Hôm nay,  

Tiền và Tiền Điện Toán (Bitcoin)

07/11/201518:49:00(Xem: 5049)

Tiền và Tiền Điện Toán (Bitcoin)
.

Đoàn Hưng Quốc

.

Tiền mang 3 chức năng là đơn vị đo lường, dùng để mua bán và nhằm tích trữ của cải. Để giải thích tại sao tiền là thước đo, giả sử có anh nông dân tuyên bố con bò của anh giá trị bằng 5 con heo thì ai nấy bán tín bán nghi; nhưng nếu anh ta nói bán bò được 1000 đồng đủ để mua 5 con heo thì dễ hiểu hơn nhiều. Tiền được đem ra mua bán đổi chác hàng ngày. Nhà giàu có nhiều vàng bạc và nhiều… tiền nên tiền là đơn vị tích trữ tài sản.

.

Tiền sở dĩ có giá trị nhờ được chính quyền bảo đảm (fiat money) nhưng nhà nước không phải lúc nào cũng đáng tin. Thí dụ có anh lái buôn trộn 5 gram bạc vào 1 lượng vàng nhưng vẫn tuyên bố đây là 1 lượng vàng ròng bị gọi là gian thương. Nhưng nhà nước pha giấy vào tiền nên một ổ bánh mì trước đây chỉ 10 đồng nay lên giá 12 đồng lại gọi là… lạm phát hoặc tiền bốc hơi!

.

Cho nên khởi đầu có vài người thuộc khuynh hướng vô chính phủ (libetarian) không chấp nhận để nhà nước bóc lột đã đặt ra loại tiền mới không nằm trong sự kiểm soát của chính phủ. Có nhiều dạng tiền điện toán khác nhau nhưng được biết đến nhiều nhất là bitcoin, tạm dịch là… bitcoin.

.

Bitcoin không do một nhà nước hay tổ chức nào quản trị mà do hàng ngàn, hàng triệu máy điện tử trên toàn thế giới khai thác và giám sát. Độc giả có thể dùng internet để tải một chương trình xuống máy nhà cũng đủ để trở thành một người xử dụng bitcoin. Giá trị của mỗi đồng bitcoin do thị trường gồm hàng triệu các máy điện toán tư nhân quyết định nên nằm ngoài tầm kiểm soát của mọi chính quyền. Khi anh A trả cho chị B một đồng bitcoin để mua bán thì các máy điện toán sẽ tạo ra một chuỗi mật mã (blockchain) rồi chuyền cho nhau giám sát nhằm tránh việc anh A gian lận dùng lại đồng bitcoin củ để trả cho anh C. Mọi hoán đổi chỉ có giá trị khi được 51% số máy điện toán tham gia vào chương trình bitcoin trên toàn thế giới bỏ phiếu đồng ý cho nên chuổi mật mã trở thành loại giao kèo vô cùng an toàn.

.

Qua mỗi lần mua bán thì chuổi mật mã càng thêm phức tạp vì dựa vào các chuổi mật mã của những lần trao đổi trước đây, cho nên người đọc có thể tưởng tượng công việc của mỗi máy điện toán tham gia giám sát tất cả những giao dịch trên toàn thế giới khó khăn như thế nào. Do đó chủ nhân của mỗi máy điện toán chạy chương trình bitcoin thỉnh thoảng được thưởng 1 bitcoin mới. Thoạt nghe thấy vô lý tưởng như tiền ảo trên trời rớt xuống mà giá trị không đặt trên vàng hay cơ sở nào khác, nhưng việc làm này không khác người đi đào mỏ bỏ công sức lâu ngày lượm được hạt kim cương. Công sức nơi đây là tiền mua máy, tiền điện và thời gian chạy chương trình để thỉnh thoảng được thưởng 1 đồng bitcoin theo kiểu may rủi, lại dựa trên toán học nên không thể nào gian lận được.


.

Phần trên sơ lược về việc ấn hành và giám sát, nhưng người muốn dùng bitcoin phải làm gì? Trước hết hoặc phải chạy máy điện toán cho đến khi được thưởng 1 đồng bitcoin (lâu lắc lắm) hay trả tiền đô-la, euro, v.v… để mua bitcoin từ một người khác theo giá thị trường. Bitcoin sau đó lưu chuyển qua một trong các sàn giao dịch (bitcoin exchange) gồm nhiều hệ thống máy chủ, để rồi chạy vào máy nhà hay điện thoại cầm tay của người mua. Mọi giao dịch nói trên đều tạo ra một giãi mật mã mới. Người dùng bitcoin mua hàng hoá qua các sàn giao dịch thay vì hệ thống ngân hàng bởi vì trong quá khứ quá nhiều ngân hàng bê bối sập tiệm khiến thân chủ lãnh đủ cho nên các nhà sáng chế bitcoin ít tin tưởng ngân hàng hơn cả nhà nước.

.

Các nhà sáng chế bitcoin hình dung một thế giới trong đó những dân nghèo ở các vùng xa xôi tại Afghanistan, Ấn Độ, Bangladesh, Việt Nam,… cho dù không thể mở trương mục vì không đủ tiền hay ngân hàng không ở gần, nhưng nay đều có điện thoại cầm tay và sẽ có ngày được trả tiền công bằng bitcoin và mua hàng hoá bằng bitcoin. Họ sẽ không còn bị bó buộc phải mua bán bằng tiền mặt trong phạm vi làng xóm gần.

.

Một lợi ích khác khi dùng bitcoin mua bán với nước ngoài thì không phải đổi tiền nên doanh nghiệp không còn sợ dùng tiền nội địa bị nhà nước phá mất giá, và cũng không phải trả chi phí đổi ra đô-la, euro, v.v…

.

Bitcoin chỉ mới có từ năm 2007 nên còn phôi thai nhưng đang trong giai đoạn bốc hỏa (on fire). Đầu tư vào bitcoin thuộc loại vô cùng rủi ro nên không dành cho những kẻ yếu tim (not for the faint of heart) khi giá trị của một đồng bitcoin chỉ là con số không vào năm 2012, nhảy vọt lên 1200USD cuối năm 2013, rơi xuống 200USD năm 2014 và bây giờ tròm trèm khoảng 400USD. Bitcoin mang tiếng xấu vì các chuổi mật mã không kèm theo tông tích của người dùng nên rất được giới buôn lậu và rửa tiền ưa chuộng khiến Interpol, FBI, an ninh… theo dõi gắt gao. Lại có kẻ tìm cách giả mạo được lá phiếu của 51% máy điện toán trên thế giới (51% attack) nhằm cạo sửa các chuổi mật mã. Thêm vào đó vài sàn giao dịch bị xâm nhập ăn cắp mất sạch bitcoin nên cả làng mang tiếng.

.

Bitcoin có thể thành công hay biến mất như bao nhiêu phát minh ảo khác, nhưng khái niệm và cách tổ chức của tiền điện toán nói chung đang được các nhà nước (như Security Exchange Commission của Mỹ), những đại ngân hàng (như Bank Of England)  và các đại công ty quốc tế (như Microsoft, Amazon, Walmart) vô cùng quan tâm, đầu tư nghiên cứu vì tiềm năng của kỷ thuật này vô cùng sâu rộng. Khái niệm về giải mật mã (blockchain) được khai thác để áp dụng vào các hợp đồng, hoá đơn, giấy chứng nhận, v.v… một trường hợp điển hình là nhà nước Hy Lạp và Hondura muốn dùng chuổi mật mã cho dân chúng thôn quê đăng ký mãnh đất do mình sở hữu. Cho nên có thể một ngày nào đó vào thế kỷ 22 mọi giao dịch trên thế giới kể cả hôn thú, giấy khai sinh hay khai tử đều được chứng nhận bởi các giải mật mã thay vì công chứng. Bitcoin ra đời từ quan điểm vô chính phủ nhưng lại có cơ hội được áp dụng bởi nhà nước, ngân hàng, tư nhân, v.v…







 

 






.
.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...

Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.

Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.

Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.

(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.

Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật

Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”

Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.

Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.

Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.