Hình ảnh con cọp vẫn còn trong tuyện cổ Việt Nam, nhưng rừng hình như đã vắng bặt loài cọp rồi…
Cọp là biểu tượng chúa tể sơn lâm, do vậy Quân lực Việt Nam Cộng hòa sử dụng hình ảnh con hổ để biểu trưng cho một số đơn vị như: Tiểu đoàn biệt động Cọp đen của Sư đoàn 23 Bộ binh Quân lực Việt Nam Cộng hòa, Tiểu đoàn 42 Biệt động quân Cọp ba đầu rắn (KBC 4533), Tiểu đoàn Cọp Biển (tiểu đoàn 6) của Thủy quân Lục chiến Việt Nam Cộng Hòa từng tham chiến trong Trận Thành cổ Quảng Trị, căn cứ Lôi Hổ ở Tây Nguyên của Việt Nam Cộng hòa.
Trong khi đó, bản tin trên báo VnExpress hôm 9/5/2016 ghi nhận: Hổ Việt Nam có thể đã tuyệt chủng… Trong thời gian dài không có thêm ghi nhận dấu hiệu về hổ tự nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng loài này ở Việt Nam không còn tồn tại, ngay cả trong khu bảo tồn thiên nhiên hoặc vườn quốc gia. Theo giám đốc một Vườn quốc gia, lâu lắm rồi ông và đồng nghiệp không nhận được thông báo về vết chân hay những lần gia súc bị loài này ăn thịt như trước.
"Hổ hoang dã Việt Nam có thể đã biến mất. Nếu có thì chúng thường phân bố ở khu vực giáp biên giới với Lào và Campuchia, từ Nghệ An đến Quảng Nam; Chư Mon Ray (Kon Tum); Bù Gia Mập (Bình Phước), nhưng tần suất xuất hiện của loài rất ít và gần như không có", ông nói.
Ông Thomas Gray, Giám đốc về loài của WWF-Greater Me Kong cũng đồng tình quan điểm trên. "Hiện không có số liệu cập nhật về sự xuất hiện của hổ tại Việt Nam, khả năng cao loài này đã tuyệt chủng", ông nói.
Trường hợp hổ còn tồn tại thì cũng chỉ rất ít và nằm rải rác tại các khu rừng nên không có khả năng tái tạo sinh sản và dần dần sẽ tuyệt chủng. "Đó là cảnh báo đối với ngành bảo tồn động vật có vú lớn tại Việt Nam khi tê giác đã tuyệt chủng; hổ có thể đã tuyệt chủng và voi thì bên bờ tuyệt chủng nếu như không có hành động bảo tồn mạnh mẽ", đại diện của WWF nói.
Và tuần này, sẽ có một ngày đặc biệt gọi là Ngày quốc tế về bảo tồn hổ hay còn gọi là Ngày quốc tế Hổ là ngày 29 tháng 7 hàng năm, bắt đầu từ năm 2010 được quốc tế chính thức công bố là ngày Quốc tế về Bảo tồn loài Hổ. Ngày này được ghi nhận để góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng quốc tế về việc bảo tồn sự sống còn cho loài hổ vốn đang đứng bên bờ tuyệt chủng do sự săn bắn hổ trái phép quá mức.
Theo tự điển Wikipedia: Trên thế giới hiện chỉ còn khoảng 3200 cá thể hổ sống sót ngoài tự nhiên. Từ năm 1900 đổ lại đây, số lượng hổ đã giảm tới 97% trong khi sinh cảnh của hổ giảm đến 93%. Sự suy giảm này phần lớn là do săn bắn trái phép, buôn lậu hổ và các bộ phận cơ thể của hổ, ngoài ra còn do mất sinh cảnh sống và quần thể các loài thú mồi của hổ. Việt Nam là một thị trường nóng về buôn bán hổ trái phép do cao hổ và rượu ngâm từ các bộ phận của hổ đang ngày càng được ưa chuộng, đặc biệt là đối với giới nhà giàu và quan chức, do những công dụng được cho là có thể chữa bệnh mặc dù chưa được y học kiểm chứng một cách chính thức
Thực tế, truyền thống dân tộc Việt gắn liền với cọp: thí dụ như bài quyền có tên Hùng Kê Quyền ở Bình Định, có lời thiệu mở đầu: Trấn ải kim thương như Bạch Hổ/Thủ quan ngân kiếm tựa Thanh Long, dịch nghĩa: Trấn ải, thương vàng như cọp trắng/Giữ quan, kiếm bạc tựa thanh long…
Trong tiếng Việt, con cọp được mang nhiều tên gọi: Hổ, cọp, hùm, Ông Ba mươi, Chúa sơn lâm…
Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam con Hổ được gắn với tục thờ Mẫu. Dù ở miền Bắc, miền Trung hay miền Nam đều có tục lệ thờ Thần Hổ như một biểu tượng của con vật dũng mãnh, uy linh tượng trưng cho sức mạnh có khả năng trấn giữ cửa ải ngũ phương. Trên phương diện này hổ đã hoá thành vật linh thiêng với những cái tên trong huyền thoại dân gian thường gọi: Thần Hổ, Sơn quan thần Hổ, Lý nhĩ tướng quân, thần hộ vệ Thành Hoàng, chúa Sơn Lâm, ông Ba Mươi trong khi đó ở miền Nam Việt Nam còn có tên ông Cả Cọp, Thần Bạch Hổ... Bùa ông Hổ còn được dán và ếm ngay trước cửa cái ra vào nhà để trừ tà. Xuất phát từ tục thờ hổ, thần thánh hóa loài vật này, các nghệ nhân dân gian cũng xây dựng biểu tượng hổ qua nhiều chất liệu như: gỗ, đá, vôi giấy, đất nung, tranh vẽ, tranh cắt giấy… Nhưng mẫu tranh được biết đến nhiều nhất là tranh Ngũ hổ của phố Hàng Trống (Hà Nội) xưa.
Một bài thơ bất tử của Thế Lữ, nhan đề “Nhớ rừng” đề tặng bài thơ này cho Nhất Linh… Bài thơ này đã bất tử, kể chuyện con cọp bị nhốt trong Sở Thú, bài thơ trích như sau, theo Thivien:
Nhớ Rừng
Thế Lữ
(Tặng Nguyễn Tường Tam
Lời con hổ ở vườn Bách thú)
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua.
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm,
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi.
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ,
Thủa tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn,
Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng.
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu? (ngưng trích)
.
Có một truyền thuyết thường được người dân Miền Tây kể về cọp trên vùng rừng núi Thất Sơn, An Giang. Đó là thời xuất hiện thuyết pháp của Phật thầy Tây An Đoàn Minh Huyên và đệ tử của Ngài là ông Tăng chủ Bùi Thiền sư. Truyện kể rằng, Phật thầy Tây An giao cho ông Tăng chủ Bùi Thiền sư nổi tiếng giỏi võ, đi khai khẩn đất hoang, mở trại ruộng ở Phước Điền thuộc xã Thới Sơn, huyện Tịnh Biên. Hồi đó, vùng này nhiều cọp, thường xuyên về quấy phá trại ruộng, khiến ông Tăng chủ Bùi Thiền sư liên tục đánh đuổi cọp.
Một hôm, có một con cọp vằn to lớn đến trước cửa trại gào rống, chờ tới khi Bùi Thiền sư xuất hiện, cọp vằn phóng tới tấn công. Người và cọp quần thảo với nhau ngót nửa ngày thì con cọp vằn hung dữ bị Bùi Thiền sư đánh gục, nằm bẹp, hết đứng dậy nổi. Lúc đó ông Tăng chủ Bùi Thiền sư lấy gậy gõ lên đầu con cọp đang nằm kiệt sức, tuyên bố tha mạng cọp, nhưng dạy từ nay về sau, cấm các con cọp tới phá trại ruộng. Con cọp gật đầu như hiểu ý của ông Tăng chủ rồi lui vào rừng, từ đó về sau, theo người dân kể, cọp không còn phá trại ruộng mà lâu lâu lại cõng heo rừng, nai, mễn đến tận cổng trại tặng cho ông Tăng chủ.
Bây giờ thì loài cọp bị xóa sổ tại Việt Nam rồi… Không còn một mống.
Cọp là biểu tượng chúa tể sơn lâm, do vậy Quân lực Việt Nam Cộng hòa sử dụng hình ảnh con hổ để biểu trưng cho một số đơn vị như: Tiểu đoàn biệt động Cọp đen của Sư đoàn 23 Bộ binh Quân lực Việt Nam Cộng hòa, Tiểu đoàn 42 Biệt động quân Cọp ba đầu rắn (KBC 4533), Tiểu đoàn Cọp Biển (tiểu đoàn 6) của Thủy quân Lục chiến Việt Nam Cộng Hòa từng tham chiến trong Trận Thành cổ Quảng Trị, căn cứ Lôi Hổ ở Tây Nguyên của Việt Nam Cộng hòa.
Trong khi đó, bản tin trên báo VnExpress hôm 9/5/2016 ghi nhận: Hổ Việt Nam có thể đã tuyệt chủng… Trong thời gian dài không có thêm ghi nhận dấu hiệu về hổ tự nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng loài này ở Việt Nam không còn tồn tại, ngay cả trong khu bảo tồn thiên nhiên hoặc vườn quốc gia. Theo giám đốc một Vườn quốc gia, lâu lắm rồi ông và đồng nghiệp không nhận được thông báo về vết chân hay những lần gia súc bị loài này ăn thịt như trước.
"Hổ hoang dã Việt Nam có thể đã biến mất. Nếu có thì chúng thường phân bố ở khu vực giáp biên giới với Lào và Campuchia, từ Nghệ An đến Quảng Nam; Chư Mon Ray (Kon Tum); Bù Gia Mập (Bình Phước), nhưng tần suất xuất hiện của loài rất ít và gần như không có", ông nói.
Ông Thomas Gray, Giám đốc về loài của WWF-Greater Me Kong cũng đồng tình quan điểm trên. "Hiện không có số liệu cập nhật về sự xuất hiện của hổ tại Việt Nam, khả năng cao loài này đã tuyệt chủng", ông nói.
Trường hợp hổ còn tồn tại thì cũng chỉ rất ít và nằm rải rác tại các khu rừng nên không có khả năng tái tạo sinh sản và dần dần sẽ tuyệt chủng. "Đó là cảnh báo đối với ngành bảo tồn động vật có vú lớn tại Việt Nam khi tê giác đã tuyệt chủng; hổ có thể đã tuyệt chủng và voi thì bên bờ tuyệt chủng nếu như không có hành động bảo tồn mạnh mẽ", đại diện của WWF nói.
Và tuần này, sẽ có một ngày đặc biệt gọi là Ngày quốc tế về bảo tồn hổ hay còn gọi là Ngày quốc tế Hổ là ngày 29 tháng 7 hàng năm, bắt đầu từ năm 2010 được quốc tế chính thức công bố là ngày Quốc tế về Bảo tồn loài Hổ. Ngày này được ghi nhận để góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng quốc tế về việc bảo tồn sự sống còn cho loài hổ vốn đang đứng bên bờ tuyệt chủng do sự săn bắn hổ trái phép quá mức.
Theo tự điển Wikipedia: Trên thế giới hiện chỉ còn khoảng 3200 cá thể hổ sống sót ngoài tự nhiên. Từ năm 1900 đổ lại đây, số lượng hổ đã giảm tới 97% trong khi sinh cảnh của hổ giảm đến 93%. Sự suy giảm này phần lớn là do săn bắn trái phép, buôn lậu hổ và các bộ phận cơ thể của hổ, ngoài ra còn do mất sinh cảnh sống và quần thể các loài thú mồi của hổ. Việt Nam là một thị trường nóng về buôn bán hổ trái phép do cao hổ và rượu ngâm từ các bộ phận của hổ đang ngày càng được ưa chuộng, đặc biệt là đối với giới nhà giàu và quan chức, do những công dụng được cho là có thể chữa bệnh mặc dù chưa được y học kiểm chứng một cách chính thức
Thực tế, truyền thống dân tộc Việt gắn liền với cọp: thí dụ như bài quyền có tên Hùng Kê Quyền ở Bình Định, có lời thiệu mở đầu: Trấn ải kim thương như Bạch Hổ/Thủ quan ngân kiếm tựa Thanh Long, dịch nghĩa: Trấn ải, thương vàng như cọp trắng/Giữ quan, kiếm bạc tựa thanh long…
Trong tiếng Việt, con cọp được mang nhiều tên gọi: Hổ, cọp, hùm, Ông Ba mươi, Chúa sơn lâm…
Trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam con Hổ được gắn với tục thờ Mẫu. Dù ở miền Bắc, miền Trung hay miền Nam đều có tục lệ thờ Thần Hổ như một biểu tượng của con vật dũng mãnh, uy linh tượng trưng cho sức mạnh có khả năng trấn giữ cửa ải ngũ phương. Trên phương diện này hổ đã hoá thành vật linh thiêng với những cái tên trong huyền thoại dân gian thường gọi: Thần Hổ, Sơn quan thần Hổ, Lý nhĩ tướng quân, thần hộ vệ Thành Hoàng, chúa Sơn Lâm, ông Ba Mươi trong khi đó ở miền Nam Việt Nam còn có tên ông Cả Cọp, Thần Bạch Hổ... Bùa ông Hổ còn được dán và ếm ngay trước cửa cái ra vào nhà để trừ tà. Xuất phát từ tục thờ hổ, thần thánh hóa loài vật này, các nghệ nhân dân gian cũng xây dựng biểu tượng hổ qua nhiều chất liệu như: gỗ, đá, vôi giấy, đất nung, tranh vẽ, tranh cắt giấy… Nhưng mẫu tranh được biết đến nhiều nhất là tranh Ngũ hổ của phố Hàng Trống (Hà Nội) xưa.
Một bài thơ bất tử của Thế Lữ, nhan đề “Nhớ rừng” đề tặng bài thơ này cho Nhất Linh… Bài thơ này đã bất tử, kể chuyện con cọp bị nhốt trong Sở Thú, bài thơ trích như sau, theo Thivien:
Nhớ Rừng
Thế Lữ
(Tặng Nguyễn Tường Tam
Lời con hổ ở vườn Bách thú)
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua.
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm,
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi.
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ,
Thủa tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn,
Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng.
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu? (ngưng trích)
.
Có một truyền thuyết thường được người dân Miền Tây kể về cọp trên vùng rừng núi Thất Sơn, An Giang. Đó là thời xuất hiện thuyết pháp của Phật thầy Tây An Đoàn Minh Huyên và đệ tử của Ngài là ông Tăng chủ Bùi Thiền sư. Truyện kể rằng, Phật thầy Tây An giao cho ông Tăng chủ Bùi Thiền sư nổi tiếng giỏi võ, đi khai khẩn đất hoang, mở trại ruộng ở Phước Điền thuộc xã Thới Sơn, huyện Tịnh Biên. Hồi đó, vùng này nhiều cọp, thường xuyên về quấy phá trại ruộng, khiến ông Tăng chủ Bùi Thiền sư liên tục đánh đuổi cọp.
Một hôm, có một con cọp vằn to lớn đến trước cửa trại gào rống, chờ tới khi Bùi Thiền sư xuất hiện, cọp vằn phóng tới tấn công. Người và cọp quần thảo với nhau ngót nửa ngày thì con cọp vằn hung dữ bị Bùi Thiền sư đánh gục, nằm bẹp, hết đứng dậy nổi. Lúc đó ông Tăng chủ Bùi Thiền sư lấy gậy gõ lên đầu con cọp đang nằm kiệt sức, tuyên bố tha mạng cọp, nhưng dạy từ nay về sau, cấm các con cọp tới phá trại ruộng. Con cọp gật đầu như hiểu ý của ông Tăng chủ rồi lui vào rừng, từ đó về sau, theo người dân kể, cọp không còn phá trại ruộng mà lâu lâu lại cõng heo rừng, nai, mễn đến tận cổng trại tặng cho ông Tăng chủ.
Bây giờ thì loài cọp bị xóa sổ tại Việt Nam rồi… Không còn một mống.
Gửi ý kiến của bạn
