Hôm nay,  

Đa Nan Hưng Bang

11/11/200700:00:00(Xem: 7867)

Pakistan có thể có tên mới: Pakistantành...

Báo chí Mỹ đã lọt mất một cái tin rất lạ.

Thứ Sáu mùng sáu tháng 11, Phó Thủ tướng Thái Lan, Sonthi Boonyaratkalin ỡm ờ tuyên bố, rằng ông không loại bỏ trường hợp đảo chánh nếu đảng Quyền dân (PPP - People's Power Party) thắng cử trong cuộc bầu cử Quốc hội vào ngày 23 tháng tới và lập chính phủ mới. Tin rất lạ vì Sonthi Boonyaratkalin là một ông tướng, lại là ông tướng đã đảo chánh Thủ tướng Thaksin Shinawatra khi ông này đang đọc diễn văn tại Đại hội đồng Liên hiệp quốc, ngày 19 tháng Chín năm kia.

Thái Lan vừa tu chỉnh hiến pháp và trước khi dân chúng đi bầu thì một ông tướng đã hăm rằng lá phiếu người dân có thể dẫn tới đảo chánh! Nếu vậy thì soạn thảo hiến pháp và đi bầu làm chi"

Nhưng báo chí Mỹ vẫn thấy rằng tin đó không đáng kể - dầu gì chuyện đảo chánh chưa xảy ra! Vả lại, xứ Thái Lan hiếu hoà là chuyện ở xa.

Báo chí Mỹ cũng để lọt mất một cái tin rất gần.

Tổng thống Hugo Chavez đã tiến hành một cuộc đảo chánh âm thầm. Đó là cho tu chỉnh lại hơn 60 điều trong Hiến pháp để có thể tái ứng cử vĩnh viễn, quốc hữu hoá các doanh nghiệp và tiến nhanh tiến mạnh tiến vững chắc lên xã hội chủ nghĩa - dưới màu sắc Venezuela. Việc đảo chánh gây phản ứng khiến sinh viên phản đối và 80 ngàn dân xuống đường biểu tình. Rồi bị đàn áp. Đấy là biến cố mới xảy ra hôm Thứ Tư mùng bốn, mà đa số dân Mỹ không biết, vì truyền thông Mỹ không tường thuật hay bình luận gì nhiều.

Họ bận chuyện khác, là tường thuật vụ Tổng thống Pervez Musharraf khoác áo nhà binh để tự đảo chánh mình. Ông tạm ngưng áp dụng hiến pháp và tống giam các thẩm phán hay luật sư đã biểu tình chống lại chế độ độc tài tại Pakistan.

Dưới con mắt truyền thông Hoa Kỳ, vụ Pakistan mới là đáng kể.

Nó đáng kể vì cho thấy nỗi lao đao vất vả của Hoa Kỳ. Lỗi tại Bush cả! Đáng kể hơn nữa vì đấy là một vụ đảo chánh của xu hướng bảo thủ từ cánh hữu. Còn việc xây dựng xã hội chủ nghĩa bằng lựu đạn cay tại Venezuela thì dù sao vẫn là một dự án đáng yêu, chưa nên vội kết án!

Nhưng chẳng riêng gì truyền thông mà ngay chính trường Hoa Kỳ cũng có sự thiên lệch đó: có bao nhiêu chính khách hay nhà ngoại giao Hoa Kỳ đã lên tiếng về chuyện đàn áp ở Caracas" Trong khi mọi người - kể cả Tổng thống Bush - cứ nhao nhao khuyên bảo Tướng Musharraf về việc nên dứt bỏ độc tài và tôn trọng lịch trình bầu cử năm tới.

Cách nhìn thiên lệch của Hoa Kỳ đối với các vấn đề nhạy cảm như hiến pháp, bầu cử, đảo chánh hay đàn áp, v.v... khiến ta nên thận trọng khi đọc tin, lọc tin và bình nghị.

Trên đường tháo chạy năm 1947, chế độ thực dân của Anh đã đẻ ra cặp anh em song sinh là Ấn Độ và Pakistan. Song sinh mà tử thù vì là hai trái trứng khác biệt bị ép chung một bọc, do Đế quốc Anh bọc rất kỹ bằng những quyết định hành chánh bắt các sắc dân hay tôn giáo phải sống chung dưới cùng một ách thuộc địa. Ngày nay, cả hai đều là cường quốc có võ khí hạch nhân và cùng bị nguy cơ nội chiến xé nát từ bên trong.

Thiết lập chế độ dân chủ đa nguyên rất sớm, Ấn Độ chỉ bị nạn khủng bố từ các hệ phái cực đoan nhất trong nội bộ và dồn sức đối phó với Pakistan - qua hơn ba lần xung đột. Phần mình, Pakistan đã tiến được một bước là hoà giải với Ấn Độ - thành tích của Pervez Musharraf - nhưng có thể tan làm nhiều mảnh vì các sắc tộc thiểu số muốn ly khai, bằng phương pháp khủng bố.

Sáu chục năm qua, Pakistan là một cường quốc có ảnh hưởng ổn định trong thế giới Hồi giáo - trước tiên là với các nước Á Rập - nhờ khuynh hướng thế quyền thay vì thần quyền (của đạo Hồi) và sức mạnh của quân đội. Dù bất cứ đảng nào cầm quyền, quân đội Pakistan vẫn thực tế lãnh đạo và tiến hành công nghiệp hoá để hiện đại hoá xứ sở. Không có quân đội, Pakistan thực tế cũng chẳng là một xứ sở.

Nhưng, hai chuyển động lớn đã làm thay đổi tình hình. Bên trong, sự hình thành của một giai tầng trung lưu, Tây phương hoá và kêu đòi dân chủ, đã thách thức quyền lực của quân đội. Bên ngoài, hàng loạt thế lực Hồi giáo nổi lên chống lại các giá trị Tây phương, kể cả nguyên tắc dân chủ, và đòi làm thay đổi hệ thống chính trị Paksitan. Bằng khủng bố, nếu cần. Hai lực lượng này đang gây sức ép cho quân đội Pakistan từ hai hướng. Truyền thông Hoa Kỳ chỉ nhìn thấy và tường thuật sức ép của giới trung lưu, trí thức và trưởng giả thành phố, mà không nói gì đến nhiều sức ly tâm bên trong Pakistan, các trưởng lão hay tộc trưởng Hồi giáo và các nhóm khủng bố.

Nhìn từ xa, người ta chỉ cho rằng Pakistan là một xứ Hồi giáo ôn hoà nhưng hơi độc tài, như Egypt, và mong rằng xứ này, cũng như Egypt, phải cải cách để trở thành dân chủ hơn.

Vụ khủng bố 9-11 tại Mỹ làm Pakistan không thể tiến tới giải pháp lý tưởng ấy. Hoa Kỳ muốn, và ép, Pakistan phải dứt khoát diệt trừ khủng bố Hồi giáo cực đoan và mẫn cán canh chừng biên giới Afghanistan để cùng truy lùng tàn dư của chế độ Taliban và đặc công của al-Qaeda. Trong khi ấy, y hệt như tại Egypt, Hoa Kỳ cũng muốn lãnh đạo Pakistan là Tướng Musharraf phải tái lập dân chủ, tổ chức bầu cử, v.v...

Hai mục tiêu toé lửa ấy đang đưa xứ này đến khủng hoảng.

Sức ép về dân chủ hoá khiến nguyên Thủ tướng Benazir Bhutto được phép hồi hương và chuẩn bị tranh cử trong cuộc bầu cử Tháng Giêng tới đây. Và muốn dân chủ thực sự, bà Bhutto đã xuất hiện giữa đám đông trong một đám rước, trở thành mục tiêu tất yếu của quân khủng bố. Chẳng phải Tướng Musharraf hay Tổng thống Pervez mới là người e ngại bầu cử. Quân khủng bố cũng vậy!

Khi can thiệp quá sâu vào chuyện Pakistan, vì lợi ích của mình, Hoa Kỳ đã khiến lãnh đạo xứ này, trong và ngoài chính quyền, thân hay chống Musharraf, trở thành mục tiêu khó trật của khủng bố. Mỹ đã có hơn trăm ngàn quân để bảo vệ cho dân Iraq đi bầu ba lần vào năm 2005, vậy mà Hiến pháp, Quốc hội và Chính quyền của Thủ tướng Nouri al-Malaki vẫn chưa giải quyết được gì. Và chưa đạt tiêu chuẩn rất cao của Quốc hội và truyền thông Mỹ. Làm sao Pakistan có thể đạt thành tích mà dân Mỹ chỉ có trong mơ, là bầu cử tự do và dân chủ tại Pakistan"

Bầu cử tự do tại Palestine đã khiến khủng bố Hamas thắng phiếu, tại Egypt đã khiến lực lượng cực đoan - và khủng bố - Muslim Brotherhood thắng phiếu! Bầu cử tự do tại Turkey cũng khiến khuynh hướng Hồi giáo lên cầm quyền. Nếu Tướng Musharraf có nghi ngờ loại kết quả bầu cử như vậy thì mình cũng nên hiểu! Khi Tối cao Pháp viện Pakistan lại đòi phóng thích một số nghi can khủng bố thì Musharraf - và quân đội Pakistan - phải chột dạ.

Bài toán sinh tử của Pervez Musharraf chính là bài toán lý thuyết của Hoa Kỳ. Chính quyền Bush có thể sai lầm với lý tưởng ấy và đảng Cộng hoà của ông sẽ phải trả giá. Musharraf mà sai lầm thì sẽ mất mạng, sau ba lần bị ám sát hụt, và Pakistan sẽ banh làm ba mảnh. Chưa biết mảnh nào sẽ giữ được võ khí hạch nhân.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước3456789Trang sauTrang cuối

Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.

Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.

Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?

Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.

Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).

Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.

Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.

Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.

Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.

Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.
Trang đầuTrang trước3456789Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.