đọc được trong bài thơ "Cỗ bài Tam Cúc" của Hồ Dzếnh:

"Từ đó mỗi mùa đào nở

Pháo xe lại rộn cây bài

Có độ anh về, có độ

Vắng anh, em nhớ mong hoài"

Hay dăm câu thơ ngây ngất, phiêu bồng trong bài thơ "Cây Tam Cúc" của Hoàng Cầm đã được phổ nhạc, cũng cùng sự khắc khoải, vô vọng cái tình "chị-em" như trong "Lá diêu bông" của ông:

Nghé cây bài tìm hơi tóc ấm

Em đừng lớn nữa chị đừng đi

Tướng sĩ đỏ đen chui sấp ngửa

Ổ rơm thơm, đọng tuổi đương thì

...

thả tịnh vàng đưa chị võng mây trôi

Em đứng nhìn theo

Em gọi: đôi!

Quả bài văn cô bé 11 tuổi lại có ma lực ghê hồn. Nó dẫn dắt tôi đi ngược lại không gian của một nửa vòng trái đất, mà có mua vé cũng tốn bộn bạc. Và thời gian thì cũng quá dư cho một hai đứa trong chúng tôi đã trở thành giáo sư đại học, như ông anh "Lan Trương Phi" đó (sau vụ gãy cành lan, tụi tôi ghép thêm cho ông chữ "Lan" vào "Trương Phi" nghe cho "dịu dàng" bớt). Chỉ với mấy nhắc nhớ về bộ bài Tam Cúc của cô bé.

 Mà cũng có thể tại tôi đọc bài văn của em quá nhiều lần cũng nên. (Vì tôi được mời làm một thành viên trong ban giám khảo của cuộc thi viết ngắn dành cho trẻ em, do Trung tâm giữ trẻ Magic Land tại Dallas tổ chức Tết năm nay). Nhưng cũng có thể vì bài văn của em cảm động quá, dù đọc đôi lần cũng cứ quặn lòng. Ba tuổi, em mất mẹ. Cái tuổi quá nhỏ để cảm nhận sự mất mẹ. Nhưng đến bây giờ, có lẽ em thấm thía nỗi mất mát này thật lớn. Đến độ giọng văn của em làm vài người đọc bài văn của em trên báo và không tin rằng bài văn do một cô bé 11 tuổi, sinh tại tại Mỹ đã viết ra bằng tiếng Việt như vậy. Mà lại nhắc cả về bài Tam Cúc hơi lạ tai. Nhưng tôi tin. Hay đúng ra, chúng tôi, những người trong ban giám khảo, đã tin vậy. Tôi còn trừ em vài điểm chính tả, nhưng có vị còn cho em cả số điểm tuyệt đối 100. Để chấm cho em giải nhất cuộc thi "Viết về Ngày Tết" dành cho trẻ thơ.

Tôi bỏ thì giờ để đọc nhiều lần bài viết của em. Thiếu mẹ nên sống với tình thương của bà ngoại và các dì. Bà Ngoại dạy em đánh Tam Cúc. Em viết rằng, ước gì ngày Tết của em có mẹ âu yếm dắt đi chùa hay cùng ngồi đánh bài Tam Cúc. Em kể rằng những ngày trước Tết, ra thăm mộ mẹ, thấy tội nghiệp mẹ quá, nhủ lần tới sẽ mang theo một gói kẹo chocolate để cúng mẹ. Không ai đủ hồn nhiên và tha thiết để viết lên một câu văn, một ý tưởng cảm động và trẻ thơ đến vậy.

Chúng tôi ngồi nói chuyện với em dăm phút, trước lúc phát giải. Không phải để kiểm chứng lại bất cứ điều gì, mà chỉ để thăm hỏi em vài câu khi lần đầu gặp mặt. Giọng nói thật nhẹ, tưởng nếu lớn hơn, sẽ vỡ rụng những giọt nước mắt chực trào trên khoé mắt của em. Tôi cũng chẳng dám hỏi nhiều hơn, vì sợ những giọt nước mắt của em cũng lại làm mình lặng người như khi đọc bài viết của em. Nhưng từ bục phát giải, khi em đọc lại bài viết của mình trước quan khách, tôi đã thấy những giọt nước của vài vị khách tham dự. Và cả trên đôi má của bà ngoại, người mà em bảo với tôi rằng không chỉ đã chỉ em về bài Tam Cúc, mà còn dạy cho em đọc cả tiếng Việt. Có lẽ không chỉ cảm ơn Nancy Thu Trịnh, tên cô bé, đã làm những xúc cảm rất thật của chúng ta rung lên khi suy nghĩ về những mất mát, có-được trong đời sống tất bật này, qua bài viết của em, mà cũng cần cảm ơn cả bà ngoại, người đã hun đúc cho em một tâm cảm và ngôn ngữ Việt tha thiết đến vậy.

DYT (Dallas)

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...

Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.

Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.

Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.

(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.

Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật

Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”

Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.

Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.

Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.