Hôm nay,  

Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài Vs. Cô Hàng Xóm: Bản Nào Mùi Hơn?

26/05/202300:00:00(Xem: 5195)

tóc mai sợi vắn sợi dài
Bản nhạc Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài của nhạc sĩ Phạm Duy
 
Là một người có học nhạc, chơi đàn, từ thuở nhỏ tui đã thích nhạc Phạm Duy. Nhạc của ông “nhạc sĩ của thế kỷ” này thì đã có nhiều người phân tích tại sao hay, hay chỗ nào… Tui không dám hó hé giải thích tại sao mình thích. Chỉ thấy là khi mình đệm đàn cho người khác hát thì thấy phê. Vậy thôi!
 
Rồi già thêm một chút, tự dưng tui bỗng thích thêm “nhạc sến.” Đặc biệt mỗi khi cảm thấy tủi thân vì thất tình, tui thấy nhạc bolero giống như tâm sự “đời tôi cô đơn” của chính tui. Thích quá, tui bèn thử suy nghĩ xem có điều gì chung giữa nhạc Phạm Duy và “nhạc sến” khiến tui phải mê cả hai.
 
Có rồi! Tự nhiên nhớ lại hai bản nhạc Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài của Phạm Duy  và Cô Hàng Xóm của Lê Minh Bằng. Cả hai bài đều là tâm sự của một kẻ thất tình, nghe và hát đúng chỗ thì đều “phê” như nhau. Tui xin chép lại một vài đoạn lời ca sau đây để so sánh.
 
Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài



Thuở ấy em vừa thôi kẹp tóc
Thuở ấy anh vừa thôi học xong
Yêu anh yêu anh em làm thơ
Yêu em yêu em anh soạn nhạc

Thuở ấy thơ còn non mùi sữa
Thuở ấy tiếng đàn nghe vụng quá
Cho nên không khoe nhau bài thơ
Cho nên không khoe nhau bài nhạc

Ở nhà mẹ dạy câu ca
Mang ra cho nhau nghe nhé
Ở nhà mẹ dạy câu ru
Mang ra cho nhau ghi nhớ

Lan Huệ sầu ai Lan Huệ héo
Lan Huệ sầu đời trong héo ngoài tươi

Từ đó ta thành đôi tình nhân
Từ đó ta cùng vui tình xuân
Yêu nhau yêu nhau theo thời gian
Xa nhau xa nhau theo mộng tàn

Từ đó em làm dâu người ta
Từ đó anh thành anh nghệ sĩ
Em thôi em thôi không làm thơ
Em yên em yên vui chuyện nhà

Còn đời người bạn năm nao
Trôi theo trôi theo cơm áo
Cười đùa đàn địch xôn xao
Nhưng không quên câu hoa héo…

…Lòng vẫn thương người em tuổi thơ
Lòng vẫn nhớ tình duyên ngày xưa
Bao nhiêu bao nhiêu thiên Trường Ca
Không qua không qua câu mẹ hò…

…Tóc mai sợi vắn sợi dài
Lấy nhau chẳng đặng thương hoài ngàn năm…
 
Cô Hàng Xóm

 
Vùng ngoại ô tôi có căn nhà tranh
Tuу bé nhưng thật xinh, tháng ngàу sống riêng một mình
Nhà ở bên em sống trong giàu sang
Quen gấm nhung đài trang, đi về xe đón đưa

Đêm đêm dưới ánh trăng vàng
Tôi với câу đàn âm thầm thở than
Và cô nàng bên xóm
Mỗi lúc lên đèn sang nhà làm quen

Tôi ca không haу, tôi đàn nghe cũng dở
Nhưng nàng khen nhiều và thật nhiều
Làm tôi thấу trong tâm tư xôn xao
Như lời âu уếm mặn nồng của đôi lứa уêu nhau

Hai năm trôi qua nhưng tình không dám ngỏ
Tôi sợ thân mình là bọt bèo…
…Rồi một hôm, tôi quуết đi thật xa
Tôi cố quên người ta như hình bóng trong xa mờ…

…Hôm naу đón cánh thiệp hồng
Em báo tin mừng lấу chồng giàu sang
Đời em nhiều maу mắn
Có nhớ anh nhạc sĩ nghèo nàу không?

cô hàng xóm tuấn vũ 2
 Cô Hàng Xóm của nhạc sĩ Lê Minh Bằng.
 
Cả hai đều là câu chuyện của những kẻ thất tình, chỉ có điều là cách kể lại có khác nhau. Cũng yêu một cô hàng xóm, rồi chàng đem đàn ra ca, cho dù là đàn ca dở. Phạm Duy viết rằng: “…Yêu em, yêu em anh soạn nhạc…Thuở ấy tiếng đàn nghe vụng quá…”, còn Lê Minh Bằng thì viết: “…Đêm đêm dưới ánh trăng vàng tôi với câу đàn âm thầm thở than…Tôi ca không haу, tôi đàn nghe cũng dở, nhưng nàng khen nhiều và thật nhiều…”
 
Rồi khi người yêu đi lấy chồng (Phạm Duy: “…Từ đó em làm dâu người ta…”; Lê Minh Bằng: “…Hôm naу đón cánh thiệp hồng… Em báo tin mừng lấу chồng giàu sang…”) thì hai anh chàng nhạc sĩ nghèo vẫn luôn thương nhớ về mối tình dở dang (Phạm Duy: “…Từ đó anh thành anh nghệ sĩ… Lòng vẫn thương người em tuổi thơ, lòng vẫn nhớ tình duyên ngày xưa…”; Lê Minh Bằng: “…Đời em nhiều maу mắn, có nhớ anh nhạc sĩ nghèo nàу không?...”
Giống quá đi chứ! Chỉ có khác là một đằng kể lể hơi ướt át, ủy mị; còn một bên có vẻ buồn nhưng cam chịu với số phận cuộc đời.
 
Phần nhạc thì khác hẳn rồi. Cô Hàng Xóm là điệu bolero, mùi không thể tả! Tông La thứ (Am) cũng là “tông mùi,” rất hợp với tâm trạng của kẻ thất tình. Hợp âm bấm đơn giản, người nào cũng có thể tự ôm đàn để vừa đệm vừa ca, vừa kể lể...
 
Nhạc của Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài có phần khó hơn. Hồi nhỏ mới nghe những lần đầu tiên, không hiểu tại sao tui không nhớ lắm phần giai điệu chính, mà chỉ nhớ có câu nhạc dạo đầu trước khi Thái Thanh cất tiếng, với lời do một tay hát nhạc chế tự đặt: “…bán cà rem bán luôn cái thùng…!” Phần hợp âm cũng lạ, ít giống với các bản nhạc thông thường: La trưởng (A) đi theo là Đô trưởng (C), rồi lại có Sol trưởng (G). Nghe có phần trắc trở? Cho nên có người nghe thắc mắc bài này viết theo nhạc Tây hay nhạc Ta? Điều này tui cũng không rõ.
 
Nhưng chắc chắn là giai điệu, tiết điệu, hòa âm của Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài bất ổn giống như tâm trạng của một kẻ thất tình. Hai câu đầu đều trở về với nốt chủ âm (nốt La). Thường thì khi câu nhạc trở về nốt chủ âm sẽ tạo cảm giác “nghỉ ngơi, kết thúc.” Nhưng trong bài này thì không hề có cảm giác yên nghỉ đó, mà ngược lại có phần khắc khoải, hoài vọng. Cảm giác bất an đó kéo dài trong suốt bản nhạc, cho dù mỗi phiên khúc đều trở về với nốt chủ âm: “… Lan huệ sầu đời, trong héo ngoài tươi…” Tui đoán rằng ông Phạm Duy cố tình sử dụng kiểu hợp âm nghịch nhắc ở trên để tạo ra không khí trắc trở cho bài nhạc. Bởi vì nhạc thất tình mà!
 
Bản nhạc chỉ thực sự có cảm giác “kết thúc” ở hai câu cuối bài, khi hai câu cuối về  lại nốt chủ âm thấp, như lời ru trầm buồn hai câu ca dao:

…Tóc mai sợi vắn, sợi dài

Lấy nhau chẳng đặng, thương hoài… ngàn… năm…

Mà sự “kết thúc” này cũng không có cảm giác an bình, mà vẫn có phần hoài niệm, thương nhớ.
 
Còn phần lời ca thì khỏi nói. Tui có lần tự hỏi đâu là phần lời của Phạm Duy đặt, đâu là phần lấy từ ca dao? Lời nhạc có khi đem tui về với tuổi thơ với những câu mẹ ru “…mang ra cho nhau ghi nhớ…”; có khi làm tui tưởng tượng ra một Sài Gòn hoa lệ, có chàng nhạc sĩ “trôi theo cơm áo”, dù “cười đùa đàn địch xôn xao” trong ánh đèn màu của những phòng trà, nhưng không thể  “…quên câu hoa héo…”, luôn nhớ về người em tuổi thơ…
 
Thiệt tình mà nói, chỉ sau khi thất tình, bầm dập nhiều lần, tui mới thấy Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài hay thiệt là hay, bởi vì nó diễn ta đúng tâm trạng của mình.
 
Có người cắc cớ, hỏi tui “Vậy thì bài nào mùi hơn? Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài hay Cô Hàng Xóm?”

Cũng khó trả lời! Tui nhớ hồi nhỏ, sống trong con hẻm lao động. Một lần nhà trong hẻm có đám ma, kéo mấy anh “bê đê” đến hát giúp vui. Họ vừa đờn, vừa ca Cô Hàng Xóm trong đêm nghe phê không thể tả! Rồi một lần nữa, đi xe đò miền Trung gặp bão, xe phải dừng ở một quán mái tôn nghèo ở dưới chân đèo Cả. Suốt đêm mưa bão, chủ quán cho nghe một băng cassette toàn nhạc bolero, trong đó có Tuấn Vũ hát Cô Hàng Xóm, nghe mà đứt ruột!
 
Có những lần ở Mỹ, cùng với một nhóm bạn hạt đàn thùng, nhắc về những kỷ niệm ngày xưa “…Sài Gòn ơi, thôi hết rồi những ngày hát nhớ nhau, nhớ Phạm Duy với tình ca sầu…” (Nguyễn Đình Toàn- Sài Gòn Niềm Nhớ Không Tên). Nghêu ngao hát lại Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài, mà như thấy lại một trời kỷ niệm…
 
Âm nhạc là vậy đó! Nghe và hát đúng cảnh, đúng người thì sẽ thấy thấm thía, chẳng kể gì nhạc PHạm Duy hay nhạc sến…

Bảy Đờn

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Sức hút của phim nghe qua tưởng hiển nhiên: ba cô gái ngầu trong y phục cầu kỳ, hát những bản tuyên ngôn tự khẳng định dễ thuộc, đi kèm hình ảnh rực rỡ, dàn dựng sáng tạo. Tất cả lại trôi đi trên làn sóng Hàn lưu đang bành trướng khắp thế giới, từ BTS, Blackpink đến Parasite hay Squid Game. Vậy nhưng, thành công đó không hề “đương nhiên”: đây là câu chuyện hoàn toàn mới trong thời buổi hãng phim chỉ thích bấu víu vào thương hiệu quen thuộc; là phim hoạt hình không dựa vào loạt phim sẵn có, lại mang nặng chi tiết văn hóa Hàn và không có siêu sao phòng vé, trong khi kinh phí ở khoảng một trăm triệu đô-la.

Hội đồng quản trị Trung tâm Biểu diễn Nghệ thuật John F. Kennedy tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn, do Tổng thống Donald Trump bổ nhiệm, hôm nay đã biểu quyết thông qua việc đổi tên cơ sở này thành Trump–Kennedy Center.

VVNM 2025 đánh dấu cột mốc 25 năm thành lập giải thưởng văn học lâu đời nhất của người Việt hải ngoại, lồng trong lịch sử 50 năm người Việt tị nạn. Trong hơn 14,600 trang sách là những câu chuyện của đủ loại ký ức, cảm xúc, có đủ cay, đắng, ngọt, bùi. Có những mất mát; chia xa, có những đoàn viên, thành tựu.

"Kỳ thực, ngày nay đa số người ta không đọc sách nữa, mà chỉ liếc nhìn trên mạng những thông tin trong vài phút đồng hồ rảnh rỗi hiếm hoi, và những thông tin ấy cũng chỉ lưu lại trong bộ nhớ không quá vài sát-na. Xu hướng của thời đại là thế. Cuộc sống càng hiện đại tân tiến, con người càng tất bật vội vàng, càng chóng lãng quên, một nghịch lý hết thuốc chữa của đời sống." Đoạn văn này được trích từ Lời ngỏ cuốn tạp luận "Theo dấu thư hương" đầu tiên của nhà văn Trịnh Y Thư. Trong thời đại mà sự tiện lợi có thể đạt đến mức "AI" trong nhiều lãnh vực bao gồm cả sáng tác nhạc, và có thể một ngày nào đó, phải chăng con người không cần viết thư tay bày tỏ tình cảm bằng cảm xúc tự nhiên từ trái tim vì đã có "AI"???

Vào tối Thứ Bảy, ngày 22 tháng 11 năm 2025, tại Điểm Hẹn Cà Phê Quận Cam, Coffee Factory (tọa lạc tại 15582 Brookhurst St, Westminster, CA 92683), ca sĩ Thúy Anh cùng hai tâm hồn văn nghệ tuổi đôi mươi, Ethan Trần và Henry Ngô, và những khách mời bất ngờ sẽ cống hiến cho quý thính giả một đêm nhạc được chuẩn bị kỹ luỡng từ âm thanh đến ban nhạc. Đêm nhạc Chốn Xưa do ca sĩ Thúy Anh tổ chức và biên tập với sự hỗ trợ của những bằng hữu đồng nghiệp. Ca sĩ Huy MC và Khôi Hồ phụ trách âm thanh. Ban nhạc bao gồm những thành viên giàu kinh nghiệm: Tateng Katindig (keyboardist), Lê Ngọc (guitarist), Vũ Anh Tuấn (bassist), Hoàng Công Luận (keyboardist), Land Richards (drummer).

Một nghiên cứu mới của Đại học King’s College London cho thấy: chỉ cần dành 20 phút xem tranh trong viện bảo tàng cũng đủ để giảm hormone căng thẳng và giúp cơ thể thư giãn. Thí nghiệm được thực hiện tại Courtauld Gallery ở Luân Đôn – nơi trưng bày các tác phẩm của Manet, Van Gogh và Gauguin. 50 tình nguyện viên, tuổi từ 18 đến 40, được chia làm hai nhóm: một nhóm xem tranh gốc trong phòng trưng bày, nhóm còn lại xem bản sao trong không gian bình thường.

Người đời thường nói Beethoven cô độc trong tình yêu, nhưng cái chết của ông không khép lại trái tim ấy. Giữa đống giấy tờ trong ngăn bàn của thiên tài điếc, người ta tìm thấy một bức thư tình chưa gửi – ngọn lửa còn cháy dở của một cuộc tình bị giấu kín. Bức thư không đề tên người nhận. Chỉ có mấy chữ run rẩy: “Gửi người yêu bất tử.”“Anh chỉ có thể sống trọn vẹn bên em, hoặc không sống gì cả... Anh sẽ lang thang mãi cho đến khi được bay về với vòng tay em.”

Giờ học hôm nay lớp Đại Dương học đọc bài hát Việt Nam! Việt Nam! của nhạc sĩ Phạm Duy. Cô giáo cắt nghĩa những chữ khó bằng tiếng Việt, học trò thay phiên nhau lên bảng viết tiếng Việt và dịch ra tiếng Đức. Trong bài hát, học trò làm quen với những chữ dùng phép ẩn dụ (Metapher) như “vành nôi”, “xương máu”... Học trò đã học “đất” là Erde, “nước” là Wasser. Giờ đây học trò hiểu thêm, khi nói chung, hai chữ “đất nước” nghĩa là quê hương, là tổ quốc. Cô giáo hỏi học trò có những ấn tượng gì sau khi đọc và hiểu nội dung bài hát. Một trò phát biểu: “Việt Nam là đất nước đẹp. Việt Nam muốn sống trong hòa bình.” Cô giáo khen trò giỏi, vì trò đã hiểu câu hát: “Việt Nam không đòi xương máu.” Trò khác nói: “Con thích nhất câu: Việt Nam! Việt Nam! Nghe từ vào đời/ Việt Nam hai câu nói bên vành nôi”. Có mấy trò lại thích câu: Tình yêu đây là khí giới/ Tình thương đem về muôn nơi.

Nói gì thì nói, màu da vẫn là loại “giấy tờ” đầu tiên mà nhân loại cấp cho nhau. Nó quyết định bạn được vào đâu, bị nhìn thế nào, bị xét đoán ra sao. Wole Soyinka từng nói: “Da tôi đen, nhưng trí óc tôi không có màu.” Thế mà biên giới thế giới lại chỉ hiểu được màu trắng. Có người bảo: “Đó là lỗi hệ thống.” Nhưng hệ thống nào lại sợ một ông già bảy mươi mấy tuổi với cây bút và mái tóc bạc như sợi chỉ khói?

Viet Film Festival Năm 2025 vẫn tiếp tục đặt những cột mốc mới, với hơn 100 phim gửi về tham dự. Trong đó, 60 phim được chọn – bao gồm 47 phim ngắn và 13 phim dài – đến từ các đạo diễn tại Hoa Kỳ, Việt Nam, Úc, Canada, Pháp, Đức, Anh, Tiệp Khắc...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.