Theo tiên đoán thời tiết thì mùa đông năm nay sẽ lạnh hơn và dài hơn mọi năm. Lạnh cóng sẽ gây một thứ bệnh nguy hiểm cho người già, hay những ai bị bệnh tim mạch nặng. Đó là bệnh hạ nhiệt quá thấp trong cơ thể, dưới 95 độ F, gọi là hypothermia, có thể tử vong. Lý do chính là vì cơ thể không thể đáp ứng được với lạnh cóng bên ngoài cho nên đương nhiên nhiệt độ hạ quá thấp trong cơ thể.
Không năm nào là không có người chết ở Gia Nã Ðại hay ở Mỹ vì quá lạnh. Tử vong nhiều nhất ở những tiểu bang như Alaska, Illinois, Nữu Ước, và Pennsylvania.
Đặc biệt, năm nay sẽ phải coi chừng hơn nữa nhất là tại những vùng đã lạnh sẽ lạnh thêm, cộng thêm mùa đông năm nay sẽ dài hơn mọi năm.
Vậy khi nào thì biết mình bị bệnh hạ nhiệt, hypothermia"
Trước nhất là thấy da mặt mũi xám ngoét. Trong vài trường hợp khác. ngược lại, thất mặt đỏ gay. Chân tay run rẩy, đôi khi một phần của cánh tay hay chân. Đôi khi toàn diện cơ thể run rẩy. Tim đập thất nhịp. Miệng nói lứu lưỡi. Thở chậm chap.Đo nhiệt độ cơ thể hạ thấp tới 95 độ F, hay xuống thấp nữa. Người cảm thấy như mơ màng buồn ngủ. Đôi khi bị hôn mê. Khi nhiệt trong cơ thể xuống thật thấp, chẳng hạn khoảng 90 độ F, hay thấp hơn nữa, người bị hôn mê.
Triệu chứng trẻ em bị nhiệt độ hạ quá thấp trong cơ thể như thất lạnh, da đỏ ửng lên và ngủ lịm đi.
Tóm lại là phải coi chừng không những cho người già mà còn cả cho trẻ nhỏ nữa.
Trong một số tường trình gần đây cho thấy có người già bị bỏ trong nơi ở không có lò sưởi, không có điện, nên đã phải uống rượu cho tới khi chết. Một người khác mới 25 tuổi nằm chết cóng trong nhiệt độ hạ thấp dưới 6 độ F. Một người khác nữa mới 48 tuổi té ngã trong tuyết, bị sưng phổi và tử vong. Một tường trình khác về những người chết ở Utah, mới 27 tuổi, chết dưới bùn khi gặp trời lạnh trong năm 2000. Một trẻ em mới 2 tuổi bị bỏ quên và chết trong tuyết, khi nhiệt độ xuống dưới quá 2 độ F. Ðó là vài trường hợp điển hình người trẻ chết vì bệnh hạ nhiệt, hypothermia, chứ không cứ gì những người già đương nhiên sẽ bị bệnh trầm trọng hơn.
Gs Bruce Leff thuộc Trung Tâm Y Khoa Điều Trị Người Già tại Johns Hopkins khuyến cáo đặc biệt những người già cho mùa đông năm nay.
Theo xác suất tử vong vì bệnh nhiệt độ xuống thấp trong cơ thể-hypothermia thì 75%-90% tử vong vì thêm những bệnh khác như mức đường xuống thấp trong máu, suy chức năng tuyến giáp trạng, nhiễm trùng vào máu, và bệnh xơ gan. Một số người khác nữa vì uống rượu, uống thuốc phenothiazines, dùng á phiện, uống thuốc an thấn như lithium, barbiturates, và benzodiazepines. Uống những thuốc kể trên khiến cơ thể không thể tự sản xuất đủ nhiệt.
Vậy muốn chống lạnh sẽ phải làm gì"
Ăn cơm hay đồ ăn nóng. Nên uống nhiều nước nóng. Ăn nhiều rau hay trái cây.
Ăn đủ chất bạch đản trong thịt hay sữa và ăn bánh mì.
Về phương diện quần áo thì phải mặc áo ấm. Đừng mặc quần áo chật quá. Áo quần mặc thành nhiều lớp. Phải đội nón mũ trên đầu, ngay cả ở trong nhà hay vào ban đêm! Ban đêm phải đeo tất, vớ. Mặc đầy đủ quần áo, từ đầu tới chân! Đôi khi mặc loại quần áo bao gồm cả cơ thể và chân tay, để triệt để chống lạnh.
Khi ra ngoài thì tất nhiên phải đội nón mũ, phủ hai tai, và che kín các ngón tay. Phụ nữ nên mặc thêm quần trong để chống lạnh tối đa. Mặc quần áo màu thẫm để hấp thụ thêm ánh sang mặt trờI, giữ cơ thể thêm ấm áp. Không nên đi giày quá chật vì máu khó lưu thông, gây khó chịu hoặc gây bệnh frostbite-thương tích khi lạnh giá. Ban đêm ngủ nhớ đắp nhiều chăn ấm.
Phòng ngủ cũng phải giữ ấm áp, khoảng 70 tới 75 độ F.Bỏ màn rủ xuống để chống lạnh.
Cần tập thể dục, dù chỉ là những thể dục giản dị như cử động đầu gối, háng, v..v.., muc đích chính là giữ bắp thịt mạnh và nở nang. Nếu không thì ít ra cũng tập những cử động nhẹ nhàng như co chân tay hay ngón tay, hay nghiêng đầu qua lại để tăng nhiệt độ cho cơ thể.
Bệnh hạ nhiệt hypothermia ảnh hưởng bệnh phong thấp kinh niên hay những bệnh thuộc mô đàn hồi (connective tissue diseases). Đối với những bệnh nhân bị tai biến mach máu não, tê liệt, hay bị cụt chân tay, càng phải thận trọng hơn. Nhiều loại thuốc có thể ảnh hưởng chuyển hóa trong cơ thể và là lý do làm nhiệt độ xuống thấp trong cơ thể.
Những thận trọng khác cũng cần lưu ý như: không nên hoạt động qúa mức. Cẩn thận khi phải xúc tuyết ngoài trời, lúc đẩy xe hay khi đi bộ ngoài trời lạnh mùa đông. Đặc biệt năm nay cần lưu ý hơn vì dễ làm suy yếu tim hay dễ lên cơn đau tim-heart attack. Để ý chứng bệnh cứng lạnh (frostbite) ở những nơi ngón chân, ngón tay, tai hay mũi. Không nên uống rượu khi trời quá lạnh, vì rượu sẽ làm mạch máu ngoại biên nở lớn hạ nhiệt độ trong cơ thể và giảm máu tới những bộ phận quan trọng trong cơ thể. Không nên uống nhiều cà-phê hay chocolate nóng, vì caffeine sẽ làm cơ thể mất nước.
Có những cặp vợ chồng già phải ở riêng thì nên nhờ bà con lối xóm kêu điện thoại mỗi ngày hay nhờ người quen qua lại mỗi ngày. Cần giữ số điện thoại quan trọng ở những chỗ dễ thấy như cửa tủ lạnh. Nên có điện thoại cầm tay cho dễ sử dụng. Nhớ những số điện thoại quan trọng của bác sĩ gia đình, nơi cấp cứu, họ hàng bà con quen thuộc, đặc biệt số 911.
Trần mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; Điện Thoại: (714) 547-3915; E-mail: [email protected]; Diễn Đàn Y Khoa: http://groups.yahoo.com/group/DienDanYKhoa
Không năm nào là không có người chết ở Gia Nã Ðại hay ở Mỹ vì quá lạnh. Tử vong nhiều nhất ở những tiểu bang như Alaska, Illinois, Nữu Ước, và Pennsylvania.
Đặc biệt, năm nay sẽ phải coi chừng hơn nữa nhất là tại những vùng đã lạnh sẽ lạnh thêm, cộng thêm mùa đông năm nay sẽ dài hơn mọi năm.
Vậy khi nào thì biết mình bị bệnh hạ nhiệt, hypothermia"
Trước nhất là thấy da mặt mũi xám ngoét. Trong vài trường hợp khác. ngược lại, thất mặt đỏ gay. Chân tay run rẩy, đôi khi một phần của cánh tay hay chân. Đôi khi toàn diện cơ thể run rẩy. Tim đập thất nhịp. Miệng nói lứu lưỡi. Thở chậm chap.Đo nhiệt độ cơ thể hạ thấp tới 95 độ F, hay xuống thấp nữa. Người cảm thấy như mơ màng buồn ngủ. Đôi khi bị hôn mê. Khi nhiệt trong cơ thể xuống thật thấp, chẳng hạn khoảng 90 độ F, hay thấp hơn nữa, người bị hôn mê.
Triệu chứng trẻ em bị nhiệt độ hạ quá thấp trong cơ thể như thất lạnh, da đỏ ửng lên và ngủ lịm đi.
Tóm lại là phải coi chừng không những cho người già mà còn cả cho trẻ nhỏ nữa.
Trong một số tường trình gần đây cho thấy có người già bị bỏ trong nơi ở không có lò sưởi, không có điện, nên đã phải uống rượu cho tới khi chết. Một người khác mới 25 tuổi nằm chết cóng trong nhiệt độ hạ thấp dưới 6 độ F. Một người khác nữa mới 48 tuổi té ngã trong tuyết, bị sưng phổi và tử vong. Một tường trình khác về những người chết ở Utah, mới 27 tuổi, chết dưới bùn khi gặp trời lạnh trong năm 2000. Một trẻ em mới 2 tuổi bị bỏ quên và chết trong tuyết, khi nhiệt độ xuống dưới quá 2 độ F. Ðó là vài trường hợp điển hình người trẻ chết vì bệnh hạ nhiệt, hypothermia, chứ không cứ gì những người già đương nhiên sẽ bị bệnh trầm trọng hơn.
Gs Bruce Leff thuộc Trung Tâm Y Khoa Điều Trị Người Già tại Johns Hopkins khuyến cáo đặc biệt những người già cho mùa đông năm nay.
Theo xác suất tử vong vì bệnh nhiệt độ xuống thấp trong cơ thể-hypothermia thì 75%-90% tử vong vì thêm những bệnh khác như mức đường xuống thấp trong máu, suy chức năng tuyến giáp trạng, nhiễm trùng vào máu, và bệnh xơ gan. Một số người khác nữa vì uống rượu, uống thuốc phenothiazines, dùng á phiện, uống thuốc an thấn như lithium, barbiturates, và benzodiazepines. Uống những thuốc kể trên khiến cơ thể không thể tự sản xuất đủ nhiệt.
Vậy muốn chống lạnh sẽ phải làm gì"
Ăn cơm hay đồ ăn nóng. Nên uống nhiều nước nóng. Ăn nhiều rau hay trái cây.
Ăn đủ chất bạch đản trong thịt hay sữa và ăn bánh mì.
Về phương diện quần áo thì phải mặc áo ấm. Đừng mặc quần áo chật quá. Áo quần mặc thành nhiều lớp. Phải đội nón mũ trên đầu, ngay cả ở trong nhà hay vào ban đêm! Ban đêm phải đeo tất, vớ. Mặc đầy đủ quần áo, từ đầu tới chân! Đôi khi mặc loại quần áo bao gồm cả cơ thể và chân tay, để triệt để chống lạnh.
Khi ra ngoài thì tất nhiên phải đội nón mũ, phủ hai tai, và che kín các ngón tay. Phụ nữ nên mặc thêm quần trong để chống lạnh tối đa. Mặc quần áo màu thẫm để hấp thụ thêm ánh sang mặt trờI, giữ cơ thể thêm ấm áp. Không nên đi giày quá chật vì máu khó lưu thông, gây khó chịu hoặc gây bệnh frostbite-thương tích khi lạnh giá. Ban đêm ngủ nhớ đắp nhiều chăn ấm.
Phòng ngủ cũng phải giữ ấm áp, khoảng 70 tới 75 độ F.Bỏ màn rủ xuống để chống lạnh.
Cần tập thể dục, dù chỉ là những thể dục giản dị như cử động đầu gối, háng, v..v.., muc đích chính là giữ bắp thịt mạnh và nở nang. Nếu không thì ít ra cũng tập những cử động nhẹ nhàng như co chân tay hay ngón tay, hay nghiêng đầu qua lại để tăng nhiệt độ cho cơ thể.
Bệnh hạ nhiệt hypothermia ảnh hưởng bệnh phong thấp kinh niên hay những bệnh thuộc mô đàn hồi (connective tissue diseases). Đối với những bệnh nhân bị tai biến mach máu não, tê liệt, hay bị cụt chân tay, càng phải thận trọng hơn. Nhiều loại thuốc có thể ảnh hưởng chuyển hóa trong cơ thể và là lý do làm nhiệt độ xuống thấp trong cơ thể.
Những thận trọng khác cũng cần lưu ý như: không nên hoạt động qúa mức. Cẩn thận khi phải xúc tuyết ngoài trời, lúc đẩy xe hay khi đi bộ ngoài trời lạnh mùa đông. Đặc biệt năm nay cần lưu ý hơn vì dễ làm suy yếu tim hay dễ lên cơn đau tim-heart attack. Để ý chứng bệnh cứng lạnh (frostbite) ở những nơi ngón chân, ngón tay, tai hay mũi. Không nên uống rượu khi trời quá lạnh, vì rượu sẽ làm mạch máu ngoại biên nở lớn hạ nhiệt độ trong cơ thể và giảm máu tới những bộ phận quan trọng trong cơ thể. Không nên uống nhiều cà-phê hay chocolate nóng, vì caffeine sẽ làm cơ thể mất nước.
Có những cặp vợ chồng già phải ở riêng thì nên nhờ bà con lối xóm kêu điện thoại mỗi ngày hay nhờ người quen qua lại mỗi ngày. Cần giữ số điện thoại quan trọng ở những chỗ dễ thấy như cửa tủ lạnh. Nên có điện thoại cầm tay cho dễ sử dụng. Nhớ những số điện thoại quan trọng của bác sĩ gia đình, nơi cấp cứu, họ hàng bà con quen thuộc, đặc biệt số 911.
Trần mạnh Ngô, M.D., Ph.D., F.A.A.F.P.; Điện Thoại: (714) 547-3915; E-mail: [email protected]; Diễn Đàn Y Khoa: http://groups.yahoo.com/group/DienDanYKhoa
Gửi ý kiến của bạn
