MÙA SÒ HẾN TẠI CANADA
Nguyễn Thượng Chánh, DVM
Mùa sò hến tại Canada thật sự bắt dầu từ tháng 9 đến tháng 12 mỗi năm.
Từ tháng 5 đến tháng 10 , du khách và cư dân vùng duyên hải các tỉnh bang phía Đông (PEI, Nova Scotia, New Brunswick…) thường có thú đào vớt sò hến trên các bãi biển nhưng ,ít có người ý thức rằng các loại thủy sản này đôi khi có thể là mối đe dọa cho sức khỏe.
Hằng năm, chuyện ngộ độc nghêu sò vẫn thỉnh thoảng thấy xảy ra, nhất là vào dịp hè, mùa mà mọi người đổ xô ra những bãi cát và bãi biển để vui chơi và nghỉ mát.
Có người nói rằng sò hến rất bổ cho sex, hổng biết có phải vậy không các cụ?
VIDEO- P.E.I.'s Famous Shellfish: Digging for Dinner in Central Bedeque - Prince Edward Island, Canada
https://www.youtube.com/watch?v=GhjHn8v3DHo
***
Kỹ nghệ nuôi sò hến rất phát triển tại các vùng duyên hải Canada
Nuôi hàu- Oyster Aquaculture in New London Bay- (photo Rasberry point Oyster Company (PEI) -Canada
Hàu (oysters)
(con hàu có kích thước to hơn con sò)
Hàu Cavendish cup oysters, giá lối 2$/con, bán tại siêu thị Montreal
Cavendish cup oysters (Crassostrea virginica), nặn tí chanh, đưa sò sống lên miệng nút một cái tọt cả thịt lẫn nước…đã quá chừng (Photo NTC Nov, 2014)
Video:In The Kitchen: How To Eat Oysters (Cô giáo dạy cách ăn sò)
https://www.youtube.com/watch?v=uBRo4b0ynKY
Cách tồn trữ hàu-theo siêu thị IGA Montreal
-
Trong tủ lạnh, đậy hàu bằng một tấm vải ướt- Giữ được một tuần lễ.
-
Hàu cần phải thở, tránh đậy trong hộp hay bao nhựa quá kín.
-
Hàu không thể để ở nhiệt độ bên ngoài quá hai tiếng đồng hồ, vậy tốt hơn hết là nên cất giữ hàu trong thùng có chứa nước đá.
-
Sò, hàu còn y nguyên vỏ có thể giữ đông lạnh trong 3 tháng.
-
Lúc đó, tốt hơn hết là nên sử dụng sò hàu để nấu soupe.
Chem chép (hay vẹm) rẻ tiền(Mussels, moules)- Mời bạn làm lai rai - (Photo NTC, June 2013)
Ăn sống coi chừng lãnh đủ
Cũng như bất cứ loài thủy sản nào khác, sò ốc cũng có thể bị nhiễm bởi các loại vi khuẩn như E. coli spp, Salmonella spp,Vibrio vulniculus,Vibrio parahaemolyticus và các loại virus như virus Norwalk (Norovirus) và virus bệnh viêm gan A.
Ăn phải các loại đồ biển nấu không thật chín chúng ta có thể bị rối loạn tiêu hóa.
Nước cống rãnh của các thành phố, nước phế thải xuất phát từ các khu kỹ nghệ, cũng như từ các vùng canh tác nông nghiệp đều rất bẩn và chứa vô số mầm bệnh, hóa chất độc và các kim loại nặng, v.v…Các chất nầy sẽ nhiễm và tích tụ vào nghêu sò.
Nói chung, tại Canada nghêu, sò, ốc và hến thường chứa một nồng độ hóa chất ô nhiễm dưới mức quy định của chánh phủ. Tuy vậy, tại tỉnh bang British Columbia, nghêu sò có thể chứa một nồng độ cadmium khá cao. Chất nầy thường thấy hiện diện trong môi sinh.
Nhiễm cadmium ở mức độ cao và trong thời gian lâu dài sẽ làm tổn hại đến thận.
Sau hết, sò hến cũng còn có thể bị nhiễm độc tố thiên nhiên (biotoxins) hiện diện tự nhiên trong một số rong biển vi sinh mà người ta gọi là những phiêu sinh vật (plankton).
Báo chí bên nhà có cho biết là một vài loại ốc có thể chứa độc tố một cách tự nhiên hoặc chúng cũng có thể là ký chủ trung gian của nhiều loại giun sán có thể lây nhiễm sang cho người.
Ngược với vi khuẩn,virus và ký sinh trùng, nhiệt độ cao hoặc sự nấu nướng không thể hủy diệt được độc tố thiên nhiên.
Phycotoxin, độc tố gây bại liệt (paralytic shellfish poisoning, PSP)
Độc tố Phycotoxin do phiêu sinh vật nhóm Dinoflagellate sinh ra. Sò bị nhiễm lúc chúng lọc nước biển để kiếm ăn, tuy vậy chúng lại không bị hề hấn gì cả. Triệu chứng ngộ độc xuất hiện 30 phút sau khi ăn. Đó là cảm giác tê môi, tê mặt, tê các ngón tay ngón chân như có kiến bò bên trong, chóng mặt, nhức đầu, nói năng không mạch lạc, mạch đập nhanh và thở khó. Trường hợp nặng có thể chết vì liệt hô hấp.
Domoic acid, độc tố làm mất trí nhớ (Amnesic shellfish poisoning, ASP)
Loại độc tố này do phiêu sinh vật nhóm Diatom gây nên. Sò bị nhiễm độc qua việc lọc nước biển để kiếm ăn. Triệu chứng bắt đầu xuất hiện ra trong vòng từ 30 phút đến 6 giờ đồng hồ sau khi ăn. Bệnh nhân bị nôn mửa và tiêu chảy. Nếu sức khỏe đã bị suy yếu sẵn hoặc bị yếu thận từ trước, thì triệu chứng sẽ trầm trọng hơn.
Năm 1987, ngộ độc ASP đã xảy ra tại tỉnh bang PEI (Canada) và đã làm 4 người thiệt mạng, tất cả nạn nhân đều là những người cao tuổi.
Sò hến bán ngoài chợ Canada có bảo đảm hay không?
Sò hến bán tại các chợ Bắc Mỹ và Âu Châu nếu đã được tồn trữ kỹ lưỡng thì không có gì nguy hiểm gì hết, vì chúng đuợc đánh bắt tại những vùng nước an toàn.
Tuy vậy, những ai kém sức khỏe thì không nên đụng tới các món nầy...
Ngày 6 mai 1999, Quebec đã ban bố quy định mới về vấn đề nhãn hiệu. Nếu chẳng may, sò hến mua ngoài chợ gây ngộ độc thì nhờ những ký hiệu mã vạch bar code trên bao bì, sẽ giúp cơ quan trách nhiệm truy nguyên nguồn gốc của sản phẩm để có thể ban bố những biện pháp thích nghi nhằm bảo vệ sức khỏe công cộng.
Cẩn thận khi mua sò hến.
Nên mua tại các siêu thị hay tại những cửa hàng đáng tin cậy chuyên bán thủy sản mà thôi, tránh mua từ những người bán dạo.
Sò hến phải được tồn trữ ở nhiệt độ 4 độ C hoặc thấp hơn.
Nên mua những hàng còn tươi.
Muốn biết sò còn sống hay đã chết thì cứ gõ nhè nhẹ lên con sò, nếu hai nắp vỏ từ từ khép lại thì đó là sò còn sống, ngược lại nếu hai nắp vỏ vẫn còn hé mở tức là sò đã chết rồi. Sò tươi không được có mùi hôi thúi và khi nấu chín, sò phải mở hai nắp vỏ ra, nếu hai nắp vẫn còn đóng chặt thì có nghĩa là sò đã chết trước khi nấu.
Tại Canada và Hoa Kỳ không nên quá tin vào lời truyền tụng trong dân gian
Tại Canada và Hoa Kỳ dân chúng thường hay nói rằng chúng ta chỉ nên ăn sò hến vào những tháng có chữ R mà thôi, thí dụ như January, February, March, April, September, October, November và December. Ngoài các tháng nầy ra thì không nên ăn sò hến.
Thực tế cho thấy, các tháng không nên ăn như May, June, July, August đều là những tháng nóng và trùng vào mùa sinh sản của sò hến. Vào mùa nầy, sò rất nhỏ con, thịt trở nên mềm nhũng trắng đục như sữa không mấy hấp dẫn cho lắm. Có phải bởi những lý lẽ nầy, mà người ta khuyên chúng ta đừng nên ăn sò hến vào mùa hè chăng?
Trong thực tế, chuyện ngộ độc sò hến vẫn có thể xảy ra vào bất luận tháng nào trong năm
Làm sao biết được sò hến đã bị nhiễm độc?
Bằng mắt thường không thể nào biết được sò có bị nhiễm độc hay không. Độc tố không phải chỉ hiện diện ở trong một hai con.
Có thể nói rằng tất cả sò trong bịt đều có chứa độc tố vì lẽ dễ hiểu là chúng đều được vớt từ một vùng ô nhiễm.
Chỉ có phương pháp xét nghiệm của phòng thí nghiệm mới có thể cho chúng ta biết được sự hiện diện của độc tố mà thôi.
Cơ quan Kiểm tra Thực Phẩm Canada (CFIA) thường xuyên theo dõi và cho thử nghiệm tình trạng ô nhiễm độc tố của cả trăm vùng duyên hải phiá Đông cũng như phía Tây Canada. Nếu độc tố được phát hiện ở mức độ cao trên mức quy định, thì lập tức Cơ quan Pêches et Océans Canada sẽ được thông báo và cho ban hành ra những biện pháp thích nghi nhằm ngăn cấm việc đánh bắt tất cả các loại nghêu sò trong vùng ô nhiễm nói trên trong một thời gian nhất định cho đến khi tình trạng nhiễm độc được cải thiện.
Không đào vớt sò hến trong phạm vi 200 mét từ cầu tàu hay bến cảng. Không được đào bới tìm sò hến tại những nơi có bảng cấm. Nếu có sự nghi ngờ thì hãy gọi:
*Vùng British Columbia:
- Pêches et Océans Canada Tel: 1- 604 666-2828 hoặc
http://www.dfo-mpo.gc.ca/contact-eng.htm
*Vùng Quebec:
-Cơ quan Kiểm tra thực phẩm Canada (CFIA) Tel: 1-418 648 5888.
-Bộ Canh nông ngư nghiệp và thực phẩm Quebec (MAPAQ) Tel: 1-800 463 5888.
Vùng nguy hiểm, cấm đào vớt sò hến
Sò có tính trợ dương không?
Cũng như hầu hết các loài thủy sản, sò hến chứa nhiều vitamines (B12), khoáng chất và acid béo omega-3.
Sò hến có nhiều protein, nhưng chứa ít chất béo bão hòa vì vậy nên ít calories. Sò hến được xem như một loại thực phẩm bổ dưỡng, cung cấp cho cơ thể các khoáng chất thiết yếu như chất sắt (Fe), chất kẽm (Zn), selenium, chất đồng (Cu)...Chất kẽm rất cần thiết cho việc sản xuất tinh trùng cũng như rất tốt cho hoạt động sinh dục.
Vài năm trước đây, tháng 6/2007 báo chí có đưa tin một nhà chuyên nuôi sò bên Úc châu quảng cáo là ông ta có sản xuất ra được sò Viagra.
Không biết ông ta nuôi dưỡng sò bằng cách nào thì không thấy nói đến?
Nhà bào chế Viagra là công ty Pfizer đã không mấy bằng lòng nên đã kiện nhà kỹ nghệ nuôi sò và cấm họ sử dụng tên thuốc Viagra trong kinh doanh sò hến. Nói tóm lại đây chỉ là một lối quảng cáo thương mại táo bạo mà thôi. (chú thích thêm: Viagra thứ thiệt đắt giá lắm, mua tại các pharmacy Canada 15$/viên)
Thủy sản là những món ăn rất khoái khẩu, rất bổ dưỡng, mà có người còn nói nó còn có tính trợ dương thuộc loại ông đớp bà khen đáo để!.
Có đúng như vậy hay không thì người gõ chịu thua. Cuối tuần nầy, các bạn thử tự mình làm bậy vài ký sò huyết thí nghiệm xem thế nào.
Theo đa số dân nhậu thì họ đều nghĩ là ăn sò thì có tác dụng làm nóng máy cho cái vụ kia lắm.
Có lẽ là hình dáng con sò trên dĩa gợi lại trong trí bạn nhậu hình ảnh của con chem chép hay cái đồ (tiếng Bắc) mà bạn hằng quen thuộc chăng?
Đây là con hàu Irish Point Oyster.Phải chăng đây là loại hàu chúng ta thường ăn trong các tiệc cưới ở nhà hàng Tàu? (photo Rasberry point Oyster Company (PEI)-Canada
Khoa học gọi đó là tự kỹ ám thị giúp bạn nóng máy với điều kiện là súng đạn còn tạm xài được kìa.
Hèn chi không những các ông mà cả các bà đều rất ưa chuộng cái món thủy sản nầy, âu cũng là chuyện dễ hiểu mà thôi.
Thành phần các chất dinh dưỡng trong 100gr sò (tương đương với 8 con sò): 68kcalories
Protein 9gr - Lipide 0.8-2gr - Glucide 5gr - Nước 83gr - Potassium 200mg - Calcium 86mg - Magnesium 37mg - Kẽm(Zn) 6,5mg - Sắt (Fe) 5.8mg - Đồng (Cu) 1.2mg - Manganese 1mg - vitamin A 0.075mg - vitamin B1: 0.18mg - vitamin B2: 0.20mg - vitamin C: 8mg - Selenium: 0.06mg - Iode 0.06mg - vitamine E: 0.85mg.
Đào vớt sò một cách tự do tại Canada
Tại Canada, có rất nhiều nơi chúng ta có thể đi đào vớt sò ốc một cách an tâm.
Ngộ độc sò hến rất hiếm thấy xảy ra tại xứ này.
Sò là món rất được nhiều người ưa thích, dù vậy trong thực tế chúng ta cũng chỉ thỉnh thoảng mới ăn mà thôi.
Bên nhà thì có hơi khác…Bất kỳ con gì, sống ở đâu, sông, biển, ao, hồ, mương, rạch ô nhiễm cũng đều có thể được dùng làm món ăn hết. Mà ngon thiệt. Ở bất cứ nơi đâu cũng đều có quán nhậu để bà con có thể lai rai ba sợi với bạn bè. Chỉ cần đọc thực đơn là đủ chảy nước miếng rồi.
Nhưng, nếu nấu nướng không cẩn thận, thậm chí đôi khi người ta còn ăn sống một vài loại thủy sản nào đó nữa, nên lỡ có mắc bệnh cũng dễ hiểu mà thôi.
Nghêu, sò, ốc, hến là những loại thủy sản rất phổ biến trong ẩm thực Việt Nam.
Cơm hến là một món tiêu biểu của miền Trung. Quảng Nam là vùng rất nổi tiếng về nghề cào hến dưới sông.
Nghề nầy tuy rất cực nhọc và lạnh lẽo vì phải trầm mình dưới nước, nhưng cũng nuôi sống được nhiều gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn.
Có về Việt nam, nên cẩn thận với các món cá tôm sò ốc vùng duyên hải miền Trung (biến cố Formosa-Vũng Áng bị ô nhiễm (chrome 6 ??) trầm trọng từ tháng 4/2016)
Video-News - Người Dân Sài Gòn Biểu Tình Vì Môi Trường. 1/5/2016
https://www.youtube.com/watch?v=ibnEjZuwfCM
Tháng Tư Cá Việt Nam Trong Cơn Hoạn Nạn
https://vietbao.com/p117a252295/thang-tu-ca-viet-nam-trong-con-hoan-nan
(Photo câu chuyện Vũng Áng- Ts Mai Thanh Truyết)
Posted on 29/04/2016
TS Mai Thanh Truyết
https://tienggoicongdan.com/2016/04/29/cau-chuyen-vung-ang/
“…Cá đã chết vì ô nhiễm độc hại thải từ các nhà máy của Formosa ở Hà Tĩnh từ ngày 1/4. Truyền thông từ phía đảng CSVN và cả phía người dân cũng đã nhập cuộc. Quan chức cộng sản cũng đã lên tiếng, quan chức Formosa cũng đã lên tiếng.
…Bắt đầu từ ngày 06/04/2016, cá nuôi trong các lồng bè xung quanh khu vực cảng Vũng Áng, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh bỗng nhiên bị chết hàng loạt. Tiếp theo, cá lại chết la liệt ở Quảng Trạch, Đồng Hới … (tỉnh Quảng Bình), rối đến Gio Linh, Triệu Phong … (Quảng Trị); Thuận An, Lăng Cô (Thừa Thiên – Huế).
Formosa nhìn nhận từ đầu năm đến nay có nhập về 300 tấn hóa chất khoảng 40 loại để súc rửa đường ống và máy móc, trong đó có những chất độc và cực độc như chất chống gỉ, chống ăn mòn…Vào lúc người “thám tử nhân dân” lặn xuống, khúc cuối của đường ống đang phun ra một thứ nước màu vàng đục rất bẩn. Các nhà khoa học nhìn nhận, chỉ có chất độc rất mạnh mới có thể khiến hàng loạt cá lớn nhỏ chết bất đắc kỳ tử như thế…”(Ngưng trích Ts Mai Thanh Truyết)
Vietnam Minister Apologizes for ‘Confused’ and ’Slow’ Response to Fish Crisis
http://www.rfa.org/english/news/vietnam/vietnam-fish-04292016170303.html
Bộ trưởng TN và MT Trần Hồng Hà nhận khuyết điểm và ngỏ lời xin lỗi ….vì lúng túng và ứng phó chậm…
“Vietnam’s top environment official offered an apology on Friday for his government’s “confused” handling of a mass fish kill off that has killed tons of fish across a wide swath of the country’s central coast.
Hanoi’s official media quoted Natural Resources and Environment Minister Tran Hong Ha as saying “I sympathize with people in Ha Tinh, Quang Binh, Quang Tri, Thua Thien-Hue (provinces) seriously affected by the environment pollution disaster.”(RFA)
Du lịch Việt Nam coi chừng bị viêm màng não vì ăn ốc
Biểu đồ chu trình phát triển Angiostrogylus cantonensis (Photo CDC)
Tác nhân gây bệnh là giun tròn Angiostrongylus cantonensis thường xảy ra tại vùng Đông Nam Á và Thái Bình Dương. Bệnh thỉnh thoảng được báo cáo tại các quốc gia vùng biển Caraibe mặc dù giun A. cantonensis được tìm thấy trong chuột vùng Cuba, Puerto Rico và Dominican Republic. (theo CDC).
Giun trưởng thành (adult) sống trong phổi chuột và ấu trùng(larvae) được thấy sống ký sinh trong một số ốc dưới nước hay trên cạn.
Ăn thịt ốc nấu không đủ chín, sẽ bị nhiễm giun Angiostrongylus cantonensis.
Vào đường tiêu hóa, ấu trùng xuyên qua thành ruột, theo đường máu để lên định vị tại vùng não và gây ra bệnh viêm màng não tăng bạch cầu ái toan (eosinophilic meningitis) rất nguy hiểm.
Ngoài vấn đề nhiễm giun, một vài loại ốc bên Việt Nam cũng có thể chứa độc tố nguy hiểm.
Kết luận
Mấy năm gần đây, chem chép xanh (green mussels) đông lạnh nhập từ Tân Tây Lan và Trung Quốc được thấy bán tại các chợ Á Đông, Canada.
Giá cả không mấy đắt nhưng phẩm chất không thể sánh bằng các sản phẩm tươi được.
Còn cái vụ sò hến bổ cho sex, thì cần phải hỏi lại. Nó còn phải tùy thuộc vào tuổi tác của các cụ, có theo régime chay tịnh chưa? và còn ăn loại sò nào nữa cà./.
Đọc thêm
-Oyster myths and truths
http://www.salishseafoods.com/index.html?pages/nutrition.html~mainFrame
- CFIA-Marine Toxins in Bivalve Shellfish: Paralytic Shellfish Poisoning, Amnesic Shellfish Poisoning and Diarrhetic Shellfish Poisoning
-Viện sốt rét ký sinh trùng Quy Nhơn.
Angiostrongylus cantonensis ký sinh và gây bệnh trong hệ thần kinh trung ương
http://www.impe-qn.org.vn/impe-qn/vn/portal/InfoDetail.jsp?area=58&cat=1134&ID=1832
- Đào Việt Hà-Tại VN có bao nhiêu loài ốc độc?
http://vietbao.vn/Khoa-hoc/Co-bao-nhieu-loai-oc-doc/40173736/188/
-CDC-Enzootic Angiostrongylus cantonensis in Rats and Snails after an Outbreak of Human Eosinophilic Meningitis, Jamaica
http://wwwnc.cdc.gov/eid/article/8/3/01-0316_article.htm
-Farmer Feeds Viagra to Oysters to Create the Ultimate Aphrodisiac
http://www.infoniac.com/offbeat-news/super-aphrodisiac.html
-Khốn khổ vì bổi bổ quá nhiều "thần dược sung sướng" cho chồng
http://vietnamnet.vn/vn/doi-song/172163/khon-kho-vi-boi-bo-qua-nhieu--than-duoc-sung-suong--cho-chong.html
Video: đào sò tại Prince Edward Island, Canada
http://www.youtube.com/watch?v=4mJitYqPJeA
Rasberry point Oyster Company (PEI)
http://www.raspberrypoint.com/photos/
Montreal
.
.
Gửi ý kiến của bạn
