Hôm nay,  

Hizbullah Là Gì?

27/10/202300:00:00(Xem: 4389)

Hizbullah
Các chiến binh Hizbullah ở Baalbek, Lebanon. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
  
Israel đang tập trung quân đội tại khu vực biên giới giáp với Dải Gaza dự kiến cho một cuộc tấn công trên bộ. Đồng thời, họ cũng đang gấp rút sơ tán các ngôi làng ở gần biên giới với Lebanon vì lo ngại mặt trận thứ hai mở ra ở phía bắc. Hizbullah, một nhóm chiến binh Shia được Iran hậu thuẫn có trụ sở tại Lebanon, từng đụng độ với Israel. Cả hai bên, một nhà báo và ít nhất hai thường dân Lebanon đã thiệt mạng. Iran cảnh báo lực lượng ủy nhiệm sắp tung ra “đòn phủ đầu” chống lại Israel. Trước đây, Hizbullah đã từng tham chiến để ủng hộ Hamas, nhóm chiến binh kiểm soát Gaza. Sự tham gia của họ vào cuộc xung đột hiện tại sẽ đẩy căng thẳng leo thang đáng kể. Vậy Hizbullah là gì và đáng gờm đến mức nào?
 
Sau khi Lebanon giành được độc lập từ Pháp vào năm 1943, quyền lực chính trị được phân chia dựa trên cơ sở giáo phái. Ba nhóm tôn giáo có số tín đồ đông nhất – Hồi giáo Sunni (Sunni Muslims), Cơ đốc giáo Maronite (Maronite Christians) và Hồi giáo Shia (Shia Muslims) – đã đồng ý phân bổ các vị trí trong chính phủ tương ứng với quy mô của họ. Họ cũng đảm bảo quyền đại diện chính trị cho các giáo phái nhỏ hơn. Sau năm 1948, làn sóng người Palestine tràn vào Lebanon đã gây ra sự thay đổi về nhân khẩu học ở nước này; đến năm 1975, căng thẳng giáo phái đã làm dấy lên cuộc nội chiến kéo dài 15 năm. Trong thời gian đó, Israel đã hai lần gởi quân tới Lebanon để đẩy lùi các cuộc tấn công của lực lượng dân quân Palestine đóng tại đây. Đến năm 1982, họ chiếm phần lớn miền nam Lebanon và một phần thủ đô Beirut.
 
Hizbullah, trong tiếng Ả Rập có nghĩa là “Đảng của Chúa,” nổi lên trong thời kỳ này. Năm 1982, Iran bắt đầu huấn luyện các chiến binh Shia trẻ tuổi để chống lại sự chiếm đóng của Israel ở miền nam Lebanon và chiến đấu vì chính nghĩa của người Shia trong cuộc nội chiến. Đến giữa những năm 1980, Hizbullah đã là một tổ chức chặt chẽ, được cả Iran và Syria hậu thuẫn. Trong một bức thư ngỏ xuất bản năm 1985, lực lượng này thề sẽ chiến đấu với Israel và phương Tây – đồng thời kêu gọi người dân thành lập một nhà nước Hồi giáo. Hizbullah đã trau dồi, mài giũa các chiến thuật du kích của họ, bao gồm cả việc sử dụng bom xe và ám sát.
 
Cuộc nội chiến kết thúc vào năm 1990. Trong cuộc bầu cử năm 1992, Hizbullah và một số đảng đồng minh ngoài Shia đã giành được 12 ghế Quốc hội. Lực lượng này đã giúp ‘hất cẳng’ Israel ra khỏi miền nam Lebanon vào năm 2000; nhờ đó, họ đã giành được ảnh hưởng chính trị trong lòng những người đồng hương. Đến năm 2008, nhiều phe phái khác nhau ở Lebanon đã đồng ý rằng Hizbullah và các đồng minh của họ phải được đảm bảo khoảng hơn một phần ba số ghế trong nội các, trao cho nhóm này quyền phủ quyết các chính sách của chính phủ. Năm 2009, họ xuất bản bản cập nhật tuyên ngôn, kêu gọi hướng tới “nền dân chủ thực sự” hơn là thành lập một nhà nước Hồi giáo. (Lập trường đối với Israel vẫn không thay đổi.) Năm 2018, Hizbullah và các đồng minh đã giành được đa số trong Quốc hội. Đến năm 2022, tỷ lệ đa số này không còn nhưng họ vẫn giữ được 62 trong số 128 ghế.
 
Lực lượng Hizbullah vẫn là một nhân tố quan trọng trong khu vực. Họ tiếp tục được Iran cung cấp vũ khí và vẫn duy trì mối quan hệ tốt đẹp với Syria. Hizbullah thường bắn hỏa tiễn vào miền bắc Israel và tiến hành một số cuộc tấn công xuyên biên giới trong hai thập niên qua. Năm 2006, lực lượng này gây chiến với Israel sau khi tiến hành chiến dịch trên bộ ở Gaza. Trong cuộc chiến kéo dài hơn 1 tháng, họ đã bắn hơn 4,000 quả rocket (phần lớn không trúng mục tiêu) vào Israel. Khi cuộc nội chiến nổ ra ở Syria vào năm 2011, Hizbullah đã cử hàng ngàn chiến binh đến hỗ trợ Bashar al-Assad. Ở Syria, họ bắt đầu giống như một đội quân được huấn luyện chính quy, sử dụng máy bay không người lái cho cả mục đích tình báo và tấn công cũng như giành và giữ lãnh thổ.
 
Kho dự trữ hỏa tiễn của Hizbullah hiện được cho là có khoảng 150,000 cái. Họ tuyên bố đã mua được hỏa tiễn dẫn đường chính xác với sự trợ giúp của Iran, một số cái có khả năng hạ cánh cách mục tiêu trong vòng 10 mét. Điều đó càng làm lo ngại hơn về viễn cảnh lực lượng này có thể can thiệp vào cuộc xung đột Israel-Hamas. Ngày 15 tháng 10 năm 2023, Hoa Kỳ cho biết sẽ cử một hàng không mẫu hạm thứ hai tới Lebanon nhằm “ngăn chặn bất kỳ chủ thể nhà nước hoặc phi nhà nước nào đang tìm cách leo thang cuộc chiến.” Và có vẻ như Hizbullah không bận tâm lắm đến lời cảnh báo này.
 
Nguyên Hòa biên dịch
Nguồn: “What is Hizbullah?” được đăng trên trang Economist.com.
 

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Hiểu rõ về bảo hiểm, quyền lợi và cách sử dụng dịch vụ y tế là điều cần thiết để mỗi người có thể chủ động hơn trong hành trình chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Vừa được hay tin nhà văn Doãn Quốc Sỹ đã ra đi trong sự tĩnh lặng của một tâm hồn lớn. Tâm hồn tồn trữ sự bình an của thiền thực dụng qua sự sinh hoạt hằng ngày như là “vô công dụng hạnh.”

Trong buổi điều trần tại Thượng Viện vào ngày 9 tháng 9 năm 2025 về vấn nạn tham nhũng trong khoa học (corruption of science), một nhóm nhân chứng đã trình bày một nghiên cứu chưa được công bố và đưa ra một lời tuyên bố hùng hồn. Họ cho rằng đây chính là bằng chứng quan trọng cho thấy vắc-xin làm tăng cơ nguy mắc các bệnh mãn tính ở trẻ em. Nghiên cứu này thậm chí còn sắp xuất hiện trong một bộ phim được quảng bá rầm rộ mang tên “An Inconvenient Study” (dự kiến phát hành vào đầu tháng 10 năm 2025).

Tại Detroit, thành phố từng là biểu tượng của ngành công nghiệp xe hơi Mỹ, một cuộc khủng hoảng thầm lặng đang diễn ra trong các trường học: hàng ngàn học sinh, từ những đứa trẻ mẫu giáo đến học sinh khối K12, thường xuyên nghỉ học. “Nghỉ học thường xuyên” (chronic absenteeism) tức là nghỉ học ít nhất 10% số ngày học trong năm (tương đương 18 ngày đối với năm học 180 ngày). Hiện tượng này đã gia tăng mạnh mẽ trong thời kỳ đại dịch COVID-19 và vẫn đang là một vấn đề nhức nhối.

Có một câu hỏi thường trực trong tâm trí người tiêu dùng là: “Nên chọn rau củ quả tươi hay đông lạnh?” Trái với quan niệm phổ biến cho rằng đồ đông lạnh chưa ít chất dinh dưỡng hơn đồ tươi, các nghiên cứu khoa học và nhiều chuyên gia lại cho thấy một bức tranh khác, phức tạp và thú vị hơn nhiều. Một nghiên cứu đã so sánh giá trị dinh dưỡng của nhiều loại thực phẩm như bắp, cà rốt, bông cải xanh (broccoli), rau cải bó xôi (spinach), các loại đậu, đậu xanh, dâu tây (strawberries) và dâu xanh (blueberries) ở hai dạng đồ tươi và đồ đông lạnh. Kết quả cho thấy lượng vitamin trong rau củ quả đông lạnh “tương đương hoặc thậm chí cao hơn” so với rau củ quả tươi. Các nghiên cứu khác cũng xác nhận rằng sự khác biệt lớn về hàm lượng dinh dưỡng giữa hai loại thực phẩm này chỉ xảy ra khi rau củ quả tươi bị mất dưỡng chất sau vài ngày để trong tủ lạnh.

Đi bộ là một trong những hình thức vận động đơn giản và phổ biến nhất để giữ sức khỏe. Thế nhưng, chỉ cần thử bước lùi vài bước, lợi ích thậm chí còn nhiều hơn. Đi bộ kiểu ngược về phía sau, đi lùi, hay còn gọi là “retro walking,” đang ngày càng thu hút sự quan tâm của giới nghiên cứu và thể thao. Không chỉ giúp cải thiện thăng bằng, phương pháp này còn kích thích những nhóm bắp thịt ít được sử dụng và thậm chí còn có tác dụng tích cực đến não bộ.

Sự sống trên Trái Đất tuy phức tạp nhưng lại được hình thành từ một số ít thành phần cơ bản. Chẳng hạn, DNA và RNA của chúng ta chỉ được cấu tạo thành từ năm nucleobase, trong khi khoảng 90.000 loại protein khác nhau trong cơ thể đều được tạo nên từ 20 loại axit amin. Mẫu vật mà tàu vũ trụ OSIRIS-REx đem về trái đất từ tiểu hành tinh Bennu cho thấy sự hiện diện của cả 5 loại nucleobase – adenine, guanine, cytosine, thymine và uracil, cùng với các chất khoáng chưa từng thấy trước đây trong đá ngoài vũ trụ. Kết quả nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature Astronomy, còn cho thấy Bennu chứa nhiều loại muối khác nhau, vốn được cho là có vai trò quan trọng trong giai đoạn sơ khai của sự sống.

Dopamine, thường được mệnh danh là “hormone hạnh phúc,” từ lâu đã được xem như nguồn cơn của những cảm xúc vui vẻ, phấn khởi sau những lần mua sắm thỏa thích hay thưởng thức một tô phở ngon lành. Sự quan tâm đối với dopamine được thể hiện rõ ràng qua hàng ngàn clip trên TikTok, mọi người chia sẻ cách điều chỉnh dopamine, từ việc tìm cách tăng cường hoặc hạn chế dopamine hàng ngày, cho đến các khái niệm như “cao trào dopamine” (dopamine rushes), “thiếu hụt dopamine” (dopamine withdrawals), “cai dopamine” (dopamine fasts), hay “tái thiết lập dopamine” (dopamine resets).

Trong cuộc sống tất bật hàng ngày để mưu sinh, có người luôn thấy mình không có đủ thời gian để nghỉ ngơi và giải trí. Thậm chí có người làm ‘đầu tắt mặt tối’ cả đời mà vẫn không thấy đủ. Họ muốn có thêm thì giờ để làm những việc mình thích. Nhưng khổ nỗi, mỗi ngày chỉ có 24 giờ, mỗi năm chỉ có 12 tháng, và những người sống hơn 100 tuổi thì chẳng có mấy ai? Tuy nhiên, làm việc nhiều quá sẽ dễ đưa tới căng thẳng về thể chất và tinh thần để rồi kéo theo nhiều hệ quả tiêu cực, mà trong đó có việc sút giảm năng suất lao động và bệnh hoạn. Những nghiên cứu của y học ngày nay đã cho chúng ta thấy điều đó và khuyên con người nên có thì giờ cho sự nghỉ ngơi và giải trí.

Với lượng thông tin khổng lồ trong tầm tay, ngày nay chúng ta thường có xu hướng đọc lướt để tiếp nhận nội dung nhanh chóng. Nhưng các chuyên gia nghĩ gì về thói quen đọc này—và liệu bạn có nên thay đổi cách đọc của mình?
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.