Hôm nay,  

10 Ngày Cuối Cùng Của VNCH (VI)

26/04/200800:00:00(Xem: 22220)
   

Di ảnh hai vị tướng VNCH tuẫn tiết: Lê Văn Hưng và Nguyễn Khoa Nam

Bài của HÀ MAI VIỆT

(Trích từ sách Thép và Máu)

30 Tháng Tư, Saigon sụp đổ, Tây Đô vẫn hào hùng. Trước giờ nhận lệnh buông súng, Cần Thơ đã dồn 2 sư đoàn cộng quân vào tử địa. Những giờ phút của hai danh tướng Lê Văn Hưng-Nguyễn Khoa Nam...

Ngày 30 Tháng Tư tại Cần-Thơ, vào lúc mờ sáng, chuẩn-tướng Mạch-Văn-Trường, Tư-lệnh sư-đoàn 21 BB, dùng trực-thăng chỉ-huy hướng dẫn không-quân oanh-kích để yểm-trợ Trung-đoàn 32 Bộ-binh và Thiết-đoàn 9 Kỵ-binh, lực-lượng Phản-ứng, đẩy lui địch-quân ra khỏi hệ-thống phòng-thủ tuyến Vòng Cung và dồn chúng đến bờ sông Cầu Nhiếm. Địch-quân đã bị dồn vào tử-địa, ta tịch thu hàng trăm vũ-khí đủ loại, địch để lại nhiều xác chết, nhưng sư-đoàn 21 BB phải dừng lại vì bỗng dưng có lệnh ngưng chiến của đại-tướng Dương-Văn-Minh.

Khoảng 11 giờ sáng, Trung-tâm hành-quân Sư-đoàn mời tướng Trường đáp xuống gặp thiếu-tướng Lê-Văn-Hưng, tư-lệnh-phó Quân-đoàn IV, để nhận lệnh. Sau khi điện-đàm, tướng Hưng chỉ-thị:

- Anh cho quân bố-phòng nằm nguyên tại chỗ, rút Thiết-đoàn 9 và Trung-đoàn 33 BB về thị-xã Cần-Thơ, Bộ tư-lệnh Sư-đoàn 21 BB cũng rút vào thị-xã, đóng cạnh Bộ tư-lệnh Quân-đoàn IV.

Sau khi nhận lệnh và phân chia nhiệm-vụ cho đơn-vị, tướng Trường lấy xe jeep đi trước. Trên đường vào thị-xã, ông quan-sát phố-phường và ghi nhận như sau:

Trên đường đi tôi thấy một cảnh hỗn-loạn chưa từng thấy trong đời. Trên trời thì Không-quân cất cánh như ong vỡ tổ. Dưới sông thì từng đoàn Hải-quân vội-vàng lìa bến. Trên đường thì tấp-nập xe-cộ đủ loại chạy ngược, xuôi, ngang, dọc. Người ta hốt-hoảng chạy đi tìm nhau. Xe hơi, xe đạp, xe gắn máy tranh nhau giành đường mà chạy, không còn trật-tự lưu-thông nữa. Trong thành phố thì những phần-tử xấu lợi-dụng thời-cơ cướp giật, hôi của tại các cơ-sở Mỹ và tư-gia những gia-đình đã di-tản. Đoàn quân-xa của Bộ Tư-lệnh hành-quân Sư-đoàn 21 rất khó-khăn và mất nhiều thời-gian mới vào tới bộ tư-lệnh Quân-đoàn IV lúc xế chiều. 

Để trả lời câu hỏi về diễn-biến xảy ra sau khi tướng Trường tới bộ Tư-lệnh Quân-đoàn IV ở Cần-Thơ vào lúc 2 giờ chiều, tướng Trường thuật lại:

Bước vào phòng làm việc của Tư-lệnh Quân-khu 4, tôi chợt thấy cảnh âm-u đen tối lạ thường. Trước đây, văn-phòng này đèn mở sáng-choang, vị tướng Tư-lệnh oai-nghiêm ngồi làm việc. Bây giờ thì đèn tắt tối-om, chỉ còn một vài bóng lờ-mờ đủ thấy hình-dáng thiếu-tướng Nguyễn-Khoa Nam đang ngồi buồn-thảm như một pho tượng. Tôi chào như thường lệ rồi bước lại gần, thì thấy rõ cặp mắt ông đỏ-hoe, dường như ngài đang khóc. Phải chăng ngài khóc cho vận nước tới hồi suy-sụp, đổi thay, khóc cho QLVNCH oai-hùng đang bị bức-tử, hay khóc cho số-phận đám em út, tàn-binh, rồi đây cuộc đời sẽ ra sao"

Theo chuẩn-tướng Mạch-Văn-Trường kể lại thì trước ngày tướng Minh tuyên-bố đầu-hàng, tại Cần-Thơ thiếu-tướng Nguyễn-Khoa-Nam đã tiếp-kiến phái-đoàn tướng-lãnh Pháp để bàn thảo về việc giữ Tây-Đô trong vòng 1 tháng chờ giải-pháp chính-trị. Ngoài ra tướng Nam còn bàn-luận với tổng-thống Trần-Văn-Hương về "tin đồn" nhờ Trung-Cộng can-thiệp nhưng giải-pháp này đã bị loại bỏ vì rất nguy-hiểm, bởi lẽ Trung-Cộng có thể nhân cơ-hội này mà lật ngược thế cờ rồi thống-trị toàn cõi Việt-Nam. Ngoài ra Vùng 4 CT còn có các giải-pháp khác như rước Chính-phủ và bộ Tổng-tham-mưu về Tây-Đô, giữ an-ninh QL4 cho binh-đoàn và đồng-bào tản-cư về miền Tây và tái tổ-chức tử-thủ. Nhưng tình-hình đột-biến quá nhanh, các tướng-lãnh then-chốt tại Bộ Tổng tham-mưu đã bỏ đi gần hết. Tổng-thống Dương-Văn-Minh tuyên-bố đầu-hàng vô điều-kiện. Hải-quân và Không-quân tự-động di-tản hết rồi. Dân chúng bấn-loạn. Đường-xá kẹt cứng khắp mọi nơi. Các đơn-vị tác-chiến không thể điều-động dễ-dàng được. Vấn đề tản thương và tiếp-vận cũng gặp nhiều khó-khăn. Do đó tướng Nguyễn-Khoa Nam đã nói với các tướng Hưng và Trường như sau:

- Là quân-nhân, mình phải tuân-lệnh thượng cấp. . . Phương-tiện quân-đội không còn gì, không thể tính chuyện lâu dài được. Tôi đã suy-nghĩ kỹ rồi, bây giờ trước mắt và thực-tế mình phải tính cho sự an-toàn của quân-lính và dân chúng.

Tướng Hưng và Trường đang im-lặng ngồi nghe thì tướng Nam cho biết:

-Vừa rồi có một vị thân-hào xin phép tôi chấp-thuận cho ông dắt phái-đoàn đại-diện Mặt-trận Giải-phóng miền Nam vào đây gặp tôi để thảo-luận về việc thi-hành lệnh của tổng-thống Dương-Văn-Minh. Để xem họ muốn gì và mình có cơ-hội đưa ra điều-kiện không làm tổn-thương đến danh-dự người chiến-sĩ VNCH.

Sau đó tướng Nam cho mời phái-đoàn đại-diện VC vào để họ trình-bày ý-nguyện, đồng-thời ông cũng đặt điều-kiện ngưng-chiến.

Phái-đoàn VC gồm 1 đại-diện cho Chính-phủ Cách-mạng Lâm-thời Cộng-hòa miền Nam Việt-Nam và 2 đại-diện của Quân-khu 9 đến xin thảo-luận về-việc bàn-giao. Sau phần trình-bầy quan-điểm của phái-đoàn VC, tướng Nam đặt 3 điều-kiện với đại-diện Chính-phủ Cách-mạng Lâm-thời được tóm lược như sau:

- Sau khi ra lệnh buông súng, không được khiêu-khích quân-nhân VNCH.

- Đừng làm điều gì nhục-mạ người chiến-sĩ Quốc-gia.

- Sau khi bàn-giao, cho họ trở về xum-họp với gia-đình. Không được trả thù như hạ sát hay giam-cầm.

Đại-diện Chính-phủ Cách-mạng Lâm-thời cho biết đó là chủ-trương, đường lối và chính sách Hòa-hợp và Hòa-giải của họ, vậy xin tướng Nam cứ an-tâm. Trước khi dứt lời, họ đưa ra một văn-bản nói về chính-sách của Chính-phủ Cách-mạng Lâm-thời để xin tướng Nam thi-hành.

Sau khi đại-diện của Chính-phủ Cách-mạng Lâm-thời ra về và tướng Hưng đã trở lại văn-phòng của ông, lúc này vào khoảng 2 giờ 30, thiếu-tướng Nam hỏi chuẩn-tướng Trường:

-Hiện giờ ông có bao nhiêu quân"

-Thưa thiếu-tướng, các đơn-vị cơ-hữu, tăng-phái và diện-địa hiện có mặt tại Cần-Thơ quân-số khoảng 16,000 người. 

-16 ngàn sinh-mạng, 16,000 gia-đình trong tay các anh. Ông đừng gây đau-khổ cho họ và gia-đình. Tình-hình bây giờ Mỹ đã rút, không còn yểm-trợ cho Việt-Nam nữa. Mình không còn Chính-phủ, không còn Quân-đội. Hải-quân, không-quân cũng không còn. Thượng cấp và bạn bè phần lớn đã bỏ ta chạy rồi. Tiếp-vận không có, đạn-dược không có. Bác-sĩ quân-y đã di-tản gần hết. Bệnh-viện không còn khả-năng cứu chữa thương-binh. Nếu có đánh cũng chẳng kéo dài được bao lâu. Ông hãy nghe lời tôi, giờ này đừng để đổ máu thêm nữa.

Khoảng 5 giờ chiều, chuẩn-tướng Lê-Văn-Hưng điện-thoại mời chuẩn-tướng Mạch-Văn-Trường lại tư-dinh để phân-trần về việc tổng-thống Dương-Văn-Minh đột-ngột đầu-hàng, làm hỏng cả kế-hoạch dự-trù của Quân-đoàn IV. Ngoài ra tướng Hưng còn cho biết, vào lúc 4 giờ chiều, phái-đoàn Hội-đồng-tỉnh Phong-Dinh cũng đến van xin ông đừng chống-trả, nếu kháng-cự VC sẽ pháo-kích bình-địa thị-xã Cần-Thơ như An-Lộc, gây chết-chóc đau-khổ cho đồng-bào vô-tội. Trong lúc này, tướng Hưng cũng cho tướng Trường biết:

- Tôi đã quyết-định không đầu-hàng, không di-tản, mà cũng không để địch bắt sống. Tôi sẽ tự-sát.

Đoạn ông nâng ly bia mời tướng Trường cạn ly để vĩnh-biệt rồi vỗ vai tướng Trường mà nói:

- Anh hãy trở về Sư-đoàn lo cho anh em.

Khoảng 8 giờ tối, phái-đoàn MTGPMN với 1 trung-đội võ-trang tháp-tùng, đến bộ Tư-lệnh Quân-đoàn IV xin gặp thiếu-tướng Nguyễn-Khoa-Nam. Tướng Nam ủy-quyền cho chuẩn-tướng Mạch-Văn-Trường đại-diện nhưng có dặn như sau:

- Nếu họ xác-nhận đồng-ý điều-kiện của tôi thì anh thay tôi lo cho em út được an-toàn trở về nguyên-quán.

- Còn như họ không đồng-ý thì sao"

- Ông trọn quyền.

Khi tướng Trường tiếp-xúc với đại-diện phái-đoàn VC, Tham-mưu-trưởng Quân-khu 9 xác-nhận là họ hoàn-toàn đồng-ý về những điều-kiện mà thiếu-tướng Tư-lệnh Quân-đoàn IV đưa ra hồi trưa và xin quân-đoàn thi-hành việc giải-giới bằng cách bỏ súng tại chỗ rồi tự-động giải-tán, nhưng tướng Trường đề-nghị cả 2 bên án-binh bất-động cho đến khi trời sáng sẽ thực-hiện, kết-quả là phía bên kia họ cũng đồng-ý như vậy. Tướng Trường liền báo-cáo sự việc lên tướng Nam và tướng Hưng, rồi ra lệnh cho các đơn-vị trực-thuộc tự-động giải-tán vào sáng sớm hôm sau, ngày mồng 1 tháng 5-1975. Trong khi tướng Hưng đàm-thoại với tướng Trường, ông đã gửi lời chào đến tất cả các anh em, rồi sau đó tự-sát bằng súng lục, bắn xuyên tim, vào lúc 8 giờ 45 đêm 30-4-1975.

Ngay sau khi được tin tướng Hưng tự-sát, tướng Nam điện-thoại cho tướng Trường, trong dịp này, tướng Trường liền trình lên tướng Nam:

- Trình thiếu-tướng Tư-lệnh, chuẩn-tướng tư-lệnh-phó đã tự-tử chết rồi!

- Tôi biết rồi! Xứng đáng lắm. Xứng đáng lắm.

Với một giọng thân-mật tướng Nam căn dặn:

- Ông Trường nè, kể từ giờ phút này tôi muốn ông thay tôi lo cho anh em.

Tướng Trường đáp:

- Thưa thiếu-tướng, phạm-vi quân-khu rộng lớn quá, sợ không lo nổi!

Nhận thấy tướng Trường còn e-ngại, bằng một giọng nghiêm-nghị, tướng Nam nói tiếp:

- Đây là lệnh, giờ phút này tôi muốn ông luôn-luôn thi-hành mệnh-lệnh. Làm tướng mà không giữ được nước thì tôi phải chết theo nước. Tôi chỉ e đám tàn-quân rồi đây sẽ ra sao" Được ông giúp cho việc này tôi rất an-tâm. Vĩnh-biệt anh Trường!

Đến gần sáng 1-5-1975, tướng Trường được tin thiếu-tướng Nguyễn-Khoa-Nam đã tự-sát bằng súng lục, bắn vào đầu, ngồi chết trên ghế tại tư-dinh vào khoảng 3 giờ sáng ngày 1-5-1975. 

Mờ sáng ngày 1-5-1975, với nét mặt nghiêm-trang nhưng buồn-thảm và xúc-động của các chiến-sĩ Quân-đoàn IV vừa bị bức-tử, họ lặng-lẽ nhìn nhau trào lệ-cảm, nghẹn-ngào không nói nên lời, chỉ nhẹ-nhàng vẫy tay chào tạm-biệt.

Tại Sài-Gòn, đại-tá Bùi-Tín, một nhà báo Bắc-Việt ngồi trên 1 trong 3 chiến-xa T-54, dẫn đầu tiến vào Sài-Gòn. Vì tình cờ Bùi-Tín giữ được tấm hình dinh Độc-lập mà ông chụp vào năm 1973 trong dịp tham-dự ủy-ban Liên-hợp Quân-sự Bốn bên. Nhờ tấm hình này, ông trở thành vị sĩ-quan CS duy-nhất biết đường tới dinh Độc-Lập và đã hướng dẫn 3 chiến-xa nói trên đột-nhập vào dinh Độc-Lập lúc 11 giờ sáng ngày 30-4-1975. 

Nơi đây không có một sự chống-trả nào của QLVNCH vì đại-tướng Dương-Văn-Minh, tổng-thống kiêm tổng-tư-lệnh QLVNCH, đã ra lệnh cho toàn-thể Quân-lực buông súng. Dinh Độc-Lập vẫn còn nguyên-vẹn, không hề bị sứt mẻ dù chỉ một viên gạch, ngoại trừ cánh cửa sắt của hàng rào mặt tiền đã bị một chiến-xa T-54 húc đổ và sau đó chiếc xe này đã cán nát bãi cỏ xanh ở trước dinh.

Lúc bấy giờ ở trong dinh chỉ có tổng-thống Dương-Văn-Minh và nội-các Vũ-Văn-Mẫu đang chờ đón Mặt-trận Giải-phóng để thương-thuyết.

Về phía Cộng-quân, cũng chỉ có 3 chiến xa T-54 với 12 người thuộc xa-đội, được chỉ huy bởi một sĩ-quan cấp-úy. Trong đoàn chiến-xa này, người có cấp-bậc cao nhất là đại-tá Bùi-Tín  tháp-tùng đoàn xe, nhưng đại-tá Tín lại giữ vai trò nhà báo, chứ không trách-nhiệm chỉ-huy tác-chiến, cũng như không có thẩm-quyền thương-thuyết hay nhận lãnh bàn giao và cũng không được ủy-quyền.

 Các nhân-vật CS có thẩm-quyền như thượng-tướng VC Trần-Văn-Trà, tư-lệnh Quân-đội Giải-phóng miền Nam, mãi đến 5 giờ 30 chiều ngày 30-4-1975 mới tới Dinh Độc-Lập và sau đó không lâu, Chính-ủy Phạm-Hùng cũng có mặt trong Dinh. Riêng Lê-Đức-Thọ, đại-diện Trung-ương đảng, mãi đến sáng ngày hôm sau, 1-5-1975, mới vào Dinh Độc-Lập. 

Có lẽ vào lúc này đại-tướng Dương-Văn-Minh hiểu lầm về thẩm-quyền của đại-tá Bùi-Tín nên nói:

- Tôi đang chờ các ông để bàn-giao.

Sự việc xảy ra khoảng sau 11 giờ sáng, nhưng làm như Bùi-Tín chưa hề nghe tuyên-cáo do tướng Minh đọc vào lúc 10 giờ 30 nên không hiểu ý tướng Minh đã vội-vàng đáp cho có chuyện:

- Các ông không còn gì để bàn-giao.

Tại đô-thành, mãi đến chiều tối ngày 30-4, quân Bắc-Việt mới lần lượt tụ-tập tại các cơ-sở trọng-yếu như sau: Quân-đoàn II và IV tại dinh Độc-Lập, bộ Quốc-phòng, bến Bạch-Đằng và đài Phát-thanh. Quân-đoàn I và III tại bộ Tổng tham-mưu và phi-trường Tân-Sơn-Nhứt. Đoàn 232 tại Biệt-khu Thủ-đô và Tổng-nha Cảnh-sát.

Ngày 1-5-1975, thủ-đô Sài-Gòn được Mặt-trận Giải-phóng Miền Nam đổi tên là Thành-phố Hồ-Chí-Minh, hai bên đường treo đầy cờ Mặt-trận Giải-phóng. Nhưng khoảng một tuần sau, nhìn chung quanh đường phố, người ta chẳng thấy bóng dáng cờ Mặt-trận Giải-phóng Miền Nam đâu nữa, mà chỉ còn lại cờ đỏ sao vàng bay phấp-phới trên nóc các cao ốc. 

Một trang sử đau-thương của một nhược-tiểu quốc được lật qua. 

 HÀ MAI VIỆT

("Thép và Máu", 586 trang, khổ lớn, bìa cứng, giá bán kể cả cước phí tại Hoa Kỳ 40$, ngoài Hoa Kỳ $50.  Sách chỉ bán theo order trực tiếp với tác giả. Liên lạc qua email: vietmha@yahoo.com  hoặc điện thoại 281-433-8550)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Thời gian còn làm Trung Sĩ Thông Dịch Viên trong Bộ Tư Lệnh Lục Quân Hoa Kỳ ở căn cứ Long Bình, Việt Nam vào năm 1969, trước khi tôi được chuyển sang phục vụ trong ngành phi hành của Không Quân Việt Nam Cộng Hòa, thì tôi có dịp tháp tùng phái đoàn Dân Sự Vụ (Civic Action) Lữ Đoàn 18 Quân Cảnh Hoa Kỳ (U.S. 18th Military Police Brigade) đi công tác ở Nhật Bản. Cũng trong chuyến công du này tôi đã phát hiện ra rằng, Nhật Bản là một quốc gia thực thi được chính sách phát triển kinh tế làm thịnh vượng cho toàn thể xã hội, và xóa bỏ được nhiều điều bất công...
Trong bất kỳ cuộc đấu tranh nào, cần phải phân loại, xác định rõ ràng các loại “địch” để tìm cách đối phó hoặc vận động gây cảm tình làm đồng minh, tùy loại địch. Mọi người thường nói, “biết địch biết ta, trăm trận trăm thắng” là vậy.
Chỉ trong vòng 465 ngày (26/04/2024-17/01/2023) đảng CSVN đã trải qua 3 cuộc khủng hoảng lãnh đạo thượng tầng chưa từng có trong lịch sử. Người duy nhất vẫn “vững như bàn thạch” là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, 80 tuổi, nhưng ai sẽ thay ông Trọng để lãnh đạo đảng, sau Đại hội toàn quốc tháng 01 năm 2026 là câu hỏi chưa có câu trả lời...
Mới đây ở Việt Nam lại bùng nổ ra một vài vụ tham nhũng khá nghiêm trọng như vụ Vạn Thịnh Phát và Việt Á. Vào đầu năm nay, Transparency International báo cáo kết quả nghiên cứu tình trạng tham nhũng tại 180 nước trên thế giới trong đó có Việt Nam. Nhân dịp này chúng ta duyệt lại tình trạng tham nhũng ở Việt Nam.
Câu nói của cố thủ tướng Việt Cộng là Võ Văn Kiệt rằng ngày 30-4 có một triệu người vui và một triệu người buồn...
“Ý thức xã hội mới Việt Nam “là toàn bộ những tư tưởng, quan điểm, những tình cảm, tâm trạng, truyền thống tốt đẹp, v.v. của cộng đồng dân tộc Việt Nam, mà hạt nhân là chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phản ánh lợi ích căn bản của nhân dân nhằm phục vụ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ xã hội mới”. Nói như thế là cuồng tín, vọng ngoại và phản bội ước vọng đi lên của dân tộc...
Nhiều sự việc thay đổi kể từ thập niên 1970 khi Richard Nixon và Mao Trạch Đông nghĩ ra công thức “một Trung Quốc” cho sự dị biệt của họ đối với quy chế Đài Loan. Nhưng nếu kết hợp với các biện pháp khác để tăng cường việc răn đe chống lại bất kỳ hành động xâm lược bất ngờ nào, chính sách này trong 50 năm qua vẫn có thể giúp cho việc gìn giữ hòa bình. Liệu Trung Quốc có thể cố tấn công Đài Loan vào năm 2027 không? Philip Davidson, Tư lệnh mãn nhiệm của Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ, nghĩ như vậy hồi năm 2021 và gần đây ông đã tái khẳng định việc đánh giá của mình. Nhưng liệu Hoa Kỳ và Trung Quốc có định sẵn cho cuộc chiến trên hòn đảo này không, đó là một vấn đề khác. Trong khi nguy hiểm là có thật, một kết quả như vậy không phải là không thể tránh khỏi.
Khi nhận xét về chính trị tại Việt Nam, không những các quan sát viên quốc tế mà ngay cả nhân dân đều băn khoăn trước câu hỏi: dưới chế độ CSVN, cả quân đội lẫn công an đều là những công cụ bảo vệ cho đảng và chế độ, nhưng tại sao thế lực của công an và đại tướng công an Tô Lâm lại hoàn toàn lấn át quân đội như thế?
Có nhiều chỉ dấu Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã “lọt vào mắt xanh” Trung Quốc để giữ chức Tổng Bí thư đảng CSVN thay ông Nguyễn Phú Trọng nghỉ hưu. Những tín hiệu khích lệ đã vây quanh ông Huệ, 66 tuổi, sau khi ông hoàn tất chuyến thăm Trung Quốc từ 7 đến 12/04/2024.
“Hủ cộng”, tôi có thể hợm mình tuyên bố, với sự chứng thực của Google, là do tôi khai sinh trong khi mấy lời cảm thán tiếp nối là của Tố Hữu khi nhà thơ này, nhân chuyến thăm viếng Cuba, đã tiện lời mắng Mỹ: “Ô hay, bay vẫn ngu hoài vậy!” Gọi “khai sinh” cho hách chứ, kỳ thực, chỉ đơn thuần là học hỏi, kế thừa: sau “hủ nho”, “hủ tây” thì đến “hủ cộng”. “Hủ nho”, theo Việt Nam Tự Điển của Hội Khai Trí Tiến Đức, là “nhà nho gàn nát”, chỉ giới Nho học cố chấp, từng bị những thành phần duy tân, đặc biệt là nhóm Tự Lực Văn Đoàn, nhạo báng sâu cay vào thập niên 1930. Nếu “hủ nho” phổ biến cả thế kỷ nay rồi thì “hủ tây”, có lẽ, chỉ được mỗi mình cụ Hồ Tá Bang sử dụng trong vòng thân hữu, gia đình. Hồ Tá Bang là một trong những nhà Duy Tân nổi bật vào đầu thế kỷ 20, chủ trương cải cách theo Tây phương nhưng, có lẽ, do không ngửi được bọn mê tín Tây phương nên mới có giọng khinh thường: "Chúng nó trước hủ nho giờ lại hủ tây!" [1]
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.